430 likes | 740 Views
TÜRKÇE’NİN SIRLARI. Prof.Dr.M. Sadık Demirsoy. Dil nedir ?. Dil insanlar arasında anlaşmayı sağlayan doğal bir araçtır; kendi kanunları içerisinde yaşar, evrim geçirir ve gelişir. Canlı bir varlıktır. Dünya dilleri. 1. Hint-Avrupa dilleri ailesi 2. Hami-Sami dilleri
E N D
TÜRKÇE’NİN SIRLARI Prof.Dr.M. Sadık Demirsoy
Dil nedir ? • Dil insanlar arasında anlaşmayı sağlayan doğal bir araçtır; kendi kanunları içerisinde yaşar, evrim geçirir ve gelişir. Canlı bir varlıktır.
Dünya dilleri 1. Hint-Avrupa dilleri ailesi 2. Hami-Sami dilleri 3. Bantu dilleri 4. Çin-Tibet dilleri 5. Ural-Altay dilleri:
Türk dilinin lehçeleri: 1. Çuvaşça 2. Yakutça Türk dilinin şiveleri: a. Sibirya ve Altay sahası: 1. Karagas 2. Soyan 3. İrtiş ve Tobol 4. Altay 5. Telengit 6. Teleüt 7. Tuba 8. Kumandı 9. Llebed 10. Sagay 11. Beltir 12. Kaç 13. Koybal 14. Kızıl 15. Şor 16. Kamasin 17. Çalım ve Çat b. Doğu Türkistan sahası: 18. Uygur 19. Sarı Uygur 20. Tarançi c. Batı Türkistan sahası: 21. Karakalpak 22. Özbek 23. Kırgız 24. Kazak 25. Türkmen d. Kafkas ve İran sahası: 26. Nogay 27. Kundur 28. Karaçay 29. Balkar 30. Kumuk 31. Azeri 32. Kaşkay 33. Afşar 34. Kacar 35. Şahseven 36. Karadağlı 37. Hamse 38. Halaç 39. Kengerlu 40. Horasani 41. Karayi 42. Karaçorlu 43. Karapapak e. Kuzey ve Batı sahası (Urallardan Balkanlar ve Akdeniz’e): 44. Kazan, Tatar 45. Atrahan 46. Başuırt 47. Kırım 48. Karayim 49. Gagavuz 50. Türkiye, Oğuz Türk dilinin lehçeleri ve şiveleri
Diller nasıl gelişti ? • Dillerin doğumu aynı yeni konuşmaya başlayan çocuğun konuşmaya başlaması gibi hecelerle olmuştur. Dilin gelişmesinde bu birinci aşamadır.
Bebek konuşmasını ilerlettiği zaman işin içine iki-üç heceli kelimeler de girer. Ancak bu kelimelerin yanında özne ve zaman eki yoktur. Sonunda tam konuşmaya başladığı zaman özne, yüklem ve zamanı kaynaştırmaya başlar. Dünya dilleri de evrimleşirken aynı çocuğun konuşması gibi evrimleşmekte ve bu değişimleri devam etmektedir.
Dünya dillerinin gelişme düzeylerine göre önce hece dili şeklinde oluştuğunu, daha sonra kelime diline döndüğünü ve en son olarak eklemeli büklüntülü dil haline döndüğünü söyleyebiliriz. Ayrıca diller geliştikçe soyut kelime oranının da giderek arttığını söyleyebiliriz.
Hece dili : Kısmen Çince ve bazı Afrika kabile dillerini örnek olarak verebiliriz. • Kelime dilleri: Bir, iki, üç, dört heceden oluşan kelimeler ile konuşulur. Kelimeler tek başına alındıkları zaman cümle anlamını vermezler. Bu dillere örnek olarak da Latince’yi verebiliriz. • Eklemeli ve büklüntülü dil: Türkçe, Sümerce ve Japonca örnek verilebilir.
Bir örnek ile olayı daha rahat anlatabiliriz. Türkçe “Gitmeyecek misiniz ?” sorusunu İngilizce sormak istediğinizde “ Are you not going to go” bir kelime yerine altı kelime kullanırsınız. Bu kelimelerden herhangi birini almak istediğinizde hiçbir fikir elde edemezsiniz. Türkçe “Gitmeyecek misiniz ?” sorusu içinde bir tek kelimede özne, fiil, soru ve zaman kavramı vardır. Bu kelime binlerce yılda birçok kelimenin birbiri ile kaynaşması ile oluşmuştur ve bu ise İngilizce’nin ancak binlerce yıl sonra çıkacağı düzeydir.
Türkçe’nin Sümerce ile ilgisi: Türkçe kelimelere M.Ö.3000’li yıllarda , yani günümüzden 5000 yıl önce yazılı olarak ilk kez Sümer kil tabletlerinde rastlanmaktadır. Bu kelimelerin sayısı son yıllarda yeni tabletlerin değerlendirmesi ile 500’ün üzerine çıkmıştır. Yani Türkçe yazıya geçmiş ve Dünya’da konuşulan en eski dildir. • Türkçe’nin Maya dili ile ilgisi: Ancak Amerika Maya yerlileri ile ortak 160’ın üzerinde kelime bulunması Türkçe’nin çok daha eski zamanlarda doğduğunu, insanların Bering boğazından son olarak Amerika’ya geçtiği MÖ 12000 yılına kadar, belki de çok eskilere gittiğini söyleyebiliriz.
MS 700’lü yıllarda dikilen Orhun kitabelerinde kelime sayısı 3500’ü geçmektedir. Burada kullanılan yapı günümüz Türkçesi gibi eklemeli büklüntülüdür. Bu kelimelerin de % 60’ı soyuttur.
1074 yılında yazılan Divanı Lugati Türk’te ise kelime sayısı 9500’dür. Dil bilimciler bu bilgilerin ışığı altında Türkçe’nin yaşının en az 10.000 yıl olduğunu söylemektedirler.
Türkçe bir dilin gelebileceği en üst düzey aşamada olan bir dildir. Bu nedenle sadece Türkler tarafından değil, insanlık değerlerine inanan herkes tarafından korunması gereken bir oluşumdur.
Son yıllarda Türkçe ile Sümerce’nin benzer olması, Türklerin mezar taşları olarak kullandıkları balbalların en eski tarihli olanlarının (MÖ 1400’lü yıllar) Doğu Anadolu’da bulunması, Anadolu’daki antik dönem yer isimlerinin Orta Asya’da aynı veya benzerlerinin bulunması ve demografik olarak yapılan araştırmalar Türkçe’nin doğup geliştiği yerin şimdiki Ukrayna, Kafkaslar, İran, Aral gölü çevresi, Anadolu, Suriye ve Mezopotamya olduğunu göstermektedir.
Türkçe kelime sayısı yönünden fakir bir dil midir ? • Türkçe sözlüklerde yazılı öz Türkçe kelime sayısı ile İngilizce sözlüklerdeki kelime sayısını karşılaştırmakta, Türkçe’de 10-20.000 kelime varken, İngilizce’de 70.000-80,000 kelimenin olduğunu söylenmektedir. Bu baştan sona yanlış bir savdır ve genellikle aydın olduğunu söyleyen, aşağılık duygusu olan kişiler tarafından söylenmektedir.
GERÇEK NEDİR ? • İngilizce sözlüklerde yazılan kelimelerin bazı araştırmacılara göre % 92’si, bazılarına göre % 97’si başka dillerden (Latince, Normanca, Baskça, İrişçe, Keltçe..vd) alınmalıdır. Yani öz İngilizce kelime sayısı 1000-2000 civarındadır. Aynı durum Fransızca için de geçerlidir.Bu nedenle İngilizce ve Fransızca’nın ayrı bir dil olup olmadığı tartışılmaktadır. Halbuki 1930’larda sadece Türk Dil Kurumu tarafından Anadolu Türkçe’sinden derlenen öz Türkçe kelime sayısı 126.000 civarındadır. Bu derlemeyi Asya ve Avrupa coğrafyasına doğru genişletirsek bu sayının 400-500.000’e çıkacağı muhakkaktır. Ayrıca Türkçe’ye başka dillerden girmiş ve mal olmuş kelimeleri İngilizlerin yaptığı gibi sözlüklerimize eklersek bu sayı 1.300.000 civarındadır.
Türkçe’nin bir inceliği de sonuna ek alarak kelimenin yeni bir anlam kazanmasıdır. Bu yeni kelime nedense bizim bazı dilciler tarafından yeni bir kelime olarak algılanmaz ve sözlüklere geçmez. Örneğin bizim sözlüklerde “ayakkabıcı, sucu” diye kelimeler yok iken, İngilizler ayakkabıcı anlamına gelen shoemaker kelimesini sözlüklerine koymuşlardır. • Türkçe’de ekler kullanılarak milyonlarca kelime dil bozulmadan ve yabancı kaynaklara baş vurulmadan türetilebilir.
Türkçe’de sesli sayısı • Türkçe Dünya dilleri arasında en fazla sesliye sahip dildir. Türkçe’de bazı dil bilimcilere göre 8, bazılarına göre ise uzun e ve uzun a eklendiği zaman sesli sayısı 10’a çıkmaktadır. Buna karşılık örneğin İngilizce’de sesli sayısı 4, bazı araştırmacılara göre 6’dır. Bu yüzden bazı kelimeler gırtlak zorlanarak söylenebilir. Örneğin hiçbir Amerikalı veya İngiliz’in benim ismim olan “Sadık” kelimesini bütün gayretimle öğretmeme rağmen düzgün söyleyebildiğini izlemedim.
Türkçe en kolay konuşulan dildir. • Türkçe konuşulan diller içinde gırtlak, burun ve boğazın en az kullanıldığı dilidir. Seslerinin önemli bir kısmı dil ve dudak hareketleri ile çıkarılabilmektedir. • Bir konuşmacı, örneğin Fransız sürekli en fazla 1 saat konuşabilirken, bir Türk 5-6 saat rahatlıkla konuşabilmektedir.
Türkler ne zaman yazıya geçmişlerdir ? • Yazı önceleri harf şeklinde değil, anlatılmak istenen nesnenin küçük resimlerinin mağara duvarlarına, kil tabletlere, tahta parçalarına, deriye ve papirusa çizilmesi ile başlamıştır. Yazı bilimciler şematik bu küçük resimlere hiyerlograf veya Türkçe karşılığı olarak tamga demişlerdir. Sesleri belirten harflere geçiş binlerce yıl sonra mümkün olabilmiştir.
Batılılara göre alfabenin yayılışı Hiyeroglif (GiHiyeroglif) Hiyeratik Demotik Tura-ı Sina ve Diğer Kuzey Sami Yazıları Fenike Grek Arami İbrani Nebati Palmiri İtalyot-Etrüks Arap Süryani Latin Soğd Türk alfabesi Avrupa Uygur?
Roma şehrini kuranların Etrüskler olduğu ve bunların da Türk oldukları, 2004 yılında Etrüsk mezarlarındaki kemiklerin genetik araştırmalarından da anlaşılmıştır. İtalya"da Ferrara Üniversitesi Genetik bilimci Prof. Guido BARBUJANİ, Firenze Üniversitesinden Prof. Davit CARAMELLİ, Bologna Üniversitesi Prof. Loredana CASTRY, Parma Üniversitesi Prof. Antonella CASOLİ, Pisa Üniversitesi Prof. Francesco MALLEGNİ, İspanya Barselona"da Pompeu Farba Üniversitesi Prof. Carles LALUEZA imzalı raporda yaşları 2700 ile 2300 arasında değişen 80 Etrüks iskeletinin genetik araştırması sonucunda Etrüsklerin Doğulu olduğu sonucu açıklanmıştır.
Türk alfabesinin gelişimi Doğu Avrupa, Kafkasya ve Asya’daki tamgalar Bering boğazından Amerika’ya tamgaların gitmesi Runik yazı Etrüks yazısı MÖ. 2000 Hayk yazısı İskandinav runik yazısı Göktürk alfabesi Latin alfabesi Grek alfabesi Yeni Türk alfabesi
Türk alfabesi • . Issık gölü civarında yapılan bir kazıda bulunan ve MÖ. 450 yıllarına tarihlenen bir gümüş tas içinde de Orhun Göktürk harflerin kullanıldığı görülmüştür.
Göktürk alfabesi nereden türedi ve tamgaları nerede • Göktürk alfabesinin önceleri Fenike alfabesinden türediği ileri sürülmüş, bu sav sonunda terk edilmiştir. Yani şu anda Göktürk alfabesinin nereden türediğine, tamgadan ne zaman harfe geçtiğine ne bizim tarihçiler, ne de başka tarihçiler cevap verememektedirler. Aslında cevap nerdeyse her yerde kendini belli etmektedir.
Göktürk alfabesinin bazı harflerine bugün bile dokunan halılarda, kilimlerde rastlanmaktadır. Yani Türk alfabesinin tamgaları bugün bile bizle beraberdir, yanı başımızdadır. Halılarda, kilimlerde, mezar taşlarında, mimari eserlerde neredeyse gelin bizi araştırın diye bağırmaktadırlar. İşin ilginç tarafı bu tamgaların aynısının Amerikan yerlilerinde de bulunmasıdır. Bu konuda yapılacak ciddi bir araştırma yazının Sümerler tarafından değil de, binlerce yıl daha önce bulunduğunu ortaya çıkaracaktır. Bu buluş benim için sürpriz olmayacaktır. Tarihi on bin seneden önceye giden Türkçe’mizin yazısının da aynı oranda eski olması doğaldır.
Türk alfabesinin gelişimi Doğu Avrupa, Kafkasya ve Asya’daki tamgalar Bering boğazından Amerika’ya tamgaların gitmesi Runik yazı Etrüks yazısı MÖ. 2000 Hayk alfabesi İskandinav runik yazısı Göktürk alfabesi Latin alfabesi Grek alfabesi Yeni Türk alfabesi
Türkçe bilim dili olabilir mi ? • Bu soruyu burada sormaktan hakikaten utanıyor ve sıkılıyorum. Türkçe örnek bir bilim dilidir. Yeni kelimeler kolaylıkla türetilebilir. Yeter ki Türkçe’yi kimse politikanın çirkef bataklığına çekmesin.
Bunun canlı örneği ise bilgisayar konusunda uzmanlaşmış bir bilim adamı olan sayın Prof .Dr. Aydın Köksal’dır. Bu bilim adamımız sayesinde şu anda herkes tarafından kullanılan 2500’ü aşkın türetilmiş Türkçe kelime iletişim biliminde kullanılmaktadır.
Okullarda yabancı dilde eğitim yapılsın mı ? • Şu anda Dünya’da sömürgeleştirilmiş birkaç ülke dışında yabancı dille eğitim yapılmamaktadır. • Herkes anadilini yüceltebilmek ve kendi toplumu kadar başkalarına da öğretebilmek için uğraş vermektedir. Çünkü bir toplumun ayakta kalabilmesi için en önemli unsur dilidir. Vatanını kaybetmiş, ancak dilini kaybetmemiş bir toplum yüzyıllar sonra ayağa kalkarak kendine bir vatan bulabilir ve tekrar devletini kurabilir. Dilini kaybetmiş bir toplum ise bireyleri anlaşıp bir araya gelemeyeceği için ne vatanını kurtarabilir, ne de tekrar devlet kurabilir. • Bir toplumun çocuklarına başka dillerde eğitim vermesi tam bir aymazlıktır ve başkalarına uşaklık yapmaya hazırlanmanın ilk aşamalarıdır.
SONUÇ Verdiğimiz bilgilerin ışığında anadilimiz Türkçe hece, kelime devrelerini aşarak eklemeli büklüntülü devreye girmiş Dünya’nın en eski ve en gelişmiş dilidir. Sadece biz Türkler tarafından değil bütün insanlık tarafından öncelikle bozulmamalı, korunmalı, öğrenilmeli ve öğretilmelidir.