420 likes | 653 Views
Tanecikli Madde. 6.ÜNİTE :MADDE VE ISI. HAZIRLAYAN : Salih Zeki GÖKÇE. Sevgili öğrenciler;
E N D
Tanecikli Madde
6.ÜNİTE :MADDE VE ISI HAZIRLAYAN : Salih Zeki GÖKÇE Sevgili öğrenciler; Bu ünitedeki amacımız; ısı enerjisini maddenin tanecikli doğası ile ilişkilendirerek ısı iletim yollarını keşfedebilmek,ısı iletimi ve yalıtımını irdeleyerek ısı yalıtım teknolojisini kavrayabilmektir.
MADDE VE ISI KONULAR: 1)MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI 2)ISININ YAYILMASI 3)ISI YALITIMI
1)MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI • Bütün maddeler tanecikli yapıya sahiptir. • Taneciklerin hareketi ile maddenin ısınması arasında bir ilişki var mıdır?
Etkinlik -1 >>> Bir beherin veya deney tüpünün üçte ikisine kadar su doldurup yavaş yavaş ısıtalım. >>> Sudaki hareketleri gözlemleyelim: >>> Görünen hareket, ısınan molekül yığınlarının hareketidir. (Moleküller tek tek gözle görülemeyecek kadar küçüktür.) Isı ve hareket ilişkisi sıvı ve gazlarda kolayca görülebilir. Sonuç: MADDELER ISINDIKÇA MOLEKÜLLER HIZLANIR.
Cevaplayalım… • Beherdeki su ısınırken neler gözlemlediniz? • Hareket edenler tek bir molekül mü yoksa molekül yığınları mı? • Bu deneyde ısı veren ve ısı alan maddeler nelerdir? • Su, ısıyı ısı kaynağından nasıl almış olabilir?
ETKİNLİK-2 Bir elektrik sobası veya ocağını,çıplak direnç telleri üste gelecek şekilde yerleştirip güç kaynağına takalım. Ocağın 20-30 cm üstünden geçen bir el feneriyle oluşturulmuş ışık huzmesini beyaz bir arka zemine(duvar olabilir.)düşürelim. Direnç akkor haline gelirken ısınan havanın içinde hareket olup olmadığını arkaplanda gözlemleyelim.
Bilgi: • Etkinliğimizdeki ısı alışverişi kısmen,doğrudan temas ile olmuştur. • Teldeki veya alevdeki hızlı moleküller hava moleküllerine çarpıp onları hızlandırmıştır.
MADDE BİLGİSİ • KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDEDENİR. • Maddenin şekil almış haline cisim denir • Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir • Maddeler doğada katısıvıgaz halindebulunabilir
A-Maddenin KATI hali • Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır • Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır • Moleküller titreşimhareketi yaparlar. • Örnekler :Bardak saat masa sıra vs
B-Maddenin SIVI hali • Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır • Şekilleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar • Tanecikler arası boşluk daha fazladır • Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır • Akışkandır(moleküller birbirinin üzerindenkayar) • Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs
C-Maddenin GAZ hali • Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar • Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise çok azdır • Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler • Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs
KIRAĞILAŞMA ERİME BUHARLAŞMA KATII SIVI GAZ YOĞUNLAŞMA DONMA SÜBLİMLEŞME ISI VERİR DÜZENLİLİK ARTAR MADENİN HAL DEĞİŞİMİ Isı alır DÜZENSİZLİK ARTAR
Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri • RENK • SAYDAMLIK VE OPAKLIK • KOKU TAD • SERTLİK YUMUŞAKLIK
Maddenin ORTAK özellikleri • KÜTLE • HACİM • EYLEMSİZLİK • ELEKTRİKLİ YAPI BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER
Hangisi Sıkışır? Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi?
ORGANİZMAYI OLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR ORGAN HÜCRE ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI????? HÜCREYİ OLUŞTURAN KARBONHİTRATVE YAĞ ATOMLAR
Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Elementler saf maddelerdir.
Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. Bu atom kümelerineMOLEKÜLdenir.
Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken; bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur. Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır.
MOLEKÜLLER KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) BASİT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM)
BİLEŞİK Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. İki yada daha fazla çeşitte element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddeye denir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ • Fiziksel özellikler • Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir. • Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir
fiziksel değişimler • Kömürün toz haline gelmesi• Demirin tel ve levha haline gelmesi• Kağıdın yırtılması• Suyun buharlaşması• Şekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz.*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel
Kimyasal özellikleri • Kimyasal özellikleri • Maddenin maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir. • Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir. • Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suylareaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.
kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı *** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. *** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.
BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY GERÇEKLEŞTİRİYORDUR.
SAF (ARI) MADDELER • Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir atomlar moleküller
elementler • Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler . H:HİDROJEN O:OKSİJEN C:KARBON Fe:DEMİR
bileşikler • İki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BİLEŞİK DENİR Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR
SAF OLMAYAN MADDELER KARIŞIMLAR • İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞAKARIŞIM DENİR • KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER
TİTREŞİM ÖTELEME