Kynning um lífeyrismál 30. janúar 2008

1. Kynning um lífeyrismál30. janúar 2008 Þórey Þórðardóttir, hdl. forstöðumaður réttindamála Ágústa H. Gísladóttir, deildarstjóri lífeyrisdeildar og kynningamála

2. LSR breytingar 1997 • 1997 tóku gildi breytingar á lögum LSR • LSR skipt í 2 deildir A og B • B-deild LSR starfar skv. eldra kerfi • B-deild LSR byggir á gegnumstreymi og að hluta á sjóðsöfnun • A-deild LSR byggir á fullri sjóðsöfnun með líkum hætti og lífeyrissjóðir á almennum vinnumarkaði • Allir nýir sjóðfélagar ganga í A-deild en B-deild er lokað fyrir nýjum sjóðfélögum • Eldri réttindi í B-deild – geymdur réttur LSR kynning um lífeyrismál

3. Víðtæk réttindi • LSR tryggir þér og fjölskyldu þinni víðtæk réttindi • Lífeyrir ævilangt • Örorkutrygging komi til tekjutaps vegna sjúkdóms eða slyss • Falli sjóðfélagi frá eiga eftirlifandi maki og börn rétt til maka- og barnalífeyris LSR kynning um lífeyrismál

4. Stærð LSR • Í árslok 2006 voru eignir sjóðanna komnar yfir 300 milljarða króna • Lífeyrisgreiðslur LSR og LH voru yfir 15 milljarðar á árinu 2006 • Meðalfjöldi lífeyrisþega á mánuði er rúmlega 11.000 • Greiðandi sjóðfélagar rúmlega 36.000 LSR kynning um lífeyrismál

5. LSR kynning um lífeyrismál

6. LSR kynning um lífeyrismál

7. LSR kynning um lífeyrismál

8. B-deild LSR

9. LSR breytingar 1997 • Allir nýir sjóðfélagar ganga í A-deild en B-deild er lokuð fyrir nýjum sjóðfélögum • Þeir sem greiddu til LSR B-deildar í árslok 1996 hafa áfram rétt til aðildar • Hafi iðgjaldagreiðslur fallið niður í lengri tíma en 12 mánuði, án þess þó að formlegu ráðningarsambandi starfsmanns og launagreiðanda hafi verið slitið, á sjóðfélaginn rétt til áframhaldandi aðildar • Falli réttindaávinningur sjóðfélaga niður lengur en í 12 mánuði, hefur hann ekki rétt til áframhaldandi aðildar að sjóðnum • Eldri réttindi í B-deild – geymdur réttur LSR kynning um lífeyrismál

10. B-deild • Iðgjald er greitt af dagvinnulaunum, vaktaálagi, persónuuppbót og orlofsuppbót • Tvær reglur við útreikning réttindaávinnslu og lífeyristökualdurs: • Almenna reglan • 95 ára reglan – samanlagður iðgjaldagreiðslutími og lífaldur LSR kynning um lífeyrismál

11. B-deild réttindaávinnsla • Réttindi reiknast út frá iðgjaldatíma og starfshlutfalli • Almenna reglan • 2% á ári miðað við fullt starf í 32 ár • 1% á ári eftir 32 ár (iðgjaldafrír) • 95 ára regla • 2% á ári að hámarki 64% • þegar 95 ára reglu náð 2% að nýju (iðgjaldafrír) LSR kynning um lífeyrismál

12. B-deild réttindaávinnsla Almenna reglan - dæmi • Sjóðfélagi, sem byrjar að greiða í sjóðinn 25 ára og greiðir iðgjöld af fullu starfi í 32 ár eða til 57 ára aldurs, ávinnur sér 64% lífeyrisrétt • Frá 57 ára aldri til 65 ára aldurs bætir hann við sig 1% á ári eða alls 8% • Láti sjóðfélaginn af störfum 65 ára hefur hann áunnið sér 72% lífeyrisrétt • Starfi hann áfram til 70 ára aldurs bætir hann 2% við rétt sinn fyrir hvert ár frá 65 ára aldri til 70 ára aldurs eða samtals 10% fyrir þessi ár Lífeyrisréttur við 70 ára aldur verður þá alls 82% LSR kynning um lífeyrismál

13. B-deild réttindaávinnsla 95 ára reglan - dæmi • Sjóðfélagi, sem byrjar að greiða í sjóðinn 25 ára, nær 95 ára markinu þegar hann verður 60 ára • Hann greiðir þá í sjóðinn í 35 ár (60+35=95) • Sjóðfélagi þessi hefur rétt á að hefja töku lífeyris við 60 ára aldur • Áunninn lífeyrisréttur verður þá 64% • Starfi hann áfram til 65 ára aldurs verður rétturinn 74% • Starfi hann áfram til 70 ára aldurs verður rétturinn 84% LSR kynning um lífeyrismál

14. B-deild lífeyristökualdur • Skilyrðitiltökulífeyriseraðsjóðfélagihafilátiðafþvífastastarfisemveittihonumaðildaðsjóðnum • Aldur við upphaf lífeyristöku: • Almenna reglan • 65 ára • Geymdur réttur • 65 ára • Sjóðfélagiverðuraðhafahefurlátiðafþeimstörfumsemveittgætuaðildað B-deild LSR • Skiptirþáekkimáliþósvohannhafibyrjaðtökulífeyrisfrá A-deild LSR LSR kynning um lífeyrismál

15. B-deild lífeyristökualdur • Aldur við upphaf lífeyristöku frh: • 95 ára reglan • 60 ára (í fyrsta lagi) • Gerir sjóðfélögum kleift að hefja töku lífeyris fyrir 65 ára aldur. Þeir sem ná þessu marki áður en 64 ára aldri er náð geta hafið töku lífeyris samkvæmt þessari reglu en þó aldrei fyrr en þeir hafa náð 60 ára aldri. • Þeir sem ná 95 ára reglu fyrr verða að halda áfram í starfi sem veitir þeim aðild að B-deildinni þar til 60 ára aldri er náð og/eða fram að þeim tíma er þeir hefja töku lífeyris. LSR kynning um lífeyrismál

16. B-deild ellilífeyrir • Ellilífeyrir í beinu framhaldi af starfi • Lífeyrir er miðaður sem hlutfall af lokalaunum • Undantekningar • 10 ára regla • frestun lífeyristöku • heilsubrestur • Ellilífeyrir út frá geymdum rétti • Geymd réttindi eiga þeir, sem um einhvern tíma hafa greitt iðgjöld til B-deildar en eru hættir iðgjaldagreiðslum án þess að hefja töku lífeyris • Lífeyrir reiknast af viðmiðunarlaunum og réttindin vísitölubætt með meðaltalsvísitölu LSR kynning um lífeyrismál

17. B-deild ellilífeyrir • Lífeyrisgreiðslur breytast skv. meðaltalsreglu eða eftirmannsreglu • Einungis þeir sem hefja töku lífeyris í beinu framhaldi af starfi geta valið á milli • Ekki er hægt að breyta af meðaltalsreglu yfir á eftirmannsreglu • Meðaltalsregla • lífeyrir breytist til samræmis við meðalbreytingar sem verða á launum opinberra starfsmanna fyrir dagvinnu • Eftirmannsregla • lífeyrir breytist til samræmis við breytingar sem verða á launum sem greidd eru fyrir það starf er lífeyrisþeginn gegndi síðast eða fyrir hærra launað starf/störf en lokastarf samtals í meira en 10 ár LSR kynning um lífeyrismál

18. Meginmarkmið LSRvið framkvæmd eftirmannsreglu • Lífeyrir endurspegli þau laun sem greidd eru fyrir það starf er sjóðfélagi gegndi síðast • Árleg endurskoðun launaviðmiðs • Samræmi í afgreiðslu sambærilegra mála • Sé starf ekki til taki lífeyrir meðaltals-breytingum nema sjóðfélagi kjósi annað LSR kynning um lífeyrismál

19. LSR kynning um lífeyrismál

20. B-deild örorkulífeyrir • 10%-75% örorkumat - lífeyrir í sama hlutfalli • >75% örorka veitir sama rétt og lífeyrir • Réttur til framreiknings ef rekja má aðalorsök örorku til starfs LSR kynning um lífeyrismál

21. B-deild maka- og barnalífeyrir • Eftirlifandi maki fær helming af áunnum rétti hins látna sjóðfélaga ótímabundið • 20% viðbótarréttindi • Réttur fyrri maka • Barnalífeyrir til 18 ára aldurs LSR kynning um lífeyrismál

22. Samskipti LSR og sjóðfélaga • Kynningar- og samráðsfundir • Upplýsingar og ráðgjöf • Kynningarefni • Heimasíða • Þjónusta á skrifstofu • Viðtöl á skrifstofu • Fyrirspurnir LSR kynning um lífeyrismál

23. A-deild LSR Stofnuð 1997 Nýir sjóðfélagar

24. Iðgjald • Iðgjald sjóðfélaga - 4% • Greitt af heildarlaunum • Mótframlag launagreiðanda - 11,5%. • Mótframlag hærra en almenn gerist • Víðtækari réttindi • Iðgjald greitt til sjötugs LSR kynning um lífeyrismál

25. Réttindi og stig • Réttindi reiknast í stigum út frá greiddum iðgjöldum. • Hærri iðgjöld => fleiri stig • Réttindastuðull er 1,9% af meðallaunum hvers árs • Ellilífeyrir= 1,9%*ár*meðallaun LSR kynning um lífeyrismál

26. Réttindi og stig • Stig eru reiknuð sem hlutfall af grundvallarfjárhæð • Grundvallarfjárhæð er verðtryggð • Laun jafnhá grundvallarfjárhæð= 1 stig • Laun tvöföld grundvallarfjárhæð= 2 stig • Grundvallarfjárhæð í febrúar 2008 er 79.628 kr. LSR kynning um lífeyrismál

27. Réttindi og stig • Við töku ellilífeyris eru stigin lögð saman • Réttindahlutfall = stig * stuðull = sá hundraðshluti sem ræður útreikningi lífeyris • Ellilífeyrir = réttindahlutfall * grundvallarfjárhæð • Reiknivél á heimasíðu LSR LSR kynning um lífeyrismál

28. Ellilífeyrir – eftirlaun • Taka lífeyris getur hafist við 60 ára aldur • Þarf ekki að vera hættur störfum • Miðað er við 65 ára aldur • 0,5% skerðing fyrir hvern mánuði ef fyrir 65 • 0,75% ávinningur fyrir hvern mánuð ef eftir 65 LSR kynning um lífeyrismál

29. Örorkulífeyrir – slysa/sjúkdómatrygging • Trygging vegna skertrar starfsorku • Réttur til örorkulífeyris næst þegar 2 stig hafa verið áunnin • Jafnframt þarf trúnaðarlæknir sjóðsins að meta örorkuna a.m.k. 40%, til þriggja mánaða eða lengur. • Fjárhæð fer eftir áunnum réttindum • Virkir sjóðfélagar rétt til framreiknings LSR kynning um lífeyrismál

30. Örorkulífeyrir – framreikningur • Réttur til framreiknings næst þegar að greitt hefur verið í a.m.k. 3 af 4 almanaksárum og greitt í a.m.k. 6 mánuði af síðustu 12 • Þá er auk áunnins réttar reiknað með þeim réttindum ef greitt hefði verið til 65 ára aldurs LSR kynning um lífeyrismál

31. Makalífeyrir – líftrygging • Eftirlifandi maki á rétt til makalífeyris • Maki fær helming áunninna réttinda • Andist virkur sjóðfélagi/lífeyrisþegi öðlast maki rétt til framreiknings • Réttur til framreiknings næst þegar að greitt hefur verið í a.m.k. 6 mánuði af síðustu 12 • Þá er auk áunnins réttar reiknað með þeim réttindum ef greitt hefði verið til 65 ára aldurs • Miðað er við meðalgreiðslur síðustu 3 árin LSR kynning um lífeyrismál

32. Makalífeyrir – líftrygging • Fullur makalífeyrir er greiddur í 3 ár • Hálfur makalífeyrir í 2 ár til viðbótar • Fullur makalífeyrir greiðist þar til yngsta barn nær 22 ára aldri LSR kynning um lífeyrismál

33. Barnalífeyrir • Börn sjóðfélaga eiga rétt til barnalífeyris falli sjóðfélagi frá eða tapi starfsorku vegna örorku • Barnalífeyrir er greiddur til 22 ára aldurs • Barnalífeyrir vegna fráfalls sjóðfélaga er kr. 16.223 á mánuði • Barnalífeyrir vegna örorku sjóðfélaga er kr. 12.167 á mánuði LSR kynning um lífeyrismál

34. Samskipti lífeyrissjóða • Þegar meta skal hvort sjóðfélagar hafa hafi öðlast rétt til lífeyris er einnig litið til þess tíma sem greitt hefur verið til annarra lífeyrissjóða sem gert hafa með sér samkomulag LSR kynning um lífeyrismál

35. Útborgunarferlið • Sótt er um lífeyri hjá þeim lífeyrissjóð sem síðast var greitt til • Umsóknin fer áfram til annarra sjóða sem sjóðfélaginn á réttindi • Lífeyrir greiddur fyrirfram í lok hvers mánaðar • Reiknaður er tekjuskattur af lífeyrisgreiðslum LSR kynning um lífeyrismál

36. Viðbótarlífeyrissparnaður Séreign LSR

37. Séreign LSR stofnuð 1.1.1999 Séreign á traustum grunni Góð og persónuleg þjónusta Góð, samkeppnishæf ávöxtun Varfærni í fjárfestingum Engin umsýslugjöld eða þóknun Rekstrarkostnaður í lágmarki Sjóðfélagar eru okkar hluthafar

38. Hvað er viðbótarlífeyrissparnaður? • Lög um frestun skattlagningar. • 8% af heildarlaunum frá skattstofni. • 4% lágmarksiðgjald í lífeyrissjóð • 4% hámarksiðgjald í séreignarsjóð • Kjarasamningsbundið mótframlag. • Algengt er að mótframlag sé 1 - 2% LSR kynning um lífeyrismál

39. Iðgjald • Iðgjald í séreignarsjóð er dregið af óskattlögðum launum mánaðarlega. • Iðgjald samanstendur af: • X% framlagi launþega • X% mótframlagi launagreiðanda LSR kynning um lífeyrismál

40. Iðgjald – fyrir B-deild LSR og LH • Aukinn réttur sjóðfélaga í B-deild LSR og LH til greiðslu iðgjalds í séreignarsjóð. • Greiða 4% lágmarksiðgjald af dagvinnulaunum. • Hafa því rétt til að greiða allt að 8% af yfirvinnulaunum í séreignarsjóð. LSR kynning um lífeyrismál

41. Iðgjald – sér fyrir B-deild LSR og LH • Dæmi: • 4% af dagvinnu í B-deild LSR • 4% af heildarlaunum í Séreign LSR • 4% af yfirvinnu að auki í Séreign LSR LSR kynning um lífeyrismál

42. Iðgjald – sér fyrir sjóðfélaga á “reglu” • Iðgjaldafríir sjóðfélagar geta aukið við iðgjald sitt í séreignarsjóð • Lífeyrisiðgjöld allt að 8% af heildarlaunum LSR kynning um lífeyrismál

43. Ferli samninga • Nýskráning • Samningur milli sjóðfélaga og sjóðs • Nafn launagreiðanda á samningi • Sjóður sér oftast um samskipti • Uppsögn • Ekki einhliða • 6 mánaða uppsagnafrestur • Launafulltrúi hefur yfirsýn LSR kynning um lífeyrismál

44. Reglur um útborgun • Útborgun vegna aldurs • 60 ára • 67 ára • Undanþágur • Ef inneign er undir ákveðinni viðmiðunarfjárhæð • Skattur • Við útborgun er greiddur fullur tekjuskattur LSR kynning um lífeyrismál

45. Tryggingar • Örorkulífeyri • Útborgun vegna starfsorkutaps • Maka- og barnalífeyrir • Útborgun vegna andláts sjóðfélaga • Erfist að fullu skv erfðalögum • Greiddur beint út • Fer ekki inn í dánarbú • Undanþágur • Eingreiðsla ef eign undir viðmiðunarmörkum LSR kynning um lífeyrismál

46. Fjárfestingarleiðir • Séreign LSR býður upp á þrjár ólíkar fjárfestingarleiðir auk Sér-leiðar þar sem fjárfestingarstefna breytist sjálfkrafa eftir aldri sjóðfélaga. • Við val á fjárfestingarleið er tekið mið af aldri og viðhorfi til áhættu. LSR kynning um lífeyrismál

47. Sér-leið • Fjárfestingarstefnan fylgir aldri. • Dregið er úr vægi áhættumeiri fjárfestinga eftir því sem nær dregur töku lífeyris. • Sér-leið er þægilegt sparnaðarform. LSR kynning um lífeyrismál

48. LSR Lán til sjóðfélaga • Útlán árið 2006 voru 7,3 milljarðar • Fastir vextir 5,75% • Breytilegir vextir nú 5,29% • LSR lán eru þjónusta við sjóðfélaga og hagstæður ávöxtunarkostur LSR kynning um lífeyrismál

49. LSR lán • Engin hámarksupphæð • 65% af markaðsvirði og 100% af brunabótamati og lóðarmati • Greiðslumat ef óskað er hærra en 10 milljóna • Fastir og breytilegir vextir • Lánstími 5 - 40 ár • Afborganir 1-12 á ári • Ekkert uppgreiðslugjald • Lánskjör breytast ekki við skuldaraskipti LSR kynning um lífeyrismál

50. Heimasíða LSRwww.lsr.is netfyrirspurnir lsr@lsr.is sereign@lsr.is