650 likes | 1.19k Views
Plevral Efüzyona Klinik Yaklaşım. Dr. Öner Dikensoy. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD. Ple v ral Ef üzyon. Sık görülürler Sıklıkla diğer hastalıkların komplikasyonudurlar Sıklıkla semptoma yol açar Tanı uğraştırır
E N D
Plevral Efüzyona Klinik Yaklaşım Dr. Öner Dikensoy Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD.
Plevral Efüzyon • Sık görülürler • Sıklıkla diğer hastalıkların komplikasyonudurlar • Sıklıkla semptoma yol açar • Tanı uğraştırır • Tedavi seçenekleri diğer solunum hastalıklarının gerisinde kalmıştır
Plevral Kavite: Sıklıkla problem kaynağı • Plevral efüzyon: 3000 / milyon /yıl • En az 50 sebebi var • ABD de yıllık insidans: KKY 500,000 PNÖMONİ 300,000 MALIGN EFÜZYON 200,000 PULMONER EMBOLİ 150,000 TEŞHİSSİZ (?VIRAL) 100,000 POST-CABG 50,000 SİROZ-ASİT 50,000 GASTROINTESTINAL 25,000 BAĞ DOKUSU HAST 6,000 TUBERKÜLOZ 3,000
NORMAL PLEVRAL KAVİTE • Fizyolojik plevral sıvı: • Starling Eşitliği • (Hidrostatik-onkotikbasınç gradient): (0.01 mL/kg/saat; 17mL/gün- adult) • Sistemik damarlar, özellikle:parietal plevranın intercostal arterleri. Visseral plevranın bronşial dolaşımı daha az önemli. • Dependan (yerçekimine bağlı), kan damarlarının mezotelyal yüzeye en yakın olduğu bölgelerde birikmeye eğilimli. Lee YCG, Noppen M & Light RW. in press
NORMAL PLEVRAL KAVİTE Sıvı plevral kaviteyi: • Parietal plevradaki stomatalar (2.5-10m) yoluyla, ve lenfatikkanallara dökülerek terk eder • Partiküller ve sıvı aynı hızda drene olur • maksimum drenajkapasitesi 0.2-0.3mL/kg/saatnormal sıvı oluşum hızının 20 - 30 katı Parietal plevral stoma With permission, P Astoul
Plevral efüzyon:Sıvı oluşumu > Drenaj kapasitesi Artmış oluşumAzalmış drenaj
Hangisi sıvı oluşumunda artışa bağlı plevral efüzyon oluşum mekanizmasıdır? • Starling eşitliğinde bozulma • Parietal plevranın vasküler geçirgenliğinde artış • Akciğer interstisyel boşluğundan göç • Ekstra plevral bölgelerden göç • Hepsi
Hangisi sıvı oluşumunda artışa bağlı plevral efüzyon oluşum mekanizmasıdır? • Starling eşitliğinde bozulma • Parietal plevranın vasküler geçirgenliğinde artış • Akciğer interstisyel boşluğundan göç • Ekstra plevral bölgelerden göç • Hepsi
Hangisi KKY deki primer plevral efüzyon oluşum mekanizmasıdır? • Starling eşitliğinde bozulma • Parietal plevranın vasküler geçirgenliğinde artış • Akciğer interstisyel boşluğundan göç • Ekstra plevral bölgelerden göç • Hepsi
Hangisi KKY deki primer plevral efüzyon oluşum mekanizmasıdır? • Starling eşitliğinde bozulma • Parietal plevranın vasküler geçirgenliğinde artış • Akciğer interstisyel boşluğundan göç • Ekstra plevral bölgelerden göç • Hepsi
Hangisi pnömoni ve malignitedeki deki primer plevral efüzyon oluşum mekanizmasıdır? • Starling eşitliğinde bozulma • Parietal plevranın vasküler geçirgenliğinde artış • Akciğer interstisyel boşluğundan göç • Ekstra plevral bölgelerden göç • Hepsi
Hangisi pnömoni ve malignitedeki deki primer plevral efüzyon oluşum mekanizmasıdır? • Starling eşitliğinde bozulma • Parietal plevranın vasküler geçirgenliğinde artış • Akciğer interstisyel boşluğundan göç • Ekstra plevral bölgelerden göç • Hepsi
Plevral sıvı oluşumunda artış: • Starling eşitliğinde bozulma hidrostatik gradient (KKY) onkotik gradient (Hepatik) • Akciğer interstisyel boşluğundan İnterstisyel sıvının % 20 si akciğerleri plevral boşluktan terk eder (KKY, parapnömonik efüzyon) • Artmış vasküler geçirgenlik (parietal) Malignite, pnömoni • Ekstra plevral bölgelerden sıvı göçü Assit, şilotoraks, SSS, Hemotoraksvb.
Azalmış pleural sıvı drenajı: • Parietal plevrada lenfatik tıkanma (Malign; Sarı tırnak sendromu) • Lenfadenopatiye bağlı lenfatik staz (Lenfoma) • Artmış sistemik vasküler basınç
Plevral Efüzyon: Semptomlar • Asemptomatik • Göğüs ağrısı parietal (viseral değil) plevranın infiltrasyonu • Nefes Darlığı (özell. egzersizde)
Plevral efüzyona bağlı nefes darlığının en önemli mekanizması hangisidir? • Diafram hareketinin kısıtlanması • Kalbe olan bası • Alttaki akciğerin kollapsı • İntrapulmoner şant • Hepsi
Plevral efüzyona bağlı nefes darlığının en önemli mekanizması hangisidir? • Diafram hareketinin kısıtlanması • Kalbe olan bası • Alttaki akciğerin kollapsı • İntrapulmoner şant • Hepsi
Torasentez neden dispneyi azaltır? • Diafram üzerine olan etki: • Efüzyonun ağırlığı diafram hareketini kısıtlar • Dispnenin derecesi diafram üzerine olan etkiye bağlıdır: - diafram kubbesi normalse ve rahat hareket ediyorsa dispne olmaz - Eğer diafram kubbesi ters dönmüş ve hareket etmiyorsa şiddetli dispne • Kalp üzerine olan etki (hayvan çalışmalarından): Plevral basınç artınca • 5mmHg: Sağ ventrikülün diastolde kollapsı başlar • 15mmHg: Stroke Vol 50%, Card o/p 33% Lee YCG & Light RW. in Encyclopedia of Respiratory Disease in press
Torasentez neden dispneyi azaltır? • Akciğer fonksiyonları üzerine etki: • Drene olan her litre efüzyon için: FEV1ve FVC 0.2 L (ort); TLC 0.4 L Akciğer kompresyonu önemli bir faktör değil gibi • Kan gazları üzerine etki: • Hipoksemi başlıca intrapulmonerşanta bağlı, torasentezle anlamlı olarak düzelmez • ABG (PaO2) genellikle düzelmez hatta kötüleşebilir Efüzyonun drenajı semptomları düzeltir oksijenizasyonu değil
Plevral Efüzyon: Bulgular • Perküsyonda matiteen klasik bulgudur • Avusturyalı doktor, Josef Leopold Auenbrugger (1722-1809) akciğer perküsyonunu özellikle plevral efüzyonda kullanan ilk doktor.
Plevral Efüzyon: Bulgular • Auenbrugger: han sahibinin oğlu babasını şarap fıçılarına perküsyon yaparken izlermiş • Auenbrugger teorisini farklı düzeylerde doldurduğu fıçılarda gösterdi. References: www.whonamedit.com www.umanitoba.ca/faculties/medicine/units/history/
Plevral Efüzyon: TanıMulti-disipliner çaba Göğüs hast. Uzmanı Radyolog Plevral Efüzyon Patolog
PLEVRAL SIVIBİOKİMYASI Rutin istediğim testler • Protein ve LDH • Ayırıcı hücre sayımı • pH Sadece endike olduğunda istediğim testler • Kültür • Sitoloji • TBC [ADA, PCR, IFN,] • Lipidler [şilomikron; cholesterol] • Amilaz • proBNP
Hangi plevral efüzyonlu olguda torasentez endikedir? • Kalp yetmezliği olan ancak tek taraflı sıvısı olan • Kalp yetmezliği ve parankimal anormalliği olan • Tek taraflı olup, lateral dekübit grafide 10 mm den kalın serbest sıvısı olan • Tek taraflı olup, USG de 10 mm den kalın serbest sıvısı olan • Hepsi
Hangi plevral efüzyonlu olguda torasentez endikedir? • Kalp yetmezliği olan ancak tek taraflı sıvısı olan • Kalp yetmezliği ve parankimal anormalliği olan • Tek taraflı olup, lateral dekübit grafide 10 mm den kalın serbest sıvısı olan • Tek taraflı olup, USG de 10 mm den kalın serbest sıvısı olan • Hepsi
Transüda-Eksüda ayırımıLight kriterleri • Protein: plevral sıvı/serum > 0.5 • LDH: plevral sıvı/serum > 0.6 • LDH: plevral sıvı > 2/3 serum normal üst limiti • Uyarı: nadiren transüdayı eksüda olarak belirler • Başka birçok molekül/kriterönerilmiştir: Hiç biri Light kriterlerine üstün değil….
KKY nedeniyle 15 gündür tedavi edilen hastanın kliniğinde belirgin iyileşme olmasına rağmen bilateral plevral efüzyonunda beklenen gerileme olmaması üzerine yapılan torasentezde plevral sıvı/serum protein= 0.6, Plevral sıvı/serum LDH =0.58 çıkıyor. Bu durumu nasıl değerlendirirsiniz? • Hastada ilave patoloji var • Plevral biopsi yapılmalı • Uzun süre diüretik kullananlarda olabilir • Sıvı transüdadır ilave bir şey yapmaya gerek yok • Torasentezi tekrarlarım
KKY nedeniyle 15 gündür tedavi edilen hastanın kliniğinde belirgin iyileşme olmasına rağmen bilateral plevral efüzyonunda beklenen gerileme olmaması üzerine yapılan torasentezde plevral sıvı/serum protein= 0.6, Plevral sıvı/serum LDH =0.58 çıkıyor. Bu durumu nasıl değerlendirirsiniz? • Hastada ilave patoloji var • Plevral biopsi yapılmalı • Uzun süre diüretik kullananlarda olabilir • Sıvı transüdadır ilave bir şey yapmaya gerek yok • Torasentezi tekrarlarım
Eksüda Kriterleri olan Transüdayı Nasıl Ayırt Edelim? GRADIENT = SERUM – PLEVRAL SIVI PROTEIN GRADIENT > 3.1 GM/DL ALBUMIN GRADIENT > 1.2 GM/DL Eksüda Transüda LIGHT KRİTERLERİ 99.5% 75% PROTEIN GRAD 84% 91% ALBUMIN GRAD 88% 86% Transüda ROMERO ET AL: CHEST 2002; 122:1524-1529
Aşağıda P-A akc. Grafisi görülen hastada hangi yaklaşım en uygunsuzdur? • Plevral sıvıda protein bakılması • Plevral sıvıda ARB bakılması • Plevral sıvıda ADA bakılması • Plevral sıvı sitolojisine bakılması • Tm markırlarına bakılması
Aşağıda P-A akc. Grafisi görülen hastada hangi yaklaşım en uygunsuzdur? • Plevral sıvıda protein bakılması • Plevral sıvıda ARB bakılması • Plevral sıvıda ADA bakılması • Plevral sıvı sitolojisine bakılması • Tm markırlarına bakılması
TM markırları • Yapılan düzinelerce çalışma var: • Sonuç: • Nonspesifik • Tekrarlanabilir değil • Hiçbir tanı değeri yok • Çok pahalı • Asla isteme
Tüberküloz için Plevral Sıvı Belirteçleri • Adenosine deaminase (ADA) • Gamma interferon • PCR ; M. tuberculosisDNA sı ADA en etkin ve ucuz olan
Plevral sıvı ADA • İKİIZOENZİM • ADA-1 lenfositler ve monositler • ADA-2 sadece monositler ve TBC de artar • TBC li hastalarda hemen daima >40 IU/L, ancak; • Ampiyem ve Romatoid plörezi • Plevral sıvılenfosit/polimorf >3 daha özgün • Nontüberküloz lenfositik efüzyonlarda genellikle < 40 IU/L
Plevral Sıvı proBNP • 10 CABG • 10 CA • 10 CHF • 10 PE • BNP>2500 pg/ml = CHF P<0.001 BNP CABG CA CHF PE Liao H et al. Yayınlanmamış Bilgi
Plevral EfüzyonTanı: Radyoloji • USG eşliğinde torasentez veya biyopsi • CT eşliğindekesici iğne biopsisi • Pnx ve plöredezis tanısında usg • PET; PET/CT
CT eşliğinde kesici biyopsi Prospective randomised trial of ‘blind’ Abrams’ pleural biopsy vs CT guided cutting needle pleural biopsy in cytology negative undiagnosed pleural effusions. Maskell NA et al. Lancet 2003 • CT eşliğinde plevral biopsiplevral malignite tanısında (MM dahil) Abrams’ biopsiden daha etkin. • Sitoloji negatif olgularda tercih edilebilir.
Plevra malignitesi düşünülen olguda aşağıdaki yöntemleri tanı yüzdesi en yüksekten düşüğe doğru sıralayınız: a. Plevra sıvı sitolojisi b. Kapalı plevra biopsisi c. Plevra sıvı sitolojisi ve kapalı biyopsi d. Tümör markırları e. Torakoskopi • e-c-a-b-d • e-b-c-a-d • e-c-b-a-d • e-d-c-a-b
Plevra malignitesi düşünülen olguda aşağıdaki yöntemleri tanı yüzdesi en yüksekten düşüğe doğru sıralayınız: a. Plevra sıvı sitolojisi b. Kapalı plevra biopsisi c. Plevra sıvı sitolojisi ve kapalı biyopsi d. Tümör markırları e. Torakoskopi • e-c-a-b-d • e-b-c-a-d • e-c-b-a-d • e-d-c-a-b
Sitolojive histoloji için Sensitivite (%) A, 208 malignant plevral efüzyon. B, 100 tüberküloz plevral efüzyon Loddenkemper R: Eur Respir J 1998;11:213–221,
USG: Gliding (Kayma) bulgusu • Normal plevra USG de parietal ve visseral plevra birbiri üzerinde kayar: • GLIDING SIGN • PNX olduğunda plevral kayma görülemez • Başarılı plöredezis olduğunda plevral kayma görülemez Zhu Z, Donnelly E, Dikensoy O, et al. Efficacy of ultrasound in the diagnosis of pleurodesis in rabbits. Chest. 2005 Aug;128:934-9.
65 yaşında Diyarbakır’ın bir köyünde oturan kadın hasta • 2 aydır gittikçe artan nefes darlığı var, ateş yok • Özgeçmiş: • Sigara: yok, biomass: 50 yıl • Soygeçmiş: • 2 kardeşi ve amca kızında plevral hast
En muhtemel tanı? • Parapnömonik efüzyon • Pulmoner tromboemboli • KKY • Malign mezotelyoma • Vena cava süperior sendromu
En muhtemel tanı? • Parapnömonik efüzyon • Pulmoner tromboemboli • KKY • Malign mezotelyoma • Vena cava süperior sendromu
En uygun tanı yöntemi? • Plevra sitolojisi • Kapalı plevra biyopsisi • Bronkoskopi • VATS • PET-CT
En uygun tanı yöntemi? • Plevra sitolojisi • Kapalı plevra biyopsisi • Bronkoskopi • VATS • PET-CT
Yanda grafisi görülen 35 yaşında kadın hasta 3 gündür olan 39 derec ateş ve yan ağrısı ile başvuruyor. En uygun müdahele ne olmalı? • Makrolid grubu antibiotik başlamak • Torasentez ile sıvının tamamını boşaltmak ve geniş spektrumlu gram pozitif etkinliği fazla antb vermek • Plevra biopsisi yapmak • Tüb takıp fibrinolitik vermek • VATS
Yanda grafisi görülen 35 yaşında kadın hasta 3 gündür olan 39 derec ateş ve yan ağrısı ile başvuruyor. En uygun müdahele ne olmalı? • Makrolid grubu antibiotik başlamak • Torasentez ile sıvının tamamını boşaltmak ve geniş spektrumlu gram pozitif etkinliği fazla antb vermek • Plevra biopsisi yapmak • Tüb takıp fibrinolitik vermek • VATS