15 urodziny dróg powiatowych.

1. 15 urodziny dróg powiatowych. Bełchatów, 3-6 czerwca 2014 r.

2. Skąd się wzięliśmy … USTAWA z dnia 13 października 1998 r. przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną: Art. 103. 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, do dnia 31 października 1998 r., wykaz dróg krajowych i wojewódzkich. (…) 3. Z dniem 1 stycznia 1999 r. dotychczasowe drogi krajowe i wojewódzkie, nie wymienione w ust. 1, stają się drogami powiatowymi. 4. Zarząd drogi powiatowej lub wojewódzkiej, który przejął właściwe drogi, jest następcą prawnym dotychczasowego zarządu drogi (…)

3. GUS: długość dróg publicznych: 412,3 tys. km, w tym 393,5 tys. km (95,2% ) – zarządzanych przez jst.:wojewódzkie - 28,5 tys. km, powiatowe –127,7 tys. km, gminne – 237,2 tys. km.

4. Majątek przekazany powiatom. Art. 73. • Nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem. • (…) • Podstawą do ujawnienia w księdze wieczystej przejścia na własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nieruchomości, o których mowa w ust. 1, jest ostateczna decyzja wojewody.

5. skrajnie zaniedbane drogi wprost zagrażały bezpieczeństwu ruchu Przejmowany majątek. katastrofa budowlana groziła wielu mostom i przepustom

6. doprowadzenie dróg do „stanu używalności” jest procesem kosztownym i długotrwałym 15 lat – długo dla oczekujących usprawnienia połączeń drogowych; - zdecydowanie zbyt krótko, dla odczuwalnego nadrobienia zaległości sięgających wielu dziesięcioleci. przekazany powiatom majątek nie miał wyznaczonych granic

7. Na wielu drogach od czasu ich przejęcia od poprzedniego zarządcy do dzisiaj nie wykonywano żadnych prac odczuwalnie poprawiających ich stan.

8. Z reformą samorządowa w 1998 r. związana była autentyczna nadzieja i optymizm powiatowego zarządcy dróg na zmiany i przerwanie marazmu w drogownictwie.Samorząd powiatu stał się z mocy ustaw faktycznym gospodarzem w powiecie i mógł decydować zarówno o podejmowanych zadaniach, jak też o wielkości i przeznaczeniu środków budżetowych.

9. NIK o drogach samorządowychLPO-4101-05-00/2013Nr ewid. 177/2013/P/13/169/LPOz dnia 07 marca 2014 r. „Samorządy lokalne, w gestii których znajduje się ta sieć drogowa nie posiadają takich możliwości finansowych, aby w stosunkowo szybkim czasie dostosować zarządzaną sieć dróg do właściwych wymogów zarówno technicznych jak i ochrony środowiska. Każda bowiem decyzja o budowie, przebudowie czy remoncie tej sieci uwarunkowana jest również trudnymi i kosztownymi decyzjami w zakresie ochrony środowiska”.

10. Źródła finansowania dróg powiatowych. Część drogowa subwencji ogólnej dla powiatów – przekazywana z budżetu państwa – stanowiła jedną z najbardziej znaczących pozycji w dochodach budżetowych –wyliczona w oparciu m.in. o długość sieci, natężenia ruchu, wartość odtworzeniową i umorzeniową dróg powiatowych, wykazywała ile środków finansowych należy się drogom. Bezskuteczne starania zmierzające do zracjonalizowania kategorii dróg, a konkretnie pozbawienia kategorii dróg powiatowych połączeń, które nie odpowiadają kryteriom ustawowym; wraz ze zmniejszeniem długości dróg obniżeniu mogła ulec wielkość subwencji ogólnej, należnej powiatowi.

11. wyeksploatowane konstrukcje zagrażają załamaniem się obiektu Pomoc rządu na finansowanie niektórych inwestycji rezerwa inwestycyjna Ministra Transportu: uwzględniono, że szczególny problem stanowią obiekty mostowe. konstrukcja i stan techniczny nie pozwalają na bezpieczny ruch pieszych

12. Podejmowanie przebudowy lub budowa nowego mostu angażuje taką część środków w budżecie powiatu, że pozbawia go możliwości finansowania nie tylko innych działań sprzyjających rozwojowi, lecz zasadniczo zmniejsza poziom realizacji zadań bieżących.

13. Środki Europejskiego Banku Inwestycyjnego; kredyt zaciągnął Rząd RP, a beneficjentami pomocy mogły być także powiaty m.in. na finansowanie odbudowy skutków osuwisk.

14. Bez pomocy organów rządowych i dofinansowania z budżetu Państwa nie byłoby możliwe usunięcie szkód powodowanych przez powódź i inne zjawiska o charakterze klęsk żywiołowych, które na stałe wpisują się w katalog potrzeb wymagających finansowania przez zarządców dróg powiatowych (nowa definicja powodzi).

15. Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych, już od pierwszej edycji oparty na czytelnych kryteriach i bez zbędnego formalizowania pozwala sfinansować przebudowę wielu dróg.

16. Największe nadzieje, chociaż też spore rozczarowania, związane były z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej • W każdym powiecie zrealizowano jakąś inwestycję w postaci nowych • odcinków dróg, przebudowanych skrzyżowań, mostów i przepustów, • przy udziale środków Unii Europejskiej. Było to jednak tylko jedno lub • dwa zadania, nie rozwiązujące problemu dróg powiatowych w sposób • kompleksowy. 16

17. Po 15 latach zarządzania drogami pozwalamy sobie powtórzyć, że fakt iż stan dróg powiatowych jest zasadniczo gorszy od dróg krajowych i wojewódzkich wynika z niedofinansowania tych pierwszych przez wiele dziesięcioleci oraz niesprawnego poprzedniego modelu zarządzania tą siecią. A jak jest dzisiaj ?!!!

18. Uwarunkowania na kolejne lata. • Barierą niemożliwą do pokonania we własnym zakresie będzie brak środków na drogownictwo w powiatach. • Wydatki na drogownictwo muszą się wpisywać w katalog wszystkich zadań publicznych realizowanych przez samorząd powiatu. • Jak zrealizować postulat: zwiększyć możliwości finansowania dróg publicznych wszystkich kategorii, nie tylko na zasadzie przesuwania nakładów między zarządcami, lecz zapewniając dopływ środków spoza obecnego systemu!

19. Warunki finansowania drogownictwa w Powiatach. • drastyczne cięcia w budżetach Powiatów; brak możliwości zaciągania kredytów, • wymuszenie (art. 242 ufp) ograniczenia wydatków bieżących na rzecz inwestycji, • finansowanie w ramach programów krajowych (NPPDL, rezerwa inwestycyjna, dotacje celowe), • zmiany w finansowaniu drogownictwa ze środków Unii Europejskiej, • presja władz gmin; 25 lat od ich utworzenia!, • dysproporcje ze stanem dróg krajowych i wojewódzkich, • nieskorygowane niespójne regulacje prawne, • programy wyborcze.

20. „Schetynówki” – 2014 r. • wg ZPP 115.848 km dróg powiatowych wymaga co najmniej remontu – przyjmując, że wykonanie 1 km nawierzchni o szer. 6 m kosztuje 400 tys. zł – co oznacza ok. 65 zł/ m2 (tyle średnio potrzeba), • roczna pomoc w ramach NPPDL: na prawie 128 tys. km dróg powiatowych 500 mln. zł, tj. – 0,65 zł/m2(tyle jest zapowiedziane); XVII Zgromadzenie Ogólne ZPP – doraźność i uznaniowość środków na drogi; postulowane władztwo podatkowe.

21. NIK w tym temacie: „Sprawnie zarządzane, właściwie utrzymane oraz bezpieczne drogi samorządowe są siłą napędową i gwarantem szybkiego rozwoju gospodarczego, a co za tym idzie, powstawania nowych inwestycji w miejscach oddalonych od większych skupisk ludzkich i tworzenia nowych miejsc pracy bez koniecznych przemieszczeń ludności.”

22. Samymi działaniami zarządczymi i organizacyjnymi nie można osiągnąć postępu w poprawie jakości i rozwoju dróg; jak każda budowla podlegają one stałym procesom zużywania się i uszkodzeniom powodowanym zarówno przez niszczące działanie ruchu drogowego, jak też sił natury. W warunkach drastycznego niedoboru środków na drogownictwo planowanie wydatków jest każdorazowym kompromisem pomiędzy zadaniami o charakterze inwestycyjnym, a potrzebami w zakresie bieżącego utrzymania drogi i jej urządzeń.

23. W tych warunkach pojawia się szczególne zapotrzebowanie na technologie, materiały i wyposażenie techniczne, pozwalające oszczędnie lecz skutecznie utrzymywać infrastrukturę drogową w sposób zapobiegający degradacji nawierzchni drogowych, zapewniający trwałość konstrukcji drogowych, urządzeń odwadniających oraz bezpieczeństwo korzystania z dróg powiatowych.

24. Konsekwentne stosowanie wymogów ustawy o drogach publicznych (NIK): 1. „ Zarządcy dróg nie realizowali niektórych obowiązków, które miały służyć ocenie stanu technicznego gminnej i powiatowej sieci drogowej oraz zapewnieniu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie posiadali m.in. planów rozwoju sieci drogowej, aktualnej ewidencji dróg oraz nie dysponowali dokumentacją świadczącą o przeprowadzeniu przeglądów stanu technicznego dróg. (…) Zarządcy ci dokonywali wyboru odcinków do budowy, przebudowy lub remontu dróg na podstawie bieżących nieudokumentowanych ocen.”

25. NIK o oznakowaniu dróg: 2. „Oznakowanie dróg bez zatwierdzonych organizacji ruchu (…) lokalizowanie znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu niezgodnie z zatwierdzonymi organizacjami ruchu, bądź niezgodnie z wymogami wynikającymi z rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów (…).”

26. NIK o oznakowaniu dróg: 3. Nieskuteczne działania w zakresie weryfikacji istniejącego na sieci dróg oznakowania pod kątem prawidłowości jego lokalizacji, jak również jego stanu technicznego – realizowane poprzez objazdy dróg. 4. Nie ustalenie pisemnych procedur dotyczących reagowania na występujące nieprawidłowości w oznakowaniu, do czego zobowiązują wewnętrzne regulaminy organizacyjne.

27. Przeglądy i objazdy dróg wg NIK: 5. Prowadzenie książek drogi (brak lub posiadanie ewidencji niekompletnej bądź nieaktualnej). 6. Brak dzienników objazdu dróg. 7. Braki w zakresie przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego dróg i drogowych obiektów inżynierskich (rocznych i pięcioletnich) - nieprzeprowadzanie tych kontroli w ogóle, przeprowadzanie ich w niepełnym zakresie, bądź nie na wszystkich zarządzanych drogach. (Zaniechanie dokonywania przeglądów dróg według art. 93 pkt 8 ustawy Prawo budowlane, nosi znamiona wykroczenia).

28. Odbiory robót – w ocenie NIK: 8. Nierzetelny nadzór inwestorski, sprawowany na etapie odbioru końcowego robót drogowych, nieegzekwowanie od wykonawców wymaganych dokumentów (np. wyników badań laboratoryjnych, certyfikatów, świadectw), stanowiących podstawę do dokonania prawidłowego odbioru i rozliczania zadań - które określano w postanowieniach zawartych umów i SST. (…) Świadczy to zarówno o nierzetelnym nadzorze inwestorskim, jak i występowaniu ryzyka korupcjogennej dowolności dokumentowania zarówno zakresu rzeczowego i jakości wykonanych robót. Stwierdzono (…) że zakres SST nie był dostosowany do przedmiotu zamówienia, gdyż zawierały one postanowienia i procedury zwykle stosowane przy budowie dróg krajowych i autostrad, czyli do dróg o wymaganych parametrach lepszych niż w przypadku dróg gminnych i powiatowych.

29. Kontrola o zbliżonym zakresie` była prowadzona przez Delegaturę NIK w Poznaniu w 2010 r. Stwierdzono wówczas m. in., że: niezbędne są natychmiastowe działania organów samorządu terytorialnego w celu zapewnienia prowadzenia pełnej dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej dróg lokalnych. Nieprawidłowości i uchybienia występowały na każdym etapie procesu inwestycyjnego. Podobne nieprawidłowości wykazała także przeprowadzona przez Delegaturę NIK w Rzeszowie kontrola doraźna K/11/021 „Wykonanie wniosków z kontroli P/10/161…”. U trzech (spośród czterech) zarządców dróg brak było działań mających na celu zaprowadzenie wymaganej dokumentacji techniczno - eksploatacyjnej dróg lokalnych. Istniejący stan stwarza zagrożenie dla jakości realizowanych robót drogowych, a w szczególności dla trwałości efektów NPPDL, co mogło powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

30. Refleksja! W jakim stopniu kondycja finansowa samorządów może usprawiedliwiać nieprzestrzeganie zasad zarządzania drogami – określonych prawem – w tym standardów utrzymania ?! Czy występujące potrzeby, braki i uwagi formułowane wobec powiatowego zarządcy dróg powinny przesłaniać przeskok jaki dokonał się w tym zakresie w ciągu 15 lat !

31. Przykłady rozstrzygnięć wymaganych od zarządcy drogi.

32. Art. 39. 1. Zabrania się dokonywania w pasie drogowym (…) W szczególności zabrania się: 5) umieszczania reklam poza obszarami zabudowanymi, z wyjątkiem parkingów; Ustawa prd: Art. 2. 15) obszar zabudowany – obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi; Ustawa o drogach publicznych: Art. 43. 1. Obiekty budowlane przy drogach powinny być usytuowane w odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni co najmniej: W terenie zabudowy … Poza terenem zabudowy … Rozporządzenie w sprawie warunków techn. § 3. 3) teren zabudowy – rozumie się przez to teren leżący w otoczeniu drogi, na którym dominują obszary o miejskich zasadach zagospodarowania, wymagające urządzeń infrastruktury technicznej, lub obszary przeznaczone pod takie zagospodarowanie w mpzp

33. Prezydent miasta wymierzył  karę pieniężną za umieszczenie w pasie drogowym dwóch reklam bez zezwolenia zarządcy drogi. Przedsiębiorca bardzo szybko usunął jedną reklamę, ale nie zawiadomił o tym prezydenta miasta. Czy brak takiego zawiadomienia pozwala na dalsze automatyczne naliczanie kary za dwie reklamy ? Za zajęcie pasa drogowego bez zezwoleniazarządca drogi wymierza (…) karę pieniężną. Organ ma obowiązek pobrać karę w przypadku stwierdzenia stanu faktycznego (…) bez możliwości jej obniżania (WSA w Gliwicach z 18 lipca 2013 r. IISA/GI620/13). Nałożenie sankcji wymaga ustalenia- środkami przewidzianymi w kpa. - czy pas drogowy był zajmowany, na jakiej powierzchni i jak długo (NSA z 17 stycznia 2013 r. I I GSK 1907/11). Jeżeli w interesie strony leży zawiadomienie zarządcy o usunięciu reklamy, a takie nie wpływa do organu – nie można automatycznie przyjąć, że reklama nie została usunięta ( WSA w Szczecinie z 14 sierpnia 2013 r. IISA/Sz357/13).

34. USTAWA z dnia 13 września 1996 r.o utrzymaniu czystości i porządku w gminach(Dz.U. 1996 Nr 132 poz. 622) Zadania gminy: Art. 3. ust. 2, (…) pkt3a) utrzymują czystość i porządek na przystankach komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina oraz które są położone na jej obszarze przy drogach publicznych bez względu na kategorię tych dróg; Obowiązki właścicieli nieruchomości: 4) uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; 4. Obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych należą do zarządu drogi.(…).

35. Ustalanie stanu faktycznego – oczekiwania SKO. Zapewnienie stronie możliwości uczestnictwa w przeprowadzaniu dowodu z oględzin- dowód powiadomienia. Przedstawienie dowodów na istnienie stanu faktycznego w określonym czasie (fotografii, notatek itp. ze wskazanego dnia). Załączenie urzędowego dokumentu określającego linie graniczne oraz kolizje obiektów z tymi liniami. Ustalenie zajmowania pasa drogowego na podstawie dokumentu geodezyjnego; mapa sporządzona przez biegłego geodetę dokładnie oznaczająca granice pasa drogowego. Także mapa powinna odwzorowywać obszar zajętego pasa. Na organie spoczywa obowiązek zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego, a dokonana ocena materiału i poczynione na jej podstawie ustalenia oraz ich ocena prawna winna być w pełni odzwierciedlona w uzasadnieniu decyzji.

36. Prezydent Miasta R. (orzekając po raz trzeci) decyzją z dnia [...] r. nr [...] wydaną na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. umorzył postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na zjazd, który został już wybudowany, co obrazuje zgromadzona w sprawie dokumentacja fotograficzna. Postępowanie o wydanie pozwolenia na lokalizację takiego zjazdu (już zrealizowanego) należało uznać zdaniem organu za bezprzedmiotowe, co skutkowało jego naruszeniem na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. Decyzja ta została utrzymana w mocy zaskarżoną decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. Nr [...], wydaną z powołaniem się na art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. 

37. Wybudowanie zjazdu bez pozwolenia zarządcy drogi (Wyrok WSA w Gliwicach z 2012-07-19, II SA/Gl 110/12). (…) wybudowanie zjazdu bez wcześniejszego pozwolenia zarządcy drogi nie stoi na przeszkodzie w wydaniu decyzji na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych. Pomijając już okoliczność, że zezwolenie takie może wskazywać inne usytuowanie lub parametry zjazdu, należy stwierdzić, iż jest ono niezbędne do legalizacji wykonanego zjazdu w oparciu o Prawo budowlane (art. 48 ust. 2 pkt 2, ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 33 ust. 2 pkt 1 tego aktu prawnego). To również oznacza, że nie tylko jest dopuszczalne ale czasami wręcz konieczne wydanie decyzji na lokalizację zjazdu z drogi publicznej w sytuacji gdy zjazd taki został już wcześniej bez wymogu pozwolenia zrealizowany.

38. Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - z upoważnienia ministra -na interpelację nr 2574 w sprawie praktyki budowy zjazdów z dróg publicznych na nieruchomości bezpośrednio przylegające do jezdni (…) za zjazd wybudowany legalnie może być uznany nie każdy dojazd urządzony przez właściciela czy użytkownika nieruchomości przyległych do drogi publicznej, ale tylko ten, który został wykonany przez zarządcę drogi lub za jego zgodą. (…) Tym samym nie mogą zostać przebudowane przez zarządcę drogi w ramach prac prowadzonych na drodze zjazdy, które stanowiły samowolny obiekt. Taki nielegalny dojazd stanowi wyłącznie miejsce, w którym odbywa się nieformalny przejazd w pasie drogowym do nieruchomości przyległych do drogi. Takich nieurządzonych, nieformalnych zjazdów zgodnie z art. 29 ww. ustawy nie można traktować jako zjazdy. Zarządca bowiem będzie zobowiązany do przebudowy zjazdu jedynie w przypadku określonym w art. 29 ust. 2 ww. ustawy, tj. w przypadku budowy lub przebudowy drogi. Dotyczyć to jednak będzie zjazdów dotychczas istniejących wybudowanych legalnie.

39. c.d odpowiedzi Ministra: definicja zjazdu wprowadzona ustawą z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 200, poz. 1953), weszła w życie z dniem 9 grudnia 2003 r. (…) (art. 4 pkt 8 udp): zjazd to połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Zjazd jest zatem miejscem dostępu do drogi publicznej niestanowiącym jednak jej części. § 3 pkt 12 rozporządzenia (wt):jest to część drogi na połączeniu z drogą niebędącą drogą publiczną lub na połączeniu drogi z dojazdem do nieruchomości przy drodze, zjazd nie jest skrzyżowaniem. Z definicji „zjazdu” zawartej w ustawie wynika, że zjazd nie jest częścią drogi, tak jak to określa rozporządzenie lecz jest to jedynie miejsce dostępu do drogi publicznej. Pojęcie „zjazdu” zawarte w słowniczku tego rozporządzenia utraciło moc wiążącą w związku z inną definicją zjazdu w akcie wyższego rzędu, jakim jest ustawa o drogach publicznych.

40. Obiekty budowlane przy drogach. Art. 35 ustawy o drogach publicznych (…). 2. W planach zagospodarowania przestrzennego województwa i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego przeznacza się pod przyszłą budowę dróg pas terenu (…) 4. W pasie terenu, o którym mowa w ust. 2, mogą być wznoszone tylko tymczasowe obiekty budowlane oraz urządzenia budowlane związane z obiektami budowlanymi (...) § 3 pkt 3 (rwt ): linie rozgraniczające – granice terenów przeznaczonych na pas drogowy lub pasy drogowe w mpzp (…) w liniach rozgraniczających drogi na terenie zabudowy (ulicy) mogą znajdować się również urządzenia infrastruktury technicznej nie związanej z funkcją komunikacyjną drogi.

41. Art. 38. 1. Istniejące w pasie drogowym obiekty budowlane i urządzenia niezwiązane z gospodarką drogową lub obsługą ruchu, które nie powodują zagrożenia i utrudnień ruchu drogowego i nie zakłócają wykonywania zadań zarządu drogi, mogą pozostać w dotychczasowym stanie. 2. Przebudowa lub remont obiektów budowlanych lub urządzeń, o których mowa w ust.1, wymaga zgody zarządcy drogi, a w przypadku gdy planowane roboty są objęte obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, również uzgodnienia projektu budowlanego.

42. Operator telekomunikacji uzyskał zgodę zakładu energetycznego na podwieszenie linii światłowodowej na istniejących słupach zlokalizowanych w przeszłości w chodniku o szer. 1,0m, w odległości 0,2 m od krawędzi jezdni. Brak zgody zarządcy drogi na takie rozwiązanie został potraktowany jako ograniczanie dostępu do internetu szerokopasmowego.

43. Wypadki i ich skutki na drogach różnych kategorii.

44. W 2011 r. blisko 75% wypadków miało miejsce na drogach zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego, a ich następstwem było ponad 2.600 ofiar śmiertelnych i 36.000 osób rannych. Statystycznie liczba wypadków drogowych na każde 100 km tych dróg jest niewielka.

45. (…) na drodze powiatowej zderzyły się samochód dostawczy oraz bus pasażerski; na prostym odcinku drogi samochód dostawczy zjechał na przeciwległy pas ruchu (…) zginęły cztery osoby dwie kolejne zmarły w szpitalach, do szpitali z różnymi obrażeniami przewieziono 21 osób rannych.

46. Dróg żadnej kategorii nie da się dobrze budować, utrzymywać i zarządzać nimi bez środków na sprawną, kompetentną i przygotowaną merytorycznie kadrę pracowników, którzy w przypadku powiatów muszą utożsamiać się z władzą samorządową i właściwie rozumieć potrzeby środowiska. Za brak wystarczających środków na te potrzeby nie można obwiniać wyłącznie władz powiatów, bo nie od nich zależą źródła i poziom dochodów budżetowych.Samymi działaniami zarządczymi i organizacyjnymi nie można osiągnąć postępu w poprawie jakości i rozwoju dróg.

47. Potwierdzeniem skuteczności powiatów w dziedzinie drogownictwa są konkretne, mierzalne efekty, wyrażone zakończonymi inwestycjami, zadbanymi i wyremontowanymi drogami, utrzymaniem ciągłości komunikacji w trudnych warunkach zimowych, czy w czasie powodzi. W ciągu 15 lat nie tylko zapewniono stałe funkcjonowanie powiatowych połączeń drogowych, ale powstrzymany został proces ich degradacji i w każdym powiecie zauważalny jest postęp w usprawnianiu i rozwoju tej sieci. Starostwa powiatowe utworzyły sprawne struktury organizacyjne, które nie tylko potrafią przygotowywać i realizować zadania drogowe, ale umieją włączyć się w pozyskiwanie dodatkowych środków na drogownictwo, racjonalnie je wykorzystać i poprawnie rozliczyć oraz skutecznie stosować rozwiązania prawne w zakresie zarządzania drogami.

48. Jak w świetle przytoczonych przykładów - celem uniknięcia konfliktów ze środowiskiem i nowymi władzami - powinniśmy zorganizować zarząd dróg, zadbać o przygotowaną kadrę i wyposażenie w środki i urządzenia zapewniające sprawne i skuteczne działanie ?

49. Dziękuję za uwagę! Adam Czerwiński Przewodniczący Krajowej Rady Zarządów Dróg Powiatowych