Sunuş Planı

1. Türkiye’nin AB ile İlişkileri ve Üyelik Müzakereleri Çerçevesinde Mevcut Durum ve Siyasi Reform SüreciEge ERKOÇAK AB Bakanlığı, Siyasi İşler Başkanı

2. Sunuş Planı Türkiye’nin AB üyelik süreciÖnemli ZirvelerYargı ve Temel Haklar Alanında AB Mevzuatı1993 Kopenhag ve 1995 Madrid Kriterleri1999 Helsinki Zirvesi Sonrası ve ABGS’nin KuruluşuUyum Paketleri Reformlar, Reform İzleme Grubu2004 Brüksel ZirvesiReformlar (Devam)Tarama SüreciPozitif Gündem, 23. Fasıl Çalışma Grubu ve 23. Fasıl Açılış KriterleriYargı Reformu Stratejisi ve Yargı PaketleriAnayasa Değişiklikleri ve 12 Eylül 2010 Anayasa Değişiklik PaketiTAIEX SeminerleriKurumsal Yapı ve Kapasitenin Geliştirilmesi2012 Türkiye İlerleme Raporlarında Yargı ve Temel Haklara İlişkin Öne Çıkan Hususlarİnsan Hakları Alanında KurumsallaşmaKatılım Öncesi Mali Yardım ve Yargı ve Temel Haklar Alanında Yürütülen Projeler T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 2

3. Türkiye’nin AB Üyelik Süreci • Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) kuruluşundan kısa bir süre sonra (19 ay) 31 Temmuz 1959 tarihinde ortaklık başvurusunda bulunmuştur. • AET Bakanlar Konseyi’nin önerisi üzerine 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanan ve 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe konulan Ankara Anlaşması çerçevesinde bir ortaklık rejimi kuruldu. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 3

4. Ankara Anlaşması • Ankara Anlaşması Madde 2: • “Türkiye ekonomisinin hızlı kalkınmasını ve Türk halkının istihdam düzeyinin ve yaşam koşullarının yükseltilmesini sağlama gereğini göz önünde bulundurarak, taraflar arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri aralıksız ve dengeli olarak güçlendirmeyi özendirmektir.” • Ankara Anlaşması Madde 28: • “Anlaşma’nın işleyişi, Topluluğu kuran Anlaşma’dandoğan yükümlülüklerin tümünün Türkiye’ce üstlenilebileceğini gösterdiğinde, Akit Taraflar, Türkiye’nin Topluluğa katılması olanağını incelerler.” • NİHAİ HEDEF: Tam Üyelik T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 4

5. Ankara Anlaşması • 3 Aşama Öngörüldü. • Hazırlık Aşaması: • Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği 1 Aralık 1964 tarihi itibarıyla başlamıştır. • Taraflar arasındaki ekonomik farklılıkları azaltmaya yönelik ‘Hazırlık Dönemi’ olarak belirlenen bu dönemde, Türkiye herhangi bir yükümlülük üstlenmemiştir. • Geçiş Aşaması: • Katma Protokolün imzalanmasıyla başlamıştır. Bu dönemde taraflar arasında sanayi ürünleri, tarım ürünleri ve kişilerin serbest dolaşımının sağlanması ve Gümrük Birliği’nin tamamlanması öngörülmüştür. 1971 yılı itibarıyla, Katma Protokol çerçevesinde, Topluluk, bazı petrol ve tekstil ürünleri dışında Türkiye’den ithal ettiği tüm sanayi mallarına uyguladığı gümrük vergileri ve miktar kısıtlamalarını tek taraflı olarak sıfırlamıştır. Buna karşılık, Türkiye’nin AB kaynaklı sanayi ürünlerinde gümrük vergilerini tedricen sıfırlaması öngörülmüş ve böylece Gümrük Birliği’nin fiilen yürürlüğe girmesi için 22 yıllık bir süre tanınmıştır. • Nihai Aşama Gümrük Birliği’nin fiilen yürürlüğe girmesi ardından akit tarafların ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun güçlendirmesini gerektirmektedir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 5

6. 13 Kasım 1970'de imzalanan Katma Protokol, 1 Ocak 1973 tarihinde yürürlüğe girmiştir. • Türkiye’de 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askeri darbenin ardından Avrupa Komisyonu’nun Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Konseyine teklifi doğrultusunda Türkiye-AET Antlaşması askıya alınmıştır. • 1983 genel seçimleriyle demokrasiye dönülmesi ve 1984 yılından itibaren ithal ikamesi politikaların terkedilmesi üzerine 12 Eylül 1980 darbesinin ardından dondurulan Türkiye-AET ilişkilerinin canlanmaya başlaması, T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 6

7. Tam Üyelik Başvurusu • Türkiye, AKÇT (Avrupa Kömür Çelik Topluluğu) Antlaşması'nın 98'inci, Roma Antlaşması'nın 237'nci ve EURATOM Antlaşması'nın 205'inci maddelerine dayanarak 14 Nisan 1987 tarihinde AT’ ye tam üyelik başvurusunda bulunmuştur. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 7

8. Gümrük Birliği’nin tamamlanması • Avrupa Komisyonu’nun, 18 Aralık 1989 tarihinde Türkiye'nin AB‘ye üyelik konusundaki ehliyetini kabul etmesi, • Ancak AT’nin kendi bünyesindeki derinleşme ve genişleme sürecinin tamamlanmasının beklenmesini kararlaştırması, • Türkiye ile “Gümrük Birliği” sürecinin tamamlanmasını önermesi, • Türkiye’nin Gümrük Birliği’nin Katma Protokolde hedeflendiği biçimde 1995 yılında tamamlanması amacıyla hazırlıklara başlaması ve tamamlaması, T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 8

9. Gümrük Birliği • Bu öneri Türkiye tarafından da olumlu değerlendirilmiş ve Gümrük Birliği’nin Katma Protokol’de öngörüldüğü şekilde 1995 yılında tamamlanması için gerekli hazırlıklara başlanmıştır. • İki yıl süren müzakereler sonunda 5 Mart 1995 tarihinde yapılan Ortaklık Konseyi toplantısında alınan 1/95 sayılı Karar uyarınca Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Böylece, Türkiye-AB Ortaklık İlişkisinin “Son Dönem”ine geçilmiştir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 9

10. Gümrük Birliği • 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı Türkiye’ye Ankara Anlaşması’nda tanımı yapılmış olan klasik gümrük birliğinin ötesinde yükümlülükler getirmiştir. • Gümrük Vergileri ve eş etkili vergilerin kaldırılması, OGT’ye (ortak Gümrük tarifesi) geçiş • Rekabet kuralları, devlet yardımları, ticari tekeller, fikri sınai mülkiyet hakları, ortak ticaret politikasına ilişkin müktesebata uyum T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 10

11. Önemli Zirveler • 12-13 Aralık 1997 tarihlerinde gerçekleştirilen Lüksemburg Zirvesinde Türkiye’nin AB üyeliğine ehil olduğunun ifade edilmesi ancak tam üyelik perspektifinin sunulmaması, • (Türkiye’nin AB ile siyasi diyalogu koparma kararı alarak 12 Mart 1998 tarihinde Londra’da düzenlenen Avrupa Konferansına katılmaması) T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 11

12. Önemli Zirveler • 10-11 Aralık 1999 tarihli Helsinki Zirvesi’nde gerçekleşen AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nde oybirliği ile Türkiye, diğer aday devletlerle eşit şartlarda Avrupa Birliğine aday devlet olarak kabul edilmiştir. • Türkiye'nin AB adaylığının hukuki zeminini teşkil eden “Katılım Ortaklığı Belgesi” ve “Çerçeve Yönetmelik”in 2001 yılında AB Konseyince onaylanmıştır. Ardından Türkiye tarafından hazırlanan Ulusal Program 2001/2129 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmış olup 26 Mart 2001 tarihinde Avrupa Komisyonu’na iletilmiştir. • Ulusal Program Katılım Ortaklığı Belgesinin güncellenmesi çerçevesinde iki kez tekrar hazırlanarak 2003 ve 2008 yıllarında Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 12

13. 1999 Helsinki Zirvesi Helsinki Zirvesi sonrası, Adaylık süresince yapılması gereken çalışmalar süreklilik arz etmekte, Geniş, kapsamlı çalışmalar yapılması gerekmekte, Kurumlararası koordinasyonun etkin, düzenli ve sürekli bir şekilde sağlanması gereği ortaya çıkmakta, Bu nedenle daha sistemli ve sürdürülebilir bir yapılanmaya ihtiyaç duyulmuştur. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 13

14. Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinin Kuruluşu 4 Temmuz 2000 Tarihinde 4587 Sayılı Kanun ile; “Türkiye’nin AB üyeliğine hazırlanmasına yönelik çalışmalar çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları hazırlık ve çalışmalarda iç koordinasyon ve uyumun plan ve programlara uygun olarak yönlendirilmesini ve yürütülmesini sağlamak üzere” Başbakanlığa bağlı AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ kurulmuştur. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 14

15. Resmi Müzakere Süreci • Müzakere Çerçeve AB Dışişleri Bakanları tarafından 3 Ekim 2005 tarihinde onaylanmış ve Türkiye’nin AB Katılım Müzakereleri resmen başlamıştır. • MÜZAKERE ÇERÇEVE BELGESİ (MÇB) : • Müzakerelerin hangi usul ve esaslar çerçevesinde yürütüleceğini düzenler. Müzakere fasılları yer almaktadır. • Türkiye için MÇB 35 fasıldan oluşmaktadır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 15

16. Katılım Müzakere Süreci Nedir Her aday ülkenin AB müktesebatını ne kadar sürede kabul edip, yürürlüğe koyacağının ve de etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. Klasik müzakerelerden çok farklı, manevra alanı çok dar olmaktadır. Aday ülke AB müktesebatının tümünü benimsemek ve uygulamak için gerekli kurumsal yapılanmayı oluşturmak zorundadır.(1995 Madrid Zirvesi) Müzakere edilen tek husus, uygulama takvimidir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 16

17. AB Müktesebatı Nedir AB Müktesebatı, AB Hukuk sistemine verilen addır. Yaklaşık 120 bin sayfadan oluşmaktadır. • AB'yi kuran ve daha sonra değişikliğe uğrayan antlaşmaları, • Aday ülkelerin AB'ye katılırken imzaladıkları katılım antlaşmalarını, • Konsey, Komisyon, Avrupa Toplulukları Adalet Divanı gibi Topluluk organlarının çıkardıkları tüm mevzuatı ifade etmektedir. • Söz konusu müktesebat, Katılım Müzakereleri Fasılları çerçevesinde 35 başlık altında sınıflandırılmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 17

18. Yargı ve Temel Haklar Alanındaki AB Mevzuatı Yargı, temel haklar ve vatandaşlık alanındaki mevzuat kurulduğu tarihten itibaren AB’nin temel değerleri olarak addedilen özgürlük, demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi konularla doğrudan ilintilidir Avrupa Komisyonu ve AB Konseyi faaliyetlerinin özellikle son yıllarda güvenlik ve içişleri alanlarında yoğunlaşması ve yargı ve temel haklar alanlarına yeterli vurgu yapılmaması, ikinci Barosso Komisyonu’nda yargı alanının ayrı bir Komisyon Üyesi ve Genel Müdürlük tarafından ele alınmasını gerektirmiştir. İçişleri ile ilgili konuları doğrudan içermeyecek şekilde yeniden yapılandırılan Adalet Genel Müdürlüğü (DG Justice) 1 Temmuz 2010 tarihinde kurulmuştur. Lizbon Antlaşması sonrası hazırlanan ve 2010 – 2015 yıllarını kapsayan Stockholm Programı çerçevesinde Komisyon yargı alanında işbirliğini geliştirecek birçok taslak mevzuat hazırlamıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 18

19. Yargı ve Temel Haklar Alanındaki AB Mevzuatı Cezai ve hukuki konularda adli işbirliği a. Avrupa Tutuklama Emri (Avrupa Tevkif Müzekkeresi) b. Sınırötesiadli takibat alanında işbirliği (Eurojust) c. Avrupa Adli Yargı Ağı (EJN) d. Ekonomik ve mali suçlar e. Suç mağdurlarının hakları Medeni hukuk alanında işbirliği a. Uyuşmazlıkların Alternatif Çözümü (AlternativeDisputeResolution - ADR) b. Suç mağdurlarının zararlarının tazmini c. Sınır ötesi adli yardım d. Avrupa Adli Yargı Ağı (EJN) e. Kanıtların toplanması alanında mahkemeler arası işbirliği f. Mahkeme ya da mahkeme dışı organlarca sunulan belgelerin sınır ötesi tebliği g. Medeni ve ticaret hukuku alanlarındaki adli kararların karşılıklı tanınması T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 19

20. Yargı ve Temel Haklar Alanındaki AB Mevzuatı Temel hakların AB Antlaşmaları düzeyinde korunması Çocuk hakları • Çocuk haklarının AB kurucu antlaşmaları düzeyinde korunması • Kayıp çocukların bulunması Bilginin ve Kişisel Verilerin korunması AB Vatandaşlığı • Dolaşım ve ikamet • Seçim Hakları • Dilekçe ve şikayette bulunma • Diplomatik korunma T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 20

21. 1993 Kopenhag ve 1995 Madrid Kriterleri Avrupa Birliği’ne üye olmak isteyen bir devlet öncelikle, Avrupa Birliği Antlaşması’nın 49. maddesinde belirlenen koşullara ve 6. maddenin 1. fıkrasında (Lizbon sonrası AB Antlaşması 2. madde) ortaya konulan ilkelere uyum sağlamış olmak zorundadır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 21

22. 1993 Kopenhag ve 1995 Madrid Kriterleri 22 Haziran 1993 tarihinde Kopenhag’da toplanan Avrupa Birliği Konseyi, söz konusu koşul ve ilkeler doğrultusunda üyelik kriterlerini (accession criteria) oluşturmuştur. Tarihe Kopenhag kriterleri olarak geçen bu kriterler; Siyasi Kriterler (Demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ile azınlıkların korunması ve saygı görmesini güvence altına alan kurumların istikrarının sağlanmasıdır.) Ekonomik Kriterler (İşleyen ve aynı zamanda Birlik içinde rekabetçi baskılara ve diğer serbest piyasa güçlerine dayanabilecek bir serbest piyasa ekonomisinin varlığı.) Topluluk Müktesebatının Kabulü (Siyasi, ekonomik ve parasal birliğin hedeflerine bağlı kalmak üzere üyelik için gerekli yükümlülükleri yerine getirebilme kapasitesine sahip olmak.) T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 22

23. 1993 Kopenhag ve 1995 Madrid Kriterleri Kopenhag Siyasi Kriterlerinin geniş tanımı esas itibariyle başta Avrupa Konseyi bünyesindekiler olmak üzere uluslararası sözleşmeler ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararları çerçevesinde somut bir içerik kazanmaktadır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 23

24. 1993 Kopenhag ve 1995 Madrid Kriterleri Aralık 1995’de Madrid Avrupa Konseyi’nde önemle belirtildiği gibi, üyelik ayrıca, aday ülkenin AB’yle bütünleşmesi için idari yapılarında uyum yoluyla gerekli koşulları gerçekleştirmesini de zorunlu kılmaktadır. AB müktesebatının ulusal mevzuata uyarlanması önemli olmakla birlikte, esas bu mevzuatın uygun idari ve adli yapılar aracılığıyla etkin biçimde uygulanması daha da önemlidir. Bu, AB üyeliğinin gerektirdiği karşılıklı güvenin ön koşuludur.  T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 24

25. 1999 Helsinki Sonrası İlk Değişiklikler 2001 Mart’ında Komisyona tevdi edilen AB Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı’na uygun olarak, düşünce ve ifade özgürlüğü, işkencenin önlenmesi, demokrasi, kişi hürriyeti ve güvenliği, haberleşme, yerleşme ve seyahat özgürlüğü, dernek kurma özgürlüğü ve kadın-erkek eşitliği alanlarında yeni hükümler 22 Kasım 2001’de kabul edilen ve 24607 sayılı ve 8 Aralık 2001 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2002’de yürürlüğe giren Yeni Türk Medeni kanununda değişiklikler T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 25

26. Anayasa Değişiklik Paketi 3 Ekim 2001 tarihinde kabul edilmiş ve 17 Ekim 2001 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Değişiklik Paketi ile Anayasa’nın 33 Madde değiştirilmiş, bu değişiklik 1982 Anayasası’nda gerçekleştirilen en kapsamlı Anayasa değişikliği olmuştur. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 26

27. Uyum Paketleri(19 Şubat 2002-14 Temmuz 2004) 19 Şubat 2002 – 14 Temmuz 2004 tarihleri arasında AB siyasi kriterlerini karşılama amacına yönelik sekiz uyum paketi. Reform sürecinde asıl amaçlanan temel yasaların bir bütünlük içinde tümüyle değiştirilmesidir. Ancak bu, uzun süren bir yasama faaliyeti olduğundan, siyasi kriterlerin karşılanması için gerekli düzenlemeler süratli bir şekilde uyum yasa paketleri marifetiyle gerçekleştirmiştir. Bununla birlikte temel yasaların yenilenmesi süreci devam etmektedir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 27

28. 1. Uyum Paketi (19 Şubat 2002) İfade özgürlüğünün genişletilmesi, Gözaltı süresinin indirilmesi, Tutuklu ve hükümlü haklarının korunmasının güçlendirilmesi için • Türk Ceza Kanunu, • Terörle Mücadele Kanunu, • Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yapılanması Hakkında Kanun ve • Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda değişiklikler. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 28

29. 2. Uyum Paketi (9 Nisan 2002) Basın Kanunu, Siyasi Partiler Kanunu, Dernekler Kanunu, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu, Devlet Memurları Kanunu, Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ve İl İdaresi Kanununda değişiklikler. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 29

30. 3. Uyum Paketi (9 Ağustos 2002) Ölüm cezası kaldırıldı. İlgili kanunlara yeniden yargılanmanın yolunu açan hükümler eklendi. İfade ve dernek kurma özgürlükleri genişletilmeye devam edildi. Gayrimüslim cemaat vakıflarının taşınmazlarıyla ilgili yasal düzenlemeler ele alındı. Eğitim ve yayın alanlarında kültürel haklar bağlamında değişiklikler. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 30

31. 4. Uyum Paketi (11 Ocak 2003) Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Devlet Güvenlik Mahkemeleri Teşkilat ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Dernekler Kanunu (dernek kurma özgürlüğünün genişletilmesi), Siyasi Partiler Kanunu, Vakıflar Kanunu gibi kanunlarda yapılan değişiklikler,. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 31

32. 5. Uyum Paketi (4 Şubat 2003) Dernek kurma özgürlüğünün alanını genişleten, AİHM kararları ışığında yargılamanın iadesine imkan veren düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 32

33. 7. Uyum Paketi (7 Ağustos 2003)-1 Düşünce ve ifade özgürlüğünün genişletilmesi ile ilgili kanunlarda değişiklikler. Eski Türk Ceza Kanunu, Terörle Mücadele Kanunu, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Sayıştay Kanunu, Dernekler Kanunu, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu, MGK Kanunu, T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 33

34. 7. Uyum Paketi (7 Ağustos 2003)-2 Vakıflar Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretimi ile Türk Vatandaşlarının Farklı Dil ve Lehçelerinin Öğrenilmesi Hakkında Kanun, T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 34

35. Reformlar AB uyum çerçevesinde birçok yasa, TBMM gündemine taşınmış, AB’ye katılım süreci kapsamındaki reform çalışmaları hızlandırılmış, Demokratikleşme sorunları geniş bir toplumsal uzlaşmada ele alınmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 35

36. Reformlar-1 Gerçekleştirilen yasal düzenlemeler arasında; • Dernek kurma özgürlüğünün daha da genişletilmesi, • Siyasi partilerinkapatılmasınınzorlaştırılması, • Cemaatvakıflarınayönelikdüzenlemeler, • TBMM’de AB UyumKomisyonu’nunkurulması, • ÖlümcezasınınAnayasa’dantamamençıkarılması. • DevletGüvenlikMahkemelerininkapatılması, • TRT’ninfarklıdilvelehçelerdeyayınabaşlaması, T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 36

37. Reformlar-2 • Milli Güvenlik Kurulu’nun bir danışma organı niteliğiyle uyumlu hale getirilmesi, • MGK Genel Sekreterliğine sivillerin de atanabilmesi, • İşkenceye sıfır hoşgörü yaklaşımı, • Sayıştay’ın Türk Silahlı Kuvvetlerin elinde bulunan devlet mallarının denetlenmesinin gizlilik esaslarına uygun olarak yapılması, T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 37

38. Reformlar-3 • Sadece yasal düzenlemeler değil, reformların tam ve etkili bir şekilde hayata geçirilmesi • Reformları eksiksiz olarak uygulamaya yansıtmak amacıyla; Reform izleme mekanizmaları oluşturulmuş, Birçok idari düzenleme yapılmış ve Başta kolluk kuvvetleri ve yargı mensupları olmak üzere kamu görevlilerine yönelik insan hakları eğitimi artırılmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 38

39. Reform İzleme Grubu • Eylül 2003 tarihinde reform izleme mekanizmasının daha dinamik hale getirilmesi ve siyasi reform kanunlarının uygulanmasın izlenmesi temelinden hareket edecek bir Reform İzleme Grubu (RİG) kurulmuş ve AB Bakanı ve Başmüzakereci, Adalet, İçişleri ve Dışişleri Bakanlarının katılımıyla siyasi reformlara yönelik olarak önemli kararlar almıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 39

40. Anayasa Değişiklik Paketi - 2 • 2004 yılı Mayıs ayında yürürlüğe giren Anayasa değişiklik paketi ile; Kadın-erkek eşitliği, Basın özgürlüğü, (basın araçları) Ölüm cezasının savaş hali dahil her koşulda kaldırılması Uluslararası sözleşmelerin statüsü, Sivil - Asker İlişkileri (YÖK) Yargının işlevselliği alanlarında yeni düzenlemeler T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 40

41. Anayasa Değişiklik Paketi - 2 • Bu kapsamda Anayasa’nın “Milletlerarası Anlaşmaları Uygun Bulma” başlıklı 90’ncı maddesinde yapılan değişiklikle, “usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası anlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası anlaşma hükümlerinin esas alınacağı” hükmü getirilmiştir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 41

42. Reformlar-4 • Türk insanın yaşamını daha huzurlu ve daha güvenli sürdürebilmesi, genel ahlak, çevre ve sağlık gibi toplum düzenini sağlamak için 30 Mart 2005 tarihinde Kabahatlar Yasası’nın kanunlaşmıştır. • Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmaları amacıyla 9 Ekim 2003 tarihinde kanunlaşmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 42

43. 8. Uyum Paketi (14 Temmuz 2004) Ölüm cezasının savaş hali dahil her koşulda kaldırılması, Yüksek Öğretim Kanununda yapılan değişiklikler (Genelkurmay) RTÜK, Haberleşme Yüksek Kurulu, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu (MGK’nca seçilen üyelerin kaldırılması) T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 43

44. Şubat 2002-Temmuz 2004 döneminde çıkarılan sekiz uyum paketiyle 53 yasanın 218 maddesinde değişiklik yapılmıştır. Uyum Paketleri Sonuçları T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 44

45. 2004 Brüksel Zirvesi Gerçekleştirilen tüm bu reformlar ışığında, 17 Aralık 2004 AB Devlet ve Hükümet Başkanları Brüksel Zirvesi’nde, ülkemizin siyasi kriterleri müzakereleri açmak için “yeterli ölçüde/yeterince” karşıladığına karar verilmiştir. Bu doğrultuda, 3 Ekim 2005’te Türkiye ile resmen katılım müzakerelerine başlanmıştır. Müzakerelerin açılması kararının alınması, siyasi kriterlerin önem ve önceliğini kaybettiği anlamına gelmemektedir. Türkiye’de, Birliğin temelini oluşturan özgürlük, demokrasi, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin ciddi ve sürekli olarak ihlal edilmesi durumunda, müzakerelerin askıya alınabileceği Müzakere Çerçeve Belgesinde vurgulanmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 45

46. 9. Reform Paketi (12 Nisan 2006) • 2006 yılında da AB’ye katılım yolunda reform sürecimiz 9. Reform Paketi’nin açıklanmasıyla devam etmiştir. • Bu çerçevede; Özel Öğretim Kurumları, Kamu Denetçiliği Kanunu (Ombudsman) (Anayasa Mahkemesi Kararıyla iptal), Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığının Yeniden Yapılandırılması, Uluslararası Sözleşmeler, Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, Yeni İskan Kanununda değişiklikler yapılmıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 46

47. Reformlar-6 • Ayrıca; Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmeye Yönelik Ek İhtiyari Protokol, • Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, • Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun, 2006 yılında yapılan belli başlı değişikliklerden sayılabilir T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 47

48. Reformlar-7 Kamu ve özel radyo ve televizyon kuruluşlarınca Türk vatandaşlarının günlük yaşaalarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde yayın yapılmasına ilişkin Yönetmelik 25 Ocak 2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Yönetmelik uyarınca, radyo kuruluşları günde 60 dakikayı aşmamak üzere haftada toplam beş saat, televizyon kuruluşları ise günde 45 dakikayı aşmamak üzere haftada toplam dört saat yayın yapabilirler. TRT, Haziran 2004 itibariyle Boşnakça, Arapça, Çerkezce, Zazaca ve Kurmançi televizyon ve radyo yayınlarına başlamıştır. Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları Türkçe dışındaki dil ve lehçelerde, yayın koşullarını yerine getiren iki özel televizyon kanalı ile bir radyo kanalı, 26 Mart 2006 tarihinde yayına başlamıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 48

49. Tarama Süreci Türkiye’nin AB üyelik müzakereleri, sürecin ilk aşaması olan "tarama süreci" ile başlamıştır. Türkiye'nin müzakerelere hazırlanmasını ve katılım öncesi sürecin hızlandırılmasını hedefleyen "tarama" döneminde esas olarak, AB müktesebatı kapsamındaki mevzuat hakkında bilgi verilmiş, AB müktesebatı ile Türk mevzuatı arasındaki farklılıklar belirlenmiş ve uyum sürecinin çok genel bir takvimi ve bu süreçte karşılaşılacak muhtemel sorunlar saptanmaya çalışılmıştır. Türkiye için Tarama Sürecinin ilk aşaması olan tarama toplantıları 20 Ekim 2005 tarihinde yapılan Bilim ve Araştırma faslı tanıtıcı tarama toplantısı ile başlamış ve 13 Ekim 2006 tarihinde yapılan Yargı ve Temel Haklar faslı ayrıntılı tarama toplantısı ile sona ermiştir. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 49

50. Tarama Süreci Her bir müzakere faslının taraması bittikten sonra, Komisyon üye ülkelere "tarama sonu raporu" adı altında bir rapor sunmaktadır. Buradaki değerlendirme ve öneriler, o fasılda müzakerelerinin açılmasına temel teşkil etmektedir. Komisyon, raporlarında, ayrıntılı tarama sırasında ülkemizce verilen bilgilere dayanarak ülkemizin müzakerelere hazır olup olmadığını değerlendirmekte ve sonuç kısmında ya faslın müzakereye açılmasını önermekte; ya da bunun için tamamlanması gereken açılış kriterlerini (benchmarks) ortaya koymaktadır. Siyasi Kriterler ile yakından bağlantılı olan 23.Fasıl, sadece Türkiye için oluşturulmuş bir fasıl olup, bu fasla yönelik oluşturulmuş olan Tarama Sonu Raporu siyasi engellemeler nedeniyle halen tarafımıza ulaşmamıştır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Siyasi İşler Başkanlığı 50