ÇOCUKLARDA GÜVEN VE SORUMLULUK

1. ÇOCUKLARDA GÜVEN VE SORUMLULUK

2. ÇOCUKLARIMIZDAN BEKLENTİLERİMİZ • Anne-baba olarak, hepimizin amacı çocuklarımızın sorumluluk sahibi olup, • okul çağında ders çalışmaları, • sınavlarda başarılı olmaları, • iyi bir üniversite kazanmaları ve • gelecekte ayaklarının yere basmasıdır. • Bu sebeple, çocuklarımıza doğru yolu göstermek, onları doğru davranmaya yönlendirmek için sürekli söyleniriz, tartışırız, kimi zaman kızarız, onları cezalandırırız. Ve ne yazık ki bütün bu çabalarımız, endişelerimiz onları bizim istediğimiz şekilde davranmaya yönlendirmez. • Tam tersine, çocuklarımız bir türlü istediğimiz gibi davranmazlar, bu sorumluluğu üstlenmezler. Sürekli oyun oynamak isterler; genellikle televizyon başındadırlar. RUZUN

3. Çocuk iletişim kurduğu andan itibaren kendi sınırlarından haberdar edilmeli ve yemek yeme, tuvalet alışkanlığı, belirli saatte uyku uyuma gibi temel alışkanlıklar ve kuralları okul öncesi dönemden önce benimsenmelidir. Sorumluluk öğrenilebilen bir beceridir. Bu nedenle çocuğunuzun, küçük yaşlardan başlayarak bazı konularda kendi kararını kendinin vermesi ve tüm sorumluluğun ona bırakılması gerekmektedir. Anne-baba çocuğunun yanlış karar vereceğini düşünerek, çocuk yerine karar vermektense, yine kendi kontrolünde; birkaç uygun kıyafet arasından seçim yapmasına, yemekte ne yemek istediğini seçmesini, harçlığını nasıl harcaması gerektiğini kendisinin belirlemesine izin verilmesi, çocuğun kendi hayatıyla ilgili konularda ileri ki yaşantısında sorumluluk kazanmasını sağlayacaktır. Anne ve babaların amaçları doğru ve iyidir fakat kullanılan metotta hata vardır. RUZUN

4. SORUMLULUK NEDİR? Sorumluluk, erken çocukluk dönemlerinden başlayarak çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim düzeyine uygun olarak görevlerini yerine getirmesidir.

5. Aile içinde çocuğa karşı takılan tavır, Aile içi iletişim, Ailede uygulanan disiplin anlayışının yeri büyüktür. Sorumluluğun kazandırılmasında; RUZUN

6. OYUN ÖĞRENMEK İÇİN FIRSATTIR • Çocuğun tek başına bir iş yapabilen birey olması için çocuğa bu olanağın verilmesi gereklidir. • Çocuğun kendi kendine oyun oynaması; ihmal edilmesi ya da ilgisiz bırakılması demek değildir. • Sorumlu bir yetişkin çocuğu denetleyerek belirli sürelerde yalnız başına oynaması için uygun ortamlar yaratılmalıdır. (Çocuk yalnız oynarken birçok rolü canlandırır.) RUZUN

7. OYUN ÖĞRENMENİN ARACIDIR.Çocuğun bağımsız oyun oynamasının yararları nelerdir? Çocuk için eğlendirici ve dinlendiricidir. Çocuğun bağımsızlığı öğrenmesini sağlar. Çocuğun hayal gücünün gelişmesini sağlar. Çocuğun dikkat süresini arttırır. Çocuğun problem çözmesine yardımcı olur. Çocuğun kişilik gelişimini destekler. Çocuğun tüm alanlardaki becerilerinin gelişmesini sağlar. Ailelerin kendine zaman ayırmasını sağlar.

8. Sorumluluk nasıl kazandırılabilir? Erken çocukluk dönemlerinden başlayarak çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim düzeyine uygun görevler vermekle başlar. Döke saça olsa da çocuğun çorbasını kendi başına içmesine fırsat vermek, oyuncaklarını toplamasını beklemek, kendi odasında kendi yatağında yatmasına ortam hazırlamak, yaşına ve cinsiyetine göre sofra hazırlığı veya araba temizliği gibi konularda onun yardımını beklemek,

9. “Sorumluluk” konusunda çocuğu cesaretlendirici ve destekleyici bir ortam sağlanmalıdır. Böylece kendine güveni de artacaktır. Ancak tam tersine çocuğa koruyucu davranmak çocuğun kendi kendine yeten, bağımsız bir birey olmasını engelleyecektir. Çocuk veya genci korumak, onu kanatlarının altında büyütmek, kendi sorunuyla baş başa bırakmamak onun gelişimini engeller. Ona yarar yerine zarar verir. Benlik saygısı düşer. DİKKAT!!!! ANA SINIFI VE 1.SINIFIN İLK GÜNLERİNDEN SONRA ÇOCUĞUN OKULA GETİRİLİP GÖTÜRÜLMESİ DOĞRU BİR DAVRANIŞ DEĞİLDİR.

10. Sorumluluk sahibi çocuklar nasıl davranışlar gösterirler? Üstüne düşen görevleri kendi başına yapar. İşlerini, kendi başına yapabilir ve başkasına yük olmazlar. Yaptığı hatalardan kendisini sorumlu tutar, başkasını suçlamaz. Hak etmediklerine sahip olmak istemez. Başkalarının haklarına duygu ve düşüncelerine karşı saygılıdır. Sorumluluk sahibi çocuklar, mutlu, uyumlu ve çalışkan ve başarılıdırlar.

11. Sorumsuz çocuklar ne tür davranışlar gösterirler? Üzerine düşen görevlerin farkında olmadığı gibi, onları yerine getirmek de istemezler.Kendi işlerinin yapılmasını anne-babasından ya da başkalarından beklerler.Sürekli başkalarına yük olurlar. Hatalarında hep başkalarını suçlarlar.Başkalarının duygu, düşünce ve davranışlarına karşı saygısızdırlar.Kendi görevlerini yerine getirmediği gibi, başkalarına karşı olan görevlerini de yerine getirmezler.

12. Sorumluluk eğitiminde ailelere öneriler Sorumluluk, özellikle anne-babanın sorumluluk bilinci içinde rollerini yerine getirmesiyle mümkün olur. Evde annelik görevini yeterince yerine getiremeyen, kendi sorumluluğunun bilincinde olmayan bir anne, çocuğundan sorumluluk bekleyemez. Bu nedenle anne-babalar öncelikle kendi sorumluluklarına dikkat etmelidirler. Çocuğa kendine yetmeyi ve kendi kendini yönetmeyi öğretin. Öyle özgür bir ortam hazırlayın ki, ayakları üzerinde durmayı, kendi kanatlarıyla uçmayı öğrenebilsin. Çocuğa yaşına ve gelişim düzeyine uygun görev ve sorumluluklar verin. Başarması için onu destekleyin. Sorumlu şekilde davrandığı zamanlarda mutlaka ödüllendirin. Çocuğunuza güvenin ve onun seçim yapmasına izin verin. Bu konularda, çocuğun gösterdiği çabaya saygı duyun. Onun adına düşünmek yerine, kendi başına düşünmesini sağlayın. Sorununu çözmek yerine, kendi sorununu çözmesine fırsat verin.

13. SORUMLULUK VERİN VE GÜVENİN Çocuğunuza karşı davranışlarınız kararlı ve tutarlı olmalıdır. Disiplini sağlamak amacıyla gereksiz yasaklar koymamalısınız. Kurallarınız net olsun ve bunlar duruma, olaylara ve sizin içinde bulunduğunuz psikolojik duruma göre değişmesin. Çocuğunuza evinizin kurallarını açık bir şekilde anlatın. Eğer kurallara uyulmazsa sonuçlarının neler olacağı konusunda çocuklarınızı bilgilendiriniz. Karşılaştığı sorunlara kendi başına çözüm yolları bulmasına destek olun ve sadece gerektiği yerde müdahale edin. Sizden alacağı bir övgü onun için çok önemlidir.Duygularınızı ifade etmekten çekinmeyin. Ana-babanın her şeyi önceden görüp önlemesi mümkün değildir. Çocuğunuz size göre kabul edilemez bir şeyi, umulmadık bir anda yaptığında buna hemen tepki göstermek yerine; çocuğunuza ne kadar hayal kırıklığına uğradığınızı söyleyin ve ona yaptığı şeylerin sonuçlarının neler olacağını belirtin.

14. ÖZGÜVEN NEDİR? Özgüven; kendimize yönelik iyi duygular geliştirmemiz sonucu, kendimizi iyi hissetmemiz demektir. Başka bir deyişle kendimiz olmaktan memnun olmak ve bunun sonucu olarak kendimiz ve çevremizle barışık olmamız demektir. Kısaca;"sevilebilir ve becerebilir olma" duygusudur da diyebiliriz . KENDİNİ DEĞERLİ HİSSETMEK

15. Yüksek benlik saygısına sahip çocukların anne babaları, Çocuklarına kabul gösteren, Onlara serbestlik tanımakla birlikte, belirli ve kesin kurallar koyan, Çocuğunu okul içinde veya okul dışında beklentilerine uygun başarılar ortaya koyacağına inanan anne babalardır. Düşük benlik saygısına sahip çocukların anne babaları, Çocuklarını beklenti ve kural belirsizliği içinde yetiştiren ve ödün veren Daha çok cezalandırıcı olmaları yanında ne zaman verileceği belirsiz bir ödül ceza yöntemi kullanan, Çocuklarının beklentilerine uymaları konusunda onlara güvenmeyen, Başarısızlıklarını soğuk bir ifade içinde kabullenen anne babalardır ANNE –BABANIN ÖZGÜVENE ETKİLERİ

16. Özgüveni Geliştirmek İçin Neler Yapabilirsiniz? Sizin beklentileriniz onun kendisi ile ilgili düşüncelerini şekillendirir. (Siz ne bekliyorsunuz?) .....Neeee!!! Matematikten 4 mü aldın? Tepkilerinizi kontrol edin. Ne 4 aldığı için fazlası ile övün ne de hayal kırıklığı yaşayarak neden 5 değil demeyin..... Daha ilk yaşlardan, çocukların kendilerine yönelik iyi duygular geliştirmeleri, hayatlarındaki önemli insanlar(anne-baba, öğretmen ve diğer büyükleri, ilerleyen yaşlarda arkadaşları)tarafından nasıl değerlendirildiklerine bağlıdır .

17. Çocuğunuzun ailesi tarafından sevildiğini ve kabul gördüğünü hissetmeye ihtiyaç duyar. Bu konuda çocuğa karşı kullanılan dil çok önemlidir. Var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu onlara hissettirin. Onlara olan sevginizin başarı ya da başarısızlıklarına bağlı olmadığını,var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu ve ne olursa olsun onları daima seveceğinizi söyleyin. Çocuğa sorumluluk verilerek kendi başlarına bir şeyler yapabildiklerini görmeleri gerekir.Çocukların yaşadıkları problemleri sahiplenmek yerine, onların sorunlarıyla mücadele etmelerine izin verilmelidir. Onların yaptıkları işe fazla müdahale etmeyerek, ona duyulan güveninizi belli edin.

18. Onların fikir ve düşüncelerini eleştirmeden dinleyiniz. Çeşitli sosyal etkinliklere (resim, tiyatro, spor vb…) yönlendirin.Çocuğunuzun sınırlarını göz önünde bulundurarak çok zor hedefler belirlememesine yardımcı olun. Oluşturduğu hedeflere saygı gösterin. Topluluk içinde söz almasını teşvik edin. Asla başkalarının yanında küçük düşürmeyin, kimse ile kıyaslamayın. Çocuğunuza gerçek özgüveni sağlamasında yardımcı olun. Çocuğunuzun zayıf yanlarını görmezlikten gelmeyin, dürüst olun, ama onları eleştirmeyin. Çocuklar kendilerindeki eksiklikleri ve kusurlarını kabullenmelidir. Bunun yanı sıra iyi ve kuvvetli oldukları yanları ile gurur duyabilmelidirler.

19. Evinizde herkesin birbirine güveneceği bir ortam oluşturun. Duygularını, düşüncelerini, sevgisini, başarı ya da başarısızlıklarını,hayal kırıklıklarını aile fertleriyle rahatça paylaşabilen çocuklar özgüvenli olurlar. "Söylediğin kadar da kötü değilmiş" ya da "Geçer canım merak etme" şeklinde cevap verme yerine, onların duygu ve düşüncelerini ciddiye alın.

20. DİKKAT!!! KOPYALANIYORSUNUZ... Çocuğunuza kendi davranışlarınızla örnek olduğunuzu unutmayın. Çocuklarınıza, onlarda görmek istemediğiniz davranışlarda bulunmayın. Unutmayın çocuklar size sizin onlara davrandığınız gibi davranacaklardır. Sinirlenip onlara bağırdığınızda, kızınca bağırmanın normal olduğu mesajını verirsiniz.

21. Birlikte vakit geçirin.Ortak yapacağınız faaliyetler bulup birlikte zaman geçirin. Onların özgüvenlerini sağlayacak sözlerde bulunun."Yardımların çok işime yaradı, teşekkür ederim" ya da "Bak bu aklıma gelmemişti bu konudaki fikrini çok beğendim" gibi sözlerle onların katkılarına değer verdiğinizi gösterin. Çocuğunuzla ilgili problemleri onu suçlamadan ya da onun karakterini eleştirmeden tartışın. Çocuklar kendileri ile ilgili problemlerde kendilerine saldırılıp eleştirilmeden konuşulduğunda bu problemi çözmek için çaba sarf ederler. Onun karakterine değil, yaptığı şeye hitap ederek konuşun. RUZUN

22. Hadi tekrar edelim ÇOCUĞA KENDİNE GÜVEN VE SORUMLULUK KAZANDIRMAK İÇİN NELER YAPABİLİRİZ?

23. 1- ONA SIK SIK SÖZ HAKKI VERİN 2- KENDİNİ VE DUYGULARINI "NE DÜŞÜNÜYORSUN , NASIL HİSSEDİYORSUN" GİBİ SÖZLERLE ANLAMAYA ÇALIŞIN 3- O KONUŞURKEN ONUN YÜZÜNE BAKIN VE CİDDİYE ALINDIĞINI HİSSETTİRİN 4- ONUN FİKİRLERİNE DEĞER VERDİĞİNİZİ HİSSETTİRİN 5- ONUN OLUMLU DAVRANIŞLARINI KESİNLİKLE TAKDİR EDİN 6- YAŞINA UYGUN GÖREVLER VERİN RUZUN

24. 7- VERİLEN GÖREVLERDEN SONRA BAŞARISINI TAKDİR EDİN 8- ONUN İÇİN ZAMAN AYIRIN 9- ONUN İLE DEĞİŞİK KONULARDA SOHBET ETME ORTAMI OLUŞTURUN 10- ONUN KORKU VE ENDİŞELERİNE SAYGI DUYUN 11- AŞIRI ELEŞTİRİCİ OLMAKTAN VE YARGILAYICI DAVRANMAKTAN KAÇININ 12- HATALI DAVRANIŞLARINI KONUŞARAK UYARIN VE ONA DOĞRU OLANI ANLATIN RUZUN

25. 13- BAŞKALARI YANINDA ONU KÜÇÜK DÜŞÜRMEYİN 14- ONUN BAŞARISIZLIKLARINI BÜYÜTMEYİN 15- BAŞKALARI İLE ONU KIYASLAMAYIN 16- KABİLİYETLERİNİ FARKEDİN VE TEŞVİK EDİN 17- ONU SOSYAL ORTAMLARDA BULUNMAYA CESARETLENDİRİN 18- TOPLULUK İÇERİSİNDE SÖZ ALMASINI TEŞVİK EDİN RUZUN

26. 19- ONU ÇOCUK OLARAK GÖRMEYİP , VARLIĞINI ÖNEMSEYİN 20- YAŞINA UYGUN OYUN FAALİYETLERİNİ DESTEKLEYİN 21- ONU SIK SIK SEVDİĞİNİZİ SÖYLEYİN 22- ONUN İÇİN ÖNEMLİ OLAN ŞEYLERE SİZDE ÖNEM VERİN 23- ONUN ÖNEMLİ GÜNLERİNİ UNUTMAYIN 24- AİLE İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR KİŞİ OLDUĞUNUN ALTINI ÇİZİN RUZUN

27. 25- ONUN YERİNE YAPMASI GEREKEN ŞEYLERİ SİZ YAPMAYIN 26- ONUN AİLE İÇİ BAĞLARININ KUVVETLENMESİNİ SAĞLAYIN 27- OLAYLARI HEP OLUMSUZ DEĞERLENDİRMEYİN 28- ONUN OKUL HAYATINA VE EĞİTİMİNE ÖNEM VERİN 29- SADECE ONUN İÇİN AYIRDIĞINIZ ZAMANLAR OLSUN 30- ONUNLA BERABER SOSYAL AKTİVİTELERDE BULUNUN RUZUN

28. 31- YANLIŞ VE UYGUNSUZ CEZALANDIRMADAN KAÇININ 32- ONDAN BEKLENTİLERİNİZ ÇOK AŞIRI OLMASIN 33- ONUN FARKLI VE GELİŞMEKTE OLAN KİŞİLİK YAPISI OLDUĞUNU UNUTMAYIN 34- ONUN İÇİN MUTLU VE HUZURLU BİR AİLE ORTAMI SAĞLAYIN RUZUN

29. HİÇ ZOR DEĞİL... ASIL ZOR OLAN ONU DÜNYAYA GETİRMEKTİ... GÖREVİMİZ ONU BAŞARILI VE MUTLU BİR BİREY OLARAK YETİŞTİRMEK... RUZUN