Ochrona danych osobowych w zatrudnieniu

1. Ochrona danych osobowych w zatrudnieniu Wybrane zagadnienia Ewa Kulesza

2. Ochrona prawa do prywatności i danych osobowych - regulacje międzynarodowe • Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ z 1948 (art. 12) „Nie wolno wkraczać samoistnie w czyjekolwiek życie prywatne, rodzinne, domowe lub korespondencję /.../ Każdy człowiek ma prawo do ochrony prawnej przeciwko takim ingerencjom i atakom” • Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych ONZ z 1966 (art. 17) „Nikt nie może być narażony na samowolną lub bezprawną ingerencję w jego życie prywatne, rodzinne, dom czy korespondencję /.../ Każdy ma prawo do ochrony prawnej przed tego rodzaju ingerencjami i zamachami”

3. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – Europejska Konwencja Praw Człowieka z 1950 r. • „Art..8. 1. Każda osoba ma prawo do poszanowania jej życia prywatnego i rodzinnego, jej domu i jej korespondencji. • 2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, za wyjątkiem przypadków, które sa zgodne z prawem i konieczne w demokratycznym społeczeństwie ze względu na interesy bezpieczeństwa narodowego, bezpieczeństwa publicznego lub dobrobytu gospodarczego kraju, zapobieganie zamieszkom lub przestępczości, ochronę zdrowia lub moralności albo ochronę praw i wolności innych osób (...)”.

4. Standardy ochrony prawa do prywatności w orzeczeniach ETS • Copland przeciwko Wielkiej Brytanii – orzeczenie z 3 kwietnia 2007 r.” Pojęciami „Życie prywatne” i „korespondencja” dla celów art..8 ust.1 objęte są również rozmowy telefoniczne prowadzone w czasie pracy/.../” • Peev przeciwko Bułgarii – orzeczenie z 26 lipca 2007 r. ” Istnieje uzasadnione oczekiwanie zachowania prywatności w biurze. Jeśli nawet nie obejmuje ona całego biura, to przynajmniej biurko i szafę z aktami/.../”

5. Normy międzynarodowe tworzące standardy w zakresie ochrony danych • Konwencja Nr 108 Rady Europy o ochronie jednostek w kontekście automatycznego przetwarzania danych osobowych - z 28 stycznia 1981 r. • Dyrektywa 95/46/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych oraz swobodnego przepływu tych danych; • Rekomendacja R(89)2 KM RE w sprawie ochrony danych osobowych wykorzystywanych dla potrzeb zatrudnienia z 18 stycznia 1989 r.

6. Prawo do prywatności - ochrona dóbr osobistych pracownika • Konstytucja RP – art..47 ”Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym” • Art..11 Kodeksu pracy : „Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika”

7. Podstawy prawne ochrony danych osobowych pracowników (1) • Konstytucja RP – art..51: • 1. Nikt nie może być obowiązany inaczej, niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. • 2. Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach, niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym. • 3. Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa.

8. Podstawy prawne ochrony danych osobowych pracowników (2) • 4. Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą. • 5 Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa

9. Podstawy prawne ochrony danych osobowych pracowników (3) • Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych ( t.j. Dz.U. z 2002 r. N r 101, poz.926 z pózn. zmianami) • Kodeks pracy

10. Przesłanki przetwarzania danych osobowych w ustawie o ochronie danych osobowych • Art..23 Przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy: • 1) osoba, której dane dotyczą wyrazi na to zgodę • 2) jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa, • 3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą,

11. Przesłanki przetwarzania danych osobowych w ustawie o ochronie danych osobowych • gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą, • 4) jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego, • 5) jest to niezbędne do wypełnienia prawnie usprawiedliwionych • - Zagadnienie rangi i pierwszeństwa przesłanek przetwarzania danych

12. Przesłanki przetwarzania danych osobowych w ustawie o ochronie danych osobowych • Art..27.1.Zabrania się przetwarzania danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym oraz danych dotyczących skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym. • 2. Przetwarzanie danych o których mowa w ust.1, jest jednak dopuszczalne, jeżeli:

13. Przesłanki przetwarzania danych osobowych w ustawie o ochronie danych osobowych • 1) osoba, której dane dotyczą wyrazi na to zgodę na piśmie • 2) przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby /../ 6) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadań administratora danych odnoszących się do zatrudnienia pracowników i innych osób, a zakres przetwarzanych danych jest określony w ustawie

14. Przepisy Kodeksu pracy jako ustawowa podstawa przetwarzania danych osobowych pracowników (1) • Art.22¹.§ 1. Pracodawca ma prawo żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących: • 1) imię i nazwisko, • 2) imiona rodziców, • 3) datę urodzenia, • 4) miejsce zamieszkania ( adres do korespondencji) • 5) wykształcenie, • 6) przebieg dotychczasowego zatrudnienia. • § 2. Pracodawca ma prawo żądać od pracownika podania, niezależnie od danych osobowych, o których

15. Przepisy Kodeksu pracy jako ustawowa podstawa przetwarzania danych osobowych pracowników (2) • mowa w § 1, także: 1) innych danych osobowych pracownika, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy, • 2) numeru PESEL pracownika /.../. • .... • § 4. Pracodawca może żądać podania innych danych osobowych niż określone w §1 i 2, jeżeli obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów.

16. Podstawy żądania innych danych osobowych, niż wynikające z art.22¹ k.p. • Przykłady innych danych, których pracodawca może uzyskać od pracownika ( kandydata na pracownika) na podstawie odrębnych przepisów: - NIP - dane o karalności, jeśli przepis szczególny tego wymaga ( np.. Art..50 Ustawy o wyższych szkołach zawodowych) - dane o stanie zdrowia ( np. w przypadku zatrudniania osób niepełnosprawnych na podstawie ustawy o zatrudnianiu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych)

17. Zagadnienie przetwarzania przez pracodawcę danych biometrycznych • 1. Kontrolowanie pracowników za pomocą kamer wideo- zagadnienia dopuszczalności kontroli, czasu i warunków przechowywania danych; • 2. Kontrola korzystania przez pracowników z internetu, kontrola korespondencji- por. orzeczenia ETS • 3. Poddawanie pracowników kontroli za pomocą poligrafu i testów psychologicznych; • 4. Przetwarzanie odcisków palców i innych informacji identyfikujących ( weryfikujących) dane pracownika i jego uprawnienia dostępu do obszarów i danych;

18. Obowiązki pracodawcy jakoadministratora danych • Obowiązek przetwarzania danych adekwatnych do celu przetwarzania ( zatrudnienia pracowników) – usuwanie danych zbędnych dla realizacji celu, • Obowiązek ochrony danych zawartych w dokumentacji pracowniczej – właściwe zabezpieczenie danych, • Obowiązek aktualizacji danych, • Zakres obowiązku rejestracji zbiorów danych przez pracodawcę – zwolnienie z obowiązku,

19. Udostępnianie danych (1) • 1. Udostępnianie danych w celu prowadzenia badań naukowych, w tym przygotowania rozprawy wymaganej dla ukończenia szkoły wyższej /.../ - art..27 ust.2 pkt.9 ustawy o ochronie danych osobowych, • 2.Udostępnienie innym organom – w celu prowadzenia postępowań w ramach i na podstawie przepisów prawa ( policja, prokuratura, sądy), • 3. Uprawnienia PIP do przeprowadzania kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy,

20. Udostępnianie danych (2) • 4. Zagadnienie udostępniania dokumentacji pracowniczej innym organom ( np. Rzecznikowi Praw Obywatelskich, korporacjom zawodowym, organom nadzorującym wykonywanie zadań – np.. Narodowemu Funduszowi Zdrowia ) 5. Udostępnianie informacji o pracowniku na podstawie: ustawy o dostępie do informacji publicznej i prawa prasowego ( w zakresie jego publicznego działania)- ograniczenia prawa do prywatności

21. Prawo pracownika do ochrony danych i prywatności - jego ograniczenia • Prawo pracownika do prywatności i godności – granice tego prawa : • - Nie ma przeszkód prawnych ujawniania przez organ gminy na żądanie prasy informacji, którzy dyrektorzy samorządowych placówek oświatowych zostali powołani bez procedury konkursowej ( Wyrok SN III RN 89/02) • - Wyrok WSA II SAB/Sz 147/09: Uchwała dotycząca zezwolenia na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej dotyczy funkcjonariusza publicznego jakim jest sędzia i niewątpliwie jej treść stanowi informację publiczną;

22. Prawo pracownika do ochrony danych i prywatności - jego ograniczenia • Ochrona informacji o wysokości wynagrodzenia , jako dobra osobistego pracownika; ograniczenie ochrony informacji o wynagrodzeniu osób pełniących funkcje publiczne : • - Uchwała siedmiu sędziów SN z 1996 r.( I PZP 28/93) dotycząca ujawnienia przez pracodawcę wysokości wynagrodzenia pracownika,

23. Prawo pracownika do ochrony danych i prywatności - jego ograniczenia • Wyrok SN ( V CKN 440/2000): Podanie prasie informacji o wysokości otrzymywanego wynagrodzenia może nastąpić bez zgody osoby, gdy pełni ona funkcję publiczną/.../ • Wysokość wynagrodzenia członków zarządu gminy ( wójta burmistrza i ich zastępców ) nie należy wyłącznie do sfery prywatności osób piastujących te stanowiska, gdyż wiąże się z ich funkcją publiczną (Wyrok NSA II S.A./Wr 929/96),

24. Zakres uprawnień pracodawcy do dysponowania danymi pracownika • Prawo pracodawcy do udostępniania nazwiska pracownika , jeśli jest to usprawiedliwione zadaniami i obowiązkami pracodawcy ( w świetle wyroku SN I PK 590/02) • Sposób wykorzystania danych pracownika w ramach uprawnień organizacyjnych pracodawcy, • Społeczna ( zakładowa ) kontrola wynagrodzeń,

25. Archiwizowanie dokumentacji pracowniczej • Obowiązek archiwizowania dokumentacji pracowniczej – • - art..94 pkt.9b Kodeksu pracy • - ustawa z 14 lipca 1983 r.o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach ( t.j.Dz.U. z 2006, Nr97, poz.673) • - Rozporządzenie Ministra Kultury z 1.06.2004 r. w sprawie utworzenia Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej (Dz.U. Nr 142, poz.1503),

26. Dziękuję za uwagę