Einstaklingsmiðað nám – Hvað merkir þetta hugtak?

1. Einstaklingsmiðað nám – Hvað merkir þetta hugtak? Ingvar Sigurgeirsson haust 2007

2. Hvaðan kemur hugtakið? • Stefnumörkun Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur: ... á næstu árum verði unnið að þróun kennsluhátta þannig að skipulag námsins verði einstaklingsmiðaðra en nú er og aukin áhersla lögð á fjölbreytta kennsluhætti, s.s. með auknu vali, samkennslu árganga, aukunni hóp- og þemavinnu og nýtingu netsins ... (Starfsáætlun fræðslumála í Reykjavík 2004) • Sjá einnig í bæklingi Gerðar G. Óskarsdóttur (2003): Skólastarf á nýrri öldog í matstæki Menntasviðs (2005)

3. Matstæki Menntasviðs Skipulagsstoð Námsumhverfisstoð Viðhorfastoð Kennarastoð Nemendastoð Foreldrastoð

4. Hvers vegna einstaklingsmiðað nám? • Algeng rök: • Samfélagsbreytingar • Ör tækniþróun • Þróun miðla • Nýjar (?) kröfur í atvinnulífi • Hnattvæðingin • Nemendahópurinn verður stöðugt fjölbreyttari • Námsálar- og kennslufræðileg rök

5. Hvaða markmið skipta mestu? • Tjáning • Samstarfshæfni • Þekking – eða hæfni í þekkingarleit - upplýsingalæsi • Gagnrýnin hugsun • Sköpun • Frumkvæði, áræðni • Dugnaður Hversu þungt vega þessi markmið í skólastarfi um þessar mundir?

6. Ábyrgð nemenda á eigin námi Þemanám – samþætting Val nemenda Samvinnunám Fjölbreytt, sveigjanlegt námsumhverfi – skólinn sem vinnustaður Markviss notkun tölvu og upplýsingatækni Skapandi starf Sterk sjálfsmynd nemenda Dæmi um áherslur í stefnumörkun Reykjavíkurborgar • Frumkvæði nemenda og sjálfstæði í vinnubrögðum • Samvinna nemenda, kennara og foreldra • Náin tengsl við grenndarsamfélag, umhverfi og atvinnulíf • Þverfagleg samvinna kennara • Kennarinn sem leiðbeinandi

7. Ótal orð ... sama kennslufræði?

8. Opni skólinn hafði einstaklingsmiðun að leiðarljósi • Áhersla á tengsl við umhverfið • Höfð er hliðsjón af áhuga og þörfum nemenda – nemendur hafa val um viðfangsefni • Virkar kennsluaðferðir ... áhersla á sjálfstæð vinnubrögð, öflun upplýsinga ... leikni ... áþreifanleg viðfangsefni • Áhersla á ábyrgð nemenda • Fjölbreytt og áhugavekjandi viðfangsefni ... kennsluaðferðir • Fjölbreytt og örvandi námsumhverfi • Leiðsagnarhlutverk kennara Úr bókinni Skólastofan: Umhverfi til náms og þroska.

9. Samvinna – lýðræðislegt samstarf • Viðhorf – víðsýni • Þekkingaröflun – stöðug þekkingarleit • Skilningur – sjálfstæð hugsun Markmið grunnskólans 2. grein* Hlutverk ... er að búa nemendur undir líf og starf í lýðræðisþjóðfélagi sem er í sífelldri þróun. Starfshættir ... skulu því mótast af umburðarlyndi, kristilegu siðgæði oglýðræðislegu samstarfi. Skólinn skal temja nemendum víðsýni og efla skilning þeirra á kjörum fólks og umhverfi, á íslensku þjóðfélagi, sögu þess og sérkennum og á skyldum einstaklingsins við samfélagið. Grunnskólinn skal leitast við að haga störfum sínum í sem fyllstu samræmi við eðli og þarfir nemenda og stuðla að alhliða þroska, heilbrigði og menntun hvers og eins . Grunnskólinn skal veita nemendum tækifæri til að afla sér þekkingar og leikni og temja sér vinnubrögð sem stuðli að stöðugri viðleitni til menntunar og þroska. Skólastarfið skal því leggja grundvöll að sjálfstæðri hugsun nemenda og þjálfa hæfni þeirra til samstarfs við aðra. (Leturbr. IS). *Lög um grunnskóla nr. 66/1995

10. Aðalnámskrá grunnskóla 1999 • Það er skylda hvers skóla að laga námið sem best að nemendum hverju sinni. Nemendur eiga rétt að viðfangsefnum sem henta námsgetu þeirra og hæfni. (Aðalnámskrá grunnskóla. 2006:11) • Val á kennsluaðferðum og skipulag skólastarfs verður að miðast við þáskyldu grunnskóla að sjá hverjum nemanda fyrir bestu tækifærum til náms og þroska. Kennslan verður að taka mið af þörfum og reynslu einstakra nemenda og efla með nemendum námfýsi og vinnugleði. (Aðalnámskrá grunnskóla. 2006:15, leturbreytingar IS)

11. Þetta eru líka mikilvægar þarfir ... • Öryggi, hlýja, virðing, hrós, hvatning • Fá að glíma við ögrandi viðfangsefni • Beita hugsun sinni • Þörf fyrir að sjá tilgang í því sem maður er að gera • Þörf fyrir að vera hluti af góðum hópi og eiga góð samskipti • Þörf fyrir að leggja af mörkum • Sköpun, tjáning • Forvitni ... löngun til að vita og skilja • Leik- og hreyfiþörf

12. Einstaklingsmiðað nám merkir oftast að kennarar reyna með markvissum hætti við að koma betur til móts við hvern nemanda með hliðsjón af ... • Getu og kunnáttu og hvers og eins • Hæfileikum • Áhuga og viðhorfum • Námstíl (Learning Style) • Framtíðaráformum

13. Carol Ann Tomlinson Differentiated, flexible, personalized and responsive instruction The Differentiated Classroom. Responding to the Needs of All Learners. 1999. How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. 1995 / 2001 (2. útgáfa). Leadership for Differentiating Schools and Classrooms. 2000. Fulfilling the Promise of the Differentiated Classroom: Strategies and Tools for Responsive Teaching. 2003.

14. Skilgreining Carol Ann Tomlinson Að sumu leyti má segja að námsaðlögun (einstaklings-miðun) felist í því að kennarinn viðurkennir að krakkar læra á mismunandi hátt, og bregst við því með ákveðnum hætti í kennslu sinni. Orðabókarskilgreining er eitthvað á þessa leið: „að laga námsefni, viðfangsefni og verkefni að því hvar nemandinn stendur í náminu, með hliðsjón af áhuga hans og hvernig honum hentar best að læra.” On some level, differentiation is just a teacher acknowledging that kids learn in different ways, and responding by doing something about that through curriculum and instruction. A more dictionary-like definition is "adapting content, process, and product in response to student readiness, interest, and/or learning profile. (Bafile, 2004)

15. Líkan Tomlinson Hægt er að einstaklingsmiða: Inntak (Content) Aðferð (Process) Skil (Product) Umhverfi (Environment) Með hliðsjón af Námshæfi /getu (Readiness) Áhuga (Interest) Námstíl (Learning Style) Viðhorf / tilfinningar (Affect) Með því að beita aðferðum á ýmsu tagi ...

16. Samvinnunám Fjölgreinda-kennsla Einstaklingsmiðað heimanám Námssamningar Samkomulagsnám Þemanám, heildstæð viðfangsefni Þyngdarskipt efni Mismunandi verkefni Lausnaleitar-nám Sjálfstæð viðfangsefni Vinnuspjöld Valverkefni + valnámskeið Frjáls verkefni Aðferðir sem henta einstaklingsmiðuðu skólastarfi samkvæmt Tomlinson o.fl. • Fjölbreytt náms-gögn, textar, ítarefni • Markviss notkun ólíka miðla • Kennsluforrit • Samræðuaðferðir • Áhugasvæði – krókar – valsvæði (Hringekjur) • Áhugahópar • Jafningjakennsla • Stöðugt alhliða námsmat

17. Skref í átt til einstaklingsmiðaðs náms Auðvelt er að finna heimildir um einstaklingsmiðað nám á Netinu: Samkennsla aldurshópa http://starfsfolk.khi.is/ingvar/