Sanayi ve Deprem

1. Sanayi ve Deprem Prof.Dr. Mikdat KADIOĞLU İTÜ Afet Yönetim Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü

2. İçindekiler • Giriş • Zarar Azaltma • Hazırlık • Tahmin ve Erken Uyarı • Afetler • İhtiyaç ve Etki Analizi • Müdahale

3. ÜLKEMİZİN DEPREM GERÇEĞİ • Sanayi merkezlerinin % 98’iDeprem kuşaklarında

4. Deprem Sonrası Sakarya • Adapazarı’nın yüzde 70’i hasar görmüş; 43.025 konut, 8.853 işyeri tamamen yıkılmıştır. • Sanayi tesislerinin % 23’ü tamamen yıkılmış, % 58’i orta hasarlı ve %19’u da az hasalıdır. • 20 bin aile göç etmiştir. Buda yaklaşık 80 ile 100 bin civarında bir nüfusa tekabül etmektedir. • Şehir merkezinde birçok iş merkezi yerle bir olup, ticari hayatın felç olmasına sebep olmuştur.

5. Deprem Sonrası Kocaeli • Yapısal kayıplar: 5 milyar $ • Endüstriyel tesis hasarları: 2 milyar $ • Altyapı hasarları: 1 milyar $ • Küçük ölçekli işletme hasarları: 1 milyar $ (yaklaşık 20,000 adet küçük ölçekli işletme, 140,000 işsiz) • Fiziksel ve sosyo-ekonomik kayıplar: 16 milyar $ • (GSMH Kaybı % 10 24,5 – 27,8 milyar $

6. Deprem Öncesi Marmara Deprem Senaryoları Model A Model B Model D Model C JICA raporuAra. 2002

7. ~20 km uzaktaki M=7.5 büyüklüğündeki bir deprem için İstanbul’daki hasar tahminleri • 70,000+ ölü (0.8%) • 5,000 tamamen çökecek bina • 50,000 ağır hasarlı bina • 120,000+ ağır yaralı • 2,000,000 geçici evsiz • 60 ± 20 milyar $ kayıp • İSKİ; 7,568 km boruda, 1600 noktada hasar • 480 köprüden 20 sinde ağır hasar olasılığı • İGDAŞ; 4670 km boruda, 13 hasar • 185,000 servis kutusunda, 29,000 hasar (16%) • ...

8. İstanbul'un, çoğumuzun ömür süresi içinde ciddi bir depremden, önemli ölçüde etkilenecek olması bilimsel bir gerçektir. İstanbul büyük bir depremden etkilenirse ne olur? Türkiye’nin sosyo-ekonomik istikrarına büyük bir tehdit... kaynak : JICA raporuAra. 2002 JBIC raporuŞub. 2003 Tahmini can kaybı 73,000 ~ 87,000 kişi! Tahmini ekonomik kayıp Türkiye’nin yıllık GSMH’sının % 24.5 ~ 27.8!

9. Modern Afet Yönetim Sistemi Risk yönetimi 2 Hazırlık Tahmin ve Erken Uyarı 1 Zarar Azaltma Afet Koruma Düzeltme Etki Analizi Yeniden yapılanma İyileştirme Müdahale 3 4 Kriz yönetimi

10. İşletme gözüyle dört evre Zarar azaltma/önleme İş Etkilenme Analizi Hazırlık Planlama, test etme Yeniden Başlama Devam etme Müdahale Düzeltme İyileştirme İyileştirme

11. II. ZARAR AZALTMA Afet bir sonuçtur Afet =TehlikexHassasiyet Etkisi Büyük Afet Etkisi Küçük Afet Nasıl? Tehlike Hassasiyet Hassasiyet Tehlike Büyük Risk Küçük Risk

12. Yapısal Zarar Azaltma Depreme karşı binaları güçlendirme

13. Unsecured File Cabinets Yapısal Olmayan Riskler Sabitlenmemiş dolaplar

14. Güvenli Olmayan Raf Sistemleri ve Düzensiz Depolar

15. Kimyasallar İTÜ Kimya-Metalürji Fakültesi

16. İş Makinelerini de Sabitleyin

17. III. HAZIRLIK • Hemen gelecekteki faaliyeti düşünün! • Her zaman hazırlıklı olun! • Depremden sonra kitapçıkları ve planları okumaya vaktinizin olacağını düşünmeyin! • Binalar • Eşyalar 0 saniye 3saniye • Kendinizi koruyun!..

18. Kendinizi ve etrafınızdakileri kontrol edin • Ufak yangınları söndürün • Artçı şoklar için hazırlıklı olun 3dakika • Gerekirse güvenli yerlere tahliye edin • Gerekli bütün temasları yapındurumu rapor etmek için çabuk telefon görüşmeleri yapın • Mevcut iletişim yöntemlerini belirleyin • Kimlere erişebileceğinizi belirleyin • Aileler ve komşular ilk arama & kurtarmayı yapar 30 dakika

19. Yerel yönetimler ve yerel gruplar tarafından arama & kurtarma • Komşu iller yardıma gelebilir • TV kameraları siz hedef alır! • Ulusal müdahale başlar • ... 3saat

20. Tam ölçek arama & kurtarma • Ülke genelinde yardım • Yabancı ekipler gelebilir • “AfetTuristleri” gelebilir • Uluslar arası medya gelecektir • Yönetim Eleştirilir • Uykusuz Günler • Kurtarma safhasından Yardım Safhasına geçiş • ... 3gün

21. Rehabilitasyon & yeniden yapılandırma • ... 3hafta • Yeniden yapılandırma • Medya unutur • ... 3ay

22. “Plansızlığıplanlayanlar, başarısızlığa planlanmıştır” Afet Acil Yardım Planları

23. AFET KARAR / POLİTİKA SEVİYELERİ STRATEJİK KARAR DÜZEYİ TAKTİK KARAR VE MUAMELE DÜZEYİ OPERASYONDÜZEYİ

24. Kritik Görevler ve Görevlilerin Belirlenmesi Bu yönetim sistemi Matruşka gibifarklı büyüklükte olabilir ama her yerde aynı olmalıdır.

25. Alıştırma Masabaşı Egzersizi Yönlendirme Semineri Gerçek Boyutta Tatbikat İşlevsel Tatbikat AFETLERE HAZIRLIKTA TATBİKAT VE EGZERSİZLER En BasitEn Karmaşık Tatbikatların Tanımlanmasında T E M E L F E L S E F E Gerçekçi Ölçülebilir Basit Elde edilebilir Katkıya yönelik 2 3 1 4 5

26. IV. TAHMİN VE ERKEN UYARI

27. Deprem için bilimsel tahmin araştırmaları

28. UYARI ALARM Üç Adımda Erken Uyarı... TAHMİN • Kaynak • Yer • Zaman • Miktar • Olasılık Zaman • Kaynak • Tehlike • Yer • Zaman • Büyüklük • Olasılık • Koruyucu Önlemler Kesinlik

29. V. AFETLER

30. VI. ETKİ ANALİZİ • Ne oldu? Nerede oldu? • Kimler etkilendi? • Kurtarılan kaynaklar, mallar • Karar vericiler • Kime soracaksınız? • Ne soracaksınız? • Nasıl soracaksınız? • Bilgiyi nasıl saklayacaksınız? Bournemouth Univ., 2005

31. Afetlerin Dalga Etkisi • İşletmelerin durması • Gelir kaybı • İş kaybı • Yer değiştirme • Göçler • ...

32. 0 6 SAAT 12 SAAT 24SAAT AFETİN GELİŞMESİ STANDART OPERASYON PROSEDÜRLERİ (SOP) HAZIRLIK AFETE ÖZEL MÜDAHALE ULUSLARARASI ULUSAL İL İL İLÇE İLÇE İTFAİYE, POLİS, AMBÜLANS İTFAİYE, POLİS AMBÜLANS İTFAİYE, POLİS, AMBÜLANS VII. MÜDAHALE

33. Tesis Afet Müdahale Ekipleri (TAME) 1- Afete hazırlık 5- Hafif düzeyde arama- kurtarma 6- Afet psikolojisi ve ekip organizasyonu 2- Yangın söndürme ve alt yapı servis 3- Afet ile ilişkili tıbbi yardım I 7- Terörizme karşı bilinçlendirme 4- Afet ile ilişkili tıbbi yardım II 8- Temel davranışlar/ Egzersizler

34. "Bugünün iyi planı, yarının mükemmel planından çok daha iyidir" - Gal Georges S. Patton, US Army WWII