500 likes | 711 Views
Αέρια αρτηριακού αίματος. Παύλος Μυριανθεύς Επίκουρος Καθηγητής. Η ζωή στηρίζεται στην ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει την οξεοβασική ισορροπία
E N D
Αέρια αρτηριακού αίματος Παύλος Μυριανθεύς Επίκουρος Καθηγητής
Η ζωή στηρίζεται στην ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει την οξεοβασική ισορροπία • Δηλαδή να αποβάλει την περίσσεια οξέων που παράγονται από τον μεταβολισμό και να αντιρροπεί τις διαταραχές που οφείλονται σε νόσο ή τραύμα – βλάβη • Η φυσιολογική κυτταρική λειτουργία – δράση ενζύμων – εξασφαλίζεται από την διατήρηση ενός φυσιολογικού εύρους pH. • Παθολογικά pH επηρεάζουν την φυσιολογική λειτουργία των διαφόρων ενζύμων
Peak Activity Enzyme Activity activity activity pH Επίδραση του pH στην δραστηριότητα των ενζύμων
Φυσιολογικό pH: εξαρτάται από την φυσιολογική λειτουργία του αναπνευστικού (πνεύμονες) και του μεταβολικού (νεφροί) στοιχείου που αντιρροπούν τις μεταβολές του pH προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση. • Αν οι πνεύμονες δεν λειτουργούν: κατακράτηση CO2 (οξύ) → πτώση του pH (οξέωση) → νεφροί αποβολή οξέων (H+) για διόρθωση του pH • Οι αντιρροπιστικοί μηχανισμοί είναι πεπερασμένοι • Παρά την διόρθωση του pH με τους αντιρροπιστικούς μηχανισμούς, η υποκείμενη πάθηση μπορεί να επιμένει και μπορεί να απαιτεί ιατρική παρέμβαση
Η μέτρηση των αερίων αίματος και η συσχέτιση με κλινικά στοιχεία του ασθενούς μπορούμε να εκτιμήσουμε την ικανοποιητική λειτουργία των μηχανισμών της οξεοβασικής ισορροπίας.
Πνεύμονες: • Συμμετέχουν στην οξεοβασική ισορροπία με το ρυθμιστικό σύστημα των διττανθρακικών • (H2CO3-) →(CO2) που αποβάλλεται από τους πνεύμονες • Ψηλά επίπεδα (H2CO3-) οδηγούν σε αύξηση της συχνότητας και του βάθους της αναπνοής ώστε να αποβληθεί →(CO2) από τους πνεύμονες.
Αναπνευστικό Σύστημα • Δρα σε μερικά λεπτά • Αναπνοή : CO2: H+ • Αναπνοή : CO2: H+ • CO2 H+
Νεφροί: • Οι νεφροί συμμετέχουν στην οξεοβασική ισορροπία ώστε να διατηρηθεί φυσιολογικός ο λόγος carbonic acid/bicarbonate με αποβολή ή επαναρρόφηση διττανθρακικών ή με παραγωγή διττανθρακικών αν είναι αναγκαίο • Οι νεφροί επίσης βοηθούν στην αποβολή οξέων που δεν μετατρέπονται σε αέρια μορφή ώστε να αποβληθούν με ην αναπνοή
Νεφροί • Δρουν από ώρες σε ημέρες • Επαναρόφηση HCO3- • Απέκκριση H+ • Απέκκριση αμμωνίας
Εξίσωση Henderson-Hasselbalch • pH = pKa + log [βάση]/[οξύ] • pH = pKa + log [HCO3-]/[CO2] • πχ: • = 6.1 + log 24/1.2 • = 6.1 + 1.3 • = 7.40 • Σημαντικός ο λόγος HCO3- : CO2 = 20 / 1
0 : HCL 1: Γαστρικό οξύ 2: Χυμός λεμονιού 3: Ξύδι, μπύρα 4: Ντομάτες 5: Μαύρος καφές 6: Ούρα 6.5: Σάλιο 7: Αίμα 8: Θαλασσινό νερό 9: Μαγειρική σόδα 10: Great Salt Lake 11: Αμμωνία 12: Διττανθρακικά 13: Καθαριστικά φούρνου 14: NaOH pH διαφόρων ουσιών
Φυσιολογικές τιμές • pH: 7.35-7.45 • pCO2: 35-45 mm Hg • HCO3: 21-28 mEq/L • pO2: • Ενήλικες: 80-100 mm Hg • Νεογνά: 60-70 mm Hg • SaO2: • Ενήλικες: > 95% • Νεογνά: 40-90% • Base excess: 2 mEq/L
Αρτηριακό αίμα • pH 7.35-7.45 • pCO2 35-45 torr • pO2 >79 torr • ΗCO3 23-30 mmol/L • Base Excess/Deficit ± 3 mEq/L • SO2 >94%
pH: 7.35 - 7.45 • Μέτρο της οξεοβασικής ισορροπίας (συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου) • pO2: 60-90 • Μέτρο της μερικής πίεσης του οξγόνου στο αρτηριακό αίμα • pCO2: 35-45 • Μέτρο της μερικής πίεσης του διοξειδίου στο πλάσμα, μέτρο του κατά λεπτόν αερισμού, ρυθμίζεται από τον αερισμό, ανακλά την κατάσταση της αναπνευστικής οξεοβασικής ισορροπίας • HCO3: 22-26 • Μέτρο των ελεύθερων διττανθρακικών στο αίμα ανακλά την μεταβολική οξεοβασική ισορροπία που ρυθμίζεται από τους νεφρούς • BE: (-2) - (+2) • Δείχνει την ποσότητα του οξέως ή της βάσης που απαιτείται για να ομαλοποιηθεί το στο φυσιολογικό pH κάτω από ορισμένες συνθήκες • O2Sat: 96-100% • Δείχνει το ποσοστό της αιμοσφαιρίνης που είναι δεσμευμένο με την Hgb
Αλγόριθμος • Αλγόριθμος αξιολόγησης – ανάλυσης αερίων αρτηριακού αίματος. • 1. pH: οξέωση ή αλκάλωση; • Οξέωση < 7.35 • Αλκάλωση > 7.45
Αλγόριθμος • 2. Αν το pH είναι παθολογικό, ποια είναι η αιτία: αναπνευστική ή μεταβολική (νεφροί) • Αν η paCO2 σχετίζεται με την μεταβολή του pH, τότε το πρόβλημα είναι αναπνευστικό • Οξέωση → ψηλό CO2 • Αλκάλωση → χαμηλό CO2 • Αν τα HCO3- (βάση ή "alkali") σχετίζεται με το παθολογικό pH, τότε το πρόβλημα είναι μεταβολικό • Αλκάλωση → ψηλά HCO3- • Οξέωση → χαμολά HCO3-
Αλγόριθμος • 3. Ποιες είναι οι τιμές των paCO2 ή HCO3- που ΔΕΝ σχετίζονται με το pH. • Αν οι τιμές είναι φυσιολογικές, τότε δεν υπάρχει αντιρροπιστικός μηχανισμός • Αν δεν είναι φυσιολογικές αλλά το pH παραμένει παθολογικό, τότε υπάρχει μερική αντιρρόπιση • Αν είναι φυσιολογικές και το pH φυσιολογικό, τότε υπάρχει πλήρης αντιρρόπιση
Τα 6 βήματα για την ανάλυση των ABG: • Είναι το pH φυσιολογικό? • Είναι το CO2 φυσιολογικό? • Είναι τα HCO3 φυσιολογικά? • Είναι το CO2 ή τα HCO3 παράλληλα με την μεταβολή του pH? • Είναι το CO2 και τα HCO3 στην αντίθετη κατεύθυνση με την μεταβολή του pH? • Είναι το pO2 και το SaO2 φυσιολογικά?
Κανόνες που πρέπει να θυμόμαστε • PaCO2κατά 10 mmHg 1 meq/L [HCO3]P • PaCO2κατά 10 mmHg 2 meq/L [HCO3]P
Παραδείγματα • 28 ετών – γυναίκα, ιστορικό διαταραχών πανικού • Παρουσιάζεται στο ΤΕΠ και παραπονείται για δύσπνοια • Εικόνα υπεραερισμού και δυσχέρειας • ABG • pH : 7.52 • paCO2 : 28 mmHg • HCO3- : 24 mEq/L • pH > 7.45: αλκάλωση • paCO2 < 35 – ταχύπνοια, αποβολή διοξειδίου (οξύ) • HCO3- φυσιολογικό. • Αναπνευστική αλκάλωση
Παραδείγματα • 80 ετών – άνδρας, ιστορικό ΧΑΠ • Δύσπνοια και θωρακικό άλγος • ABG • pH: 7.24paCO2 : 65 mmHgHCO3- : 24mEq/L • pH < 7.35: οξέωση • paCO2 > 45: ανεπαρκής αερισμός (υποαερισμός) • HCO3- : φυσιολογικό (δεν υπάρχει αντιρρόπιση) • Αναπνευστική οξέωση
Παραδείγματα • Έφηβη, μυική αδυναμία – τικ • Πάντα σε δίαιτα, αδύνατη • ABG • pH: 7.50paCO2 : 37HCO3- : 30 • pH > 7.45 αλκάλωση • paCO2 είναι φυσιολογικό • HCO3- < 25 (έμετοι, αυξημένη χρήση υπακτικών) • Μεταβολική αλκάλωση
Παραδείγματα • 54 ετών γυναίκα, ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης • Αδυναμία, ναυτία, έμετοι, δίψα • ABG • pH: 7.29 • paCO2: 35 mmHg • HCO3-: 18 mEq/L • pH < 7.35: οξέωση • paCO2: φυσιολογικό • HCO3- : < 25 • Μεταβολική οξέωση
Αναπνευστική οξέωση • (χαμηλό pH, ψηλό pCO2) • Δυσλειτουργία κέντρου αναπνοής, οπιοειδή, αναισθητικά, κατασταλτικά, υποαερισμός • Διαταραχές – παθήσεις αναπνευστικών μυών ή θωρακικού τοιχώματος, μυασθένεια κυφοσκολίωση, πλαγία μυατροφική σκλήρυνση Gravis • Διαταραχές ανταλλαγής αερίων, ΧΑΠ, ασφυξία, οξύ πνευμονικό οίδημα
Αναπνευστική αλκάλωση • (ψηλό pH, χαμηλό pCO2) • Υπεραερισμός, ατελεκτασία, βαριά αναιμία, άγχος, πνευμονική εμβολή • Παθήσεις ΚΝΣ, στελέχους, υπαραχνοειδής αιμορραγία, δηλητηρίαση με σαλικυλικά • Υπερμεταβολικές καταστάσεις, πυρετός, θυρεοτοξίκωση, σήψη • Υπεραερισμός στην διάρκεια μηχανικού αερισμού
Μεταβολική οξέωση • (χαμηλό pH, χαμηλό HCO3) • Διαβητική κετοξέωση • Γαλακτική οξέωση • Πρόσληψη οξέων, σαλικυλικών, μεθανόλης, παραλδεύδης • Απώλεια διττανθρακικών (διάρροια, φίστουλες, συρίγγια) • Νεφρική ανεπάρκεια
Μεταβολική αλκάλωση • (ψηλό pH, ψηλό HCO3) • Απώλεια οξέων, • Έμετοι, • Αναρρόφηση γαστρικού υγρού, • Διουρητικά, • Υποκαλιαιμία, • Υπερασβεστιαιμία, • Πρόσληψη HCO3
Πτώση pH • (περισσότερο οξύ, χαμηλό pH) • Έντονη φυσική άσκηση • Παχυσαρκία • Πείνα • Διάρροια • Αναπνευστική ανεπάρκεια • Βαριές παθήσεις αναπνευστικού • Βαριές παθήσεις καρδιαγγειακού • Πνευμονικό οίδημα • Καρδιακή ανακοπή • Νεφρική ανεπάρκεια • Γαλακτική οξέωση • Κετοξέωση
Αύξηση pH • (περισσότερες βάσεις, χαμηλό pH) • Υπεραερισμός • Άγχος • Πόνος , • Αναιμία • Σοκ • Ήπιες παθήσεις αναπνευστικού • Ήπια ΣΚΑ • Έμφραγμα • Υποκαλιαιμία • Αντιόξινα • Έμετοι • Ασπιρίνη
Σφάλματα • Αέρας στην σύριγγα • Χαμηλή αιμοσφαιρίνη • Αιμόλυση
Μεταφορά του δείγματος • Σωστή ανάδευση • Έγκαιρη μεταφορά • Τοποθέτηση σε πάγο
Μεταβολή pH, pCO2 & pO2 σε σχέση με το χρόνοκαι τη θερμοκρασία
Useful tip: Suppose a driver buys their first car between 22 –26 y/o. Therefore, think of sodium bicarbonate as sodium "buycarbonate" • Αναπνευστική οξέωση • Απώλεια HCO3 από τους νεφρούς για να διορθωθεί το pH • Αναπνευστική αλκάλωση • Κατακράτηση HCO3 από τους νεφρούς για να διορθωθεί το pH
Φυσιολογικές τιμές CO2 35-45. Useful tip: ίδιες τιμές με pH : 7.35-7.45 Note: Notice that both CO2 and pH have 35 and 45 in them. • Μεταβολική αλκάλωση • Κατακράτηση CO2 από τους πνεύμονες για να διορθωθεί το pH • Μεταβολική οξέωση • Αποβολή CO2 από τους πνεύμονες για να διορθωθεί το pH
http://www.templejc.edu/ems/resource.htm • http://www.tmc.tulane.edu/departments/anesthesiology/acid/acid.html • http://www.templejc.edu/ems/resource.htm