Một số cấp cứu ung thư nhi khoa cứu trẻ bằng những biện pháp đơn giản

1. HộinghịNhikhoatoànquốclầnthứ XXI16 – 17/5/2014Huế, Việt Nam Mộtsốcấpcứuungthưnhikhoacứutrẻbằngnhữngbiệnphápđơngiản TS, BS JacekToporski ĐạidiệnChươngtrìnhUngthưtrẻemViệt Nam Lund TrưởngkhoaHuyếthọcUngthưNhi BệnhviệnĐạihọc Lund, ThụyĐiển

2. Nhữngcấpcứuungthưnhi • Tăngnguycơvớinhiềugiaiđoạnđedọatínhmạng • Nguyênnhân do sựáctínhvà/hoặcđiềutrị • Khởiphátcấphoặcbáncấp • Điềutrịkhẩncấpcầnthiết • Nhậnbiếtsớm • Đánhgiá • Điềutrị ở cơsở y tếthíchhợp Giảmtỉlệmắcbệnhvàtửvong ở trẻbịungthư

3. Nhữngcấpcứuungthưnhi • Huyếthọc • Nhiễmtrùng • Chuyểnhóa • Cơhọc

4. Cấpcứuhuyếthọc • Giảmsinh • Thiếumáu • Giảmtiểucầu • Giảmbạchcầuhạt • Tăngsinh • Tăngsốlượngbạchcầu • Rốiloạnđôngmáu • Chảymáu

5. Truyềncácchếphẩmmáunguyêntắcchung • Khốihồngcầu • Nhómmáu • Liều 10-15ml/kg trong 2-4 giờ • ChậmhơnnếuHb < 5g/dLhoặcgiảmtuầnhoàn • Tiểucầu • Tránhtruyềnkhikhôngcóchảymáu, thậmchísốlượngtiểucầuthấp • Truyềnmáutrướckhivậnchuyểnhoặcphẫuthuật • 1 đơnvịtiểucầungườichongẫunhiên /m2làmtăngsốlượngtiểucầulên 10000/µL

6. Giảmbạchcầuhạt – sốtvànhiễmtrùng • Cácbệnhnhiungthưcónguycơcaobịnhiễmtrùngnặng do đápứngmiễndịchsuygiảm , đặcbiệttronggiaiđoạngiảmbạchcầuhạt • Sốtlàbiểuhiệnđầutiênvàthườnggặpnhấtcủanhiễmtrùngđedọatínhmạng, nhưsốcnhiễmkhuẩn

7. Giảmbạchcầuhạt – sốtvànhiễmtrùng • Bạchcầuhạt <500 tếbào/µL • Sốt — nhiệtđộnáchmộtbên ≥38.5ºC ở nhữngbệnhnhângiảmbạchcầuhạt • Sốtthườnglàtriệuchứngđầutiênvàthôngthườngnhấtcủatìnhtrạngnhiễmtrùngđedọatínhmạngnhưsốcnhiễmtrùng.

8. Giảmbạchcầuhạt – sốtvànhiễmtrùng • Sốtnguycơcao • Giảmbạchcầuhạt • Giảmchứcnănggan • Cónhiềubệnhlýkèmtheo: • Thâmnhiễmphổi • Catheter tĩnhmạchtrungtâm • Ỉachảy, nôn • Viêmniêmmạc • Bạchcầucấpdònglympho • Bạchcầucấpdòngtủy • Khámlâmsàng • Nhịptimnhanhvàgiảmhuyếtáp • Da • Xoang • Miệng • Phổi • Bụng • Đáychậu • Xétnghiệm • Côngthứcmáu • Chứcnăngthận + ĐGĐ • Chứcnănggan • Cấymáu

9. Sốtgiảmbạchcầuhạt – điềutrịđềxuất Cefepime– 50 mg/kg TMCmỗi 8 giờ, tốiđa2gmỗiliều; HOẶC Ceftazidime– 50 mg/kg TMCmỗi 8 giờ, tốiđa2gmỗiliều; HOẶC Meropenem – Trẻ ≥ 3 thángtuổi: 20 mg/kg TMCmỗi 8 giờ, tốiđa 1 g mỗiliềuchocácnhiễmtrùngkhôngthuộchệTKTƯvà 40 mg/kg TMCmỗi 8 giờ , tốiđa 2 g/liềuchocácnhiễmtrùnghệTKTƯ; HOẶC Tienam – 25 mg/kg TMCmỗi 6 giờ, tốiđa 1 g/liềuchotrẻ > 1 thángtuổivàtrẻem; HOẶC Tazocin(piperacillin/tazobactam) – Trẻ < 9 tháng : 80 mg/kg củapiperacillinTMCmỗi 8 giờ; trẻbúmẹvàtrẻ ≥ 9 thángvà ≤ 40 kg: 100 mg/kg củapiperacillinTMCmỗi 8 giờ; trẻ > 40 kg: 3 g củapiperacillinTMCmỗi 6 giờhoặc 4 g củapiperacillinTMCmỗi 6 đến 8 giờ;

10. Tăngbạchcầu • Tăngsinhbạchcầu • Bệnhlýhọccơbản • Tăngđộquánhmáu • Tổnthươngmạch • Chảymáuđạithể/ vi thểthứphát • Nguycơ • Rốiloạnchuyểnhóa • Chảymáu • Tắcmạch

11. Tăngbạchcầu • Triệuchứnglâmsàng • Triệuchứnghôhấp • Khóthở • Thiếuoxi • Tím • Triệuchứngthầnkinh • Lúlẫn • Mêsảng • Liệtkhutrú • Nguycơhộichứngphângiải u

12. Tăngbạchcầu • Giảmđộquánhmáu • Mộtsốtrẻbịmấtnước • Truyềnthaythếmộtphần • Tránhtruyềnmáu • Đượctruyềntiểucầu • Dựphònghộichứngphângiải u • Điềutrịchốngbạchcầu

13. Hộichứngphângiải u • Giảiphóngnhanhnhữngthànhphầntrongtếbàolưuthôngtrongmáu • Khối u lớncókhảnăngbịphângiảitếbàotựphát • Sự quay vòngtếbàonhanh • Phângiảitếbàorấtnhiềusaukhihóatrịliệucảmứng • Thườngxảyra ở trẻmắc • ALL • AML • U lymphoBurkittđộcao • U đặclớn

14. Hộichứngphângiải u • Tăngaxit uric trongmáu • VỡADNtrongquátrìnhlygiảitếbào • Tăng kali vàphotphatmáu • K và P đượcgiảiphóngtrongquátrinhphângiảitếbào • Giảmcanximáu • Canxithườnggiảmthứphát do tăngphophomáu • TăngLDH (mộtchỉsốtốtđểđánhgiáphângiải u) • Cácbiếnchứngthứphát • Suythận • Giảmcanximáucótriệuchứng

15. Dấu hiệu cảnh báo hội chứng phân giải u Nồng độ cao của • axit uric • kali • photpho • LDH trước lúc bắt đầu hóa trị liệu chứng tỏ có hội chứng hoặc nguy cơ hội chứng phân giải u

16. Tăng kali máu • Theo dõinhịptimliêntụcvàxétnghiệmđiệngiảiđồthườngxuyên • > 5,5mEq/L hoặctăngnhanh • Loạibỏ kali trongtấtcảdịchtruyềntĩnhmạch • Furosemide: 0,2-2,0 mg/kg • Chấttraođổi ion 0,5 – 1,0 g/kg • > 6 mEq/L vàtăngnhanhhoặcđiệntâmđồthayđổi • Insulin/glucose: 0,1U/kg (TM) và 2 mL/kg glucose 25% mỗi 30 – 60 phút • Na bicarbonate 1-2 mEq/kg trong 5-10 phút

17. Tăngaxit uric • Tăngbùdịch3L/m2 • Kiểmsoátlượngnướctiểu100ml/m2/giờ • Allopurinol300mg/m2/ngày • KiềmhóanướctiểubằngNaHCO3 • Khôngtiếptụcnếutăngphospho • Lọcmáunếu >10mg/dL (600µmol/L) • Rasburicase (Fasturtec) 0,2mg/kg TMC

18. Cáccấpcứucơhọc • Chènép • Tắcnghẽn • Chiếmchỗ • Thủng Khối u ảnhhưởngđếncáccấutrúcvàchứcnăngsốngcòn • Tim mạch • Tiếtniệu

19. Cáccấpcứuvềthầnkinh • Hộichứngchènéptủy • Thoátvịnão Cáccấpcứuvềhôhấp • Hộichứngchènépđườngthởtrungtâm (CACsyndrome – central airway compression ), tắcnghẽnđườngthở (thanhquản, khíquản, phếquản) Cáccấpcứuvềtimmạch • Hộichứngtĩnhmạchchủtrên • Tràndịchmàngngoàitim – Éptim • Do bệnháctínhhoặcphảnứng

20. Điềutrịhộichứngchènéptĩnhmạchchủtrên (SVCS) ngay • Rấtthậntrọng • BNcónguycơchếtđộtngộtvàtìnhtrạngxấuđinhanh • Vậnchuyển ở tưthếđứngthẳng • CT trongtưthếnằmsấp • Giường ở vịtríkênghiêngcaohoặcnằmsấp • Thở oxy qua mask • Đặtđườngtruyền TM • Chẩnđoánsửdụngcácbiệnpháp can thiệpítnhất – ưutiêngâytêtạichỗ

21. Điềutrị • Điềutrịtheokinhnghiệmbằng steroids • Xạtrị 2-4 Gy • Thườngkếthợpvới steroids • Hóatrịliệutheokinhnghiệm • Cyclophosphamide, doxorubicin, vincristin, steroids (CHOP) • Đặtống (soiphếquảnbằngốngsoicứng) • Dựphònghộichứngphângiải u • CHẨNĐOÁNvàđiềutrị

22. Tràndịchmàngngoàitim → éptim • Thườngkhôngcótriệuchứngvàhiếmgặp ở trẻem • Đỡđaungựckhingồi • Nhịptimnhanh, tiếngtimmờ, cọmàngngoàitim • Ho • Khóthở/khóthởkhinằm • Đaubụng • Tràndịchmàngngoàitimít • Mạchnghịch(ápsuấttâmtrươnggiảmhơn10mmHgtrongkhihítvào, biênđộđậpcủamạchthấp) • Điệnápthấp Đặt catheter

23. Tràndịchmàngphổi • Thườnggặp ở trẻbị u lympho • Di cănphổithứphát • Liênquanđếnđiềutrị • Quátảidịch • Suytim • Albumin thấp • Nhiễmtrùng • Hóatrịliệu • Methotrexate • Bleomycin • Procarbazine

24. Tràndịchmàngphổi • Khóthở, khóthởkhinằm • Ho • Rìràophếnangmất • Đaungựcnếuviêmmàngphổi • Sốt • Chụp X quangphổitưthếnghiêng • Siêuâm/CT • Tràndịchít– khôngđiềutrị • Tràndịchcótriệuchứng – dẫnlưu

25. Cáccấpcứuđườngtiêuhóa • Tắcnghẽn • Tắcruột • Thủngruột • Lồngruột

26. Cáccấpcứuđườngtiếtniệu • Cầunốiniệuquản • Cắtthận • Tắcnghẽnđườngtiếtniệu • Đườngtiểutrênvàdưới • Niệuquản • Đauhạsườn • Haibêncấp /mãn • Tắcbàngquang • Chảymáu • Ứ nướcthận • U cơvân

27. Nếubạnnghingờtrẻbịbạchcầucấp hãyliênhệ vớitrungtâmungthưtuyếncaonhất ngaylậptức

28. Vaitròcủatuyếnchămsóc y tếthứ 2 – bệnhviệntỉnh • Nghi ngờbệnháctínhđầutiên • Chuyểnđếntrung tâm ung thư nhi khoa để chẩn đoán • Dự phòng và điều trị biến chứng đe dọa tính mạng trước khi gửi bệnh nhân đến các trung tâm ung thư nhi • Điều trịcác biến chứng (kháng sinh, truyền máu) giữa các giai đoạn hóa trị liệu tích cực • Theo dõi và giảm tỉ lệ bỏ điều trị • Hóa trị liệu trong giai đoạn duy trì • Điều trị giảm nhẹ

29. BệnhviệnUngbướuTPHCM TPHồChí Minh BệnhviệnNhiĐồng 2 BS Nguyễn Đình Văn nguyendinhvan26@gmail.com BS Ngô Thùy Minh Nhi minhnhind2@gmail.com BS NgôThịThanhThủy, ngothithanh_thuy2000@yahoo.com BệnhviệnTruyềnmáuvàHuyếthọcTPHCM BS HuỳnhNghĩa

30. HàNội BệnhviệnK3 BS TrầnVănCông BS PhạmThịViệtHương BệnhviệnNhiTrungương BS Bùi Ngọc Lan ngoclankhoi@yahoo.com ViệnHuyếthọcvàTruyềnmáuTrung ương BS Mai Lan

31. Huế Trungtâmnhikhoa BS Châu Văn Hàhachauvan1@yahoo.com

33. Cảm ơn bạn đã chú ý Thank you for your attention Tack för uppmärksamheten Dziękuję za uwagę