“Lepiej zapobiegać, niż szukać lekarstwa” SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI „GIMNAZJALISTA W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH ZAGROŻEŃ”

1. “Lepiej zapobiegać, niż szukać lekarstwa”SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI„GIMNAZJALISTA W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH ZAGROŻEŃ”opracowała: Julita Szmuga PUBLICZNE GIMNAZJUM W DRAWSKU

2. KONTEKST PRAWNY • 1. Ogólną podstawę prawną dla podejmowania działań profilaktycznych w systemie oświaty dają liczne ustawy: • Ustawa o systemie oświaty • Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego • Ustawa o wychowaniu w trzeźwości • Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii • Ustawa antynikotynowa

3. KONTEKST PRAWNY 2. Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 roku wprowadza się SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI “GIMNAZJALISTA W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH ZAGROŻEŃ”

4. KONTEKST PRAWNY • 3. Szkolny program profilaktyki powstał na podstawie • Wytycznych MENiS • Priorytetów zawartych w Planie Rozwoju Szkoły z uwzględnieniem założeń Szkolnego Planu Wychowawczego, • Problemów i monitoringu środowiska lokalnego

5. Wstęp • “Człowiek o wysokim poczuciu własnej wartości podejmuje dobrze przemyślane decyzje i sensownie zachowuje się w sytuacjach konfliktowych. Niektórzy uznają pozytywną samoocenę za podstawowy warunek skutecznego działania”

6. Program jest nastawiony na usuwanie bądź minimalizowanie przyczyn agresji, kłamstw, ucieczek z domu i ze szkoły, przeciwdziałanie narkomanii, alkoholizmowi, paleniu papierosów, wstępowaniu do grup przestępczych, nieformalnych, sekt, gangów, itp. a także przystosowanie do zadań społecznych w dzisiejszym świecie, dokonywanie właściwych wyborów życiowych, umiejętność organizowania wolnego czasu bez używek i nałogów oraz zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego. Wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych.

7. Nasz priorytet: • ŻYĆ W ZGODZIE Z SOBĄ BEZ UZALEŻNIEŃ

8. Treści • Agresja –jej przyczyny, objawy, skutki. Sposoby zwalczania, środki zaradcze. • Rodzina jako źródło nieprzystosowania społecznego. • Syndromy nieprzystosowania społecznego. • Integracja wewnątrzszkolna i wewnątrzklasowa oraz adaptacja do nowego etapu kształcenia. • Używanie narkotyków, alkoholu, papierosów – przyczyny, skutki, zapobieganie, formy zaradcze • Oszołomienie alkoholem, które dostarcza fałszywych informacji i drogowskazów życiowych.

9. Treści • Zagrożenia jakie niosą za sobą środki odurzające. • Podstawowe informacje o emocjach warunkujących zachowanie człowieka. Rozpoznawanie własnych mocnych i słabych stron, zalet i wad; kształtowanie właściwego stosunku do własnych pozytywnych i negatywnych emocji. • Wyrabianie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach - agresja, sztuka odmawiania. • Alternatywne formy spędzania wolnego czasu. • Propagowanie racjonalnego modelu zdrowego stylu życia.Stymulacja sytuacji stresowych przy pomocy zajęć ruchowych.

10. Treści • Dążenie do wszechstronnego rozwoju sprawności, zdrowego stylu życia, który wyraża się w dbałości o własne zdrowie, jak najlepszą kondycję fizyczną i psychiczną. • Udział w imprezach rekreacyjnych, rajdach, zawodach sportowych, wycieczkach. • Pojęcie czasu wolnego. Wypoczynek czynny i bierny. (gry, zabawy, zainteresowania, hobby, wycieczki.) • Kształtowanie cech woli i charakteru. • Dążenie do nabycia umiejętności organizowania przez dzieci swojego wolnego czasu i czerpania z tego radości i motywacji do działania.

11. Treści • Integracja społeczna z osobami niepełnosprawnymi. • Organizowania wolnego czasu bez używek i nałogów. • Potrzeba autonomii. • Pedagogizacja rodziców, stały kontakt ze środowiskiem domowym wychowanków.

12. Cel główny: • Kształtowanie kompetencji, autonomii i odpowiedzialności młodzieży w zakresie profilaktyki uzależnień służących realizacji priorytetu : “żyć w zgodzie z sobą bez uzależnień”.

13. Cele programu: • usuwanie bądź minimalizowanie przyczyn agresji, ucieczek, wagarowania, uczestniczenia w grupach przestępczych, nieformalnych, przeciwdziałanie narkomanii, alkoholizmowi i nikotynizmowi • opanowanie technik radzenia sobie z agresją własną i innych, • wskazywanie różnych form spędzania wolnego od nałogów czasu w szkole i poza nią, • zwrócenie uwagi na ważność bezpieczeństwa w szkole i poza nią, • wskazanie sposobów udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,

14. Cele programu: • opanowanie mechanizmów typu “ja nie biorę..nie palę...nie piję”, wyrabianie mody na “niepalenie” • Stwarzanie możliwości udziału w zajęciach sportowo-rekreacyjnych, rajdach, biwakach, wycieczkach. • promocja zdrowia w szkole gimnazjalnej. • kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych, dbałość o sprawność fizyczną. • Budzenie i utrwalenie czynnych zainteresowań ruchowych, edukacyjnych prowadzących do czynnego lub rekreacyjnego uprawiania danej dyscypliny sportu lub zainteresowań o charakterze intelektualnym.

15. Realizacji powyższych celów służyć mają następującezadania programowe: • Zadania informacyjne: • Zaznajomienie uczniów z przyczynami zachowań agresywnych, rodzajami agresji, z funkcjonującymi w społeczeństwie moralnymi i prawnymi konsekwencjami zachowań aspołecznych; używania narkotyków, palenia papierosów, picia alkoholu, spędzania wolnego czasu w sposób czynny, wypełniony ciekawymi zajęciami.

16. Zadania edukacyjne: • doskonalenie umiejętności optymalnej samooceny, możliwie obiektywnego obrazu samego siebie, sposobu podnoszenia własnej wartości, • nauczenie asertywnego wyrażania emocji ze szczególnym wyrażaniem gniewu, • wykształcenie u młodzieży umiejętności społecznie aprobowanego sposobu postępowania w sytuacjach konfliktowych (w rodzinie, szkole, w grupie rówieśniczej); • alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu bez nałogów (używek, papierosów, alkoholu), w tym propagowanie rajdów rowerowych, wycieczek krajoznawczych, zajęć sportowych, kół zainteresowań.

17. Zadania edukacyjne: • przypominanie o problemie nikotynizmu i jego następstwach przy każdej nadarzającej się okazji, nie tylko przez wychowawcę klasy na godzinie wychowawczej, ale przez każdego nauczyciela (może warto byłoby również przekonywać samych nauczycieli, których też niemały odsetek pali - zachwiana jest wtedy zasada "żeby przekonać innych - trzeba samemu być przekonanym") w toku zajęć z różnych przedmiotów. Pielęgniarki szkolne powinny organizować różne pogadanki, uczniowie wykonywać gazetki z oświaty zdrowotnej, sami uczniowie mogliby przygotowywać pogadanki wśród kolegów na temat nikotynizmu, alkoholizmu, narkomanii.

18. Zadania o charakterze alternatywnym: • dostarczanie dzieciom możliwości rozładowania napięcia emocjonalnego w sposób bezagresywny lub poprzez agresję kontrolowaną; • organizowanie rajdów rowerowych, wycieczek, biwaków, kół zainteresowań. • stworzenie warunków umożliwiających porozumienie na płaszczyźnie rodzic – wychowawca, uczeń – wychowawca, uczeń – uczeń; • pokazanie wzorców osobowych do naśladownictwa. • Uczestnictwo w przygotowywaniu uroczystości szkolnych, dekorowaniu klas, udział w konkursach przedmiotowych, zawodach sportowych.

19. Zadania interwencyjne: • objęcie indywidualną opieką psychologiczno - pedagogiczną "agresorów" oraz ich "ofiary", • organizowanie zespołów samopomocowych na terenie szkoły, klasy; • zorganizowanie dodatkowej opieki przez rodziców (pogadanki, indywidualny kontakt z rodzicami);

20. Zadania o charakterze interwencji środowiskowej: • współpraca z rodzicami, • współpraca z Policją, • współpraca z lokalnymi instytucjami oświatowo – kulturalnymi (Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna), • współpraca z organizacjami świadczącymi pomoc społeczną. (kurator sądowy, pielęgniarka szkolna, pedagog, przedstawicielami PiRPA) • innymi organizacjami, którym bliskie są problemy dorastającej młodzieży szkolnej.

21. Realizacji zadań programowych mają służyć następujące działania: • 1. Spotkanie uczniów z pedagogiem szkolnym podczas którego zapoznają się oni z przyczynami, istotą i formami agresji. • 2. Spotkanie z policjantem na temat prawnych i moralnych skutków agresji dla rodziców i uczniów ; omówienie następstw uczestniczenia młodzieży w grupach przestępczych, sięgania po używki i narkotyki. • 3. Spotkanie z kuratorem sądowym – omówienie problemów młodocianych przestępców z jakimi boryka się dzisiejszy sąd. • 4. Spotkanie z przedstawicielem klubu “AA”, wskazanie na zagrożenia jakie niesie alkohol. • 5. Spotkanie z instruktorem karate, omówienie form zastępujących agresywne wyładowania emocji, alternatywa spędzania wolnego czasu, formy samoobrony

22. 6. Pogadanka z pielęgniarka szkolną – udzielanie pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia. • 7. Spotkanie z rodzicami na temat: • * " Zapoznanie z pojęciem przemocy, agresji - przyczyny powstawania i jej rodzaje." • * "Wpływ telewizji i gier komputerowych na stosowanie przemocy u dzieci." • * " Narkomania, alkohol, papierosy - jak przeciwdziałać tym zjawiskom." • 8. Organizowanie dla dzieci zajęć stanowiących alternatywę dla spędzenia wolnego czasu w miejscach i z osobami mogącymi sprzyjać ich rozwojowi i przeciwdziałać zagrożeniom(np.: zajęcia sportowe, rekreacyjne, kulturalno – oświatowe, organizowanie wyjazdów na basen, zawody sportowe, udział w rajdach rowerowych, wycieczkach).

23. 9. Zajęcia warsztatowe z psychologiem i pedagogiem "Badanie integracji klasowej" 10. Zajęcia treningowe na lekcjach wychowawczych: • Asertywność, • Integracja grupy – Kodeks Moralny Klasy, • Zajęcia podnoszące poczucie własnej wartości, • Projekcja filmów edukacyjnych: "Szkodliwość palenia papierosów", "Narkomania" – współpraca z pielęgniarką szkolną. 11. Ankietowanie na tematy: • ocena stanu bezpieczeństwa na terenie szkoły i poza nią, • palenie papierosów, picie alkoholu, narkotyki, • formy spędzania wolnego czasu • arkusz ewaluacyjny dotyczący pracy wychowawcy klasowego

24. Metody realizacji: • elementy treningu asertywności, • elementy treningu interpersonalnego, • metody relaksacyjne, • ćwiczenia socjaterapeutyczne ( relacje: uczeń – uczeń, nauczyciel – uczeń, rodzic - dziecko), • psychodrama, • autoprezentacja, • ,,burza mózgów”, • pogadanki, rozmowy, ankiety, sondaże, • przygotowywanie gazetek tematycznych, oglądanie filmów edukacyjnych poświęconych tematyce uzależnień, • pedagogizacja rodziców, stały kontakt ze środowiskiem ucznia, • organizowanie zajęć sportowych, rekreacyjnych, wyjazdów, kół zainteresowań, innych ciekawych form spędzania wolnego czasu, • spotkania w ramach lekcji wychowawczych z przedstawicielami prawa i porządku, pedagogiem, psychologiem, lekarzem i innymi osobami mogącymi pomóc w realizacji programu

25. Odpowiedzialni za realizację programu: • wychowawcy klas; • nauczyciele; • rodzice; • pedagog szkolny.

26. Współpraca z: • Radą Gminy Drawsko; • Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną; • Policją; • Kuratorem Sądowym; • lokalnymi instytucjami oświatowo – kulturalnymi; • pielęgniarką szkolną; • lekarzem; • Gminną Komisją do Spraw Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; • Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej • innymi organizacjami, którym bliskie są problemy dorastającej młodzieży szkolnej.

27. Przewidziane efekty i osiągnięcia: • 1. Zdobycie i pogłębienie wiedzy na temat uzależnień oraz stosowanie jej w życiu • 2. Umiejętność dokonywania właściwych wyborów i przeciwstawianie się presji środowiska • 3. Wzrost pozytywnych relacji i zachowań w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi • 4. Przełamywanie własnych barier emocjonalnych i lepsze radzenie sobie w sytuacjach stresowych. • 5. Ugruntowanie w dziecku poczucia: “jestem bohaterem, bo...”

28. Określenie strategii ewaluacyjnej Po realizacji programu badanie jego skuteczności: • a/ W opinii uczniów: • ankieta: czy obserwujesz mniej zachowań agresywnych wśród swoich koleżanek i kolegów, czy zmieniło się coś na lepsze w twoim środowisku klasowym, czy potrafisz spędzić wolny czas w sposób czynny, zgodnym ze zdrowym stylem życia. • b/ W opinii realizujących program: • czy coś zmieniło się w badanej grupie, czy zmniejszyło się zjawisko agresji i przemocy, uzależnień, czy uczniowie potrafią znaleźć alternatywę na nudę, stres, agresję. • c/ W opinii rodziców: • czy dziecko czuje się bezpieczniej w szkole, czy program wychowawczy przyniósł pożądane efekty.

29. Dokument jest bardzo obszerny • liczy 53 strony; • oparty jest na bogatej bibliografii o tematyce psychologiczno - pedagogicznej; • posiada obudowę w postaci załączników, w których prezentowane są przykłady ankiet skierowane do uczniów i rodziców; • konspekty lekcji wychowawczych i referaty dotyczące zagadnień pedagogizacji rodziców.

30. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ