520 likes | 1.14k Views
Menopoz konusunda halk için yapılan konuşmalarımda kullandığım slayt seti. www.sahmay.com www.jinekolojik.org
E N D
Menopoz Sonrası Yaşam Prof.Dr.Sezai ŞAHMAY İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Reprodüktif Endokrinoloji Bilim Dalı Başkanı
7 milyon 2 milyon Yaşam boyu yumurta hücre sayısı Anne karnında Doğumda 400 bin Yumurtalıkta farklı gelişim dönemlerinde Yumurta hücreleri görülmektedir. Ergenlikte
Beklenen yaşam süresi - Menopoz yaşı Yaş 80 Beklenen yaşam süresi 80 Postmenopoz 60 60 Menopoz yaşı 40 40 Beklenen yaşam süresindeki artışa rağmen menopoz yaşının yıllar boyu değişmemesi sonucunda sarı ile görülen menopoz sonrası yaşam süresi artmıştır. 20 20 yıllar 0 1850 1900 1900 1950 2000 2000
Ateş basması Uykusuzluk Huzursuzluk Davranış değişiklikleri Belirtiler (Erken dönem) Vaginal atrofi İdrar kaçırma Deri yaşlanması Fiziksel değişimler (Orta dönem) Osteoporoz Kalb-Damar Hast. Bunama Kanser Hastalıklar (Geç dönem) Östrojen eksikliğinin sonuçları
Klimakterium Perimenopoz Premenopoz Postmenopoz 40 45 50 51 65 Yaş Henry RA:Berlin, 2000
Zaman faktörüKlimakterik semptomlar postmenopozal yıllar
100.000 kişide ekstremite fraktürü 4000 2000 Garrraway WM et al:Mayo Clin Proc 54:701, 1979
Nöromüsküler hast. Sigara,kafein,alkol Kalsiyum eksikliği İmmobilite Beyaz ırk Sekonder nedenler Kadın Premenopozal östrojen eksikliği Erken menopoz Zayıflık İleri yaş Düşme riskinde artış Osteoporoz risk faktörleri
Kırık riskindeki artış Postmenopoz HRT Premenopoz
40 yaş 65 yaş 85yaş
Vertebral Fraktür Etkileri • Akut sırt ağrısı • Kronik sırt ağrısı • Boy kısalması • Kifoz • Abdominal rahatsızlık • Kosta ve pelviste rahatsızlık • Uyku bozuklukları • Psikolojik. SilvermanSL.:Bone, 13(suppl):S27, 1992
Kuruluk Kıllar Kollajen lifler Deri kalınlığı Glikozaminglukanlar Elastikiyet Damarlanma Deri Yaşlanması Petersen MJ. Aging of the skin. In: Freinkel RK, Woodley DT, eds. The Biology of the Skin. New York, London: Parthenon; 2001:209-18. Young EM Jr, Newcomer VD. Anatomy of aging skin. In: Newcomer VD, Young EM Jr, eds. Geriatric Dermatology: Clinical Diagnosis and Practical Therapy. New York, Tokyo: Igaku-Shoin; 1989:9-15.
Kronolojik yaşlanma DERİ YAŞLANMASI Güneş ışığı Sigara Alkol Genetik Hormonlar
Ürogenital sistemde östrojen reseptörleri Kadın genital sisteminin alt kısmı ve ürogenital sistem aynı embriyolojik bölgeden, ürogenital sinustan gelişir. Bu nedenle seks steroidlerinin etkisi altındadır. SOGC Clinical Practice Guidelines, Int J Gyn Obs., 88:222,2005
Vaginal Atrofi Normal vaginal Epitel Atrofik Epitel Kenemans P.:Livial symposium, 2005
Vaginal yaşlanma Vaginal forniksler silinir Rugal kıvrımlar azalır Vaginal uzunluk ve çapta kısalma Vaginalkan akımı azalır Transüdasyon azalır Vaginal kuruluk Lactobacilli sayısında azalma Vaginal pH artar Atrofik vaginitis
Labia majorada küçülme Labia minora tamamen kaybolur İntroitusta daralma Vulvar yaşlanma
Postmenopozal ürogenital değişiklikler Ürogenital atrofi Seksüel disfonksiyon Üriner disfonksiyon • Tüm kadınlar etkilenir. • Yaşlı kadınların >40% ında üriner inkontinas şikayeti vardır. • Seksüel disfonksiyonda artış vardır.
Semptomların tarifi - 1 Kuruluk:perinede veya pette ıslaklık olmaması: koitustalubrikasyon olmaması Hassasiyet:vaginada zonklama, basınç, dolgunlukhassasiyet. Davila GW:Am J Obstet Gynecol 188:382, 2003
Semptomların tarifi - 2 İrritasyon: zımpara kağıdı hissi, çamaşır kullanımında rahatsızlık Vaginal akıntı: Çamaşır veya pette kokulu yeşilimsi-sarı akıntı veya leke. Davila GW:Am J Obstet Gynecol 188:382, 2003
Semptomların tarifi - 3 Disparoni:Koitusta veya sonrasında ağrı. Vaginada ağrı hissi Ağrı bölgesi: introital - vaginal – derin Muayenede de olabilir Davila GW:Am J Obstet Gynecol 188:382, 2003
Atrofik Vaginitis • Kuruluk • Yanma • Kaşıntı • Disparoni • Vaginal akıntı Davila GW:Am J Obstet Gynecol 188:382,2003
Sık idrara çıkma Tekrarlayan sistit Üretrit Disüri Urge inkontinans Stress inkontinans Mikstinkontinans Vaginal azalması Disparoni, kuruluk Lubrikasyon Vaginitis Vaginal akıntı Vulvar yanma ve kaşıntı Vaginal peteşial kanama Ürogenital yaşlanmada temel semptomlar Ürolojik semptomlar Vaginal semptomlar Samsioe G.:The Gynourinary System,2000
İdrar kaçırma nedenleri • İstemsiz mesane kasılma (detrüsörhiperaktivitesi) sıklığı artar. • Mesane kapasitesi azalır. • Üretral basınç azalır. • Mesane kasılması azalır (mesanede idrar kalır).
İdrar kaçırma nedenleri • Yaşlılar sıvı hacminin büyük oranını günün daha ileri zamanlarında atarlar. Noktüriinsidansı artar. • Kadınlarda menapozal östrojen azalması, ürogenitalatrofiye ve internalüretralsfinkterdeki reseptörlerin hassasiyetinde azalmaya neden olur. 7. Erkeklerde prostat bezinin hiperplazisiüretral direncin artmasına ve değişen derecelerde üretral obstrüksiyona yol açabilir.
Menopoz sonrası “Yaşam kalitesi” bozulur • Vasomotor semptomlar • Uyku kalitesinin bozulması • Ruhsal yapıdaki değişim • Cinsellik ile ilgili sorunlar • Ürogenital semptomlar • Derideki değişim (yaşlanma) • Kemik kaybı (Boy kısalması, kırık riski)
Yaşam Kalitesi Nedir? • İki komponenti vardır; • Fiziksel • Psikolojik • Genel tatmin (doyumluluk) • Mutluluk duygusu • Yaşama ilgi duyma (yaşama arzusu) • Kişisel ilişkilerde memnuniyet • Fiziksel ve psikolojik iyilik hissi • Sosyo-kültürel değer yargılarına • göre yaşamdan memnuniyet • Tanımlanması ve ölçümü zordur • Sosyo-kültürel farklılık gösterir • Çevresel faktörler etkindir
HRT yararları - Özet • Kadın yaşamının 1/3 kısmı PM dönemdedir • Östrojen eksikliği yakın ve uzak dönemde sağlık sorunlarına yol açar. • Kozmetik ve cinsel fonksiyon HRT ile olumlu etkilenir. • HRT bilgisi oranında kullanımı da artmaktadır • HRT her hasta için ayrı değerlendirilip, planlanmalıdır. • HT postmenopozalkadinlardayaşam kalitesini yükseltir. • Prematüre over yetmezliği için tartışma söz konusu değildir.
Yaşam Kalitesi HRT kararı KVS - RF Osteoporoz RF Endometrium RF Meme RF
HRT kullanan kadınlar Andersson K,:Lancet 348:1521, 1995
Kadınlar tarafından düşünülen en önemli sağlık sorunları Kadınlarda ölüm nedenleri Mosca L et al.:Arch Fam Med 9:506, 2000 Anderson RN.:Natl Vital Stat Rep. 49:1, 2001
Eğitim Literatür Pazarlama Kişisel deneyim Gözlem ve Bulgular
Kişisel Risk Faktörleri Ailesel Risk Faktörleri HRT isteği Kadının Eğitim Düzeyi Arkadaş Medya