730 likes | 1.4k Views
ELEKTRİK AKIMINA BAĞLI YARALANMALAR. Doç. Dr. Nadir ARICAN. Tarihçe. 1866 Siemens Dinamo Sestier 600 olgu ( Yıldırım) İlk deneyler 1880 Fontana- Mara ( Kedi – köpekler) 1880 Edison “elektriğe bağlı ölüm” tanımı. Yapay elektrik ile ilk ölüm 1879 - Lyon. Tarihçe.
E N D
ELEKTRİK AKIMINA BAĞLI YARALANMALAR Doç. Dr. Nadir ARICAN
Tarihçe • 1866 Siemens • Dinamo • Sestier • 600 olgu ( Yıldırım) • İlk deneyler 1880 • Fontana- Mara ( Kedi – köpekler) • 1880 Edison • “elektriğe bağlı ölüm” tanımı • Yapay elektrik ile ilk ölüm • 1879 - Lyon
Tarihçe • 1890- Elektrikle idam • William Kemmler • 1944 Skalos Adjuantis • Akım izi üzerindeki metalik partiküller (Akroreaksiyon testi) • 1944 Dale – Akım izinin tanımı • 1957 Jellinek – “Balık sürüsü” • 1965 Schaffer “hücrelerdeki fuziform değişim”
“Elektrik Çarpması” • “Elektrik akımının vücuttan geçecek şekilde kişinin bir elektrik kaynağı ile teması sonucu yaralanması veya ölümü” • Etkileyen faktörler • Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı • Akımın gerilimi (Voltaj) • Akımın cinsi (ASC, DC) • Akımın şiddeti (Amper) • Akımın geçtiği yol • Akımın dokulardan geçtiği süre • Vücut dokularının direnci
Amper Ohm A=V/R Amper=Volt / Direnç FREKANS ALTERNATİF DİRENÇ VOLT
Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı • Elektron akışı olabilmeli • Kuşlar • Kullanılan giysiler • Kauçuk çizme • Eldiven • Başlık Yaralanma yok
Statik Yük • Statik yük şeklinde elektron birikmesi durumunda • Doku hasarı yok • Statik jeneratör içinde • Birkaç milyon volt
Voltaj – Akım gerilimi – Potansiyel farkı • Volt ile ifade edilir • V=AxR • Alçak / Yüksek • <600 alçak • <600-750 Yüksek • 1000 V Dimaio
Voltaj • Sıklıkla kullanılan 220 V 50 Hz • Sanayide 380 V • USA 110 V 60 Hz • Daha güvenli ? • 12-24 V • Araba- radyo- müzik sistemleri • Hayati tehlike yok
Yüksel volt VoltajArk mesafesi 1000 Birkaç mm 5000 1 cm 20000 6 cm 40000 13 cm 100000 35 cm • İletkenin özelliği • Havanın nemi Enerji 105 J Quantum mekaniği: “Her molekül belirli miktarda enerji alabildiğinden fazla enerji patlama şeklini alır” Patlama Mekanik travmalar Barotravmalar
Isı – termal yanıklar • Volt ile doğrudan ilgili • Isı artışı voltajın karesi ile orantılı, • >1000 V • yaygın termal yanıklar
Akımın cinsi • Alternatif akım (AC) • Doğru akım (DC) Pil, akü, transformatör 50/sn – 50 Hz
AC / DC • AC daha tehlikeli • Daha sık kardiyak aritmiye yol açar • Dolaşım ve solunum merkezi AC ye daha hassas • 100 miliamperlik AC Ventriküler fibrilasyon / Kardiyak arest • 250 mAmp DC • Kaslarda tetanik kasılma • obje bırakılamaz ve süre uzar
Akımın şiddeti : AMPER • Birim zamanda geçen elektron sayısı • 1 Amp = 1000 mAmp • Amper = Volt / Direnç • Direnç ↑ Amper ↓ Tehlike de azalmakta
Amper Genel kural : 50 mAmp öldürücü sınır
Akımın geçtiği bölgenin kesit yüzeyi • Termal yanıkların oluşumunda önemli • Kesit alanı azaldıkça ısı üretimi artmakta ISI KESİT ALANI • El bileği- Dirsek gibi bölgelerde
Akımın dokulardan geçtiği süre • Süre uzadıkça risk artar • Düşük voltajlı akımlar öldürücü olabilir • 220 V ~ Yüksek voltaj • Kömürleşme • Aşırı ısı yanıkları • Derin doku hasarı
Vücut dokularının direnci • Ohm • Ortalama 500 -5000 Ohm • Direnci en yüksek dokular • Kemik • Deri • Derinin direnci keratinize dokunun kalınlığı ile orantılı • Ayak tabanı- avuç içi • Akım deri altında çok daha kolay ilerler • Yumuşak dokular Isı etkisi
Direnç • Kuruluk – Nem • Kuru avuç 1 Mega Ohm – Nemli : 1200 Ohm • Deriden geçtikten sonra • Elektrolit değişiklikleri nedeniyle 380 Ohm a kadar düşebilir • Dolayısıyla geçen amper miktarı artar • Vasküler yapıdan zengin bölgeler • Mukozalar • Dudak • Kan • Nöronal doku
Yaralanma/ Ölüm Mekanizmaları • Ventriküler Fibrilasyon • Solunum kasları spazmı • Solunum ve kardiyak merkezlerin felci • Termal yanıklar • Travmalar
Ventriküler fibrilasyon • En sık ölüm nedeni ( 110- 220 V AC) • Öncelikle ileti sistemi bozulur • Ventriküler fibrilasyon • Kardiyak arest • Tıbbi aletler! ( 100 mikroamper) • Amper Fibrilasyon riski ↓ - Özellikle 4 Amp • Siklus 70 mAmp – 5 sn T
Solunum kasları spazmı • Akımın gögüs ve batından geçtiği olgular • Diafram- İnterkostal kaslar • Konjestif –hipoksik görünüm • Asfiksi bulguları • Özellikle peteşiyal kanamalar
Solunum ve kardiyak merkezlerin felci • Beyin sapı etkilendiğinde • Kalp çalışmaya devam edebilir • Suni solunuma devam • EKT de dikkat
Termal Yanıklar • Komplikasyonlar • Hipovolemik şok • Septik şok • Böbrek yetmezliği
TRAVMA • Sekonder travmalar • Savrulma • Genel beden travması • Yüksekten düşme
ORİJİN • Kaza %1-2 • İş kazaları arasında oran ↑ • İntihar • Cinayet
İntihar • Oldukça nadir • Almanya’da artış ? • Yöntemler • Banyo
Cinayet • Nadir • Genellikle eşler tarafından • Yöntemler • Yola tel döşenmesi • Banyo suyuna elektrik verilmesi
Olay yeri incelemesi • Tanık ifadeleri • Teknik bilirkişi • Giysiler • Eldiven • Ayakkabı Fotoğraf Banyo – Havuz ( Suda boğulma)
OTOPSİ BULGULARI • Elbiseler • Rigor • Çok daha erken başlar ve erken sonlanır (Tetanik kasılmalar) – ATP ↓
Dış muayene • Dikkatli • Lezyonlar rahatlıkla gizlenebilir Saçlı deri- avuç • Başka lezyonlarla karışabilir • Lezyon ±
İç muayene • Spesifik bulgu ? • İçorganların özellikleri • Sıvı içerik , iletkenlikte artış Isı etkisi oluşmayacak kadar geniş akım yolu • Non spesifik bulgular • Siyanoz • Peteşi • Konjestif bulgular • Ana arterlerde yırtılma
Elektrik akımının oluşturduğu lezyonlar • Sıklıkla deride Direnç ↑ Giriş yanıkları- “Joule Yanıkları” Benzer şekilde çıkış lezyonları da oluşmakta • Lezyon görülme olasılığı • Birim deri alanına düşen akımın yoğunluğu ile ilişkili Geniş alandan geçerse lezyon (-)
Yanık alanın özellikleri • Postmortem yanık ve vezikül oluşabilir • Ancak hiperemik alan (-) • Yanık periferinde soluk halka • Kablo izi ? • Çürümeye dirençli
Elektrik yanıkları • Sıkı temas lezyonları • Ark yanıkları • Dendritik yanıklar
Sıkı temas lezyonları • Termal yanık şeklinde • Gri-sarı • Sert • Koagülasyon nekrozu • Epidermo-dermal vezikül oluşabilir • Akım kesilince soğuyarak çökebilir (Hatta tamamen kaybolabilir) Geç iyileşir