Flora- en faunawet & Vogelbeleid Leeuwarden

1. Flora- en faunawet & Vogelbeleid Leeuwarden

2. Inhoud • Toelichting Flora- en faunawet (2002) Principes en Verboden • Leeuwarden en Flora- faunawet • Gedragscode Groen • Vogelbeleid • Vogelbeleid • Hoe, wat, waarom • Wat wordt al gedaan? • Stedenbouwers/projectleiders/beleidsmakers etc. • Wat kunnen we doen?

3. Natuurwetgeving in Nederland • Flora- en faunawet 2002 (soorten) • Natuurbeschermingswet (gebieden) o.a. Natura 2000 gebied Grutte Wielen • Ecologische Hoofdstructuur (WRO) • Boswet • Toekomst: Nieuwe Natuurwet

4. Flora- en faunawet • Bescherming plant- en diersoorten • Nee, tenzij principe • Algemene zorgplicht: voor iedereen; ook voor directeur en fysiotherapeute! • Zo min mogelijk verstoring →Doel: Gunstige instandhouding soorten Goede voorbereiding bij o.a.: 1. Renovatie daken; mussen en gierzwaluwen 2. Sloop van gebouwen; vogels en vleermuizen 3. (Her)inrichting en nieuwe wegen; o.a. weidevogels en (oever)zwaluwen, maar ook vissoorten, planten en libellen (gr glazenmaker) Oeverzwaluw, Tabel Vogels

5. Verboden • Beschermde inheemse plantensoorten te plukken, verzamelen, snijden, steken, vernielen, beschadigen en ontwortelen. • Beschermde inheemse diersoorten te vangen, bemachtigen en met het oog daarop op te sporen. • Beschermde inheemse diersoorten te verontrusten. • Nesten, holen, voortplanting- of vaste rust- en verblijfplaatsen van beschermde inheemse diersoorten, te beschadigen, vernielen, weg te halen of te verstoren. • Eieren van beschermde inheemse diersoorten te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen.

6. Beschermde status • Licht beschermde soorten Tabel 1 bijv. egel en zwanenbloem • Middel zwaar beschermde soorten Tabel 2 bijv. kleine modderkruiper en daslook • Zwaar beschermde soorten Tabel 3 bijv. rosse vleermuis, bittervoorn • Vogels (alle in Europa voorkomende vogels (niet exoten als Nijlgans en halsbandparkiet)

7. Omgaan met flora en fauna • Niet verstoren of verontrusten, voorkomen! • Dieren/vogels inpassen in plannen en werkzaamheden Niet mogelijk? • Ontheffing aanvragen F&F-wet • Of werken met gedragscodes als: • Gedragscode Groen bij bestendig beheer, tabel 1, 2 en 3 • Gedragscode Ruimtelijke Ontwikkeling, tabel 1 en 2 • Gedragscode Bouwend Nederland

8. Maatregelen F&f-wet Altijd eerst inventariseren! • Dieren/vogels inpassen in plannen • Mitigerende maatregelen; nadelige effecten beperken door bijv. aanbrengen vogelvides of nestkasten bij dakrenovaties ‘mussendaken’ en vliegroutes vleermuizen o.a. vleermuishoppers • Compenseren; bijv. grutto’s Zuidlanden en Haak om Leeuwarden • Ook stimuleren; bijv. rietzanger baggerproject Wielen

9. Leeuwarden en F&F-wet • Wijkzaken: implementatie Gedragscode Groen sector Wijkzaken (60 man op cursus 3 niveaus). • ROI en PB: Veelal onderzoeksbureau Alt/Wym en ontheffing F&F-wet - Gedragscode Ruimtelijke Ontwikkeling (?) - Toepassen Gedragscode Bouwend Nederland (?) • Gemeentelijke Vogelbeleid vanaf jan. 2010 • OPM: Gemeente is als opdrachtgever altijd verantwoordelijk voor F&F op haar grond/eigendom

10. Boetes • AID kan werk stilleggen en boetes opleggen: • Bijv. € 250/nest gierzwaluwen (jaarrond beschermd) • €10.000 a € 20.000 vernielen orchis tabel 3

11. Kansen F&F-wet en natuur • Verrijking van je eigen werkomgeving! • Bewustwording medewerkers door betere scholing • Raadpleeg EBK en info beschermde soorten op P-schijf - Ecologie • Werken met Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)

12. Wat willen we? • Duurzaam beleid F&f-wet en ecologie • Professionele invulling F&f-wet • Meer biodiversiteit; meer plant- en diersoorten • Aantrekkelijker woonomgeving/stad

13. Stadsvogel Beleid

14. Aanleiding vogelbeleid Leeuwarden • Teruggang stadsvogels o.a. gierzwaluw en mus • Invulling geven Flora- en faunawet; vogels zijn beschermd! • Profiel gemeente Leeuwarden: duurzaam en groen • Motie raad door CU en PAL/GroenLinks

15. Teruggang vogelstand uitgelicht: • Bouwbesluit 2003: geen naden en kieren van 1 cm en groter • Grind- en steentuinen • Minder groen • Vermindering biodiversiteit

16. Vogelbeleid Leeuwarden: • Opgesteld door Arina Willems (Stagiaire Van Hall Larenstein) • Vastgesteld door B&W februari 2010 • Kennisgeving raad maart 2010 Beleid gestoeld op 3 V’s: • Voedsel • Veiligheid • Voortplanting

17. Doel Vogelbeleid Leeuwarden • Meer vogelsoorten/biodiversiteit • Bedreigde soorten/rode lijst soorten stimuleren • Prettige vogelrijke woonomgeving • Meedingen Nationale Vogelprijs (Vogelbescherming Nederland) Speerpunten: • Huismus • Gierzwaluw

18. Rode lijst soorten o.a.: Boerenzwaluw Huiszwaluw Huismus Grutto Watersnip Tureluur Slechtvalk

19. Jaarrond beschermde soorten • Gierzwaluw • Kerkuil, ransuil, steenuil • Roek • Ooievaar • Havik

20. Niet jaarrond beschermd, maar wel inventarisatie gewenst/kwetsbare soorten • IJsvogel • Koolmees • Pimpelmees • Spreeuw • Torenvalk • Grote bonte specht

21. Wat doen we al: • Zorgen voor biodiversiteit o.a. heemtuinen • (heemtuinen 480 plantensoorten en 72 vogelsoorten) • Nestkasten heemtuinen en parken in kaart brengen en onderhouden, totaal 215 stuks) • Gebruik maken van beplantingslijsten Vogelbescherming (bes- en zaaddragend) • Vogelvriendelijke oevers aanleggen o.a. Aldlân en Westeinde, Wielen • (zie ook kwaliteitsdocument) • Maaibeleid aanpassen; meer diversiteit • Subsidieregeling groene daken • Beleid geveltuintjes

22. Wat is er nog meer gedaan: • Maken vogelfolder voor burgers • Maken vogelfolder bedrijven/projecten • Frontoffice uitdelen en bespreken vogelfolders bij bouwvergunningen • Afspraak Woonfriesland en BFVW inspectie mus- en gierzwaluwnesten bij renovaties • Geven van voorlichting intern en extern (zie o.a. website www.leeuwarden.nl/vogels) • Advisering derden bijv. vogelvriendelijke inrichting (burgers, wijkpanels, scholen, bedrijven etc.) • Structuurplan Nieuw Stroomland vastleggen vogelvriendelijke inrichting wijk • Samenwerken 40 organisaties op gebied van vogels

23. Vogelprojecten uitgevoerd: • Huiszwaluwtil plaatsen o.a. Nijlân • Gierzwaluw-en mussenkasten aanbrengen Huizum-West • Nestkasten uitdelen bewoners Huizum-W (200 st) • Aanbrengen slechtvalknestkast Averotoren • Aanbrengen ijsvogel nestvoorzieningen • Oeverzwaluwwanden,o.a. Hempens/ Teerns (gereed) • Idem gepland Van Hall/AOC en bij Zuiderburen • Vogelkijkhut Sierdswiel i.s.m. Fryske Gea • Aanleg baggereiland rietzanger Sierdswiel • Gelderse roos voor pestvogel en putters • Aanbrengen ooievaarsnesten

24. Vogels bij stedenbouwkundig ontwerp: • Doe vooraf ecologisch onderzoek plangebied, bijv. via EBK, NDFF, eigen gecertificeerd pers of ecologisch bureau • O.a. nieuwe uitleggebieden met weidevogels op rode lijst • Bij herinrichting als Harmoniekwartier (mussen, spreeuwen, gierzwaluwen, vleermuizen! • Creëer inrichting waarbij vogels worden ingepast • Zo niet; zorg voor mitigerende maatregelen als nestkasten, mussenflats, vogelvides etc. (o.a. nieuwbouw UPC) • Indien niet mogelijk is compensatie vereist op grond F&F-wet • Neem vogeldoelstelling op in structuurplan/bestemmingsplan (Voorbeeld Nw Stroomland en vogelwijk Joure)

25. Vogels en Bouwprojecten • Raadpleeg de Checklist Vogelbescherming • Bij nieuwbouw neststenen gierzwaluw • Idem halfopen neststenen voor roodborst of grauwe vliegenvanger • Bij nieuwbouw en renovatie mussenvides • Bestaand; dakpannen of huifjes gierzwaluw en mussen • Zorg voor groene omgeving, muurtjes, schuttingen • Creëer groene daken • Betrek burgers bij vogels ‘Folder meer vogels in de tuin’

26. Vogels en overige projecten • Werk met gedragscode ‘Groen’ of ‘Ruimtelijke Ontwikkeling’ • Bij bruggen/viaducten nestkasten boerenzwaluw, huiszwaluw en kwikstaart • Oeverzwaluwwanden bij wegenbouwprojecten • Maak vogelvriendelijke oevers en floatlands

27. Overige vogels • Bij voorkeur half bestrating met onkruid • Natuurvriendelijke paden (houtschors, snippers, zand) • Creëer ruige hoekjes en takkenrillen • Zorg voor schuilplaatsen (meidoorn, hulst)

28. Vogelbeleid duur? • Nee, is vooral anders doen! Voorbeeld groenbeheer, maaibeleid en natuurvriendelijke oevers • Kosten per project in marge (0 tot enkele honderden euro’s) • Niet tijdige maatregelen duurder, zie vleermuisduiker Kenniscampus

29. Voorbeelden o.a. huifjes gierzwaluw http://www.inspirerendleven.nl/blog/maak-ruimte-voor-vogels-ook-de-nieuwbouw

30. Voorbeelden (halfholen) nest voor o.a. roodborst en grauwe vliegenvanger Nestmogelijkheid Gierzwaluw http://stadsnatuur-eindhoven.nl/?Wat_doet_Stadsnatuur%3F:Gierzwaluwgroep Mussen hofjes

31. Voorbeelden neststeen http://www.vogelwerkgroepneede.nl/zwaluwen/dewitte.htm http://www.waveka.nl/site/Download/voorb-153-178-gierzwaluw_neststeen-mail.pdf

32. Voorbeelden vogelvide http://www.ruimtevoorvogels.nl/overpetitie.html

33. Meer informatie? • www.vogelbescherming.nl/vogels_beschermen • www.agentschapnl.nl • www.bfvw.nl (Bond Friese Vogelwachten) • www.vivara.nl

34. Help mee aan een duurzaam, groen en vogelvriendelijk Leeuwarden!

35. Samenvatting • Beleid, inrichting en beheer anders • Meer vogels = duurzamer woonomgeving > duurder onroerend goed • Meer vogels geven meer kleur • Meer vogels > tevredener inwoners

36. Wie doet mee met vogelproject? • Vogelvriendelijke wijken • Vogelvides • Neststenen inbouwen • Etc. • Graag melden bij Gjalt Faber

37. Vragen? http://www.joostdevree.nl/bouwkunde2/verticale_tuin.htm