Crisis als kans voor gebiedsontwikkeling 3.0 Jan Rotmans Culemborg, 27 oktober 2011

1. Crisis als kans voor gebiedsontwikkeling 3.0Jan RotmansCulemborg, 27 oktober 2011

2. Urgentie

3. Urgentie meervoudige urgentie ruimtelijk ecologisch economisch

4. Ruimtelijke Urgentie oogst van 60 jaar ruimtelijke ordening voor 8 miljoen mensen huizen, kantoren en infrastructuur gebouwd compacte steden, groene gebieden binnen bereik veel mis gegaan sinds de jaren 80 van vorige eeuw oprukkende verstedelijking - verrommeling wildgroei aan bedrijventerreinen - versnippering eenvormige woonlocaties - horizonvervuiling

5. Ecologische Urgentie Nederland staat voor een ongekende opgave Nederland klimaat-, energie- en waterrobuust maken transitie naar decentrale, duurzame energievoorziening opgave vergelijkbaar met inpoldering aan eind Middeleeuwen

6. 1900 1970 2005 Anticiperen op klimaatverandering Dutch Research Institute For Transitions

7. Economische Urgentie komende 50 jaar voor 800.000 mensen bouwen crisis heeft ruimtelijke ontwikkeling laten imploderen leegstand kantoren, tekorten grondexploitaties, bezuinigingsopgave traditionele gebiedsontwikkeling niet meer rendabel

8. Failliet van Ruimtelijke Ordening traditionele gebiedsontwikkeling dood en begraven teveel systeemfouten in gebiedsontwikkeling 1.0 & 2.0 - wet- en regelgeving - modernistische planning en architectuur - hoge bestuurlijke dichtheid - bescherming van deelbelangen - illusie van beheersbaarheid

9. Persistente Problematiek

10. Multi-level systeem analyse • Macro-level • globalisering • liberalisering • klimaatverandering • pluriforme samenleving • Meso-level • poldermodel overleg • decentralisering • deregulering • opheffing VROM ministerie • Micro-level • glocalisering • decentrale energie initiatieven • waarden gemeenschappen • prosumenten

11. Dominante Trends macro-schaal globalisering vrije markt fetisjisme groeiparadigma meso-schaal terugtrekkende overheid deregulering decentralisering micro-schaal glocalisering beweging van onderop gemeenschappen

12. Paradigma Wisseling • oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld • exploitatiemodel co-operatiemodel • economisch rendement maatschap. rendement • lineaire processen kringlopen • waarde ontlenen waarde creëren • zelfredzaam samenredzaam

13. Transitie in Ruimtelijke Planning herstellen van verbroken verbindingen tussen mens en ruimte individuele beleving collectieve waarde groot ruimtelijk verhaal kleine ruimtelijke verhalen ruimtelijke schaal bestuurlijke schaal onthechting en vervreemding

14. Gebiedsontwikkeling 3.0 = Duurzame gebiedsontwikkeling

15. Transitie Gebiedsontwikkeling gebiedsontwikkeling 1.0 & 2.0 gebiedsontwikkeling 3.0 vannaar aanbodgestuurd vraaggestuurd vastgoed gebiedswaarden grondwinsten gebiedsrendement

16. Gebiedsontwikkeling 3.0 wezenlijk anders bij gebiedsontwikkeling 3.0 inhoud, proces, financiering

17. Inhoud zoektocht naar de identiteit van een gebied van waaruit de kernwaarden van een gebied elkaar maximaal kunnen versterken zodat een gebied zich organisch en in balans ontwikkelt zonder afwenteling gesloten kringlopen

18. Kernwaarden 1.0 infrastructuur, mobiliteit, economie 2.0 milieu, landschap, water 3.0 klimaat, lokale energie, gezondheid, beleving, identiteit

19. Proces selectieve participatie smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak koplopers uit samenleving i.p.v. belangenbehartigers geleidelijke draagvlakverbreding organisch ontwikkelen

20. Proces selectieve participatie smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak koplopers uit samenleving i.p.v. belangenbehartigers geleidelijke draagvlakverbreding organisch ontwikkelen

21. Spelregels richtingwijzers voor duurzame ontwikkeling balans tussen strikte, begrenzende spelregels en flexibele, stimulerende spelregels

22. Duurzaamheids Spelregels Stadshavens top 10 1.energieneutraal bouwen 2. klimaatbestendig bouwen 3. water en groen dragers van ontwikkeling 4. hergebruik bestaand materiaal/ producten 5. zo weinig mogelijk vervuiling genereren

23. Duurzaamheids Spelregels Stadshavens top 10 6. diversiteit als uitgangspunt 7. menselijke maat als uitgangspunt 8. vanuit cultuurhistorisch perspectief 9. duurzame exploitatie en beheer van vastgoed 10. wijk/buurt economie is belangrijke pijler

24. Financiering maatschappelijk rendement partijen binden zich voor langere tijd aan een gebied rendement strekt zich ook uit over langere periode rendement uit creatie van gebiedwaarden naast vastgoed: schone energie, schone lucht, schoon water, schone mobiliteit, biologisch voedsel, natuur

25. Financierders zorgverzekeraars energiebedrijven woningcorporaties maatschappelijke instellingen pensioenfondsen gebiedsfonds voor grondontwikkeling & vastgoedexploitatie

26. Nieuwe Verdienmodellen - ontwikkelen van groene daken en gevels (oppervlaktes) - ondergronds ontwikkelen - handelen in oppervlaktes - gebiedsgebonden energie - drijvend, duurzaam ontwikkelen

27. Rijnhaven

28. Dutch Research Institute For Transitions

36. Merwe-Vierhavens

41. STADSOASE

45. Burgers pro-actief prosument mede ontwikkelaar gemeenschappen (collectief) particulier opdrachtgeverschap

46. Faciliterende Overheid ruimte bieden • faciliteren en stimuleren van eigen initiatief • belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen • mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte richting geven • investeren in en realiseren van collectieve voorzieningen • afstemmen van ontwikkelingen in meer samenhang • herformulering van leidende principes voor gebied

47. faciliterende overheid is heel wat anders als terugtredende overheid

48. PlatformDGO • initiatief van ministerie van I&M, Kennis voor Klimaat en Urgenda • beperkte duur: 2011 – 2013 • doelen: • ontwikkeling integrale visie en nieuwe concepten DGO • stimulering duurzaamheid in gebiedspraktijken • missie: versnellen verduurzaming leefomgeving

49. Platformleden

50. Ergo crisis is hét aangrijpingspunt voor een wezenlijk andere gebiedsontwikkeling ontwikkel mee met platform DGO!