1 / 83

Aðgengismál á Netinu

Aðgengismál á Netinu. Vinnureglur – WCAG 2.0. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is. Inngangur. Nú ætlum við að fara yfir þá þætti sem helst skipta máli varðandi bætt aðgengi á vefjum.

simone
Download Presentation

Aðgengismál á Netinu

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Aðgengismál á Netinu Vinnureglur – WCAG 2.0 Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  2. Inngangur • Nú ætlum við að fara yfir þá þætti sem helst skipta máli varðandi bætt aðgengi á vefjum. • Þetta eru leiðbeiningar fyrir þá sem skrifa eða setja inn efni, myndir og skjöl en gagnast vonandi fleirum líka. • Tekið skal fram að efnið er ekki tæmandi, en tekið er á aðalatriðunum. • Nánari upplýsingar er að finna í Vefhandbókinniá UT-vefnum. • http://www.ut.is/vefhandbok Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  3. Hvað er aðgengi? • Vefaðgengi (e. web accessibility) felur í sér að vefir séu aðgengilegir öllum – líka fólki með sérþarfir. • Þegar vefur er búinn til með ákveðna þætti í huga hafa allir notendur jafnan aðgang að upplýsingunum sem á honum eru og virkni. • Myndskeiðfrá BBC – Click Accessibility • http://www.youtube.com/watch?v=U2VVxrWun6A&feature=related Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  4. Hvað er aðgengi? • Aðgengi byggir á því að vefir séu hannaðir og búnir til samkvæmt alþjóðlegum stöðlum. • W3C Web Accessibility Initiative • http://www.w3.org/WAI/ • Alþjóðlegur samstarfshópur • Mikilvægt!!! • Að huga að aðgengi, það gagnast öllum • ... líka ófötluðum notendum. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  5. Hvers vegna aðgengi? • Rúmlega 600 milljónir manna í heiminum eru fatlaðir á einhvern hátt, um 10-15% í hverju þýði. • Samkvæmt erlendum spám frá 1991 þá eru 30% líkur á því að einstaklingur á aldrinum 35-65 ára hljóti einhvers konar fötlun. • Notendur eldri en 50 ára er sá hópur notenda sem ráðstafar hvað mestu fé á Netinu. • Áætlað er að eftir 20 ár mun 20% af þýði samanstanda af öldruðum. • Ekki má horfa fram hjá því að með aðgengilegri vefsíður stuðla að því að stærri hópur notenda hafi aðgang að þeim, auglýsingar ná til breiðari markhópa og rúsínan í pylsuendanum er að líkurnar á því að þessi hópur versli á vefjum aukast töluvert. • Ráðstöfunartekjur fatlaðra eru hærri en marga grunar (sérstaklega erlendis t.d. 40 milljarðar punda í Bretlandi). Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  6. Hvers vegna aðgengi? • Ýmsir hópar fatlaðra • Blindir: - þurfa að nota skjálesara, vefsíður þurfa að vera rétt hannaðar. • Sjónskertir: - sjá illa smáan texta. Litir þurfa að vera skarpir t.d. svart á hvítu en ekki ljósblátt á bláum grunni. • Heyrnalausir: - skertur málskilningur og margmiðlunarefni eins og auglýsingar sem eru ekki textaðar. • Flogaveikir: - myndir á skjám mega ekki blikka hratt. • Hreyfihamlaðir: - þarf að vera hægt að nota TAB lykilinn á öllum vefnum þ.e. ekki bara mús. • Notendur með skertan skilning/námsörðugleika: - mál má ekki vera flókið né tyrfið (til dæmis sérfræðiheiti og skammstafanir) og efni þarf að vera vel upp sett og skýrt. • Lesblindir notendur: - má ekki nota mikið af skáletruðum texta, texta í hástöfum og serif- fonta. Línubil þarf að vera gott og ekki má vera mikill textaflaumur heldur þarf efni að vera vel aðgreint með fyrirsögnum. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  7. Hvers vegna aðgengi? • Lög og reglur annars staðar • Lög hafa verið sett í Bandaríkjunum (section 508) þess efnis að upplýsingar á Netinu þurfa að vera aðgengilegar öllum notendum þ.m.t. PDF skjöl. Að minnsta kosti 2 lögsóknir hafa farið í gegn (árið 2004) og fyrirtæki þurftu að greiða þeim notendum sem höfðuðu málsókn (hvort fyrirtæki um sig þurfti að greiða um $20.000). • Lög hafa einnig verið sett í Bretlandi (DDA) en eru aðeins víðari í túlkun. Það er þó hægt að túlka þau á þann veg að upplýsingar eigi að vera aðgengilegar á Netinu. Engar lögsóknir enn sem komið er en nokkrar í farveginum. • Í Ástralíu eru svipuð lög og í Bretlandi og þar fór ein lögsókn í gegn árið 2000 og stofnunin sem um ræddi var sektuð. • Önnur lönd eru mislangt á veg komin í stöðlum og lagagjöf. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  8. Helstu tæki og tól • Supernova/HAL 5.0 (eða nýrri útgáfur af skjálesara) (les það sem fyrir kemur á skjá.). Supernova er í raun skjástækkari en HAL er talgervillinn. Notað á hverri síðu sem tekin er út. • Jaws: skjálesari (minna notaður en Supernova hér á landi). Í Bretlandi er Jaws og IBM Home Page Reader mest notað. • Lynx textavafri: Ekki margir sem nota en nauðsynlegt að prófa vefi með Lynx textavafra til að sjá hvernig vefir eru uppbyggðir varðandi töflur og myndir o.fl. Prófað á hverri síðu sem tekin er út. • Braille lyklaborð: (ekki margir sem nota það enda dýrt og ekki margir sem eru kunnugir Braille blindraletrinu). • Mismunandi vafrar: Mikilvægt er að prófa síður með mismunandi vöfrum vegna aukinnar notkunar. Við prófum allar síður sem taka skal út með Mozilla Firefox, Opera og Internet Explorer (ásamt fyrrnefndum Lynx textavafra). Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  9. Heimildir Önnur gagnleg tól • Ýmis tól sem má nýta sér til að gera vefi aðgengilega • – það skal þó tekið fram að ekkert tól getur sagt til um með sjálfvirkum hætti hvort vefur sé aðgengilegur eða ekki. • Achecker - http://achecker.ca • Wave - http://wave.webaim.org/ • Webxact - http://www.w3c.hu/talks/2006/wai_de/mate/watchfire.html • Etre Accessibility Tool - http://www.etre.com/tools/accessibilitycheck/ • TAW - http://www.tawdis.net/ingles.html?lang=en • Vischeck (fyrir lesblindu) - http://www.vischeck.com/ • Accesscolor tool - www.accesskeys.org/tools/color-contrast.html • Browser Shots, til að skoða hvernig vefir birtast í ólíkum vöfrum – http://browsershots.org Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  10. Önnur gagnleg tól • Tól sem má hlaða niður • TAW add on for Firefox - https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/taw3-with-a-click/ • Color doctor (þarf að hlaða niður) - http://www.fujitsu.com/global/accessibility/assistance/cd/ • Color selector (þarf að hlaða niður) - http://www.fujitsu.com/global/accessibility/assistance/cs/ • Mozilla/Firefox Accessibility extension http://firefox.cita.uiuc.edu/index.php • Listi yfir virkni í AIS Web Accessibility Toolbar í IE: http://www.visionaustralia.org/info.aspx?page=619http://webaim.org/resources/ais/ (einfaldari listi) Listi yfir virkni sem er í boði fyrir Web Developer Toolbar í Firefox:http://webaim.org/articles/evaluatingwithfirefox/ Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  11. Önnur gagnleg tól Yfirfer kóðann http://validator.w3.org/ Finnur brotna tengla http://validator.w3.org/checklink Yfirfer stílsnið CSS http://jigsaw.w3.org/css-validator/ Listar yfir ýmis gagnleg tól WAI listi yfir tól – öll helstu aðgengistólin: http://www.w3.org/WAI/ER/tools/complete Annar listi ágægur listi – ókeypis eða ódýr tól: http://www.sc.edu/scatp/webaccesstools.htm Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  12. Vinnureglur vegna aðgengismála Vinnureglur Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  13. WCAG 2.0 gátlisti (AA) Vinnureglur vegna aðgengismála • Allt efni sem er sett fram í öðru formi en texta þarf einnig að vera aðgengilegt sem texti til að notendur geti nýtt sér aðra framsetningu, svo sem stærra letur, Braille, talmál eða tákn. • Myndefni sem sett er fram á vefjum þarf einnig að vera hægt að miðla á annan hátt. • Búa þarf þannig um efni að mismunandi tæki og tól geti lesið úr því sömu upplýsingar. • Notendur þurfa að sjá eða heyra efni og geta aðskilið efni í forgrunni frá bakgrunni. • Vefsíður þurfa að búa yfir fullri virkni hjá notendum sem nýta sér eingöngu lyklaborð við skoðun vefja. • Veita þarf notendum nægan tíma til að lesa efni og vinna á vefsíðum. • Ekki hanna efni á þann hátt sem vitað er að geti valdið flogaköstum. • Útfæra þarf leiðir til að hjálpa notendum að finna efni og ákvarða hvar þeir eru staddir á vefsvæðum hverju sinni. • Ganga þarf þannig frá texta að hann sé læsilegur og skiljanlegur. • Vefsíður þurfa að virka með fyrirsjáanlegum hætti. • Hjálpa þarf notendum að forðast og leiðrétta mistök. • Ganga þarf úr skugga um að öll tækni vefsíðunnar styðji staðla, tryggja þarf að framtíðartækni og hjálpartæki sem notendur nýta sér til að skoða vefi virki. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  14. Annað - sem horft hefur verið til Vinnureglur vegna aðgengismála • Forgangur 3 (AAA): • Efni vefjarins skal þýtt yfir á táknmál. • Stillingar þurfa að vera í boði fyrir lesblinda notendur (fjöldi mismunandi stillinga s.s. leturbil, línubil, litir sérhljóða, leturgerðir, stærð, bakgrunnur og forgrunnur o.fl). • Efni vefjarins skal dregið saman í auðlesið efni. • Ekki krafa en getur verið gagnlegt og í sumum tilfellum auðvelt að bæta við. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  15. Hvernig virka skjálesarar? Vinnureglur vegna aðgengismála • Myndskeið um skjálesara • Web Accessibility through the eyes of a screen reader (3,04 mín)http://www.youtube.com/watch?v=d5oZf9ULAyw • JAWS Screen Reader - Hear an Example (1,23 min)http://www.youtube.com/watch?v=IK97XMibEws&feature=related • Introduction to screenreaders - JAWS (0.5 sek)http://www.youtube.com/watch?v=8yWgoPW0nxM&feature=related • Looking at the J K Rowling website with the Jaws screen reader (1,20 mín) • http://www.youtube.com/watch?v=u1xxAgVat64 • Laptops, Braille Displays, Screen Readers & Screen Enlargement - Assistive Technology for the Blind (1,03 mín) • http://www.youtube.com/watch?v=lLaUx7BJ4r0 Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  16. Myndskeið um aðgengismál Vinnureglur vegna aðgengismála • Carsonified – Think Vitamin (vefráðgjafar) • http://membership.thinkvitamin.com/library/accessibility/?cid=106 • Mjög góð umfjöllun um aðgengismál og ólíka hópa • Athugið að um áskriftarvef er að ræða, en hægt er að horfa einhver myndskeið án þess að skrá sig. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  17. 1. Myndnotkun

  18. Myndnotkun Vinnureglur vegna aðgengismála • Blindir og sjónskertir notendur nota skjálesara/raddgervil til að lesa vefsíður og til að koma til móts við þennan notendahóp þarf að fylgja skýringartexti með myndum, svokallaður „alt“-texti. Skýringar með myndum þurfa að vera lýsandi. • Setja þarf ALT texta á allar myndir (ef þær eru mikilvægar fyrir efni síðunnar), myndahnappa og myndatengla. • Fyrir lengri lýsingar eins og kort eða skipurit skal bjóða upp á html síðu (þó má bjóða upp á ALT texta í staðinn). Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  19. Myndnotkun Vinnureglur vegna aðgengismála • ALT texti þarf að vera lýsandi og skýr, orð eins og mynd1, skreytimynd eru ekki skýr heldur ætti frekar að nota Barn að leik. Notkun fer eftir aðstæðum: • Ef myndir eru aðeins til skrauts og ekki mikilvægar hvað innihald eða umfjöllun á síðunni varðar má skilgreina myndir sem tómar þ.e. alt=“” Þetta er gert á eftirfarandi hátt: • Nota má tóman ALT texta ef texti fylgir myndum (fyrir ofan eða neðan mynd). Textinn þarf að vera lýsandi fyrir efni myndarinnar. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  20. Myndir Vinnureglur vegna aðgengismála • Dæmi um hvernig á ekki að gera: • „Fréttamynd 262771.” • Hér væri nægilegt að hafa myndina tóma • þ.e. alt=“” því hún er útskýrð fyrir neðan. Dæmi um hvernig er best að gera: „Hallveig Andrésdóttir vinningshafi skemmtiferðar 2005 og Sólveig Hjaltadóttir frá TM.” Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  21. Myndatenglar Vinnureglur vegna aðgengismála • Ávallt skal gefa notendum hugmynd um hvert er verið að leiða þá. Dæmi um hvernig á ekki að gera: • Dæmi um hvernig er best að gera: • Stutt myndskeið um myndatengla og skjálesara (og textavafra): • http://www.nomensa.com/blog/2011/understanding-the-purpose-of-an-image-using-alt-text/ Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  22. Myndahnappar Vinnureglur vegna aðgengismála • Mikilvægt er að myndahnappar hafi skýran ALT texta (þetta á aðeins við ef hnapparnir eru skilgreindir sem „input type=“image”). Dæmi um hvernig á ekki að gera: Hér vantar ALT texta á myndahnapp sem skilgreindur hefur verið sem mynd. Aldrei ætti að nota myndatengla með <a> eigindinu fyrir hnappa. • Dæmi um hvernig er best að gera: • Hér hafa hnapparnir annars vegar • verið skilgreindir með <input> eigindi (efri hnappurinn) (skjálesarinn les textann sjálfkrafa) • Neðri hnappurinn hefur verið skilgreindur sem <button> með ALT texta. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  23. 2. Myndefni sem sett er fram á vefjum þarf einnig að vera hægt að miðla á annan hátt

  24. Hljóðskrár og myndskeið (leikin, teiknuð): Vinnureglur vegna aðgengismála • Ef um efni eins og beinar útsendingar eða auglýsingar er að ræða ætti að bjóða upp á textað efni á rauntíma fyrir heyrnarlausa eða aðra sem þurfa á slíkri stoð að halda. • Best er að notast við yfirskrift eða captions. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  25. Hljóðskrár og myndskeið (leikin, teiknuð): Vinnureglur vegna aðgengismála • Einnig er hægt er að fara þá leið að bjóða upp á textaskrár af auglýsingum (athugið að með þessu er einnig verið að stækka þann hóp notenda sem hefur aðgang að auglýsingum). • Koma þarf fram hvert efni auglýsingarinnar er sem og lýsing á því sem er að gerast í myndskeiðinu t.d.: • Auglýsing frá Símanum, auglýsing vegna Símavina...... Sveppi og Auddi takast á í Villta vestrinu og Auddi dettur af hestbaki. Auddi segir við Sveppa....... og Sveppi svarar........ Einnig mætti birta bara lýsingu af auglýsingunni þ.e. Vissir þú að Líf- og sjúkdómatrygging fyrir þrítugan karlmann....... Hvor leiðin er farin, fer eftir efni auglýsinga/ myndskeiða. • Dæmi um hvernig er best að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  26. Adobe Flash Vinnureglur vegna aðgengismála • Fyrir Flash myndir á að nota NAME og DESCRIPTION tögin eins og boðið er upp á í Adobe Flash hugbúnaðinum. Þrátt fyrir að íslenskir skjálesarar lesi ekki þessar viðbætur eins og er, munu þeir gera það í framtíðinni. • NAME ætti að nota fyrir styttri lýsingar (undir 500 orð) t.d. fyrir styttri auglýsingar en DESCRIPTION ætti að notast fyrir lengri lýsingar (yfir 500 orð). • Fyrir neðan eða ofan allar Flash auglýsingar ætti að setja hvítan texta (svo almennir notendur sjái hann ekki). Stærð textans skiptir ekki máli (en gott að hafa hann eins lítinn og hægt er t.d. 1 px) til að rugla ekki uppsetningu á öðru efni á síðu. Efni textans á að endurspegla efni Flash auglýsingarinnar t.d.: Flash auglýsing: Kynntu þér tilboð á nýjustu bók Jóns Jónssonar (Ath. hafið tengilinn með ef það er viðeigandi). Þetta er til þess að notendur skjálesara hafi aðgang að efni auglýsingarinnar. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  27. Myndskeið fyrir heyrnarlausa notendur Vinnureglur vegna aðgengismála • Í forgangi 3 hjá SJÁ er krafa um að þýða vef af íslensku yfir á táknmál. Hafa ber í huga að táknmál er fyrsta tungumál heyrnarlausra, íslenskan er það ekki. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  28. 3. Búa þarf þannig um efni að mismunandi tæki og tól geti lesið úr því sömu upplýsingar

  29. Villumeldingar í formum Vinnureglur vegna aðgengismála • Ekki er nægjanlegt að merkja tilskilin svæði þannig að þau birtist í rauðu. • Dæmi um hvernig er best að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  30. Nauðsynlegir reitir í formum (stjörnur) Vinnureglur vegna aðgengismála • Stjarnan þarf að birtast fyrir framan orðið sem reiturinn á við, ekki fyrir aftan orðið né reitinn. Athugið að þetta atriði er ekki tekið fram í gátlistum heldur hafa blindir notendur sem og sjónskertir bent á þetta. Dæmi um hvernig á ekki að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  31. Nauðsynlegir reitir í formum (stjörnur) Vinnureglur vegna aðgengismála • Stjarnan þarf að birtast fyrir framan orðið sem reiturinn á við, ekki fyrir aftan orðið né reitinn. Athugið að þetta atriði er ekki tekið fram í gátlistum heldur hafa blindir notendur sem og sjónskertir bent á þetta. • Stutt myndskeið um form og lables: • http://www.youtube.com/watch?v=T5OClvFL8I8 • Dæmi um hvernig er best að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  32. Töflunotkun Vinnureglur vegna aðgengismála • Töflur ætti einungis að nota ef um töflugögn er að ræða (ekki til að stilla af útlit). Skjálesarar eiga oft erfitt með að lesa innihald sem sett er fram í töflum nema þær séu rétt skilgreindar. Skilgreina þarf fyrirsagnir töflunnar sérstaklega með því að nota th-merki í stað td-merkis í kóða. Þannig veit vafrinn og einnig skjálesari að þarna sé fyrirsögn og gefur notendum það til kynna. Þetta þyrfti að gera fyrir allar fyrirsagnir töflunnar. • Rétt skilgreining: Skjálesari les; Ávöxtur: Epli, ananas. Grænmeti, Gulrót, kúrbítur. • Röng skilgreining: Skjálesari les; Ávöxtur, grænmeti, epli, gulrót, ananas, kúrbítur. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  33. 4. Notendur þurfa að sjá eða heyra efni og geta aðskilið efni í forgrunni frá bakgrunni. Góðskerpaá milliletursogbakgrunns Lélegskerpa á millileturs og bakgrunns

  34. Texti Vinnureglur vegna aðgengismála • Sjónskertir notendur eiga erfitt með að lesa of ljóst eða of smátt letur. • Gott er því að bjóða upp á stækkun leturs. Breytingar á bakgrunnslit og letri nýtast einnig vel sjónskertum og lesblindum sem og tækni eins og Vefþulan. Dæmi um hvernig er best að gera: Stillingar.is Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  35. Andstæður í letri og bakgrunni Vinnureglur vegna aðgengismála • Almennt er mælt með að skerpa (e. contrast) sé í hlutfalli 4.5:1 nema að um sé að ræða texta sem sé 14 punktar feitletraður eða stærri. Dæmi um hvernig á ekki að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  36. Litir á tenglum og bakgrunni Vinnureglur vegna aðgengismála • Hefð er fyrir því að skilgreina tengla bláa og undirstrikaða. Þetta á sérstaklega við tengla sem birtir eru samhliða texta í meginmáli vefsíðu. Tenglar sem notendur hafa heimsótt eru gerðir fjólubláir. Dæmi um hvernig er best að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  37. PDF Skjöl Vinnureglur vegna aðgengismála • Hafa þarf í huga að PDF-skjöl virka að mörgu leyti eins og vefsíður og um þau gilda sömu reglur varðandi aðgengi. Ganga þarf úr skugga um að skjöl séu rétt skilgreind fyrir skjálesara eða að textaútgáfur/aðgengileg skjöl séu í boði fyrir mikilvæg skjöl vefjarins (þar má nefna ársskýrslur eða umsóknir). • Mælt er með því að birtingu Word og PowerPoint skjala verði hætt alfarið þar sem þau skapa ákveðin vandamál fyrir notendur sem eiga ekki viðkomandi hugbúnað á tölvum sínum. • Ítarlegar leiðbeiningar hafa verið gefnar út um hvernig megi útbúa skjöl í Microsoft Word og breyta þeim í PDF með aðgengi allra að leiðarljósi. Sjá UT-vefinn.http://www.ut.is/media/utvefur-skjol/leidbeiningar_adgengileg_pdf_skjol_loka.pdf Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  38. 5. Vefsíður þurfa að búa yfir fullri virkni hjá notendum sem nýta sér eingöngu lyklaborð við skoðun vefja.

  39. TAB hnappurinn Vinnureglur vegna aðgengismála • Markmiðið er að allar aðgerðir á síðunni virki þegar eingöngu er stuðst við lyklaborð. Þegar öll virkni er til staðar með lyklaborði er nokkuð öruggt að notendur sem nýta sér skjálesara eða önnur hjálpartæki geti nýtt sér efni og innihald vefja. • Það þarf ávallt að skoða hvaða virkni er í boði fyrir notendur á síðunni. Dæmi um virkni er að ýta á tengla, valmyndir, hnappa, gátreiti, myndir og ef til staðar er möguleiki á að velja, draga og eyða efni eða texta í einhverjum tilgangi þarf að tryggja að það sé einnig hægt með því að styðjast við lyklaborð eingöngu. • Best er að fara í gegnum hverja síðu einungis með TAB hnappinum og sjá hvort að einhverju sé ábótavant. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  40. 6. Veita þarf notendum nægan tíma til að lesa og nýta efni.

  41. Tími Vinnureglur vegna aðgengismála • Til að tryggja notendum nægan tíma á vefsíðum þarf að minnsta kosti eitt af eftirtöldum atriðum að eiga við: • Slökkva á. Notandi getur slökkt á tímafresti eða vinnulotu áður en hún hefst, eða • Stilla. Notanda er heimilt að stilla frest áður en vinnulota hefst sem er að minnsta kosti tíu sinnum lengri en sjálfgefin stilling, eða • Lengja. Notandi er varaður við áður en tíminn rennur út og getur fengið að minnsta kosti 20 sekúndur til að framlengja frest með einfaldri aðgerð. Notanda sé þá einnig heimilt að framlengja frest að minnsta kosti tíu sinnum, eða • Um er að ræða rauntíma. Tímalotan er ófrávíkjanleg, til dæmis þegar um er að ræða uppboð og þar með eiga ofangreind atriði ekki við, eða • Tímalotan er nauðsynleg. Lotan er nauðsynleg og að lengja hana myndi ógilda þá virkni sem boðið er upp á, eða • 20 tíma reglan. Frestur er lengri en 20 klst. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  42. Stillingar fyrir notendur Vinnureglur vegna aðgengismála • Til að ná fram fyrrgreindum þáttum er hægt að bjóða notendum upp á ýmsar stillingar. Athugið eftirfarandi atriði: • Stilla hak á síðu sem virki þannig að notanda sé heimilt að framlengja lotu. Þetta er gert fyrir einstaklinga sem vinna ekki jafn hratt og aðrir og þurfa nauðsynlega lengri frest til að vinna á opinberum vefjum. • Birta tilkynningu til notanda þegar tími er að renna út og gera honum kleift að framlengja tíma sinn. Þessi aðferð gerir það einnig að verkum að ef notandi er farinn frá tölvunni þá rennur lotan út og tryggt er að aðrir sem gætu komist að tölvunni nái ekki að vinna í nafni notanda. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  43. Stöðva virkni sem hreyfist, blikkar eða skrunar Vinnureglur vegna aðgengismála • Hér er um að ræða viðmið sem gerir notanda kleift að slökkva á efni sem hreyfist (til dæmis borðar), blikkar eða skrunar (e. scrolling information) á síðu sem uppfyllir eitt eða fleiri af eftirtöldum atriðum: • (1) Upplýsingar hefjast sjálfkrafa, (2) taka meira en fimm sekúndur og (3) er kynnt samhliða öðru efni. • Notendur þurfa að hafa aðgang að tækni sem stöðvar, setur á hlé eða felur efni sem hreyfist, blikkar nema að efnið sé talið nauðsynlegt. Einnig þarf að vera til staðar tækni sem gerir notendum kleift að leyfa efnisveitunni að fara aftur af stað. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  44. Stöðva virkni sem hreyfist, blikkar eða skrunar Vinnureglur vegna aðgengismála • ‘News ticker’ getur skapað mörg vandamál fyrir ótal marga fatlaða notendur t.d. sjónskerta, lesblinda, notendur með skerta greind, hreyfihamlaða og síðast en ekki síst blinda notendur þar sem skjálesarar geta ‘fest sig’ í þeim. Dæmi um hvernig á ekki að gera: Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  45. 7. Ekki hanna efni á þann hátt sem vitað er að geti valdið flogaköstum.

  46. Blikkandi myndir Vinnureglur vegna aðgengismála • Varast ber notkun blikkandi mynda en slíkt getur framkallað köst hjá flogaveikum einstaklingum og mígrenissjúklingum. Ef myndir eru á hreyfingu, t.d. „flash“-myndir, er rétt að gefa notendum kost að stöðva slíkar myndir. Blikkandi myndir eru einnig til ama fyrir aðra notendur. • Engin mynd má blikka oftar en þrisvar sinnum á 1 sekúndu. • Vara má notendur við fyrirfram ef blikk er í vændum. • Ef blikk er óumflýjanlegt af einhverjum ástæðum þarf það að slökkva sjálfkrafa á sér innan ákveðins tíma en ýmsir gátlistar stinga upp á 5 sekúndum í því sambandi. • Hreyfimyndir eru einnig vandmeðfarnar. Texti á hreyfingu skapar ýmisleg vandamál, sérstaklega fyrir fatlaða einstaklinga eða þá sem eiga erfitt með lestur. • Forðist notkun hreyfimynda ef aðrar lausnir eru mögulegar. • Leyfið notendum að stöðva hreyfimyndir ef þær eru í notkun. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  47. Blikkandi myndir Vinnureglur vegna aðgengismála • Blikkandi myndir geta valdið óþægindum fyrir notendur. Í nýjustu vöfrum er þó hægt að slökkva á auglýsingum. Sumir vefir eru hlaðnir hreyfimyndum Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  48. 8. Útfæra þarf leiðir til að hjálpa notendum að finna efni og ákvarða hvar þeir eru staddir á vefsvæðum hverju sinni..

  49. Vefflokkar Vinnureglur vegna aðgengismála • Þarfagreining: Hvort sem það stendur til að hanna vef frá grunni eða endurskipuleggja eldri vef er rétt að gera greiningu á því hvaða hlutverki vefurinn eigi að þjóna og skilgreina út frá því yfirflokka og undirflokka vefsins. • Rýnihópar: Slíka greiningu er gott að gera í rýnihópum þar sem þátttakendur skoða tillögur að efni síðunnar og skipta því niður í flokka. Slíkt má gera með notkun spjalda þar sem flokkar eru skráðir niður á hvert spjald og þeim svo raðað upp eftir umræðu og forgangsröðun hópsins. • Veftré: Þarf alltaf að vera á sama stað og breytast ekki á milli síðna. Með því að tryggja enn fremur að flokkar leiðarkerfis séu alltaf eins gefst notendum alltaf tækifæri á að smella á flokka sem þeir þekkja sérstaklega, þannig er einnig komið í veg fyrir að notendur tapi yfirsýn yfir vefinn í heild sinni. • Markhópar: Ef margir ólíkir hópar munu koma til með að nýta sér þjónustu vefsins gæti verið gott að skipta þeim upp í sérstaka markhópa. Markhópar geta verið „eldri borgarar“, „nemendur“ o.s.frv. Þegar viðkomandi smellir á sinn hóp þá birtist veftré sem er hannað sérstaklega með þarfir og væntingar hópsins í huga. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

  50. Mismunandi leiðir að efni Vinnureglur vegna aðgengismála • Það er alltaf gott að gefa notendum færi á að leita að efni á annan máta. Góð regla varðandi leiðarkerfi og skjálesara er að gefa notendum kost á að „hoppa yfir endurtekið efni“ og fara beint í meginmál. Auðvelt er að útfæra þetta í stílsniðum og tengillinn getur einnig verið falinn svo að skjálesarar finni hann en ekki notendur sem þurfa þess ekki. • Atriðaorðaskrá eða A-Z listi yfir efnisflokka vefsins getur verið til hagsbóta fyrir notendur. Þetta gæti hentað stórum og efnismiklum vefjum sérlega vel. • Notkun brauðmolaslóða er önnur leið sem sýnir notendum hvar þeir eru staddir á vefnum hverju sinni. • Notendur geta því áttað sig betur á hvar þeir eru staddir í veftrénu og geta auðveldlega vafrað til baka og á milli flokka. Þessi slóð er yfirleitt sett efst á hverja síðu og er breytileg eftir því hvar notendur eru staddir hverju sinni. Jóhanna Símonardóttir | Sjá ehf – óháð ráðgjöf | johanna@sja.is

More Related