SALA DOŚWIADCZANIA ŚWIATA ( SNOEZELEN) OPRACOWAŁA :

1. SALA DOŚWIADCZANIA ŚWIATA ( SNOEZELEN) OPRACOWAŁA : ANNA DAROWSKA

2. Sala Doświadczania Świata jest miejscem zabawy rekreacyjnej i wielozmysłowej dla osób z niepełnosprawnościami. Zapewnia im stymulację i odprężenie za pomocą zapachu, dotyku, dźwięku, koloru i światła. Oddziałuje korzystnie na poznawcze, zmysłowe i fizyczne niepełnosprawności i umożliwia odprężenie lub stymulację. Pozwala na chłonięcie, badanie i kontrolowane szerokiego zakresu bodźców zmysłowych w przystępnym otoczeniu. Zwiększa poczucie zaufania i odprężenie, dając możliwość cieszenia się doznaniami zmysłowymi. W bezpiecznym, wygodnym otoczeniu podstawowe zmysły są pobudzane muzyką, efektami świetlnymi i łagodnymi wibracjami. Pozytywne działania przenoszą się w inne sytuacje i w konsekwencji stymulacja i interakcja prowadzą do poprawy komunikacji. Każdy potrzebuje odprężenia i uczucia przyjemności— także ludzie z niepełnosprawnościami.

3. Zmysły to podstawa rozwoju człowieka. Bez ich aktywizacji nie możliwy jest rozwój. Człowiek posiada pięć podstawowych zmysłów: dotyk, słuch, wzrok, smak, węch. Dodatkowo wyodrębnia się zmysł równowagi związany z odbieraniem wrażeń grawitacyjnych. Zmysły pozwalają człowiekowi gromadzić informację o sobie i otoczeniu, zwiększają aktywność, doświadczenie, budują inteligencję, zainteresowania, pobudzają komunikację. Jeżeli wszystkie zmysły działają prawidłowo, człowiek ma ogromne możliwości rozwoju, może gromadzić doświadczenia poprzez kanały sensoryczne. Zmysły „karmią” nasz mózg informacjami, wpływają na proces uczenia się i poznawania. Ich rozwój i aktywizacja rozpoczyna się już w życiu płodowym. Sala Doświadczania Świata- to nawiązanie do życia prenatalnego.

4. Harmonijnie skomponowana i urządzona sala wywołuje reakcję ożywienia, motywację do podejmowania aktywności i poznawania. Przeznaczona jest głównie dla osób z dużymi ograniczeniami psychofizycznymi. Osoby te najczęściej są głęboko, znacznie lub umiarkowanie upośledzone umysłowo i posiadają dodatkowe zaburzenia w tym ruchowe lub sensoryczne. Od niedawna sala wykorzystywana jest również w takich placówkach jak domy dziecka czy gabinety psychoterapeutyczne.

5. CELE TERAPEUTYCZNE REALIZOWANE W SALI: - sala stanowi urozmaiconą, ciekawą formę spędzania czasu - wprowadza uczestników w stan relaksu i odpoczynku - zwiększa aktywność i motywację do poznawania - zwiększa chęć do nawiązywania kontaktu - wywołuje zadowolenie i poczucie bezpieczeństwa, ułatwia pokonywanie lęku - zwiększa ofertę poznawania nowych bodźców - zwiększa wrażliwość - zwiększa bazę doświadczeń - rozwija zainteresowania, oraz procesy poznawcze - poprawia orientację w schemacie ciała oraz w przestrzeni - motywuje do podejmowania aktywności - nabieranie świadomości istnienia

6. PODSTAWOWE ZASADY KORZYSTANIA Z SALI: - wytworzenie właściwej atmosfery - własna decyzja - własne tempo -odpowiedni czas trwania - powtarzalność - wybrane propozycje bodźców - właściwe nastawienie - odpowiednia opieka

7. RODZAJE PROGRAMÓW : • aktywizujący • usprawniąjący • relaksacyjny

8. CHARATERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH ZMYSŁÓW I ICH ROZWÓJ W SALI DOŚWIADCZANIA ŚWIATA

9. RÓWNOWAGA Zmysł równowagi nazywamy inaczej zmysłem przedsionkowym lub grawitacyjnym. Zmysł ten pomaga orientować się w przestrzeni. Pozwala człowiekowi doświadczać siły ciężkości i ruchu w przestrzeni. Jest podstawą późniejszego rozwoju

10. Cele stymulacji przedsionkowej: - normalizacja napięcia mięśniowego - rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała - rozwijanie orientacji w przestrzeni - poprawianie koncentracji uwagi - wzbogacanie aktywności

11. ELEMENTY DO STYMULACJI RÓWNOWAGI: -łóżko wodne - misy do kołysania - piłki terapeutyczne - hamak - huśtawka - trampolina

12. DOTYK Przy udziale dotyku realizowanych jest wiele ważnych funkcji organizmu: m.in. mówienie, poruszanie się, załatwianie ważnych potrzeb fizjologicznych, kontrola śliny, jedzenie, zręczność manualna, odczuwanie bodźców bolesnych i przyjemnych oraz wiele innych funkcji. Dotyk ma właściwości terapeutyczne i relaksacyjne, ułatwia poznawanie samego siebie, pobudza aktywność. Stanowi podstawę terapii. W obrębie dotyku znajduje się zmysł zwany prioprocepcją- inaczej nazywany też zmysłem kinestetycznym. Za jego pośrednictwem możliwa jest orientacja we wzajemnym położeniu wobec siebie części ciała i poziomie napięcia mięśniowego.

13. Cele stymulacji dotykowej: - gromadzenie nowych doświadczeń i rozwijanie zdolności postrzegania - poprawa precyzyjności ruchowej, wzmacnianie palców - rozwijanie wrażliwości dotykowej - rozwijanie aktywności ruchowej - poprawa orientacji w schemacie własnego ciała - mobilizowanie podejmowania aktywności ruchowej - pobudzenie ciekawości, radości eksperymentowania

14. ELEMENTY DO STYMULACJI PERCEPCJIDOTYKOWEJ - obiekty do dotykania o różnej fakturze (materiały o różnej fakturze, wełniane skrawki, różnorodne miękkie ubrania, skóry, zabawki pluszowe, zabawki o różnym kształcie i fakturze) - elementy miękkie: materace, sakwy, bryły z gąbki, ściana dotykowa, woreczki wypełnione różnym materiałem - skrzynia z otworami do manipulacji - elementy do manipulacji - suchy basen - basen wodny ze stymulacją dotykiem - kanał powietrzny - urządzenia wibracyjne

15. WZROK Wzrok to zmysł , dziki któremu organizm człowieka wzbogaca wiedzę o otaczającym świecie w szerokim zakresie. Angażowanie wzroku obejmuje rozwijanie spostrzegawczości. Spostrzeganie wzrokowe umożliwia sprawne oko: dzięki oku spostrzegamy- przestrzeń, czas, ruch, prędkość, przyspieszenie, kolor, światło, kształt przedmiotów i fakturę ich powierzchni, to znaczy wszystkie kategorie percepcyjne, z których zbudowany jest obraz widzianego świata.

16. Cele stymulacji wzrokowej: - rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej - rozwijanie kierunkowości spostrzegania - rozwijanie pamięci wzrokowej -doskonalenie analizy i syntezy wzrokowej

17. ELEMENTY DO STYMULACJI PERCEPCJI WZROKOWEJ: - lustro -lustrzana kula z lampą oświetlającą kulę - kabina lustrzana - kolumny wodne - projektory - lampy światłowodowe - tarcze żelowe - wodospad światłowodowy - świetlne pudełka - materiały świecące w świetle ultrafioletowym - lampa ultrafioletowa - świecące piłki, laski, paski, zabawki - pióro świetlne

18. Właściwości terapeutyczno- lecznicze wybranych barw: - czerwony- pobudza, uaktywnia, motywuje do działania, nadmiar prowadzi do irytacji -żółty- wzmacnia mięśni, pobudza przemianę materii, wpływa korzystnie na psychikę melancholików -pomarańczowy- wpływa na poprawę energii życiowej, likwiduje zahamowania, paraliż psychiczny -zielony- uspokaja, reguluje pracę serca, regeneruje mózg -niebieski- ma działanie przeciwbólowe i septyczne, dział nasennie, uspokaja - fiolet- łagodzi stres, ale w nadmiarze sprzyja depresji - biały- stosowana jest jako tło w terapii - czarny- nie jest bezpośrednio wykorzystywana w terapii

19. SŁUCH Początkowo reakcją odruchową na ostry dźwięk jest mrugnięcie, następnie ten odruch przestrachu dojrzewa, gdy dziecko nauczy się kontrolować swoje reakcje. Tak jak w przypadku wszystkich zmysłów, rozwój słuchu i rozumienia mowy jest procesem stopniowym

20. Cele stymulacji słuchowej: - poszerzanie zasobu doświadczeń w zakresie percepcji słuchowej - usprawnianie koncentracji na bodźcach słuchowych - zmniejszenie lęku przed dźwiękami nieznanymi - usprawnianie umiejętności różnicowania dźwięków otoczenia i dźwięków mowy - rozwijanie pamięci słuchowej - rozwijanie analizy i syntezy słuchowej - rozwijanie koordynacji słuchowo- ruchowej i słuchowo- wzrokowej - reagowanie na różne sygnały dźwiękowe - doświadczanie pojęć „ cicho” i „ głośno” itp

21. ELEMENTY DO STYMULACJI PERCEPCJI SŁUCHOWEJ: - mikrofon - echo- aparat - muzyka

22. WĘCH Zapachy mogą wywoływać najszybsze i najistotniejsze reakcje emocjonalne. W nosie znajduje się 10 milionów komórek receptorowych. Nerwy wysyłają sygnały do płatów węchowych

23. Cele stymulacji węchowej: - gromadzenie doświadczeń węchowych - budowanie wiedzy na temat otaczającego świata - kojarzenie zapachu z sytuacjami - nauka lokalizacji zapachu

24. ELEMENTY DO STYMULACJI WECHOWEJ: - lampki i kominki zapachowe z kompletem świeczek - emiter zapachu - zestawy gotowych kompozycji zapachowych

25. DZIAŁANIE OLEJKÓW ETERYCZNYCH: - cytryna- orzeźwia i jednocześnie uspokaja - grejpfrut –łagodzi stres, depresję i skutki wyczerpania nerwowego - mandarynka- dodaje energię, usuwa depresję i stany lękowe - lawenda- uspokaja, łagodzi gniew i skutki przemęczenia - drzewo herbaciane- działa odświeżająco i ożywiająco - melisa- zmniejsza objawy szoku, paniki czy histerii -bazylia- wyostrza zmysły i zdolność koncentracji - majeranek- działa uspokajająco na centralny układ nerwowy - sosna- odświeża zmęczony umysł - imbir- ogrzewa, wyostrza zmysły i wspomaga pamięć

26. SMAK Percepcja smaku bogaci nasze doświadczenia, rozwija wrażliwość zmysłową. Poprzez smak dziecko gromadzi doświadczenia o potrawach, poznaje nowe smaki, uczy się ich spożywać

27. Cele stymulacji smaku: - rozwijanie percepcji smakowej - nabywanie umiejętności różnicowania smaku - akceptacja nowego smaku oraz nowych posiłków

28. Brak doświadczeń sensorycznych prowadzi do: - obumierania komórek nerwowych - dezorientacji - braku poczucia bezpieczeństwa - odczuwania obojętności - braku umiejętności kojarzenia i różnicowania bodźców - pogłębiania upośledzenia umysłowego - utraty aktywności