Stan recyklingu samochodów w Polsce

1. Stan recyklingu samochodów w Polsce Konferencja 2003-05-16 Referat „Quo Vadis Recykling Samochodów” Jerzy Izdebski Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów

2. Zawartość wystąpienia • Spojrzenie na rynek samochodów z punktu widzenia ich recyklingu. • Stan przygotowania infrastruktury recyklingu do realizacji zadań recyklingu samochodów. • Zjawiska mające zasadniczy wpływ na stan recyklingu samochodów w Polsce. • Stowarzyszenie FORS i jego udział w rozwoju recyklingu w Polsce i współpraca z EGARA • Wnioski i propozycje FORS w celu poprawy stanu recyklingu samochodów.

3. 1.1. Spojrzenie na rynek samochodów z punktu widzenia ich recyklingu • Pojazdy eksploatowane w Polsce i ich struktura • Pojazdy wprowadzane do eksploatacji • Rynek zużytych lub nie nadające się do użytkowania pojazdów w Polsce • Szacunki i problemy

4. 1.2. Dane z podziałem na województwa Opracowanie firmy AMBIT

5. 1.3. Stan parku samochodowego w Polsce poszczególnych latach Opracowanie firmy AMBIT

6. 1.4. Różnica między liczbą samochodów zarejestrowanych po raz pierwszy i przyrostem liczby samochodów zarejestrowanych w danym roku Opracowanie firmy AMBIT

7. 1.6. Struktura wieku samochodów eksploatowanych w Polsce w roku 1999 (Dane SAMAR) Procentowy udział poszczególnych lat produkcji w eksploatowanych samochodach

8. 1.7. Opracowanie firmy AMBIT

9. 1.8. Prognozy liczby samochodów do demontażu w poszczególnych latach Opracowanie firmy AMBIT

10. 1.9. liczba Rok produkcji samochodów Dane i opracowanie firma AMBIT

11. 2.1 Stan przygotowania infrastruktury technicznej i organizacyjnej do realizacji zadań recyklingu samochodów w Polsce • Stan prawny gospodarowania odpadami z demontażu samochodów • Operatorzy działający w recyklingu samochodów • Wprowadzający na rynek pojazdy (producenci, importerzy,) • Towarzystwa ubezpieczeniowe (80% rynku PZU i Warta) • Upoważnione stacje demontażu (667 otrzymanych pozwoleń na wydawanie zaświadczeń). • Zakłady odzysku i recyklingu odpadów z demonażu samochodów • Zakłady regeneracji zdemontowanych części i zespołów samochodóww celu ich ponownego użycia • Organizacje odzysku • Edukacja i szkolenia

12. 2.2 Stan prawny gospodarowania odpadami ze zużytych lub nie nadających się do użytkowania pojazdów • Ustawa „Prawo ochrony środowiska” z 27 kwietnia 2001 roku Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 627 • Ustawa „O odpadach” z 27 kwietnia 2001 roku Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 628 • Ustawa „Prawo o ruchu drogowym” z 20 czerwca 1997 jednolity tekst ustawy Dz. U. 2003 nr 58 poz. 515 z dnia 4 kwietnia 2003 • Ustawa „O obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej” z 11maja 2001 roku Dz. U. 2001 Nr 63 poz. 639 • Rozporządzenie Ministra środowiska w sprawie Katalogu odpadów z dnia 27 września 2001 Dz. U. 2001 Nr 112 poz. 1206 • inne

13. 2.3. Wprowadzający na rynek pojazdy i możliwość przypisania odpowiedzialności za ich wprowadzenie Rocznie wprowadzane samochody • Producenci samochodów • Importerzy oficjalni nowych samochodów • Importerzy używanych samochodów • Import prywatny samochodów nowych i używanych • Nie rejestrowany napływ samochodów lub wraków samochodów. Rocznie ~ 5% samochodów eksploatowanych Eksploatowany park samochodowy Czy jesteśmy w stanie przypisać odpowiedzialność za wprowadzenie na rynek Polski już eksploatowanych samochodów? 95% eksploatowanych samochodów

14. Dyrektywa 2000/53/ECskładowanie max 15% w 2006 r. 5% w 2015 r. 2.4. Recykling pojazdów Rząd Producenci Decyzja o złomowaniu SWE- Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy Gromadzenie SWE Nadzór Demontaż SWE Odzysk i recykling Zakłady regeneracji i sklepy z częściami do ponownego użycia Zakłady przetwarzania i gospodarowania odpadami nie metalowymi Zakłady przerobu złomu Strzępiarka Części Surowce Złom metali Złom metali Lekka frakcja Użytkownik Zakłady produkcyjne Huta - odlewnia Huta Spalanie

15. l. p. Opis działania stacji demontażu które otrzymały pozwolenia wojewody na wystawianie zaświadczeń o złomowaniu Procent ogólnej liczby stacji objętych sondażem Szacowana na podstawie sondażu liczba podobnych stacji w Polsce 1. Wydanych pozwoleń 667 2. Niedziałający lub którym wycofano pozwolenia 39,2% 262 3. Wystawiający zaświadczenia bez kasowania pojazdu 15,7% 105 4. Pobierający opłaty za skasowanie 41,1% 274 5. Kasujący tylko kompletne samochody 33,3% 222 2.5. Działalność stacji demontażu W oparciu o sondaż przeprowadzony na przełomie roku 2001-2002

16. 2.6. Przykład restrukturyzacji składnic złomu w stacje demontażu • Powstawanie form współdziałania stacji demontażu (ARES). • Rozszerzanie rynku części z demontażu (internetowa wyszukiwarka części zamiennych systemu ARES). • Tworzenie punktów odbioru samochodów POS współpracujących ze stacjami demontażu (ARES). • Użycie ARES jako systemu w celu zwiększania efektywności działań grup stacji demontażu w programie unii Europejskiej BEATRICE SME.

17. 2.7. Organizacje odzysku • W Polsce aktualnie działa 28 organizacji odzysku 18 oczekuje na rejestrację • 80 % rynku zajmują: Rekopol, Eko-punkt, Polski System Recyklingu. • Wpływy z tytułu opłat recyklingowych za rok 2002 szacuje się na poziomie 200 mln zł. • Opłaty za usługi organizacji odzysku kształtują się na poziomie 5-10% ustalonych ustalonych stawek opłat recyklingowych.

18. 2.8. Edukacja i szkolenia • Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP co miesięczne cykliczne szkolenia od 1997 roku. Przeszkolonych około 700 osób z ~500 zakładów • Stan prawny w kraju i UE • Ekonomika kredyty preferencje i dotacje • Technologia demontażu i wyposażenie techniczne stacji demontazu • ekologia • Zespól Szkół Samochodowych w Głogowie wprowadził w roku szkolnym 2000/2001 przedmiot Autorecykling na trzech różnych poziomach nauczania Zasadnicza Szkoła Samochodowa ( 3-letnia) Liceum Zawodowe Technikum Samochodowe Naukę do chwili obecnej ukończyło około 400 uczniów Nauka była połączona z ćwiczeniami praktycznymi w stacji demontażu w Głogowie. Od 2002 roku ćwiczenia odbywają się w prowadzonej przy szkole stacji demontażu. Zakres nauczania: • prawne problemy recyklingu i ochrona środowiska (pojęcia podstawowe) • odzysk i recykling różnych materiałów pozyskiwanych z demontażu • zastosowanie informatyki, komputerów w recyklingu samochodów.

19. 3.1. Zjawiska mające zasadniczy wpływ na system recyklingu w Polsce • Brak konsekwentnej polityki rządu w stosunku do problemu zanieczyszczania środowiska przez wraki samochodów i odpady z demontażu samochodów. • Powszechne zajmowanie się zbieraniem złomu przez bezrobotnych • Przyzwyczajenie do kosztownego, indywidualnego gromadzenia części z SWE w celu zabezpieczenia części do przyszłych napraw samochodów. • Mała podaż samochodów do demontażu z uwagi na nie egzekwowanie obowiązkowego ubezpieczenia OC • Handel dokumentami samochodów w celach przesteczych • Brak systemowych rozwiązań wdrażania CEPIK

20. 3.2. Zjawiska mogące mieć zasadniczy wpływ na kształt system recyklingu w przyszłości • Szczelność systemu gromadzenia i kierowania SWE stanowiących odpad niebezpieczny o kodzie 160104* do upoważnionych stacji demontażu samochodów • Rola stacji demontażu w systemie recyklingu • Problem sposobu finansowania działalności stacji demontażu po wejściu w życie Dyrektywy 2000/53/EC w Polsce. • Rozwój zakładów odzysku i recyklingu odpadów z grupy 1601 • Problem powtórnego użycia części i zespołów z uwzględnieniem bezpieczeństwo ruchu drogowego. • Problem powtórnego użycia części i zespołów samochodów z uwagi na istniejący rynek części i zespołów kradzionych.

21. 3.3. Aktualne problemy występujące przy zbieraniu i gospodarowaniu zużytych lub nie nadających się do użytkowania pojazdów • W Polsce do stacji demontażu trafia tylko nieznaczna część pojazdów zużytych lub nie nadających się do eksploatacji. • Ponad połowa zużytych lub nie nadających się do użycia samochodów trafiających do stacji demontażu jest niekompletna. Znaczy to że znaczna część odpadów z nich pozostaje poza stacją demontażu i stanowi zagrożenie dla środowiska. • Zagrożeniem utrudniającym faktyczny recykling w Polsce jest nagminne nie wyrejestrowywanie zużytych lub nie nadających się do użytkowania pojazdów, handel dowodami rejestracyjnymi umożliwiający różne patologie (w tym kradzieże samochodów, wyłudzenia odszkodowań od towarzystw ubezpieczeniowych i.t.p.), oraz wprowadzenia samochodów z zagranicy bez dopełnienia czynności prawnych. • Zagrożeniem dla środowiska jest „szara strefa” w tym złodzieje samochodów demontujący pojazdy w sposób degradujący środowisko oraz oferujący zdemontowane części po cenach których wysokość jest tak niska że uniemożliwia działalność istniejącym stacjom demontażu samochodów.

22. 4. Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów • Powstało w 1998 roku. Rozpoczęło drugi rok drugiej kadencji swojej działalności. • Reprezentuje zajmujących się gospodarowaniem odpadów jakimi są zużyte i nie nadające się do użytku pojazdy i osoby dla których ważna jest ochrona środowisko naturalnego. • Liczy ~130 członków. • Posiada stronę www.fors.pl • Współdziała ze Stowarzyszeniem EGARA (European Group of Automotive Recycling Association) • Podpisało porozumienie o współpracy ze Związkiem Pracodawców Motoryzacji. • Bierze czynny udział konferencjach dotyczących tematyki recyklingu samochodów prezentując swoje poglądy. • Bierze czynny udział w pracach legislacyjnych nad wdrożeniem Dyrektywy 2000/53/EC.

23. 5.1. Wnioski i propozycje FORS na dziś • Ustalić prawne sankcje za nie zgłoszenie faktu zbycia lub nabycia pojazdu wymaganego art. 78 ustawy Prawo o ruchu drogowym. • Usunąć z obowiązującego prawa możliwość przekazania części pojazdu z numerem identyfikacyjnym dla otrzymania zaświadczenia o demontażu pojazdu . • Rejestrować wszystkich kolejnych właścicieli wykorzystując książkę pojazdu i prowadzić ewidencję w wydziałach komunikacji, która została zaniechana z uwagi na CEPIK. • W celu wykrywania przestępstw kradzieży i wyłudzeń i innych przestępstw dokonywanych z wykorzystaniem dowodów rejestracyjnych rozbitych samochodów podejmować działania śledcze na bazie zawsze dokumentowanych przez policję i towarzystwa ubezpieczeniowe kolizji pojazdów oraz analizować działalność handlarzy dokumentów z rozbitych pojazdów ogłaszającymi się jako nabywcy każdego zniszczonego pojazdu zarejestrowanego w Polsce. • Zainteresować służby kryminalne pojawiającym się nowym typem ogłoszeń „nadwozia pokradzieżowe sprzedam” jako ogłoszeniem o potencjalnym miejscu zbytu kradzionych pojazdów i zespołów. • Przyjąć za konieczne gromadzenie danych o ilościach wyrejestrowanych i złomowanych pojazdów i w celu kontroli szczelności systemu zbierania.

24. 5.2.Wnioski i inne propozycje FORS • Należy przewidywać w przyszłości większe niż w krajach zachodnich ilości kasowanych pojazdów w Polsce. • Drogą regulacji prawnych należy nakłaniać wprowadzających na rynek pojazdy do sprzątania na bieżąco odpadów w postaci wraków samochodów. • Wykorzystać strukturę podziału rynku towarzystw ubezpieczeniowych do szerokiego wykorzystania w naprawach powypadkowych części zamiennych z demontażu samochodów. • Podjąć problem rozwiązania systemowego recyklingu samochodów w Polsce między innymi przez: • Tworzenie konkurencyjnych rozwiązań dla gospodarowania wrakami samochodów • Rozwijanie bazy przetwórczej materiałów z recyklingu dla przemysłu samochodowego