Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ

1. Tiết 45 Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ

2. I. Ẩn dụ 1. Bài tập 1 a/Ngữ liệu 1: Thuyềnơi có nhớbếnchăng Bếnthì một dạ khăng khăng đợithuyền Tình yêu thủy chung son sắt của người con gái trong xã hội cũ Di chuyển ngược xuôi  người con trai đi đây đó Thuyền Hình ảnh Cố định, thụ động chờ thuyền Người con gái thủy chung đợi chờ Bến

3. b/ Ngữ liệu 2 (2): Trăm năm đành lỗi hẹn hò Cây đa bến cũ,con đò khác đưa • Nơi cố định • Nơi hẹn hò, gặp gỡ Cây đa bến cũ Tâm trạng xót xa của người con trai bị lỡ duyên Hình ảnh • đã có con đò • khác đưa đón • chỉ việc cô gái đã đi lấy chồng Con đò khác

4. c/ Sự khác nhau giữa ngữ liệu (1) và (2): Cây đa bến cũ, con đò (2) Thuyền, bến (1) • Chỉ hai đối tượng cụ thể là chàng trai và cô gái • lời hứa thủy chung, đợi chờ của cô gái trong tình yêu • Không chỉ đối tượng cụ thểmà chỉ nhân vật trữ tình ngầm ẩn. • Tâm trạng lỡ duyên của chàng trai khi trở về chốn cũ Căn cứ vào mối quan hệ song song, tương đồng giữa các hình ảnh. Đặt các hình ảnh trong sự liên tưởng (so sánh ngầm)

5. 2. Nhận xét là sự định danh đối tượng này bằng đối tượng khác dựa trên quan hệ tương đồng (giống nhau) Ẩn dụ thực chất là so sánh ngầm (vế so sánh bị lược, chỉ còn vế được so sánh)

6. 3. Bài tập 2 b/ Ngữ liệu (3) a/ Ngữ liệu (1) Hình ảnh ẩn dụ Hình ảnh ẩn dụ Lửa lựu lập lòe Giọt long lanh rơi Giọt âm thanh Giọt màu sắc Giọt sương, giọt mưa xuân Hoa lựu đỏ lấp ló trong đám lá như đốm lửa Bức tranh thiên nhiên mùa hè sinh động, giàu màu sắc, âm thanh.mang nét đặc trưng của xứ Việt Vẻ đẹp, sức sống của mùa xuânđược cảm nhận bằng mọi giác quan

7. 4. Bài tập 3: Quan sát một vật gần gũi quen thuộc, liên tưởng đến một vật khác có điểm gióng với vật đó và viết câu văn có dùng phép ẩn dụ II. Hoán dụ 1. Bài tập 1: (1): Đầu xanh đã tội tình gì Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi (2): Áo nâu liền với áo xanh Nông dân liền với thị thành đứng lên

8. Hình ảnh 1 2 Đầu xanh Má hồng Áo nâu Áo xanh Tuổi trẻ Người phụ nữ đẹp Nông dân Công nhân Nhân vật Thúy Kiều Tầng lớp công - nông • Dùng bộ phận để chỉ cái toàn thể • - Lấy đắc điểm, tính chất để chỉ toàn bộ đối tượng.

9. 2. Nhận xét Dùng một đặc điểm, một nét tiêu biểu nào đócủa một đối tượng để gọi tên chính đối tượng đó Hoán dụ Dựa trên mối quan hệ gần gũi (kế cận) giữa các đối tượng 3. Bài tập 2 Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông Cau thôn Đoài nhớ trầu không thôn nào

10. a/ Phân tích hình ảnh ẩn dụvà hoán dụ Hình ảnh Ẩn dụ Hoán dụ Cau thôn Đoài Trầu không thôn nào Thôn Đoài Thôn Đông Ước mơ được kết duyên hạnh phúc của chàng trai đang yêu Người thôn Đoài đang nhớ người thôn Đông. Quan hệ gần gũi: Vật chứa và̀ vật được chứa Quan hệ giống nhau: tình yêu Gắn bó tự nhiên như cau-trầu

11. b/ Sự khác nhau giữa câu “Thôn Đoài…” với câu “Thuyền ơi…” Thuyền ơi có nhớ bến chăng… Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông… Hình ảnh ẩn dụ: Thuyền, bến Hình ảnh hoán dụ: Thôn Đoài, Thôn Đông Tình yêu thủy chung, son sắt đợi chờ của cô gái. Nỗi tương tư của chàng trai thôn Đoài với cô gái thôn Đông

12. 4. Nhận xét chung: phân biệt ẩn dụ và hoán dụ