Podstawy organizacyjno - prawne prowadzenia działalności gospodarczej

1. Podstawy organizacyjno - prawne prowadzenia działalności gospodarczej Kinga Korniejenko, Grzegorz Latawiec

2. Zawartość prezentacji • Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej • Podstawowe akty prawne dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej • Charakterystyka form organizacyjno-prawnych w polskim ustawodawstwie • Formy wspierania rozpoczęcia działalności gospodarczej

3. Struktura podmiotów gospodarczych Źródło: www.stat.gov.pl (dane za rok 2007 ) • Najwięcej przedsiębiorców funkcjonuje jako osoby fizyczne. • Wśród przedsiębiorców będących spółkami najwięcej jest spółek cywilnych.

4. Działalność gospodarcza Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

5. Podział spółek w polskim ustawodawstwie

6. Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej Osoby fizyczne prowadzące indywidualnie działalność gospodarczą oraz spółki cywilne podlegają przepisom Kodeksu cywilnego. Spółki handlowe: jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z organiczną odpowiedzialnością i akcyjna podlegają Kodeksowi spółek handlowych.

7. Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej Spółki osobowe: • jawne, • partnerskie, • komandytowe,  • komandytowo-akcyjne. Spółki kapitałowe: - spółki z o.o. - spółki akcyjne.

10. Obowiązek rejestracji przedsiębiorstwa Wszyscy przedsiębiorcy zobowiązani są zarejestrować swoją działalność w odpowiednim rejestrze. W przypadku: • osób fizycznych oraz wspólników spółek cywilnych rejestrem tym jest ewidencja działalności gospodarczej, • spółek jawnych, spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych, partnerskich oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością - rejestr przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

11. Obowiązek rejestracji przedsiębiorstwa Zgłoszenie przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców wiąże się z wysokimi kosztami w porównaniu z wpisem do ewidencji, a także jest znacznie bardziej skomplikowane i czasochłonne. Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej może być przesłany na adres właściwego urzędu gminy listem poleconym lub w wersji elektronicznej za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie internetowej urzędu gminy.

12. Odpowiedzialność za zobowiązania firmy Osoba fizyczna indywidualnie prowadząca działalność gospodarczą odpowiada całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania własnej firmy. Spółki cywilne - każdy wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami (art. 864 Kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność solidarna obciąża wspólników tylko w zakresie zobowiązań powstałych w czasie ich uczestnictwa w spółce.

13. Odpowiedzialność za zobowiązania firmy Spółka jawna - wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika) - Art. 31§ 1. • subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru, • osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia, • Jeśli wspólnik wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki,

14. Odpowiedzialność za zobowiązania firmy Spółka komandytowa - Art. 111 Kodeksu spółek handlowych: - komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. - przystępujący do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.

15. Odpowiedzialność za zobowiązania firmy Spółka komandytowo – akcyjna (Art. 135 Kodeksu spółek handlowych): - akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. - nowy komplementariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru (Art. 136 § 3).

16. Odpowiedzialność za zobowiązania firmy Spółka z o.o. - za zobowiązania spółki z o.o. odpowiada spółka całym swoim majątkiem, a odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wysokości wniesionego wkładu kapitałowego. Jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu spółki odpowiadają solidarnie swoim majątkiem za zobowiązania spółki z o.o. Ich odpowiedzialność obejmuje zobowiązania spółki, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu.

17. Obciążenia podatkowe Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą oraz spółki cywilne - opodatkowaniu podlega bezpośredni dochód przedsiębiorców. Spółki z o.o. - opodatkowany jest dochód spółki (opodatkowanie pierwotne) i dochód jej wspólników - osób fizycznych w postaci dywidendy (opodatkowanie wtórne).

18. Obciążenia podatkowe • Dywidenda wspólnika z tytułu udziału w zyskach spółki z o.o. podlega opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym w wysokości 19%. • Dywidendy takiej nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu dochodu przeznaczonego do opodatkowania na zasadach ogólnych. • Podatek ten pobiera spółka wypłacająca dywidendę.

19. Obowiązek prowadzenia pełnej księgowości • Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości. • W przypadku pozostałych form, obowiązek taki wystąpi tylko wówczas, gdy ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej 1,2 mln euro. • Pełną księgowość może prowadzić w imieniu przedsiębiorcy wyłącznie jego pracownik posiadający odpowiednie kwalifikacje lub osoba posiadająca specjalne uprawnienia (art. 11 ust. 3 Ustawy o rachunkowości z 29 września 1994 r.).

20. Wybór partnerów Dokonując wyboru partnera lub partnerów, należy odpowiedzieć sobie na następujące pytania: • Jakie oczekiwania mamy wobec partnera w zakresie prowadzenia planowanej działalności? • Czy charakteryzuje się on cechami, które sprawią, że wspólne prowadzenie działalności gospodarczej będzie bezpieczne i zarazem interesujące? • Co zamierzamy zaoferować partnerowi w zamian za udział w spółce?

21. Wybór partnerów Na korzyść potencjalnego partnera może przemawiać: • posiadanie kapitału niezbędnego do uruchomienia działalności, • posiadanie potrzebnych urządzeń, pomieszczeń, • dostęp do interesującej technologii lub rynków zbytu, • posiadanie wiedzy, kwalifikacji lub umiejętności niezbędnych do osiągnięcia powodzenia w przedsięwzięciu. Partnerowi można zaoferować np. procentowy udział w spółce, procentowy udział w zysku, procentowy udział w wartości sprzedaży.

22. Koszt założenia firmy • Aby założyć własną firmę w Polsce, należy przejść aż 10 procedur (w Belgii i w Szwecji wystarczają 3 procedury). • 14 dni - średni czas oczekiwania na wpis do rejestru przedsiębiorców, czyli Krajowego Rejestru Sądowego. • Wg badań Banku Światowego w Polsce koszt założenia własnej firmy jest wysoki w porównaniu z pozostałymi krajami Unii Europejskiej i wynosi 21,2% PKB na głowę jednego mieszkańca (w Szwecji, Wielkiej Brytanii czy Irlandii nie przekraczają 1%).

23. Koszt założenia firmy • Dokonanie wpisu do rejestru ewidencji gospodarczej przez osobę fizyczną jest bezpłatne. Podobnie jak zmiana danych. • Opłata za dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego wynosi odpowiednio: dla spółek osobowych 750 zł, dla spółek kapitałowych 1000 zł. • Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (o zarejestrowaniu przedsiębiorcy w rejestrze) wynosi 500 zł dla spółek osobowych i kapitałowych.

26. Koszt założenia firmy • Każda zmiana danych wpisanych do KRS (np. zmiana adresu, składu zarządu, przedmiotu działalności) podlega opłacie w wysokości 400 złotych. Zmiana wpisu w rejestrze, poza pewnymi wyjątkami, podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Koszt ogłoszenia wynosi 250 złotych. • Zgodnie z art. 4 ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców zobowiązany jest przechowywać w lokalu swojej siedziby numery Monitora Sądowego i Gospodarczego, w których zamieszczone są ogłoszenia i obwieszczenia dotyczące tego przedsiębiorcy.

27. Koncesja Ze względu na bezpieczeństwo oraz interes obywateli i państwa, przedsiębiorca może podjąć działalność po spełnieniu szczególnych wymogów. Jeśli przedsiębiorca zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie jednej z zastrzeżonych dziedzin, zobowiązany jest uzyskać od właściwego organu koncesję, zezwolenie, licencję, zgodę, bądź zgłosić działalność do rejestru działalności regulowanej.

28. Koncesja Dziedziny działalności gospodarczej, dla której wykonywania niezbędne jest uzyskanie koncesji, wymienione są w art. 46 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przykładami działalności regulowanej są: • działalność kantorowa - Prawo dewizowe, • działalność w zakresie usług detektywistycznych - Ustawa o usługach detektywistycznych, • działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych - Ustawa o usługach turystycznych.

29. Koncesja Za wydanie koncesji bądź wpis do rejestru działalności regulowanej pobierana jest opłata skarbowa (chyba, że przepisy dotyczące koncesji lub działalności regulowanej stanowią inaczej), której wysokość uzależniona jest od rodzaju pozwolenia i okresu, na jaki zostało wydane. Stawki opłaty skarbowej wymienione są w załączniku do Ustawy o opłacie skarbowej z dnia 16.11.2006 roku.

30. Przykładowe opłaty koncesyjne

31. Licencja, zezwolenie Za wydanie zezwolenia, licencji bądź zgody pobierane są opłaty, których wysokość określona jest w aktach prawnych dotyczących poszczególnych dziedzin działalności gospodarczej.

33. Ulgi podatkowe dla przedsiębiorców Przedsiębiorca może skorzystać z ulg pozwalających na obniżenie podatku płaconego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub na korzystniejsze warunki jego zapłaty. W szczególności są to: • kredyt podatkowy, • ulgi uznaniowe, przyznawane decyzją urzędu skarbowego lub gminy na wniosek podatnika.

34. Kredyt podatkowy Kredyt podatkowy polega na zwolnieniu na okres 1 roku z obowiązku: • składania comiesięcznych deklaracji, • wpłacania zaliczek na podatek dochodowy (lub zryczałtowanego podatku) • zapłaty podatku od dochodów z działalności w terminie złożenia zeznania, • połączenia dochodów z działalności w zeznaniu rocznym z dochodami z innych źródeł

35. Ulgi uznaniowe Ulgi uznaniowe są to: • odroczenie terminu płatności podatku • rozłożenie go na raty • odroczenie lub rozłożenie na raty zaległości podatkowej wraz z odsetkami • umorzenie zaległości podatkowej w całości lub części wraz z odsetkami

36. Ulgi uznaniowe Ulgi uznaniowe są wyjątkiem od obowiązku zapłaty podatku i można o nie występować jedynie w szczególnych sytuacjach, tj. w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika (np. trudna sytuacja materialna podatnika spowodowana nadzwyczajnymi, losowymi przypadkami) lub interesem publicznym. Zasady udzielania ulg zostały określone w ustawie Ordynacja podatkowa; można się o nie ubiegać w przypadku wszystkich podatków (dochodowego, VAT, akcyzy czy też podatków lokalnych).

37. Ulgi dla przedsiębiorców udzielane przez ZUS Przepisy przewidują możliwość udzielania przez ZUS ulg przedsiębiorcom w postaci umarzania, odraczania i rozkładania na raty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Podobnie jak w przypadku ulg podatkowych, ulgi z tytułu składek przyznawane są jedynie w szczególnych sytuacjach. Podstawową przesłanką do skorzystania z tej ulgi jest całkowita nieściągalność składki, określona w art. 28 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

38. Ulgi dla przedsiębiorców udzielane przez ZUS Odroczyć lub rozłożyć na raty nie można składek na ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonych i całej składki na ubezpieczenie zdrowotne. ZUS może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności (Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (§ 3 ust.1).).

39. Ulgi dla przedsiębiorców z tytułu zatrudnienia bezrobotnych Przepisy dają możliwość udzielania ulg przedsiębiorcom zatrudniającym bezrobotnych. W tym zakresie ulgi są przyznawane przez Powiatowe Urzędy Pracy. Dotyczą one w szczególności: • dofinansowania wyposażenia miejsca pracy, kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa,

40. Ulgi dla przedsiębiorców z tytułu zatrudnienia bezrobotnych • refundowania kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, • refundowania kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy w wysokości określonej w umowie, • zwrotu kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody, składki na ubezpieczenia społeczne bezrobotnych zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych.

41. Ulgi dla przedsiębiorców z tytułu zatrudnienia bezrobotnych Refundowanie kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne następuje na podstawie umowy zawartej pomiędzy starostą i pracodawcą. Szczegółowe regulacje określa Ustawia o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. Dz. U. 2004 Nr 99 poz. 1001.

42. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Osoba fizyczna indywidualnie prowadząca działalność gospodarczą Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo jednego właściciela będącego osobą fizyczną. Podstawą prawną jego tworzenia i funkcjonowania jest Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej oraz Kodeks cywilny.

43. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Podstawowe cechy przedsiębiorstwa jednego właściciela będącego osobą fizyczną to: • jest prowadzone i reprezentowane przez jednego właściciela (przedsiębiorcę), • właściciel odpowiada za wszystkie zobowiązania swojej firmy całym majątkiem, bez ograniczeń, • utworzenie tej formy nie wiąże się ze spełnieniem jakichkolwiek wymagań kapitałowych, • dla jej utworzenia wystarcza wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

44. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Spółka cywilna - rodzaj działalności, w której wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania jest Kodeks cywilny art. 860-875 i Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

45. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Podstawowe cechy spółki cywilnej to: • spółka ta nie jest przedsiębiorcą - jej wspólników łączy umowa, • przedsiębiorcami są jej wspólnicy, indywidualnie zarejestrowani w ewidencji działalności gospodarczej, • nie ma zdolności prawnej i sądowej, • każdy ze wspólników ma prawo do prowadzenia jej spraw, chyba że umowa stanowi inaczej,

46. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych • jej utworzenie nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych, choć wspólnicy mogą być zobowiązani do wniesienia wkładów (wkładem może być świadczenie usług), • majątek wniesiony do spółki jest majątkiem wspólnym wspólników (nie istnieje majątek spółki), • za zobowiązania odpowiadają wspólnicy całym majątkiem (wspólnym i osobistym), bez ograniczeń, solidarnie.

47. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Spółka jawna - jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Spółka handlowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art. 22-85 Kodeksu spółek handlowych.

48. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Podstawowe cechy spółki jawnej to: • jako spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, • utworzenie tej formy nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych, choć wspólnicy zobowiązani są do wniesienia wkładów (wkładem może być świadczenie usług),

49. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych • każdy ze wspólników ma prawo reprezentowania spółki, • majątek wniesiony do spółki jest jej majątkiem, • każdy wspólnik odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką; wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (odpowiedzialność subsydiarna).

50. Charakterystyka form organizacyjno-prawnych Spółka partnerska jest tworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu. Podstawą prawną jej tworzenia i funkcjonowania są art. 86-101 Kodeksu spółek handlowych Podstawowe cechy spółki partnerskiej to: • spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, • utworzenie nie wiąże się ze spełnieniem wymagań kapitałowych (wkładem może być świadczenie usług),