تعاريف ارتباطات

تعاريف ارتباطات • در فرهنگ لغات وبستر،Communication، عمل بخشيدن ،انتقال دادن،آگاه ساختن،مکالمه و مراوده داشتن استفاده شده است. • فرهنگ فارسي معين : ربط دادن ، بستن ، بر بستن ، بسان چيزي با چيز ديگر ، بستگي ، پيوند، پيوستگي و رابطه • فرهنگ آريانپور براي Communication : ارتباط،خطوط و وسايل ارتباطي،مبادله ،اطلاعيه،نقل و انتقال،مراوده،اخبار،مکاتبه،سرايت،راه ،ابلاغ

تعاريف ارتباطات • ارتباط فراگرد انتقال معني بين دو فرد است. ” رايت“ • ارتباط عبارت است ازفراگرد انتقال اطلاعات با وسايل ارتباطي گوناگون از يک نقطه ، يک شخص يا يک دستگاه به ديگري . ” دنيس لانگلي و ميشل شين“ • ارتباط عبارت است ازفراگرد انتقال اطلاعات ،احساسها،حافظه هاو فکر ها در ميان مردم . ” اسميت “

تعاريف ارتباطات • فراگرد انتقال پيام از سوي فرستنده به گيرنده ، مشروط برآنکه در گيرنده پيام، مشابهت معني به معني موردنظر فرستنده پيام ايجاد شود. ” محسنيان راد“ • ارتباط عبارت است از انتقال اطلاعات در محدوده سه چيز، انتشار، انتقال و دريافت پيام. ” آرانگان“ • ارتباط عبارت است ازفراگرد انتقال يک محرک (معمولا علامت بياني) از يک فرد(ارتباط گر) به فردي ديگر(پيام گير) به منظور تغيير رفتار او. ” هاولند“

ارتباط چيست ؟ • واژه انگليسي Communication” ” معادل « ارتباط » از واژه اي در زبان لاتين ، به معني مشترك يا عمومي مشتق مي شود . ما در صدد هستيم كه وجه اشتراكي بين خودمان و افرادي كه در صدد برقراري ارتباط با آنها هستيم ، بيابيم . هدف ارتباط ، رسيدن به نتايج دلخواه است . • ارتباط يك فرآيند است و لذا پويا ، روان ، متحرك و هميشه در تغيير است . پس ساكن نيست .

احکام بئر و باروعه • چشم و گوش و کری و کوری • غروب آفتاب و حسهای متفاوت • نحوه تبدیل معنا به پیام بابای همه می میرد به بچه بزرگسال • کلاس ریاضی و لبخند دانش آموز • قند در دهان ، تلفن در دست، نمایشگاه ماشین مدرسه • پوستین وارونه

ارتباط چيست ؟ • برخي نكات اصلي اين فرآيند عبارتند از : • 1 ـ ارتباط ، عبارت از انتقال و اشتراك معاني است . معاني ، ممكن است عقايد ، تصويرها يا انديشه هايي باشند كه به صورت سمبول ( مثلاً نوشتاري ، گفتاري ، موسيقي ، لباس ، دود ، هنر و …….. ) بيان مي شوند . • 2ـ سمبولهاي مورد استفاده ، به خودي خود داراي معني نيستند . واژه ها يا همه سمبولهايي كه ما براي انتقال پيامهايمان استفاده مي كنيم ، بخودي خود داراي معني نيستند ، اين مردمي كه از آنها استفاده مي كنند هستند كه به آنها معني مي دهند • 3 ـ ارتباط بدون درك ممكن نيست . اين يك نكته كليدي ديگر در فرآيند است . درك عبارت است از فرآيند ايجاد تاثير از چيز ( يك فرد ، يك واقعه يا هر محركي كه بر هشياري ما مؤثر است ) و سپس قضاوت در مورد آن . مشاهدات و قضاوتهاي ما تحت تاثير حواس پنجگانه ما هستند . ( بينايي ، شنوايي ، لامسه ، بويايي و چشايي )

کد ها ، نشانه ها ونماد ها • کدها يا نشانه ها و نمادها • طبيعي : نشانه اي است که ميان صورت و مفهوم همجواري و تماس وجود دارد. ( دود و آتش ، ردپا ورونده ، ورود فردي باچتر ودانستن بارش باران؛ ...) • تصويري: نشانه اي است که ميان صورت و مفهوم آن شباهتي عيني و تقليدي وجود دارد. ( علايم راهنمايي و رانندگي ، پله اضطراري ؛ علايم نشانه مرد وزن ، ...) • وضعي : نشانه اي است که ميان صورت و مفهوم آن نه شباهت عيني وجود دارد نه همجواري، بلکه تنها رابطه است قراردادي ، نه ذاتي وخود بخودي . به اينها نماد مي گويند( بوق هاي سه گانه تلفن، عصاي سفيد، مارش نظامي از راديو ، درجات نظامي،...)

ارتباط چيست ؟ • بيائيد به نمودار هاي بعدي ، كه در آن شکلهانمايانگر دو فردي هستند كه با هم ارتباط برقرارمي کنند ، نگاه كنيم • ناحيه مشترك بين دو دايره ، نمايانگر معاني مشترك بين دو فرد است . هرچه ميزان اشتراك بيشتر باشند ارتباط قويتر است .

ارتباط عبارت است از انتقال و اشتراک معاني وعقايد ،تصاوير و انديشه ها هرچه ميزان اشتراک معاني بيشتر باشد ، ارتباط قويتر و موثر است

دقت کنيد آن يكي گفت اين به انگوري دهم ترك كن، خواهيم استافيل را من عنب خواهم نه انگور، اي دغا كه زسر نامها غافل بدند من نمي خواهم عنب خواهم ازوم پر بدند از جهل و از دانش تهي چهار كس را داد مردي يك درم آن يكي رومي بگفت : اين قيل را آن يكي ديگر عرب بد گفت ، لا در تنازع، آن نفر جنگي شدند آن يكي ترك بد و گفت اين بنم مشت بر هم مي زدند از ابلهي

مراحل ارتباطات

مرحله 1 ـ دسترسي به گروه مخاطب • ارتباط نمي تواند مؤثر باشد مگر اين كه در گروه مخاطب خود شنيده و يا ديده شود . ممكن است اين امر واضح بنظر رسيده و نياز به تئوريهاي پيچيده براي توضيح نداشته باشد اما بسياري از برنامه ها حتي در اين مرحله ساده دچار شكست مي شوند . • اين امر مستلزم مطالعه گروه مخاطب براي درك اين مسئله است كه عادات شنيداري و خواندني آنان چه مي باشد .

مرحله دوم ـ جلب توجه مخاطب • هر ارتباطي بايد توجه را به نحوي جلب كند كه مردم براي گوش كردن و يا خواندن آن تلاش كنند . مثالهايي از شكست ارتباطي در اين مرحله عبارتند از : • رد شدن از كنار پوستر بدون زحمت دادن به خود براي نگاه كردن به آن • توجه نكردن به صحبت بهداشتي يا نمايش عملي در كلينيك • در هر موقعيت زماني ، حدود وسيعي از اطلاعات را از طريق پنج حس مان يعني لامسه ، بويايي ، بينايي ، شنوايي و چشايي دريافت مي كنيم . توجه روندي است كه به وسيله آن فرد ، بخشي از اين مجموعه پيچيده را براي دقت و تمركز انتخاب مي كند .

مرحله سوم ـ فهميدن پيام ( درك ) • به محض آنكه توجه فرد به پيام جلب شود ، سعي به درك آن مي كند . • دركواژگان براي فهميدن پيامهاي بصري نوشتاري و درك تصويري براي فهميدن تصاوير بكار ميرود . درك كردن ، روندي كاملاً ذهني است ( دو نفر ممكن است يك پيام راديويي يكسان را بشنوند و پيام آن را كاملاً متفاوت از آنچه كه فرستنده قصد داشته ،فهميده و درك كنند ) . • سوء تفاهم مي تواند بسادگي درموقعيتي رخ دهد كه از زبان پيچيده ،كلمات نا آشنا و تكنيكي استفاده شود . يا زماني که تصاوير حاوي جداول پيچيده و جزئيات غير جذاب باشد يا اطلاعات بيش از حدي عرضه شده باشد و مردم نتوانند آن را جذب كنند .

مرحله چهارم ـ ارتقاء و تغيير ( پذيرفتن ) • يك ارتباط نبايد فقط دريافت و يا فهميده شود بلكه بايدمورد قبول واقع و به آن معتقد شد . • تغيير باورها موقعيكه جديداً كسب شده باشد ، آسانتر هستند . تاثير و نفوذ بر باوري كه مدت طولاني وجود دارد و يا مردم نسبت به آن كاملاً اعتقاد يافته باشند مشكل تر است . • معمولاً ارتقاء يك باور موقعي كه تاثير آن بتواند براحتي نشان داده شود ، ساده تر است .

مرحله پنجم ـ ايجاد يك تغيير در رفتار • ارتباط ممكن است منتج به تغيير باورها و نگرش شود اما هنوز بر رفتار ، تاثير و نفوذ نداشته باشد . اين امر موقعي مي تواند رخ دهد كه ارتباط بر باوري هدف گيري نكرده تا بيشترين تاثير بر نگرش مردم در جهت رفتار را داشتهباشد . • دليل ديگري كه يك فرد ممكن است رفتاري را از خود نشان ندهد فقدان عوامل توانمند ساز مثل پول ، وقت ، مهارتها يا خدمات بهداشتي و نقش فرهنگ ، اعتقادها و فشار اجتماعي مي باشد .

اجزاي فرآيند ارتباط / منبع، فرستنده ( مخاطب) • منبع يا فرستندهدر واقع همان منشاء پيام است . البته منبع گيرنده هم مي تواند باشد .به اين ترتيب برخي عوامل بر ميزان تاثير و قابليت اطمينان منبع ( كه مولد پيامها است ) مؤثر است . • برخي از اين عوامل عبارتند از: • مهارتهاي ارتباطي ( توانايي صحبت كردن و شنيدن ) • برخورداري از تسلط و معلومات كافي و عقايد صحيح نسبت به موضوع • باور داشتن، همنوايي و همدردي با مخاطبين • رفتار و عملكرد او نسبت به موضوع

اجزاي فرآيند ارتباط / پيام، محتوي • پيام ، نظري است كه مبادله مي شود . • پيام ممكن است به اشكال زير منتقل شود : • انتقال دانش و اطلاعات ، • انتقال نگرش ، تشويق ، انگيزه دادن • انتقال مهارت ، تصحيح اشتباهات • پيامها را مي توان به صورت غير كلامي هم بيان كرد : مانند تن صدا ، حركات بدن ، حركات و اشكال دستها و صورت و تصاوير

اجزاي فرآيند ارتباط / گيرنده • گيرنده فرد يا افرادي هستند كه با آنها صحبت مي شود و پيام منتقل شده را تفسير مي كند . • براي اينكه يك ارتباط مؤثر داشته باشيد بايد : • مخاطبانتان را بشناسيد . شنوندگان يا دريافت كنندگان شما ، چه كساني هستند ؟ آنها پير هستند يا جوان ؟ مجرد هستند يا متأهل ؟ به چه زباني صحبت مي كنند ؟ • قدرت يادگيري آنها را بشناسد. سطح تحصيلات آنها چيست ؟ ميزان اطلاعات آنها در مورد موضوع چيست ؟ • علايق ، نگرش ها و ارزشهاي آنها را بشناسد. ارزشهاي آنها در مورد موضوع چيست ؟

اجزاي فرآيند ارتباط / اثرات • اثرات عبارت از تغييراتي است كه بدنبال انتقال پيام شما در دريافت كننده روي مي دهد.اثراتدر دو دسته اصلي تقسيم بندي مي شوند • گروه اول : • تاثيرات کوتاه مدت • تاثيرات بلند مدت • گروه دوم : • تغييرات در دانسته هاي دريافت كننده • تغيير در احساسات و عقايد مراجعه كننده • تغييرات در اعمال و رفتار يك دريافت كننده

اجزاي فرآيند ارتباط / اهداف • هدف ، منظوري است که ارتباط براي تامين آن انجام مي شود • هدف ممكن است به اشكال زير بيان شود : • انتقال دانش و اطلاعات ، • انتقال نگرش ، تشويق ، انگيزه دادن • انتقال مهارت ، تصحيح اشتباهات • هدف ارتباط ، رسيدن به نتايج مطلوب است . اين نتايج يا اثرات مطلوب ممكن است يكي از تغييرات فوق الذكر باشد . تلاشهاي شما در برقراري ارتباط ممكن است موجب ايجاد هر يك از تغييرات بالا شود .

اجزاي فرآيند ارتباط / موقعيت • ارتباط ، درموقعيت هاي متفاوت انجام مي شود . • فضا ( باز و بسته و...) • زمان ( شب ، روز،صبح ، عصرو...) • مکان ( اداري ، ورزشي، منزل و...) • نور ، صدا ، دما و.... • دراختيار بودن مخاطبين

اجزاي فرآيند ارتباط / ابزار و وسايل • ارتباط ، با استفاده از ابزار و وسايل انجام مي شود . • شنيداري • ديداري • چند حسي • الکترونيک

انتخابابزار و وسايل براي برقراري ارتباط • انتخاب ابزار و وسايل بستگي به عوامل زير دارد • پيام • هدف • مخاطب • موقعيت • منابع

بازخورد ( فيدبک) • عبارت است از واکنش يا پاسخي که د رمورد اعمال يا افکار يک فرد به او داده مي شود يا از او دريافت مي شود. • فيدبک را مي توان يک رابطه کمک کننده – بين دهنده و گيرنده – که موجب افزايش يا بهتر شدن کيفيت درک متقابل مي شود ، تعريف کرد. • فيد بک مثبت: موجب تقويت عقايد و تشويق اعمال مثبت مي شود • فيدبک منفي: باعث درک بهترفرد از وضعيت مي شود تا درمورداعمال و رفتارش بيانديشد و براي بهبود يا تغيير آن اقدام کند

راهنما براي دادن بازخورد ( فيدبک) • فيد بک بايد مفيد باشد • فرد بايد فيد بک را درک کند • فرد بايد آماده و راغب دريافت فيدبک باشد • فرد بايد قادر باشد براي آن کاري انجام دهد • فيد بک بايد اختصاصي باشد ، نه کلي ومبهم • فيدبک بايد در مورد رفتاري باشد که قابل تغيير است • مثالي از رفتار جديد ذکر شود • پيش از ارائه فيدبک، در مورد دريافت و پذيرش با ديگران مشورت شود

راهنما براي دادن بازخورد ( فيدبک) • فيد بک بايد احساس اعتماد متقابلي با دريافت کننده ايجاد کند • فيدبک بايد توصيفي باشد ، نه ارزيابي کننده • به هنگام ارسال فيدبک بايد مطمئن شد فکر دريافت کننده جاي ديگر نيست • در هر بار تنها روي يک يا حداکثر دو مورد تاکيد شود • امکان بحث در مورد فيد بک بايد فراهم شود

پارازيت • پديده اي است که منجر به ناتواني و حتي مرگ جريان ارتباطي دريک مقطع زماني مي شود. • فرستنده ، پرت شدن حواس در هنگام بيان مطلب • گيرنده ، وجود سروصدا و همهمه در کنار محل ارتباطات • پيام ، وجود ناراحتي يا بيماري يا ناتواني خاص • کانال ارتباطي ، ارسال پيام با کدهاي ناشناخته براي مخاطب در بين جريان ارتباطي

چرا ارتباط برقرار مي کنيم • اشتراک پيدا کردن در ايده ها و عقايد • تامين بازخورد مناسب و قوي براي ديگران • کسب اطلاعات از ديگران • کسب قدرت و تاثيرگذاري • توسعه ارتباطات اجتماعي • حفظ اعتماد به نفس و فرهنگ خودي • ساير موارد

چه عواملي رفتارارتباطي ما را تحت تاثير قرارمي دهند • عوامل معنوي • ارزشها و باورهاي اخلاقي • الگوها و مشاوران • عصر الکترونيک • فرايندهاي کاري • عوامل ژنتيکي • عوامل فرهنگي • عوامل اقتصادي • محيط دروني • تجربه آموزشي • تجربه هاي زندگي

انواع ارتباطات

ماچگونه ارتباط برقرار مي کنيم • گفتاري ( صحبت کردن) • نوشتاري ( نوشتن) • گوش دادن • زبان غير کلامي • موسيقي ، هنر، صنايع دستي • ساير موارد

انتخاب رسانه • بسته به موقعيت ، يک شيوه از ارتباطات مي تواند بهتر از ديکري باشد • فرد با فرد/ چهره به چهره • جلسات / گروههاي کوچک • ارائه ها (سخنراني ، گويندگي ، بازي و...) ، گروههاي بزرگ • نامه • يادداشت • Email/ Voice mail

انتخاب رسانه • براي تعيين بهترين رسانه براي پيامتان ، مشخص کنيد: • بعنوان فرستنده نياز داريد چه چيزي بدست آوريد • گيرنده نيازمند دانستن چيست. گيرنده چه چيزي را مي خواهد که بداند • جزئيات و اطلاعات مهمي که در پيام داريد ، چيست • بر روي کدام رفتار و چگونه مي خواهيد اثر بگذاريد

توجه کنيد • اعمال گوياتر از الفاظ هستند. ( ضرب المثل انگليسي) • دو صد گفته چون نيم کردار نيست. • رنگ رخساره خبر مي دهد از سر ضمير • قسم حضرت عباس را باور کنيم يا دم خروس را • چيزي که عيان است چه حاجت به بيان است

ويژگي هاي ارتباطات کلامي • سمبليک ، معنا دار و داراي الگوهاي مشخص • استفاده از واژگان براي برقراري ارتباط • آگاهانه • تنها 7% از مجموع ارتباطات با آن انجام مي شود • تک حسي – تنها حس شنوائي تحريک مي شود • عدم استفاده از رفتارهاي غير کلامي

ويژگي هاي ارتباطات غير کلامي • سمبليک ، معنا دار و داراي الگوهاي مشخص • در سطح ناخودآگاه و اغلب غريزي • در جريان اجتماعي شدن فراگرفته مي شوند • چند حسي – ديداري و شنيداري و غير مستقيم • باعث تقويت ؛ جانشيني و انکار رفتارهاي کلامي هستند

ويژگي هاي ارتباطات غير کلامي • داراي محدوده فرهنگي هستند • اغلب مبهم و داراي ارزشهاي دو يا چندگانه مي باشند • 93% از مجموع ارتباطات را شامل مي شود • 38% لحن و تن صدا • 55% رفتارهاي غير کلامي • جنبه هاي نگرشي قوي دارد • هميشه معتبر تر ، قابل اطمينان تر

تفاوت ارتباطات کلامي و غيرکلامي • محيط • بازخورد • پيوستگي • کانال • کنترل • فراگيري

تعاريف ارتباطات