saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis maregulirebeli erovnuli komisia

1. saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis maregulirebeli erovnuli komisia komisiis saqmianobis zogadi mimoxilva iuridiuli departamenti maka salxinaSvili 26 ivnisi-3 ivlisi, 2008 weli

2. komisiis Seqmnis istoria • saqarTvelos energetikaSi ekonomikuri reforebi daiwyo saqarTvelos prezidentis 1996 wlis #437 brZanebulebiT, romlis Tanaxmadac ekonomikis saministrosTan Camoyalibda eleqtroenergetikis maregulirebeli komisia, romelsac evaleboda eleqtroenergetikisa seqtorSi yvela safexuris tarifis gaangariSeba. tarifebs amtkicebda ekonomikis ministri. • komisiam damoukidebeli funqcionireba daiwyo 1997 wels ,,elqtroenergetikis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis miRebis Semdeg da daevala mxolod eleqtroenergetikuli seqtoris regulireba. komisia aris sajaro samarTlis iuridiuli piri, mudmivmoqmedi damoukidebeli organo, romelic Tavis saqmianobaSi arcerT saxelmwifo uwyebas ar eqvemdebareba. • 1999 wels ,,elqtroenergetikis” Sesaxeb saqarTvelos kanonSi Sevida cvlileba da komisias daemata bunebrivi gazis sferoSi sakiTxebis regulirebis funqcia. • 2002 wels saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni ,,damoukidebeli maregulirebeli erovnuli organoebis Sesaxeb”, romelmac gansazRvra komisiis damoukideblobis statusi energetikisa da bunebrivi gazis regulirebis sferoSi, amave dros gaaTavisufla saxelmwifo makontrolebeli organoebis zedamxedvelobisagan.

3. 2003 wlidan momxmarebelTa interesebis dacvis damatebiTi garantiebis Sesaqmnelad maregulirebel organosTan maregulirebeli komisiis aparatisagan damoukideblad Camoyalibda momxmarebelTa interesebis sazogadoebrivi damcvelis samsaxuri. • eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis Sesaxeb” saqarTvelos kanonSi 2007 wels Setanili cvlilebebisa da damatebebis safuZvelze komisias daevala sasmeli wylis miwodebis da Canadeni siTxis gatareba-gawmendis sferoSi satarifo regulireba. kerZod, 2008 wlis 1 seqtembramde wyalmomaragebis tarifis dadgenis meTodologiis damtkiceba. • amJamad komisias eniWeba saqarTvelos eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis seqtorSi licenziebis gacemis, aseve licenziantebis, importiorebis, eqsportiorebis, sistemis komerciuli operatorisa da mimwodeblebis saqmianobis, maT Soris satarifo regulirebis ufleba da sasmeli wylis miwodebis da Canadeni siTxis gatareba-gawmendis sferoSi mxolod satarifo regulireba.

4. komisiis saqmianobis samarTlebrivi safuZvlebi komisia xelmZRvanelobs saqarTvelos kanonebiT: • saqarTvelos konstitucia, romlis Tanaxmadac saxelmwifo valdebulia xeli Seuwyos Tavisufali mewarmeobisa da konkurenciis ganviTarebas, rac imas gulisxmobs, rom saxelmwifo aregulirebs bunebriv monopoliebs da damoukidebeli maregulirebeli erovnuli organoebis meSveobiT xels uwyobs mewarmeobisa da konkurenciis ganviTarebas. • saqarTvelos kanoni ,,damoukidebeli maregulirebeli erovnuli organoebis Sesaxeb”, romelic awesebs saqarTveloSi moqmedi damoukidebeli maregulirebeli organoebis damoukideblobas yovelgvari politikuri zewolisagan, saxelmwifo organoTa Tu sxva pirTa arasaTanado zemoqmedebisa da arasamarTlebrivi Carevisagan, agreTve nebismieri qmedebisagan, romelmac SeiZleba xelyos maTi damoukidebloba. es kanoni aregulirebs maregulirebeli organoebis finansur damoukideblobasac, salicenzio da satarifo uflebamosilebebs, momxmarebelTa interesebis dacvas.

5. saqarTvelos kanoni ,,elqtroenergetikisa da bunebrivi gazis Sesaxeb” awesrigebs da aregulirebs sakiTxebs eleqtroenergetikis, bunebrivi gazis, sasmeli wylis miwodebis da Canadeni siTxis gatareba-gawmendis sferoSi, aseve gansazRvravs komisiis statuss da funqciebs, sistemis komerciuli operatoris funqciebs, licenziebis wesebs, tarifebis dadgenis sakiTxebs. • saqarTvelos kanoni ,,licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb” sxva sakiTxebTan erTad aregulirebs eleqtroenergiisa da bunebrivi gazis seqtorSi saqmianobis licenziis gacemis, gauqmebis, cvlilebebis Setanis samarTlebriv sakiTxebs. • saqarTvelos kanoni ,,regulirebis safasuris Sesaxeb” awesrigebs komisiis finansur damoukideblobas da uzrunvelyofs regulirebis sajaro funqciis ganxorcielebas.

6. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi, romelic awesrigebs komisiaSi Semosuli gancxadebebisa da saCivrebis gaxilvas, normatiuli da individualuri administraciul-samarTlebrivi aqtebis miRebis wesebs. • saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi, romelic licenziis wesebis damrRvevTa mimarT awesebs administraciul pasuxismgeblobas, xolo eleqtroenergiis da bunebrivi gazis datacebis SemTxvevaSi akisrebs fizikur da iuridiul pirebs administraciul pasuxismgeblobas. • saqarTvelos kanoni ,,normatiuli aqtebis Sesaxeb”, romelic gansazRvravs komisiis mier miRebuli normatiuli aqtebis momzadebis, miRebis, gamoqveynebis, moqmedebis, aRricxvis da sistematizaciis zogad sakiTxebs.

7. saqarTvelos kanonebis garda, komisia xelmZRvanelobs saqarTvelos parlamentis dadgenilebebiT, saqarTvelos mTavrobis (saministros) mier miRebuli normatiuli aqtebiT: saqarTvelos parlamentis dadgenileba • ,,saqarTvelos energetikul seqtorSi saxelmwifo politikis ZiriTadi mimarTulebebis Taobaze” mTavrobis (saministros) aqtebi • eleqtroenergiis (simZlavris) balansi • bunebrivi gazis balansi • eleqtroenergiis (simZlavris) bazris wesebi • bunebrivi gazis bazris wesebi • energetikaSi energoobieqtebis da sxva teqnikuri saSualebebis eqsploataciis mowyobis da sargeblobis wesebi • regulirebis da nawilobrivi deregulirebis wesebi

8. komisiis statusi da funqciebi • eleqtroenergiis warmoebis, gadacemis, dispetCerizaciis da ganawilebis, agreTve bunebrivi gazis transportirebisa da ganawilebis licenzirebis wesebisa da pirobebis dadgena, agreTve licenziis gacema, maTSi cvlilebebis Setana da maTi gauqmeba; • eleqtroenergiis warmoebis, gadacemis, dispetCerizaciis, ganawilebis, gatarebis, importis da moxmarebis, sistemis komerciuli operatoris mier savaldebulo wesiT Sesasyidi simZlavris sasistemo rezervis, agreTve bunebrivi gazis transportirebis, ganawilebis, miwodebisa da moxmarebis tarifis dadgena da regulireba; • licenziantebs, importiorebs, eqsportiorebs, mimwodeblebsa da momxmareblebs, agreTve sistemis komerciul operators Soris warmoqmnili sadavo sakiTxebis gadawyveta Tavisi kompetenciis farglebSi; • eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis seqtorSi licenziebis pirobebis dacvis kontroli da darRvevisaTvis kanoniT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis gatareba; • energetikaSi serTifikaciis samuSaoTa organizeba da koordinacia; • wyalmomaragebis tarifis dadgena.

9. komisia xelmZRvanelobs mis mier miRebuli dadgenilebebiT: • semek-is debuleba, saqmiswarmoebis wesi da reglamenti • eleqtroenergiis tarifebis meTodologiis, dadgenis wesebi da procedurebi • bunebrivi gazis tarifebis dadgena da meTodologia • eleqtroenrgetikisa da bunebrivi gazis seqtorSi licenzirebis wesebi • ,,ss ei-i-es Telasis” saabonento seqtorSi 1999 wlis Semdeg warmoqmnili valis restruqturizaciis wesisa da aRuricxavi eleqtroenergiis daricxvis meTodikisa da fiqsirebuli gadasaxadis mixedviT eleqtroenergiis safasuris gadaxdis wesi • elenergiis miwodebis, momsaxurebis da moxmarebis wesebi

10. eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis seqtorSi regulirebis safasuris gaangariSebisa da gadaxdis wesi • bunebrivi gazis moxmarebis wesebi • bunebrivi gazis tarifebi • eleqtroenergiis tarifebi • eleqtroenergiis gamanawilebeli kompaniebis momxmareblebis mier individualuri mrocxvelis gareSe moxmarebuli elqtroenergiis raodenobis gansazRvris droebiTi wesi • eleqtroenergiis gatarebis tarifebi

11. komisia iRebs normatiul aqtebs: • amzadebs proeqts • miiRebs proeqts komisiis sxdomaze sajaro administraciuli warmoebis wesiT • agzavnis proeqts iusticiis saministroSi • amtkicebs saministros daskvnis safuZvelze normatiuli aqti ibeWdeba oficialur beWdviT organoSi

12. garda normatiuli aqtebisa, komisia uflebamosilia, miiRos individualur-administraciul-samarTlebrivi aqtebi-gadawyvetilebebi, mag, licenziebis gacema calkeuli kompaniebisaTvis, momxmareblebsa da kompaniebs Soris davis gadawyvetis sakiTxebze da sxva. 1997-2007 wlebSi komisiam miiRo 217 dadgenileba da 975 gadawyvetileba

13. komisia • komisia Sedgeba 3 wevrisagan. komisiis wevrebs Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs saqarTvelos prezidenti. • komisiis wevrad iniSneba saqarTvelos moqalaqe, romelsac aqvs umaRlesi ganaTleba, ,,eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis” Sesaxeb saqarTvelos kanoniT dadgenili funqciebis ganxorcielebisaTvis sakmarisi kvalifikacia da gamocdileba. • komisiis wevri komisiis Tavmjdomaris wardginebiT iniSneba 6 wliT.

14. komisiis mier gadawyvetilebis miRebisas komisiis TiToeul wevrs aqvs erTi xmis ufleba. • komisiis sxdomebi sajaroa. komisia iRebs dadgenilebebs da gadawyvetilebebs sajaro administraciuli warmoebis wesiT. komisiis mier miRebuli dadgenilebebi da gadawyvetilebebi SeiZleba gasaCivrdes saqarTvelos saerTo sasamarTloebSi.

15. komisiis finansuri damoukidebloba komisiis finansuri sakiTxebi regulirdeba saqarTvelos kanonebiT: • Eeleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis Sesaxeb • damoukidebeli maregulirebeli erovnuli organoebis Sesaxeb • regulirebis safasuris Sesaxeb

16. damoukidebeli maregulirebeli organos mier regulirebis safasuris miReba ar warmoadgens ekonomikur saqmianobas. saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis maregulirebeli erovnuli komisia aris ,,damoukidebeli erovnuli maregulirebeli organoebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoniT gansazRvruli piri, romelic ar aris dafuZnebuli saxelmwifo qonebis bazaze. • komisia ZiriTadad finansdeba regulirebis safasuridan. regulirebis safasuri Cairicxeba komisiis angariSze, am angariSze arsebul Tanxebs gankargavs mxolod komisia. • komisia SeiZleba dafinansdes saxelmwifo biujetidan da grantebiT. • komisiis finansuri saqmianobis kontrols moqmedi kanondeblobiT dadgenili wesiT axorcieleben Sesabamisi uflebamosili organoebi, maT Soris, komisiis mier mowveuli damoukidebeli auditori. • komisia yoveli wlis 31 martamde adgens Tavisi saqmianobis Sesaxeb gasuli wlis angariSs, romelsac ugzavnis saqarTvelos prezidents, saqarTvelos parlaments da saministros. angariSi xelmisawvdomi unda iyos sazogadoebisaTvis.

17. sasamarTlo praqtika • saqarTveloSi maregulirebel komisias, iseve rogorc sxva qveynebSi gaaCnia, ,,kvazi” sasamarTloebis funqciac da igi aseve ixilavs kompaniebsa da momxmareblebs Soris warmoSobil davebs. regulatoris funqciaa daaxlovos da daabalansos araTanabar pirobebSi myofi samarTalurTierTobis ori subieqtis, erTis mxriv monopolisti kompaniis, da meores mxriv momxmareblis interesebi, romelsac arCevani ara aqvs da unda isargeblos aseTi kompaniis momsaxurebiT. • komisia sasamarTlo procesebSi CarTulia mosarCeled, mopasuxed da mesame pirad rogorc samoqalaqo, ise administraciul saqmeTa ganxilvisas. • komisia, yovelwliurad saSualod 30-50 sasamarTlo procesSi iRebs monawileobas da procesebis umravlesoba komisiis sasargeblod mTavrdeba.

18. gmadlobT yuradRebisaTvis