Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji

1. Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji ul. Lindley’a 4, 02-005 Warszawa tel.: +48 22 6225806 fax: +48 22 6223243 www.poltransplant.org.pl e-mail: transpl@poltransplant.org.pl

2. Dz.U.07.138.973 z dn. 1 sierpnia 2007  ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIAz dnia 16 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów § 13. Współdziałanie podmiotów, o których mowa w art. 36 ust. 1 ustawy, w zakresie pobierania, przechowywania komórek, tkanek i narządów w celu ich wykorzystania do przeszczepienia obejmuje: … 3) niezwłoczne informowanie przez zakłady opieki zdrowotnej o każdym przypadku możliwości pobrania komórek, tkanek i narządów w celu przeszczepienia po stwierdzeniu śmierci mózgu i dokonaniu czynności, o których mowa w pkt 2, Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji „Poltransplant”;

3. ROZWÓJ DAWSTWA NARZĄDÓW W CIĄGU OSTATNIEGO DZIESIĘCIOLECIA

4. WWW.POLTRANSPLANT.ORG.PL

5. Ministerstwo Zdrowia Konsultant Krajowy w dziedzinie Transplantologii Klinicznej Krajowa Rada Transplantacyjna Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji „POLTRANSPLANT”: • koordynacja pobierania i przeszczepiania • prowadzenie centralnego rejestru sprzeciwów • prowadzenie krajowej listy osób oczekujących na przeszczepienie • prowadzenie rejestru przeszczepień  •  prowadzenie rejestru żywych dawców  •  prowadzenie rejestru dawców szpiku i krwi pępowinowej  oraz poszukiwanie niespokrewnionych dawców szpiku Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek Ośrodki Transplantacyjne Struktura organizacyjna przeszczepiania w Polsce

6. Szpital Dawcy Ośrodek Transplantacyjny w Regionie CRS Ośrodek Koordynacji POLTRANSPLANT OFERTA Wybór biorcy Ośrodek Pobierający i Przeszczepiający Krajowa Lista Oczekujących Raport o wykorzystaniu narządów KARTA BIORCY Organizacja pobierania i przeszczepiania ?

7. Ośrodki Transplantacyjne w Polsce(przeszczepianie narządów unaczynionych, liczba ośrodków) Gdańsk 2 Szczecin 2 Białystok Bydgoszcz Poznań 2 Warszawa 5 Łódź 2 Lublin Wrocław 2 Katowice Kraków 2 Zabrze

8. Ośrodki Transplantacyjne w Polsce(przeszczepianie komórek krwiotwórczych, liczba ośrodków) Gdańsk Białystok Bydgoszcz Poznań 2 Warszawa 5 Wrocław 2 Lublin 2 Katowice Kraków

9. Zakłady Opieki Zdrowotnej z Ośrodkami Transplantacyjnymi • Liczba ZOZ z ośrodkami transplantacji narządów w Polsce – 22 • Tylko nerki – 10 • Nerki, nerki i trzustki, wątroby – 3 • Nerki, nerki i trzustki, – 1 • Nerki, wątroby – 3 • Nerki, serca -- 1 • Serca i płuca – 1 • Tylko serca – 2 • Tylko płuca - 1 • Liczba ZOZ z ośrodkami przeszczepiania szpiku - 16

10. Szpitale uczestniczące w identyfikacji dawców w Polsce • W 2006 pobranie narządów miało miejsce w 112 szpitalach w 79 miejscowościach (2005 – 125/88, 2003 – 125/87) • Liczba dawców rzeczywistych 496 (13 dawców/1 mln mieszkańców) • 10 szpitali utrzymuje identyfikacje na dobrym poziomie Tylko 17% szpitali wielospecjalistycznych lub 32% szpitali z OIT brało udział w 2006 roku w procedurze pobrań narządów.

11. Dawcy narządów Zmarli Żywi • Nerka tak tak • Wątroba tak tak (część) • Trzustka tak tak (część) • Serce tak • Płuco tak tak (część) • Jelito tak tak (część) Przeciwwskazania Wiek - przeciwwskazanie względne Stan septyczny, Nowotwory nieleczone lub > 5 lat po leczeniu ( z wyjątkiem pierwotnego mózgu, b.c rak skóry, in situ szyjki macicy) – bezwzględne Choroby układowe ( collagenozy, vasculitis) -bezwzględne HIV, Wirusowe zapalenie wątroby, rabies, Ch C-J- bezwzględne

12. Liczba mieszkańców (w milionach) przypadająca na 1 ośrodek transplantacyjny w 2003 r.

13. Lista oczekujących na przeszczep w 2003 r. (p.m.p)

14. Wyniki Przeszczepiania Narządów na Świecie

15. Przeszczepianie narządów UE / Polska w 2006 r.(w przeliczeniu na 1 mln. mieszkańców) LD=LivingDonor=żywy dawca

16. Przeszczepianie Narządów UE/Polska w 2006 r.(liczby rzeczywiste)

17. Zmarli dawcy narządów w Polsce w latach 1997 – 2006 Do 23.10.2007: 363 dawców potencjalnych; 278 dawców rzeczywistych

18. Zmarli dawcy narządów w Polsce 2004-2007(dawców rzeczywistych)

19. Zmarli dawcy narządów w Polsce 2007 (do 23.10.2007)

20. NERKA od 1976 SERCE od 1987 WĄTROBA od 1995 TRZUSTKA (wraz z nerką) od 1991 Najdłuższe przeżycia biorców przeszczepu w Polsce.

21. NERKI 12 818 SERCE 1 585 WĄTROBA 1 319 TRZUSTKA wraz z nerką 208 ŁĄCZNIE 15 940 Liczba przeszczepionych narządów w Polsce do końca 2006r.

22. Przeszczepy tkankowe w Polsce 2006

23. Regionalne Ośrodki Kwalifikacyjne

24. Krajowa Lista Oczekujących na Przeszczepienie(stan z 23 października 2007) • Oczekujących na przeszczep narządów – 1622 • Oczekujących na przeszczep nerki – 1171 • Oczekujących na przeszczep nerki i trzustki - 12 • Oczekujących na przeszczep serca – 233 • Oczekujących na przeszczep serca i płuca – 19 • Oczekujących na przeszczep płuca – 28 • Oczekujących na przeszczep wątroby – 1168 • Oczekujących na przeszczepienie komórek krwiotwórczych - 296

25. 10 lat przeszczepiania narządóww Polsce (1997-2006)

26. Przeszczepianie narządów w Polsce 2004-2007

27. Przeszczepianie narządów w Polsce w latach 2004-2007 (miesiące)

28. Liczba przeszczepień nerek w Polsce 1966-2006= 12 818 2393

29. Polska Świat PRZESZCZEPIANIE SERCA

30. Przeszczepianie wątroby w Polsce w latach 1996 – 2006

31. Planowana liczba przeszczepów /rok Kwoty na przeszczepy (w tyś. PLN) • Nerki 35 • Nerki i trzustki 70 • Wątroby 170 • Serca 90 • Płuca 90 Koszty przeszczepu • Opieka nad dawcą • Koszty pobrania • Płyny prezerwujące • Transport ekip • Koszty przeszczepienia • Koszty leczenia przez okres 1 miesiąca

32. Aspekty ekonomiczne i terapeutyczne leczenia schyłkowej niewydolności narządów • Leczenie schyłkowej niewydolności nerek Hemodializa v. przeszczep (10000 przeszczepów = 200 mil. EUR/rok) • Leczenie schyłkowej niewydolności wątroby Dializy wątrobowe, leczenie w OIT v. przeszczep • Leczenie schyłkowej niewydolności serca Stosowanie urządzeń podtrzymujących krążenie, leczenie w OIT v. przeszczep

33. Przeszczep nerki (czas przeżycia przeszczepu)

34. USTAWA TRANSPLANTACYJNA(Dz. U. Nr 169, poz. 1411) Rozdział 3 Pobieranie komórek, tkanek lub narządów od żywych dawców Art. 12. 1. Komórki, tkanki lub narządy mogą być pobierane od żywego dawcy w celu przeszczepienia innej osobie, przy zachowaniu następujących warunków: 1)  pobranie następuje na rzecz krewnego w linii prostej, rodzeństwa, osoby przysposobionej lub małżonka oraz, z zastrzeżeniem art. 13, na rzecz innej osoby, jeżeli uzasadniają to szczególne względy osobiste;    …………. 3)  zasadność i celowość pobrania i przeszczepienia komórek, tkanek lub narządów od określonego dawcy ustalają lekarze pobierający i przeszczepiający je określonemu biorcy na podstawie aktualnego stanu wiedzy medycznej; 4)  pobranie zostało poprzedzone niezbędnymi badaniami lekarskimi ustalającymi, czy ryzyko zabiegu nie wykracza poza przewidywane granice dopuszczalne dla tego rodzaju zabiegów i nie upośledzi w istotny sposób stanu zdrowia dawcy;   5)  kandydat na dawcę został przed wyrażeniem zgody szczegółowo, pisemnie poinformowany o rodzaju zabiegu, ryzyku związanym z tym zabiegiem i o dających się przewidzieć następstwach dla jego stanu zdrowia w przyszłości przez lekarza wykonującego zabieg oraz przez innego lekarza niebiorącego bezpośredniego udziału w pobieraniu i przeszczepieniu komórek, tkanek lub narządu;

35. Art. 12. 1. Komórki, tkanki lub narządy mogą być pobierane od żywego dawcy w celu przeszczepienia innej osobie, przy zachowaniu następujących warunków: 7)  kandydat na dawcę ma pełną zdolność do czynności prawnych i wyraził dobrowolnie przed lekarzem pisemną zgodę na pobranie komórek, tkanek lub narządu w celu ich przeszczepienia określonemu biorcy; ……….   8)  kandydat na dawcęzostał przed wyrażeniem zgody uprzedzony o skutkach dla biorcy wynikających z wycofania zgody na pobranie komórek, tkanek lub narządu, związanych z ostatnią fazą przygotowania biorcy do dokonania ich przeszczepienia;   9)  kandydat na biorcę został poinformowany o ryzyku związanym z zabiegiem pobrania komórek, tkanek lub narządu oraz o możliwych następstwach pobrania dla stanu zdrowia dawcy, a także wyraził zgodę na przyjęcie komórek, tkanek lub narządu od tego dawcy; wymóg wyrażenia zgody na przyjęcie przeszczepu od określonego dawcy nie dotyczy szpiku lub innych regenerujących się komórek i tkanek. Art. 13. 1. Pobranie komórek, tkanek lub narządu od żywego dawcy na rzecz osoby niebędącej krewnym w linii prostej, rodzeństwem, osobą przysposobioną lub małżonkiem, wymaga zgody sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu dawcy, wydanego w postępowaniu nieprocesowym, • po wysłuchaniu wnioskodawcy oraz po zapoznaniu się z opinią Komisji Etycznej Krajowej Rady Transplantacyjnej.

36. Kwalifikacja żywych dawców Trzy podstawowe pytania: ? Czy u potencjalnego dawcy nie istnieje wyższe ryzyko operacji, niż można by było oczekiwać? ? Czy biorca jest narażony na powikłania, takie jak: • możliwość przeniesienia nowotworu złośliwego lub • zakażenia przez narząd dawcy, lub • czy istnieje wysokie ryzyko wczesnej utraty przeszczepu spowodowane nawrotem choroby podstawowej? ? Jaki jest dla dawcy stopień ryzyka rozwoju zmian chorobowych w przyszłości z powodu przeprowadzonego zabiegu pobrania?

37. Ryzyko Żywych Dawców Narządów • Zgonu dawcy 0,03% (UNOS 1999-2002, 15 000 żywych dawców nerki/2 zgony) • Wskaźnik ponownych operacji jak i ponownych przyjęć do szpitala < 1% • Inne powikłania pooperacyjne ok. 3% (zakażenie rany, zapalenie płuc, zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna) • Rozwoju niewydolności nerki pozostawionej dawcy 0,04% u młodych dawców, mniejsze u starszych dawców (częstość występowania PChN w ogólnej populacji ok. 2%)

38. Żywi Dawcy Narządu -Podsumowanie • Przeżywalność dawców jest większa niż obserwowana w ogólnej populacji (Szwecja: po 20latach 85%vs66%) • Dawcy, u których nie obserwowano nadciśnienia tętniczego przed pobraniem nerki, nie stanowią prawdopodobnie grupy większego ryzyka rozwoju nadciśnienia (48 badań:3125 osób + 1703=gr kontr) • U ok. 25-35% dawców obserwuje się nieznaczny, nie mający tendencji do narastania białkomocz (z przeładowania) • Po nefrektomii dochodzi do rozwoju zmian kompensacyjnych w pozostawionej nerce. Klirenskreat dawcy stanowi ok. 75% wartości prawidłowej i obniża się w typowym, zależnym od wieku tempie • Ryzyko rozwoju u dawcy schyłkowej NN jest mniejsze niż w populacji ogólnej