RAČUNARSKI SOFTVER

1. RAČUNARSKI SOFTVER Deli se na : Operativne sisteme Sistemski softver Aplikativni softver

2. Operativni sistemi Dele se na: • Sa stanovišta broja programa koji mogu istovremeno da budu u memoriji • Monoprogramske • Multiprogramske • Sa stanovišta broja korisnika • Jednokorisnički • višekorisnički • Sa stanovišta načina zadavanja komandi • OS komandnog tipa • grafički operativni sistemi • Sa stanovišta prenosivosti na različite arhitekture računara • prenosivi • neprenosivi - vlasnički

3. Sistemski softver • programi prevodioci Da bi se izvršio neki program napisan u nekom izvornom jeziku treba: • Uneti ga u računar preko posebnog programa koji se zove EDITOR • Uneti program se prevodi na mašinski kod pomoću programa prevodioca • Zatim se spaja sa drugim programima korišćenjem LINKERA-programa za povezivanje • Spaja se sa sistemskim softverom da bi se dobio izvršni program • Takav program se preko programa za punjenje unosi u memoriju računara i izvršava • veznici • razni uslužni programi

4. Aplikativni programi • Treću kategoriju računarskog softvera sačinjavaju APLIKATIVNI PROGRAMI: • programi za rešavanje različitih problema, npr. • za obradu teksta • za rad sa tabelama • crtanje • rad sa bazama podataka • obradu slika • animaciju • komponovanje i obradu zvučnih zapisa • različite proračune u nauci i tehnici • igre itd. Ovakve programe pišu proizvođači računara, specijalizovane softverske kuće kao i sami korosnici računara

5. Virusi • Programi koje pišu i namerno šire razni antisocijani i destruktivni korisnici, gotovo isključivo sa namerom da naprave što veću štetu što većem broju korisnika. Virus je mali program uskladišten na neki medijum (dis, disketa, cd, fleš) samostalno ili uključen u neku datoteku (trojanski konj). • Virus moše odmah da počne da pravi probleme • može da broji specifične događaje i posle toga da pričini štetu • može da očitava vreme na računaru i prouzrokuje štetu određenog datuma • može da se reprodukuje i onda pričini štetu • ANTIVIRUSNI PROGRAM Šta bi korisnik trebao da uradi da bi se zaštitio od virusa: -redovno da dopunjava antivirusni program -prilikom razmene datoteka sa drugim korisnicima da proverava da li su one zaražene -da izbegava preuzimanje datoteka sa nepoznatih mesta mesta na mreži -da izbegava razmenu datoteka sa nepoznatim korisnicima -da ne otvara E-mail sa datotekom u prilogu koju su dobili od nepoznatog korisnika i -da nabavljaju programe legalnim putem.

6. Program kao proizvod Proizvođači programskih proizvoda ulažu dosta napora i sredstava da bi napisali jedan program, koji na njihovu žalost kasnije može da se lako kopira i razmenjuje. Tako se izbegava plaćanje proizvođaču. Zato se postavlja pitanje AUTORSKIH PRAVA proizvođača i naknade štete koja im se nanosi nelegalnim kopiranjem rograma. U mnogim zemljama to se rešava zakonom koji proizvođačima softvera garantuje zaštitu njihovih prava. Tako sa sa gledišta autoskih prava, na tržištu mogu pronaći programi koji su: • vlasništvo proizvođača (proprietary software)-kupuje se licenca (dozvola) za korišćenje programa i dobija se mogućnost registracije • deljeni (shareware)- na određeni rok (45-60dana) • javni (public domain software)- besplatni

7. Način korišćenja računara i mere zaštite • široka primena računara • relativno pristupačna cena • medicinski i fizički efekti višečasovnog gledanja u ekran (problemi vezani za oči, zglobove i laktove, glavobolje, pravilan položaj za računarom ...pauza u radu) Saveti stručnjaka: • koristiti stolicu koja korisniku omogućava pravilan položaj u odnosu na ekran • ekran mora da bude udaljen 25-50cm od očiju korisnika • kada sedi i gleda u ekran korisnik treba da vidi gornju ivicu pod uglom od 10°. • osvetljenje okoline takođe treba da bude odgovarajuće-treba da bude manje nego što je uobičajeno • materijal treba da bude na istoj udaljenosti kao i ekran da ne bi došlo do česte promene fokusa i zamaranja očiju • .............