Download
1 / 55
550 likes | 992 Views
Demografia. „ruch naturalny ludności” . Potencjał demograficzny: najistotniejsze wskaźniki. stopa urodzeń imigracja . długość życia migracje. Struktura wieku (zasoby pracy). Napływ ludzi: urodzenia, imigranci. Odpływ ludzi: śmiertelność, migracje zewnętrzne.
E N D
Demografia „ruch naturalny ludności”
Potencjał demograficzny: najistotniejsze wskaźniki • stopa urodzeń • imigracja • długość życia • migracje Struktura wieku (zasoby pracy) Napływ ludzi: urodzenia, imigranci Odpływ ludzi: śmiertelność, migracje zewnętrzne
Kluczowe zachowania demograficzne... • Dla stopy urodzeń: - stopa zawierania małżeństw - wolne związki (konkubinat) - urodzenia pozamałżeńskie - wiek zawierania małżeństw - wiek urodzenia 1-szego dziecka Im niższa stopa zawierania małżeństw, wyższy wiek zawierania małżeństw, wyższy wiek urodzenia 1-szego dziecka, tym z reguły niższy wskaźnik urodzeń
Zmiany demograficzne w Polsce Mniej małżeństw Małżeństwa zawierane później Wzrost oczekiwanej długości życia Spadek stopy śmiertelności Spadek stopy urodzeń (od 2005 tendencja wzrostowa)
Wskaźniki demograficzne – małżeństwa (1) • Związki partnerskie: • Liczba zawieranych małżeństw • Pierwszych czy kolejnych? Jeśli jest wysoka stopa rozwodów i kolejno zawieranych małżeństw, to liczba małżeństw może być zwodniczo wysoka! • W ogóle, czy osobno przez kobiety i mężczyzn? To mężczyźni częściej zawierają kolejne związki małżeńskie, więc liczba małżeństw zawieranych przez K i M jest różna • Czy odnosić do całej populacji, czy jedynie do osób w wieku umożliwiającym zawarcie małżeństwa (ale co z małżeństwami za zgodą sądu?) Czy do całej populacji, czy konkretnej płci? • Jak uchwycić liczbę związków kohabitacyjnych? • Nie są rejestrowane… W sondażach nie wszyscy się przyznają
Wskaźniki demograficzne – małżeństwa (2) • Rozwiązanie małżeństwa • Przez śmierć • Przez rozwód/separację
Liczba zawieranych małżeństw spadała (obecnie już nie) Liczba małżeństw zawartych przez mężczyzn w latach 1980-2006 w przeliczeniu na 1000 osób w wieku 15+ Źródło: Rocznik Demograficzny 2007
Liczba zawieranych małżeństw spadała (obecnie już nie) Liczba małżeństw zawartych przez kobiety w latach 1980-2006 w przeliczeniu na 1000 osób w wieku 15+ Źródło: Rocznik Demograficzny 2007
Kohabitacja w Europie 2001 Spadek stopy małżeństw nie jest kompensowany przez kohabitację
Wiek zawierania małżeństw Im później, tym mniej dzieci…
Pojawia się trend odraczania małżeństwa ... Średni wiek wstępowania w pierwszy związek małżeński w latach 1990-2005 Źródło: Rocznik Demograficzny 2007
... choć nadal pobieramy się wcześniej niż w „starej” Europie Przeciętny wiek zawierania pierwszego małżeństwa - mężczyźni Źródło: Eurostat
... choć nadal pobieramy się wcześniej niż w „starej” Europie – cd Przeciętny wiek zawierania pierwszego małżeństwa - kobiety Źródło: Eurostat
Pytania • Dlaczego rzadziej się pobieramy, i przybywa „singli”? • Dlaczego pobieramy się później? • Jakie ma to konsekwencje społeczne, ekonomiczne?
Urodzenia • Współczynnik dzietności (reprodukcji): • Brutto: liczba dzieci przypadających na 1 kobietę w wieku reprodukcyjnym; wskaźnik określany jako Total Fertility Rate • Netto: liczba córek przypadających na 1 kobietę w wieku reprodukcyjnym • Stopa urodzeń pozamałżeńskich • Przyrost naturalny: • Stosunek liczby zgonów do liczby urodzin • Uwaga: nie musi być równy dynamice populacji (migracje)
Współczynniki dzietności miasto - wieś Źródło: GUS
… wciąż coraz później decydujemy się na urodzenie pierwszego dziecka Średni wiek kobiet rodzących pierwsze dziecko w latach 1970-2002 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2006 Źródło: GUS
Coraz więcej dziecirodzi się poza małżeństwem Źródło: Michał Boni, Perspektywa strategiczna – Polska 2030
Struktura ludności Polski w roku 2002 i 2030 (prognoza) Źródło: GUS
Starsze pokolenia Trendy w zakresie długości życia
Żyjemy coraz dłużej... Przeciętna długość trwania życia w momencie urodzenia Źródło: GUS
Choć nadal krócej niż inni... Przeciętne trwanie życia ludzkiego w Polsce i UE - kobiety UWAGA: dane z lat 1989-2000 dla UE15, z roku 2006 UE27 Przeciętne trwanie życia ludzkiego w Polsce i UE - mężczyźni Źródło: M. Johann; Eurostat
Jesteśmy coraz starsi Mediana wieku populacji Polski w latach 1994-2006 ...i w latach 2002-2030 Źródło: GUS
Maleje obciążenie demograficzne dziećmi Współczynnik obciążenia demograficznego ludnością w wieku przedprodukcyjnym
Zaczyna wzrastać obciążenie „starszymi” Współczynnik obciążenia demograficznego ludnościąw wieku poprodukcyjnym
A tak będzie wyglądało w roku 2030 Współczynniki obciążenia demograficznego ludnością w wieku przed – i po - poprodukcyjnym
Obciążenie demograficzne, a zabezpieczenia społeczne
Ubóstwo w cyklu życia Kilka dochodów, dzieci odchowane Pracujące dzieci odchodzą z domu,obniżenie dochodów z wiekiem linia ubóstwa Zagrożenie chorobą i bezrobociem Budowanie rodziny, jeden dochód, dzieci na utrzymaniu starość Źródło: Tone Cole: Whose Welfare, str. 67 - tłumaczenie własne Dlaczego „obciążenie demograficzne”?
Potrzeby i możliwości ich zaspakajania w cyklu życia Potrzeby = wydatki Możliwości zarobkowe = dochody nadwyżka dojrzałość młodość II młodość deficyt deficyt dzieciństwo starość Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Benio, 1999, str. 196 i Cole, 1990, str. 67 Po co nam przymusowa składka na ZUS?
Skutki zajścia ryzyka społecznego Dochód hipotetyczny Dochód rzeczywisty -20% Wydatki rzeczywiste Wydatki hipotetyczne okres trwania ryzyka Ryzyko społeczne i dylematy rozdawnictwa versus zagrożenia niespójnością
