GÜZEL SANATLAR İÇERİSİNDE EDEBİYATIN YERİ

1. GÜZEL SANATLAR İÇERİSİNDE EDEBİYATIN YERİ

2. Güzel Sanatlar:Güzel Sanatlar insanda heyecan ve hayranlık uyandıran sanatlardır.Bu sanatlar marangozluk,demircilik,dülgerlik gibi,el işinden çok,ruh ve duygu ilgilendiren sanatlardır. Güzel sanatlar deyince aklımıza,insan yaratılıcılığı,insanın ilk çağlardan bu yana kendini ifade ettiği,tam yetkinleşemediği dönemlerde,çizgi,boya,kil yoluyla içini döktüğü biçimler,desenler,çeşitli oluşumlar geliyor.Yetkinleştiği dönemlerde ise,örnekler çok çeşitlidir. Sözgelimi,ünlü Rönesans sanatçıları,yapılar,anıtlar,köprüler,müzeleri dolduran resimler,sonra şiirler ya da Mimar Sinan’ın camileri,çeşmeleri,köprüleri…derken günümüzün sanat eserleri,insan aklıyla duygularının estetik beğenisiyle yaratıcı gücünün ortaya koyduğu,bilim ve teknolojinin de en üst seviyelerindeki çağımızın sanatçılarının sanat ürünleri:çağdaş resim,heykel,roman,tiyatro,sinema,çelik ve cam yapıları,incecik kullanım eşyaları,sesin,ışığın,rengin,oyun gücünün birleştiği büyük sahne olayları,türü tasarımlardır.

3. GÜZEL SANATLARIN SINIFLANDIRILMASI Güzel sanatlar geleneksel ve çağdaş olmak üzere iki grupta sınıflandırılır.Geleneksel sınıflanma,güzel sanatları,hitap ettiği duyu organlarına göre sınıflar.Sözgelimi ”görsel sanatlar”(plâstik sanatlar),göze ve görmeye dayanan sanatları,resim,heykel,mimari gibi dalları bir grupta toplar.Fonetik sanatlar,müzik ve türleri ile edebiyatı;Ritmik sanatlar ise,hem görme ve hem de hareketle ilgili olan sinema,opera gibi sanatları kapsamaktadır.Ancak,bu sınıflandırmanın ister istemez dışında kalabilen bazı türler de vardır.Sözgelimi,karikatür veya seramik gibi.Bu sebeple,daha çağdaş bir sınıflandırmaya gerek duyulmuştur.Bu sınıflama, söz konusu edilen sanat dalının niteliği ve tekniği göz önünde bulundurulmaktadır. Buna göre,şöyle bir sınıflandırma yapılabilir:

4. Yüzey Sanatları:Tüm iki boyutlu sanat çalışmaları,yani bir eni ve bir boyu olan kâğıt veya tuval üzerine,bir duvar ya da kumaş üzerine uygulanan sanatlardır: resim ve türleri(yağlı boya,sulu boya,baskı sanatları,afiş,grafik çizimleri),duvar resmi,minyatür,karikatür,fotoğraf,batik,süsleme vb. Hacim Sanatları:Üç boyutlu sanat çalışmalarıdır.Sözgelimi heykel,seramik,anıtlar gibi. Mekân Sanatları:İç ya da dış mekânı içine alan ya da düzenleyen sanat dallarıdır.En başta mimarî olmak üzere(bahçe mimarîsi,peyzaj mimarîsi),çevre düzenlemesi gibi mekâna ilişkin tüm tasarım çalışmaları. Dil Sanatları:Edebiyat ve yazı türlerini kapsayan sanatlardır: roman,hikâye,şiir,deneme,tiyatro metni,film senaryosu vb. gibi. Ses Sanatları:Müzik ve bütün türlerini kapsayan sanatlardır: halk müzikleri,klâsik müzikler gibi. Hareket Sanatları:İnsanın,bedeniyle anlatım gücü kazandırdığı sanatlardır: bale,dans türleri,halk dansları,pandomim vb. Dramatik Sanatlar:İnsanın,eyleme dönüşmüş ifadelerle kendini veya bir olayı,bir olguyu anlattığı sanatlardır: tiyatro,opera,müzikal oyun,kukla gibi sahne sanatları,sinema,gölge oyunu gibi türleri buna örnek olarak gösterebiliriz.

5. GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT Edebiyat dille gerçekleştirilen bir güzel sanat dalı etkinliğidir.Ana malzemesi dildir.Bu da edebiyatı diğer sanat dallarından ayıran özelliğidir.Çünkü hem estetik hem dil zevki hem de anlam edebiyatı sanatıyla mükemmel bir birleşim oluşturur.Edebiyat duygu,düşünce ve hayallerin kişide beğeni uyandıracak biçimde söz ya da yazıyla ortaya konulması amacını taşır. Bu amaç diğer sanat dalları içinde geçerlidir.İnsanı konu alan her sanat dalıyla edebiyat içli dışlıdır.Ama bu sanat dalları içerisinde resim ve musiki ön plandadır. “Edebiyat olmasaydı,ne hikmet o gösterişli yerini alabilir,ne felsefe gelip bu günlere ulaşabilir,ne de hitabet kendinden bekleneni verebilirdi. Ne var ki,hikmet,felsefe,hitabet de kendi sahalarıyla alâkalı kendi zenginliklerini,bitmeyen bir sermaye olarak edebiyatın önüne sermiş ve ona ölümsüzlük kazandırmıştır.”

6. BAZI GÜZEL SANAT DALLARI 1.Edebiyat:Kelimelerde yapılan bir güzel sanattır.Nazım ve nesir yolundaki bütün eserler bu kola girer.Edebiyatın kendine özgü kuralları ve yaklaşımları dikkate alınarak oluşturulan yazılı ve sözlü ürünler “edebi eser”niteliği taşır.Her hangi yazı ve söz edebi eser değildir.Dil estetiği,üslup,taşıdığı duygu ve düşünce değeri ve özgürlüğü,hayranlık uyandıracak anlatımı,biçimi bir edebi eserin özelliklerindendir.Atasözlerinden,halk söyleyişlerine,manilerden masallara,felsefi öykülerden macera romanlarına kadar her ürün edebi özgünlüğünü yakalamışsa edebî eser niteliği kazanmış demektir. 2.Resim:Yağlı,sulu ya da kuru boyalarla bir zemin üzerine çizgiler çizme ve boyama suretiyle yapılan güzel sanatlardır.Resim yapan sanatçıya ressam adı verilir. 3.Heykel:Ya tabiatta var olan ya da hayalde canlandırılan varlıkları,taş,çamur,tahta,maden gibi maddeler kullanılmak suretiyle üç boyutlu olarak yapma işidir.Heykel yapanlara heykeltıraş adı verilir. 4.Mimarlık:İnsanların estetik zevklerine hitap edecek şekilde yapılar yapmaktır.Tarihi eser özelliğini kazanmış yapıtlar,tapınaklar,camiler,bir medeniyetin en güzel eserlerini meydana getirirler.Sanatçılarına mimar adı verilir. 5.Musiki:Sesleri melodi haline getirme sanatıdır.Musiki,pek çok kollara ayrılır.Musiki bestecilerine musikişinas denir. 6.Tiyatro:Bir hikayenin,sahnede,oyuncular tarafından canlandırılarak,temsil edilmesi sanatıdır.Bu gün tiyatro eserleri,sinemalarda,radyolarda,televizyonlarda yer almaktadır.Eseri oynayan sanatçılara aktör,aktris adı verilir. 7.Dans:Musikiye uygun uyularak yapılan ritmik hareketlerdir.Pek çok çeşitleri vardır.Bunların dışında bu gün,sinema ve fotoğrafçılığı da güzel sanatlar arasında sayanlar vardır.

7. AŞAĞIDA VERİLEN İFADELERİN DOĞRU YA DA YANLIŞ OLDUĞUNU PARANTEZ İÇERİSİNE(D) VEYA (Y) YAZARAK BELİRTİNİZ. 1.( )Güzel sanatlar:işitsel(fonetik),görsel(plastik) ve dramatik(ritmik) olmak üzere üç kısımda sınıflandırılır. 2.( )Güzel sanatların temelinde güzellik,etkileyicilik,evrensellik ve yaratıcılık vardır. 3.( )Sanat eseri,sadece insanın doğaya anlatma biçimlerinden doğmuştur. 4.( )Sanat eseri öğretmez,açıklamaz;sezdirir,çağrıştırır,hissettirir,duygulandırır ve düşündürür. 5.( )İnsanın bir eylemle kendini veya bir olayı,bir olguyu anlattığı sanat dalı dramatik sanattır. 6.( )Sanat eseri özgün değildir.Kendinden önceki eserlerin devamını niteliğindedir. 7.( )Sanat eseri,eseri oluşturan sanatçının düşünce dünyasından izler taşır. 8.( )Güzel sanatların temelinde insan vardır. 9.( )Sanat,insanların,kendileri ve doğa karşısında duygu ve düşüncelerini çizgi,renk,biçim,ses,söz,ritim gibi unsurlarla güzel ve etkili bir biçimde,kişisel bir üslupla ifade edilmesidir. 10.( )Sanat yapıtının özgünlüğünü belirleme,geçmiş ve bugünü bütünleştirerek değerlendirmeyi gerektirir.

8. 11.( )Yaşanılan ortam,sanat eğitiminde önemli bir etkendir. 12.( )Sanat zevkinin oluşmasında yaşanılan çevrenin pek önemi yoktur.Kişi kendi üslubunu zamanla kendisini oluşturur. 13.( )Her sanat ürünü belirli bir birikimin sonucu ortaya çıkar. 14.( )İnsanoğlu,geçirdiği değişimlere uygun olarak sanatı değişmemiş,geliştirmemiştir. 15.( )Sanat alanın belirli bir düzeye gelmek,geçmişteki birikimleri değerlendirmeyi gerektirir. 16.( )Her gerçek sanat eserinde sanatsal yönle düşünsel yön birbiriyle kaynaştırılmalıdır. 17.( )Çağların değişmesiyle sanattaki değişmeler arasında bir etkileşim yoktur. 18.( )Her sanat eseri mutlaka birilerine seslenmek için vardır. 19.( )Sanat herkese seslenen ortak bir dildir. 20.( )Sanat eserlerinin yaratılması,anlaşılması akıl ve duyu yoluyla gerçekleşir.

9. AŞAĞIDA VERİLEN CÜMLELERDEKİ BOŞ BIRAKILAN YERLERİ UYGUN KELİMELERLE TAMAMLAYINIZ. 1. Güzel sanatlar,……………………... …………………ve………olmak üzere üç gruba ayrılır. 2. Mimari,heykel,resim ve hat gibi sanatlar...................sanatlar grubuna girer. 3. .....…………….sanatı,sözler ve bedensel hareketlerle bir olayı canlandırma sanatıdır. 4. Sinema belirli bir bakış içindeki bilgi ve değerlendirmelerin seçimi ve düzene konmasına dayanır.Bu,biçimlendirme yoluyla aktarılan anlık hareketli görüntülerin üretimiyle ilgilidir.Bu yüzden sinema…………………………. Sanatlar grubuna girer. 5.Bir sanat eserinin temelinde…………. …….vardır. 6. İnsanların maddeye dayanan gereksinimlerini karşılamak için yapılan,öğrenimle birlikte deneyim,beceri ve ustalık gerektiren işlere……………..denir. 7. Tümü ya da bir bölümü şarkı olarak söylenen müziğe uyarlanmış sahne yapıtı olan operada müzik,edebiyat ve dans iç içedir.Bu nedenle bu tür sanatlara…………………da denir.

10. 10. ............................sanatı,mekan içinde,üç boyutlu estetik biçimler oluşturmayı amaçlayan görsel bir sanat dalıdır. 11. Tarihî ve kültürel olandan hareketle dil ile gerçekleştirilen güzel sanat etkinliğine .......................................denir. 12. Sanatı güzel kılan sanatın..............yönüdür.İnsanoğlu,yaratılışı gereği güzele ve güzelliğe eğilimlidir.Bu özelliği de insanoğlunun bu yönünü geliştirmiştir. 13. Maddî kaygı gütmeden,insanda estetik haz ve heyecan uyandıran ürünlerin toplamına...... .....................................denir. 14.Bir Yunan heykeli,bir Osmanlı seramiği,bir Uzak Doğu resmi farklı anlayışların ürünleridir.Ama bu yapıtların her birinde ayrı bir güzellik,ayrı bir çekicilik buluruz.Bu tüm insanlığı hitap eden bir güzelliktir.Sanatın bu özelliği onun .................................. olduğu gösterir.

11. 1.Sanatın beş özelliğini yazınız. • a)…………………………………… • b)…………………………………… • c)…………………………………… • ç)…………………………………… • d)………………………………….... • 2.Sanat ile insan arasında nasıl bir ilişki vardır?Açıklayınız. • ………………………………………. • ………………………………………. • ………………………………………. • ………………………………………. • ………………………………………. • ………………………………………. • 3.Güzel sanatları şema ile sınıflandırınız. • 4.Sanat eseri ile sanatçı arasında nasıl bir ilişki vardır. • ………………………………………… • ………………………………………… • ………………………………………… • ………………………………………… • ………………………………………… • ………………………………………… • 5.Edebiyat ile güzel sanatlar arasındaki ilişkiyi açıklayınız. • …………………………………………. • …………………………………………. • …………………………………………. • …………………………………………. • …………………………………………. • …………………………………………. • 6.Başlıca güzel sanatlar dallarının isimlerini yazınız. • ………………………………………….. • ………………………………………….. • ………………………………………….. • ………………………………………….. • ………………………………………….. • …………………………………………..

12. 1. Edebiyat her şeyden önce tarihî ve kültürel • olandan hareketle dille gerçekleştirilen güzel • sanat etkinliğidir. Bu etkinlik ile insan olan • her yerde ve zamanda karşılaşıldığını, insa- • nı konu alan çalışma alanlarının yetkinlikleri • dile getirilmektedir. Öyleyse güzel sanatların • kaynağı ve özelliklerinden söz edebilmek için • somut olarak insanı tanımak gerekir. • Yukarıdaki parçada güzel sanatların han- • gi yönü üzerinde durulmaktadır? • A) Evrensel bir özelliğe sahip olması • B) Kaynağının insan olması ve insanı konu alması • C) Zamanla gelişme göstermesi • D) Tarihi ve kültürel konuları işlemesi • E) Edebiyatla içli dışlı olması • 2. Sanat eseri insana ne âhlaksızlık öğretir ne • de ahlâklı olmayı öğütler. Ahlâk karşısında • kayıtsızdır. Kişilere gündelik hayatta kullanı- • lacak bilgi verdiği de söylenemez. Çünkü • gerçekliği yorumlar, dönüştürür ve yeniden • yapılandırır. Buna sanatta özgü gerçeklik de- • nir. Ama sanat eseri sezgisel bilgi vererek in- • sanın katı gerçekliğinin ötesini düşünmesini • sağlar. • Yukaridaki parçada sanatın ve sanat ese- • rinin hangi özelliğine değinilmemiştir? • A) Sanat, insana öğüt vermez. • B) Sanat, gerçeği yeniden yorumlayarak bi- • ze sunar. • C) Sanat eseri, insanın hayal dünyasından • dış dünyaya yansımasıdır. • D) Sanat, insanın sezgisel yeteneğini geliş- • tirerek farklı düşünmesini sağlar. • E) Sanat eserinin dile getirdiği gerçeklik ki- • şiye özgü değildir. • 3. Aşağıdakilerden hangisi güzel sanatların • özelliklerinden biri değildir? • A) Her an genişlemekte, değişmekte ve zen- • ginleşmektedir. • B) İnsanda bulunan güç ve yeteneğin sonu- • cu ortaya çıkar. • C) Özgün bir çalışmanın ürünüdür. • D) Yeni bir yapı kurma ve şekil verme girişimidir. • E) Güzel sanatların dış dünya ile ilişkisi yok • denecek kadar azdır. • 4. Aşağıdakilerden hangisi sanatın özellikle- • rindendeğildir? • A) Kavramların, gözlemlerin değil, sezgilerin • öne çıktığı eserler ortaya koyar. • B) Öğretmez, açıklamaz, göstermez. • C) Sezdirir, çağrıştırır, hissettirir, duyurur, • hatırlatır. • D) Doğanın gözlenmesi sonucu ortaya çıkar. • E) Sanat kendi geleneği içinde varlığını sürdürür. • 5. Sesle yapılan sanatlara fonetik sanat denir. • Bu tanıma göre aşağıdaki sanat dallarından • hangisi bu gruba girmez? • A) Müzik • B) Edebiyat • C) Tiyatro • D) Resim • E) Opera • 6. Atatürk: " Söz ve anlamı, yani insan dimağında • yer eden, her türlü bilgileri ve insan karakterinin • en büyük duygularını, bunları dinleyenleri veya • okuyanları, çok ilgili kılacak şekilde söylemek • ve yazmak sanatıdır edebiyat. Bunun içindir ki, • edebiyat ister nesir halinde olsun, ister nazım • biçiminde olsun, tıpkı resim gibi heykeltraş gibi • özellikle musikî gibi güzel sanatlardan sayıla • gelmektedir. " diyor. • Atatürk'ün yukarıdaki ifadeleri edebiyatın hangi • özelliğini ortaya koymaktadır? • A) Edebiyatın güzel sanatlar içerisindeki yerini • B) Edebiyatın insanı ve doğayı konu almasını • C) İnsanın duygularının bir göstergesi olduğunu • D) Nesir ve nazım şeklinde yazılmasını • E) Anlatmaya dayalı bir tür olduğunu

13. 7. Varoluşun sırrına eren insan, yarına inanır ve • geleceğe hazırlanır. Yarına inanan, geleceği • bugünden hazırlayan insan, oraya koyduğu • kalıcı eserlerle yaşadığı yere damagasını • vurur. Günü gününe yaşama ilkesini benim- • seyen, yarına inanmadığından gelecek için • bir hazırlık yapmayan insan ise yaşadığı • yerde bir iz bırakmadan göçüp gider. • Yukarıdaki paragraf sanatın hangi yönünü • açıklamaktadır? • A) Sanat her zaman bir değişim içerisindedir. • B) Sanat insanı ölümsüzleştirir. • C) Sanatın malzemesi insan ve dildir. • D) Sanat insanı geleceğe hazırlar. • E) Sanat insana varoluşunu hatırlatır. • 8. Anlatmayla veya nakletmeyle gerçekleştirilen • sanat metinlerine anlatmaya bağlı edebî metinler • denir. • Bu tanıma göre aşağıdaki türlerden hangisi bu gruba • girmez? • A) Destan B) Masal • C) Halk Hikâyesi D) Roman • E) Müzik • 9. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatın özelliklerinden • değildir? • A) İnsanın duygu, düşünce ve hayallerini konu • edinir. • B) Sözlü ve yazılı olarak ikiye ayrılır. • C) Güzel sanatlar arasında sayılır. • D) Kendine özgü kuralları vardır. • E) İnsan düşüncesinin ürünü olan her yazılı • ve sözlü ifade edebiyatın inceleme alanına • girer. • 10. I. Edebiyatta dille gerçekleştirilen güzel sanat • etkinliğidir. • II. Edebiyatın konusu insandır. • III. Sanat değeri taşıyan, insanda üstün bir • güzellik duygusuyla heyecan uyandıran • dil eserine edebî eser denir. • IV. Edebî eserin estetik bir değer taşıması gerekmez. • V. Edebî eseri yaşatan başlıca öge edebî eserin dilidir. • Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı • vardır? • A) I B) II C) III D) IV E) V • 11. Çağımız sanatı hemen her alanda büyük bir anlatım zengin- • liğine sahiptir. Farklı çevrelerden, hatta kültürlerden etkilenme • olayı çağımızda tüm açıklığıyla ortaya çıkar. Etkilenme, sana- • tın "evrenselliğini" destekleyen bir durumdur. • Yukarıdaki paragrafta sanatın hangi özelliği üzerinde • durulmuştur? • A) Kaynağının insan oluşu • B) Etkilenme alanının fazlalığı • C) Sürekli kendini yenilemesi • D) Sanatın evrenselliği • E) Sanatın insana ve doğaya bakışı • 12. İnsan, güzel duygu ve düşüncelere gereksinim duyar. • Her insanda güzele ve güzelliğe karşı bir yöneliş vardır. • Sanat ise insandaki güzel duygu ve düşünceleri ortaya • çıkartır, insanı günlük hayatın sıkıcı ve anlamsız yönle- • rinden uzaklaştırır, insanın edebî yönünü ortaya koyar. • Yukarıdaki paragraf sanatın hangi yönünü ortaya koy- • maktadır? • A) Sanat ile edebiyat arasındaki ilişki • B) Sanat ve müzik arasındaki ilişki • C) Sanat ile resim arasındaki ilişki • D) Sanat ile doğa arasındaki ilişki • E) Sanat ile insan arasındaki ilişki • 13. Aşağıdaki sanat dallarından hangisi görsel sanatlardan • değildir? • A) Mimarî B) Heykel C) Fotoğraf • D) Resim E) Müzik • 14. Aşağıdakilerden hangisi güzel sanatlardan biri değildir? • A) Resim B) Edebiyat C) Müzik • D) Heykel E) Halıcılık

14. 15. I. Edebiyat kelimelerle yapılan güzel sanattır. • II. Müzik sesleri melodi haline getirme sanatıdır. • III. Tiyatro, bale ve opera ses ve görsel sanatların • karışımıdır. • IV. Fotoğraf ve sinema da güzel sanatlardan sayılır. • V. Edebiyat sadece görsel bir sanattır. • Yukarıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? • A) I B) II C) III B) IV E)V • 16. Duyguların taşa, tahtaya kazılması ile ...................., • maddelerin şekillenmesi ile ........... ortaya çıkmış; duy- • guların seslerle belirtilmesi .......... temel olmuş, çeşitli • oyunlarla .........., yazının bulunmasıyla da ................ • başlamıştır. • Yukarıdaki boşluklara arasıyla aşağıdakilerden hangisi • getirilmelidir? • A) Resim-heykel-müzik-tiyatro-edebiyat • B) Heykel-bale-tiyatro-müzik-edebiyat • C) Edebiyat-opera-müzik-tiyatro-resim • D) Resim-heykel-tiyatro-müzik-edebiyat • E) Edebiyat-heykel-bale-tiyatro-müzik • 17. Ses ve görüntüyü kullanarak yapılan güzel sanatlara • karma sanatlar adı verilir. • Buna göre aşağıdakilerden hangisi karma sanattır? • A) Resim B) Tiyatro C) Heykel • D) Müzik E) Edebiyat • 18. Yalnız görüntüyle yapılan sanatlara plastik sanat denir. • Buna göre aşağıdakilerden hangisi plastik sanattır? • A) Dokumacılık B) Marangozluk • C) Aşçılık D) Heykel • E) Duvarcılık • 19. Bir yapı ve ifade biçimi kazanmış sanat eseri kendisine • özgü bir iletişim aracıdır. Kullanılan malzeme ile ifade • edilmek istenen hususi birleşerek bir bütün oluşturur. • Artık bu bütün yeni bir varlıktır. Benzei olsa da eşi yoktur. • Bu paragrafta sanat eserinin hangi özelliği vurgulanmaktadır? • A) Öznelliği B) Özgünlüğü C) Nesnelliği • D) Evrenselliği E)Etkileyeciliği • 20. Sanatçı kendine özgü bakış a.oso ve duyarlılığıyla • varolanı seçer, ayıklar, yorumlar sonra da • yine dönemine ve kendisine özgü bir teknikle • bu malzemeden yeni bir yapı ortaya çıkarır. • Ancak bu kurgu inandırıcı, çağrıştırıcı, düşün- • dürücü olmalıdır. Bunun için sanat eserinin önem- • li bir özelliği de kurgulu olmasıdır. • Yukarıdaki parçada sanat eserinin hangi özelliğine • değinilmemiştir? • A) Sanat eserinde kurgu önemli yer tutar. • B) Ortaya konulan sanat eseri döneminden izler taşır. • C) Sanat eserinde sanatçının kendi özelliklerini bulmamız • mümkündür. • D) Sanat eseri varolanı farklı gözle bizlere gösterir. • E) Sanat eseri, insan doğasının bir sonucudur.

15. 21. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatın bir özelliği olamaz? • A) Edebiyat güzel sanatların bir şubesidir. • B) Edebiyat sözlü ve yazılı edebiyat olarak ikiye ayrılabilir. • C) Edebiyatın en önemli malzemesi dildir. • D) Edebiyatta estetiğe önem verir. • E) Edebiyat plastik sanatlar içerisinde sayılır. • 22. Edebiyatta iki ifade tarzı vardır: Sözlü ifade ve yazılı ifade. • Aşağıdakilerden hangisi yazılı ifadenin özelliklerin- • den değildir? • A) Yazılı anlatımda dil bilgisi ve yazım kuralları • kesinlikle uygulanır. • B) Yazılı anlatımda argo ifadelere yer verilmez. • C) Yazılı anlatımda kısa ve anlaşılır ifadeler daha • kolay anlaşılır. • D) Yazılı anlatımda günlük dilde kullandığımız her • kelimeyi kullanabiliriz. • E) Yazılı anlatımda çok değişik söz ustalıklarına • başvurulabilir. • 23. Edebî eserler, ulusun yaratıcı gücü ile birlikte, • dilin gelişmişliğini de gösterir. Çünkü bu eserler • anlatım gücü bakımından, dilin en yatkın ve • seçkin ürünleridir. • Yukarıdaki paragrafta edebî eserlerin hangi özelliği • vurgulanmıştır? • A) Etkileyicilik • B) Özgünlük • C) Görecelik • D) İşlevsellik • E) Ulusallık • 24. İnsan cemiyetlerinin seçkin bir ifadesi ve güzel sanatların • bir kolu olan edebiyat, "malzemesi dile dayanan, duygu, • düşünce, ve hayal dünyamızda hususî tesirler uyandıran, • sosyal bir çevrede hayat bulmuş ya da bulmakta olan söz- • lü ve yazılı eserler" e verilen addır. • Yukarıdaki tanımı verilen edebiyatın özellikleri arasında • aşağıdakilerden hangisi yoktur? • A) Sözlü ve yazılı eserleri içerir. • B) İnsanın hayal dünyasına bakar. • C) Malzemesi dildir. • D) Güzel sanatların bir koludur. • E) Hayal ve imgelerle yüklü bir anlatımı vardır. • 25.Aşağıdakilerden hangisi edebî eserin özelliklerinden değildir? • A) Edebiyat sanatı bakımından değer taşır ve okuyucu da estetik • duygular uyandırır. • B) Ruha ve zekâya seslenen sanat eseridir. • C) Öğretim amacıyla yazılmaz, bu yönüyle diğer yazılı ve sözlü • eserlerden ayrılır. • D) Sadece hayal düyamıza hitap eder. • E) Ait olduğu toplumun ve dönemin sosyal ve kültürel yapısını • yansıtır.

16. 1. (I) Aydın kesimi, tiyatro sanatına, bu sanatın değerine, sorum- • luluklarına karşı duyarlıdır. (II) Tiyatro seyircisinin çoğuluğu ise • tiyatro sevgisini yalnızca bir alışkanlık olarak sürdürmektedir. • (III) Bu sanatı oluşturan dil, sahne, ışık ve müzik gibi öğeler ko- • nusunda fazla bilgisi yoktur. (IV) Onun için, seyirciye her zaman • daha güzelini götürmek, tiyatro sevgisini ince bir beğeniyle donat- • mak, düşünceyle yoğurmak gerekir (V) Bu da ancak tiyatro sanat- • çılarının, bu sanatçıları yetiştirenlerin, inançlı ve sürekli çabalarıyla • gerçekleşir. • Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler, tiyatro • sanatıyla uğraşanlar için bir "görev" olarak nitelendirilebilir? • A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. • (1997-ÖSS) • 2. Bir yazının tadı, sözcükleri giydirmekte, koşturmakta, sıçratmakta • ve onlara diz çöktürmekte gizlidir. Her sanatçı sözcüklere diz çöktü- • rebilir mi? Üstesinden kolayca gelinecek iş değildir bu. Öncelikle, • o dilin bütün girdisini çıktısını çok iyi bilmeyi gerektirir. Dilin olanak • ve yeteneklerini tanımayan bir sanatçının önünde diz çökmez sözcükler. • Bu parçada, "sanatçının sözcüklere diz çöktürmesi" sözüyle anlatımak • istenen aşağıdakilerden hangisidir? • A) Sözdizimi bakımından özensiz cümleler arasında sıkışıp kalmamak • B) Sözcük seçimiyle, her yapıtına farklı bir boyut kazandırmak • C) Sözcükler üzerinde fazla durmadan üretken olmaya çalışmak • D) Okurun dil duyarlığını geliştiren yapıtlar ortaya koymak • E) Sözcüklerin gündelik kullanımlarıyla yetinmeyip onlara yeni • ve özgün anlamlar yüklemek • (2003-ÖSS) • 3. Sanat yapıtlarının büyüklüğü, alıcısını, izleyicisini, okuyucusunu • değiştirmesindendir. Bir şiiri, bir romanı okumuş olan, bir resme • bakmış olan insan, o şiiri, o romanı okumadan, resme bakmadan • önceki hâlinden farklı bir duruma gelmişse sanat yapıtı olmaya hak • kazanmış, kendilerinden beklenen görevi yerine getirmiş sayılırlar. • Parçaya göre, bir yapıta sanat değeri kaçtan en kapsamlı etken nedir? • A) Güzellik • B) Etkileyicilik • C) Gerçeklik • D) Öğreticilik • E) Çekicilik • (1981-ÖYS) • 4. Yaşanmış olaylardan yararlanmadan yazdığını savunan bir tek yazar • var mıdır? Ne yazık ki hiç bir gerçek yazar, günlük yaşamına geçmiş kişileri • ya da olayları olduğu gibi aktarmaz. Yazar seçtiği kişileri, yalnızca kişi değil • yaşamı da değiştirir; kendine göre karar, oluşturur. Bunu gerçekleştirirken kul- • landığı malzeme yine gerçek kişiler, gerçek yaşamdır elbet. • Bu parçada yazarla ilgili olarak vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden • hangisidir? • A) Yapıtlarının konu alanı kendi yaşamlarıyla sınırlıdır. • B) Gösterecekleri başarı, yaşamı bütün yönleriyle yansıtmalarına bağlıdır. • C) Anlattıklarının değeri, bunların kanıtlanabilir olmasıyla ölçülür. • D) Kahramanların davranışları, konunun gelişimine göre yönlendirilirler. • E) Gördüklerinive algıladıklarını farklı biçimlere dönüşrerek yeniden yaratılırlar • (1991-ÖYS)

17. DOĞRU-YANLIŞ SORULARI • TEST 1 • 1-D 2-D 3-Y 4-D 5-D • 6-Y 7-D 8- D 9-D 10-D • 11-D 12-Y 13-D 14-Y 15-D • 16-D 17-Y 18-D 19- D 20- D • 1-B 2-E 3-E 4-D 5-D • 6-A 7-B 8-E 9-E 10- D • 11- D 12- A 13-E 14-E 15-E • 16-A 17-B 18-D 19-B 20-E • 21-E 22-D 23-D 24-E 25-D ÖSS-ÖYS SORULARI 1-D 2-E 3-B 4-E • CÜMLE TAMAMLAMA SORULARI • 1- işitsel, görsel, dramatik • 2-görsel • 3-tiyatro • 4-dramatik • 5-insan • 6-zanaat • 7-karma sanatlar • 8-resim • 9-opera • 10-heykel • 11-edebiyat • 12-estetik • 13-sanat • 14-evresel

18. EYÜP KÖKSAL İSTANBUL BAĞCILAR ABDURRAHMAN VE NERMİN BİLİMLİ ATL, AML, TL, EML