Temel Afet Bilinci Eğitimi

1. abcd Temel Afet Bilinci Eğitimi 2002 ASETATLAR

2. Deprem Bilimi milyonlarca yıllık jeolojik zaman diliminde yeni bir bilimdir ve deneyim edindiğimiz büyük olaylar sayıca azdır. Ancak bilim adamları şimdiden bazı düzenli davranış biçimleri keşfetmişlerdir. Ülkemizin herhangi bir yerinde büyük bir deprem olma olasılığı oldukça yüksektir JEOLOJİK ZAMAN VE DEPREM BİLİMİ 6

3. DEPREMLER DOĞAL OLAYLARDIR DÜNYADA ORTALAMA OLARAK YILDA KAÇ DEPREM OLUR? 7 Kaynak: USGS

4. DEPREM EFSANELERi • Depremle ilgili bilinen en eski efsane nedir? Dünya öküzün boynuzları üzerinde durmaktadır. Öküz kızıp kafasını salladığında deprem olur. • Günümüzdeki bilimsel çalışmalar sonucu kısa vadede ne zaman bir deprem olacağı kesin olarak söylenemez. • Bunun yanında uzun vadeli bilimsel tahminler yapılabilmektedir. • Deprem söylentileri kendimizi korumak için neler yapmamız gerektiğini bize unutturur. • Artık söylentilere değil, gerçeklere bakma zamanı. 8

5. GÜNÜMÜZDE DEPREM SÖYLENTİLERİ • SÖYLENTİLER GERÇEKLER Depremler daima gece olur Hayır. Gerçekte depremler günün her saatinde ve her mevsimde olabilir. Ne zaman deprem olacağını biliyorlar ancak bize söylemiyorlar Hayır. Gerçekten de zamanını bilmiyorlar. Bilim adamlarınca Marmara Bölgesi’nde deprem olma olasılığının yaşamımız süresince oldukça yüksek olduğu ifade edilmektedir. Birdenbire ne kadar çok deprem olmaya başladı Bunun nedeni şimdi depremlerin farkına varıyor olmanız. Depremler hep vardı. Ay ve güneş tutulmasından sonra deprem olur Hayır. Şu ana kadar yapılan bilimsel çalışmalar sonucu böyle bir ilişki görülmemiştir. 9

6. TEKTONİK PLAKALAR TEORİSİ • Dünyanın yüzeyini oluşturan tektonik plakalar sürekli, ancak çok ağır hareket ederler. • Plakalar komşu plakalara doğru hareket eder ya da diğerinin sınırı boyunca ona yanal olarak sürtünüp kaymaya onun altına doğru dalmaya çalışır veya bir plaka diğer plakanın üzerine bindirir. • Bu hareket sonucu oluşan sürtünme ve enerji yeni bir kırılma ve depremle sonuçlanır. • Modern sismograflarla oluşan ağlar sayesinde birçok deprem kaydedilmiştir. Depremlerin dağılımı bu fayların aktif olduklarının bir göstergesi olmuştur. 10

7. DEPREM TEHLİKESİ Belirli bir zaman dilimi içerisinde maruz kalınacak yer hareketinin şiddeti deprem tehlikesinin ölçüsüdür. Bir yerleşim yerinin veya bir ülkenin coğrafi olarak deprem kaynak bölgelerine yakınlığı deprem tehlikesini arttırır. Konum olarak deprem kaynak bölgelerinden uzakta yer alan bölgeler veya ülkeler örneğin Almanya, Norveç, İsveç gibi deprem tehlikesi olmayan bölgelerdir. DEPREM RİSKİ Deprem tehlikesine maruz fiziksel ve sosyo-ekonomik ögelerin bir depremde görecekleri kayıplar deprem riskini belirler. Deprem riski hasargörebilirliğin azaltılmasına bağlı olarak düşürülebilir. Örneğin deprem şartnamesine uygun yapılmış veya takviye edilmiş bir binanın deprem riski optimum düzeydedir. Deprem tehlikesinin aksine deprem riskini azaltmak alınacak önlemlerle mümkündür. DEPREM TEHLİKELERİ VE RİSKLERİ 11

8. AVRUPA MAKROSİSMİK ŞİDDET ÖLÇEĞİ Depremlerin yapılar ve insanlar üzerindeki etkilerine ŞİDDET adı verilir. Depremin büyüklüğü meydana gelen hasarı anlamak için yeterli değildir. Avrupa Makrosismik Şiddet Ölçeği, depremin insan yerleşimlerine yaptığı hasarı belirlemek için kullanılır. VIIHASAR OLUŞUR IHİSSEDİLMEZ IIÇOK AZ HİSSEDİLİR VIIIAĞIR HASAR OLUŞUR IXYIKICI HASAR OLUŞUR IIIZAYIF HİSSEDİLİR XÇOK YIKICI HASAR OLUŞUR IVGENİŞ BİR BİÇİMDE HİSSEDİLİR XI ÇÖKME OLUŞUR V KUVVETLİ HİSSEDİLİR XIITAMAMEN ÇÖKME VE YIKILMA OLUŞUR VIAZ HASAR OLUŞUR 12

9. DEPREMİN ETKİSİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER • Sarsıntının Gücü • Boşalan enerji ile ilişkilidir ve büyüklük olarak ölçülür. Büyüklük arttıkça açığa çıkan dalgalar daha uzağa yayılır ve etkilenen alan büyür. Sismografik ağ bu sarsıntıları kaydeder. • Sarsıntının Süresi • Büyük bir fayın kırılması daha uzun sürer. Yapıların sarsılma süresi uzadıkça hasar da büyür. Sarsıntılar genelde 10 ile 90 saniye arasında sürer. • Deprem Merkezinden Uzaklık • Merkezden uzaklaştıkça güç hızla azalır. İstanbul’da deprem Kocaeli’nden çok daha az hissedildi. Ancak Avcılar örneğinde olduğu gibi deprem dalgaları yeraltında farklı yönlerde hareket ettikleri için deprem merkezinden uzak yerleri etkileyebilir. • Zemin/Yerin Cinsi • Sarsıntılar yumuşak, dolgu ve ıslak zeminlerde artarlar. Yaşadığınız yerin zemin cinsi bölgenizin genel jeolojik özelliklerinden daha önemli olduğu için yapıların zemin etüdüne uygun olarak tasarlanması ve inşa edilmesi önemlidir. • Depremin Odak Derinliği • Türkiye’deki depremlerin çoğu sığ depremlerdir. 2001 yılında Seattle şehrinde yaşanan bir deprem çok derinde olması nedeniyle beklenenden çok daha az zarar vermiştir. 14

10. DEPREMİN VERDİĞİ ZARARLARI ETKİLEYEN RİSK FAKTÖRLERİ • Bina Tasarımı, Malzemesi, İnşaatı ve Kullanımı • Yaşamsal Zarar Görebilirlik • Asfalt yollar ve ulaşım sistemleri, elektrik, su, iletişim, kanalizasyon ve doğalgaz hatları. • Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması • Yangın Önleme ve Yangınla Mücadele Kapasitesi • İlk Müdahaleci Kapasitesi • İlk yardım, yangınla mücadele, arama kurtarma becerisi. Ek olarak özellikle de organizasyon ve iletişim becerisi. 15

11. Hasar görmüş bütün binaların %15’i tamir edilemiyecek şekilde hasar aldı. Bu binalara bir ölü ve dört adet hastanelik yaralı düşmektedir. Bu binaların hasar görmesi raslantı değildi! Yıkılan binalar deprem yönetmeliğine göre inşa edilmeyenlerdi. Tamir edilemez şekilde hasarlı binaların bile “yaşam için güvenli” olması, içindekilerin can kaybına uğramaması önemlidir. YAPISAL TEHLİKELER VERİSKLERİN AZALTILMASI 17

12. BİNALARI DOĞRU İNŞA ETMEK YAP: 1.Binaları profesyoneller tasarlasın ki binanın taşıması gereken yük, kolonlar ve duvarlar arasında doğru oranda dağıtılabilsin. 2. Binanızın deprem yönetmeliğine göre inşa edildiğinden emin olun. 3.Yer/zemin şartlarını bilin. 4.Doğru miktar ve kalitede inşaat malzemesi kullanın. 5.İnşaatın, eğitimli ve gözetim altındaki işçiler tarafından yapıldığından emin olun. 6.Borular gibi yapısal olmayan unsurların esnek malzemeden olmasına ve sallantı sırasında hareket edebilmelerine dikkat edin. Asma katların, aydınlatmanın, şofbenlerin, kalorifer peteklerinin, klimaların ve tabelaların deprem olasılığı düşünülerek binaya sabitlenmesi gerektiğini unutmayın. YAPMA: 1. Binanızın tasarımını değiştirmeyin. 2. İzinsiz kat inşaa etmeyin. 3. Malzemeleri değiştirmeyin. 4. Binayı inşa edildiğinden farklı bir amaç için kullanmayın. 18

13. Eğer bir bina deprem yönetmeliğine göre inşaa edilmemişse ve binada can güvenliğini sağlayacak güçlendirme yapılamıyorsa, o zaman yıkılması gerekir. Güvensiz binalar komşu binaları da tehdit etmektedir. Yıkılması gereken bir binada bulunan insanların yaşamlarını güvenceye almaları için verilebilecek geçerli bir öneri yoktur. BİNANIN YIKIMI 19

14. YAPISAL OLMAYAN TEHLİKELER VE RİSKLERİN AZALTILMASI Hastaneler, itfaiyeler hizmet veremez hale gelir. Okullar aylarca kapalı kalabilir. Ofis cihazları ve iş makinelerinin hasar görmesi, iş yerlerinin kapanmasına ve insanların işsiz kalmasına neden olabilir. Stokların ve hammadderin kaybına yol açarak ticarethanelerin kapanmasına yol açabilir. BU KAYIPLAR ÖNLENEBİLİR! YAPISAL OLMAYAN HASAR CAN KAYBINA, YARALANMALARA, TARİHİ VE KÜLTÜREL MİRASIN KAYBEDİLMESİNE VE BÜYÜK EKONOMİK ZARARA NEDEN OLABİLİR. “YAPISAL OLMAYAN UNSURLAR” NELERDİR? Bunlar binanın taşıyıcı sistemine ait olmayan unsurlardır. Kolonlar, kirişler ve duvarlar dışındaki hemen herşeydir. Örneğin, aydınlatma, havalandırma, ısıtma sistemleri, mobilya ile diğer aksam bunun içine girer. 20

15. Osmaniye 25 Haziran 2001 (5.5) 21

16. Deprem tehlike avı tüm aile üyelerinin katılımıyla evde başlatılmalıdır.Evin her yeri, oda oda dolaşılıp sarsıntı sırasında nelerin tehlike yaratabileceği öngörülmelidir. Aile üyelerinin evde en çok zaman geçirdiği yerler kontrol edilmelidir. Örneğin, aile üyelerinin uyuduğu, yemek yediği, çalıştığı ve oyun oynadığı yerler. Bir araştırmacı gibi çalışarak yapılması gerekenler bir liste halinde sıralanıp, bulunan tehlikeler giderilene kadar takip edilmelidir. DEPREM TEHLİKE AVI 22

17. DEPREM TEHLİKE AVI ÇALIŞMASINI YAPARKEN, ÖNCELİKLERİNİZİ BELİRLEYİN Yaşamsal tehdit yaratacak olan eşyaların sabitlenmesi. Örneğin; yatak odasındaki giysi dolapları 2. Ekonomik kayıp yaratacak olan eşyaların sabitlenmesi. Örneğin; bilgisayarlar 3. Yaşamınızı kolaylaştıran ya da sizin için önemli olan eşyaların sabitlenmesi. Örneğin; aile yadigarı biblo, vazo gibi eşyalar DEPREM TEHLİKE AVI 23

18. Ağır mobilya ve beyaz eşyaları sabitleyin. Gazlı, elektrikli cihazları sabitleyin. Resimleri, aynaları, saatleri kanca vida ile asın. Üst raflardaki ağır eşyaları alt raflara indirin. EVLERDE YAPISAL OLMAYAN HASARLARIN AZALTILMASI Bardak, fincan, tabak dolaplarının kapaklarına “tutaç”lar takın. Tehlikeli ve yanıcı sıvıları uygun şekilde saklayın. Yatakları pencerelerden uzaklaştırın. Kitaplık raflarına “gergi” takın. 24

19. DEPREM TEHLİKE AVI ÖRNEK BULDUĞUMUZ TEHLİKELER DÜZELTİLME TARİHİ Yatak odasındaki gardrop sabitlenmemiş Mutfak dolabı duvara sağlam sabitlenmemiş Üst mutfak dolabında çelik tencereler var ve kapakları sarsıntıda açılabilir Banyoda şohben duvara sağlam sabitlenmemiş Televizyon sabit değil Salondaki yüksek vitrin sabit değil Koridordaki ayna çiviyle tutturulmamış Dış kapının karşısındaki portmanto sabitlenmemiş 01.11.2001 05.11.2001 15.10.2001 01.10.2001 13.10.2001 01.11.2001 - - 25

20. TÜPGAZ, DOLAP VE ÇEKMECELER , AVİZELER, RESİM, DUVAR SAATİ VB. 26

21. KÜTÜPHANELER, DEPOLAR 27

22. YANICI SIVILAR:S.İ.Y.A. kurallarını hatırlayın. Sınırlayın: Sınırlı miktarda bulundurun; İzole edin: Kapalı saklama kaplarında tutun. Bu kapları da kapalı dolaplarda tutun; Yok edin: İşinize yaramayacak maddeleri uygun şekilde yok edin; Ayırın: Birarada bulunması tehlikeli olan maddeleri birarada tutmayın; Örneğin klor ve amonyak. ÇALIŞANLAR:Eğitim ve bilinçlenme programları düzenleyin. Ailelerin katılımını da sağlayın. KOMŞULAR:Komşu işyerleri sizin için tehlikeler yaratabilir. Bu durumlar için önlemler almanız gerekebilir. ARAÇ GEREÇ VE MOBİLYALAR:Masa seviyesinin üstünde ve ağır olan her nesneyi sabitleyin. BAŞ SEVİYESİNDEN YUKARIDA DURAN EŞYALAR:Baş seviyesinin üstünde ya da tavanda asılı duran eşyaları sabitleyin. ELEKTRİKLİ ALETLER:Elektrikli eşyaların güvenli olduklarından emin olun. Bir kesintisiz güç kaynağı veya jeneratörünüz olsun. MAKİNALAR:Makinaların güvenli şekilde sabitlenmesini sağlayın. TEHLİKELİ VE YANICI MADDELER:Bütün zehirli ve tehlikeli maddelerin kapalı, sağlam kutular içinde, depremde dökülmeyecek şekilde tutulmalarına dikkat edin. İŞ YERLERİNDE YAPISAL OLMAYAN HASARLARIN AZALTILMASI 28

23. AİLE TOPLANTISI YAPIN Tüm aile bireylerinin katılımı ile deprem sırasında ve sonrasında öncelikle yapılması gerekenlerin ele alındığı bir aile toplantısı yapın. Her altı ayda bir planınızı gözden geçirin. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 29

24. GÜVENLİ YERLER BELİRLEYİN Bulunduğunuz mekanlarda tehlikeli yerleri belirleyin. Örneğin; pencere önleri, devrilebilen eşyaların yanı, ocak gibi yangına neden olabilecek eşyaların yanından uzak durun. Korunabileceğiniz daha güvenli yerleri belirleyin. Çömel, Kapan, Tutun pozisyonunu uygulayın. Örneğin; sağlam bir masanın altı, sağlam bir koltuk ya da divanın yanıbaşı, yatağınızın yanı. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 30

25. ÇIKIŞ YOLLARINI BELİRLEYİN Olağan çıkış yollarını ve belki de ilk anda aklınıza gelmeyen pencereler ve arka kapılar gibi diğer çıkış yollarını belirleyin. Düşüp kayarak kapı, koridor gibi çıkış yollarında engel oluşturacak eşyalar varsa bunları kaldırın. Örneğin; kapı arkalarında rulo halinde duran halı, elektrik süpürgesi gibi eşyalar, koridorlardaki kitaplıklar. Çıkışa engel olabilecek durumlarda kullanmak için bina içerisinde bir levye bulundurun. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 31

26. SU VE YİYECEK DEPOLAYIN Su yaşamsal bir gereksinimdir. Her kişi için günde dört litre su depolayın (en az üç gün için). Yiyecek depolarken uzun süre dayanacak ve yüksek kalorili yiyecekleri seçin. 6 ayda bir depoladığınız su ve yiyeceği yenileyin. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 32

27. TESİSATLARIN KAPATILMASINI ÖĞRENİN Elektrik, gaz ve su vanalarını kapatmayı ailenizin her üyesi öğrenmelidir. Bir deprem sonrasındaki en büyük tehlike yangındır. Gaz vanalarını en önce kapatın. Her türlü gaz sızıntısı ve diğer yanıcı maddelerin tehlike yaratmadığına emin olmadıkça kibrit, çakmak kullanmayın. Elektrik düğmelerine dokunmayın. Tüm elektrikli aletlerinfişlerini prizden çekin. Eğer su borularında hasar varsa, su vanalarının da kapatılması gerekebilir. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 33

28. BULUŞMA NOKTALARI BELİRLEYİN Ev içinde, ev dışında ve mahalleniz dışında tekrar biraraya gelebileceğiniz yerler belirleyin. Çocuklarınızla, bir deprem sonrasında siz ya da sizin adınıza bir akrabanız ya da bir arkadaşınız onları almak üzere ulaşana kadar okuldan kesinlikle ayrılmayacaklarını planlamalısınız. Aile bireylerinin birbirlerini haberdar etmek amacıyla mesaj bırakabilecekleri yerleri belirleyin. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 34

29. ACİL DURUMLAR DIŞINDA TELEFONU KULLANMAYIN Bir afet sonrasında telefon hatlarının açık olması yardım çağrılabilmesi açısından çok önemlidir. İnsanların yaşamı telefona bağlı olabilir. Ancak depremde telefon hatları hasar ve aşırı yüklenme nedeniyle kilitlenmektedir. Acil müdahale gerektirecek bir durum yoksa telefon hatlarını meşgul etmeyin. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 35

30. BÖLGE DIŞI BAĞLANTI KİŞİSİ BELİRLEYİN Telefon hatları hasar ve aşırı yüklenme nedeniyle kilitlenmektedir. Hem yerel hatlar hem de başkent hatları yoğun olarak kullanılacaktır. Bu yüzden hem oturduğunuz bölge, hem de başkent dışında bir kişiyi bölge dışı bağlantı kişisi olarak belirleyin. Bu kişiye sizi merak edecek bütün arkadaş ve akrabalarınızın telefon numaralarını verin. Arkadaşlarınıza da bu kişinin telefon numarasını verin. Kısa bir telefon görüşmesi yaparak sevdiklerinize güvende olduğunuz mesajını verebileceksiniz. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 36

31. ÖNEMLİ EVRAKLARIN KOPYASINI HAZIRLAYIN Deprem sırasında belgelerinizin kaybolmasını önlemek için birer kopyalarını hazırlayın Örneğin, kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport,banka cüzdanı vb. Bunları bölge dışındaki bir akrabanıza gönderin veya su geçirmeyen bir torbada ayrı bir yerdesaklayın. Örneğin, deprem çantası, arabanın bagajı vb. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 37

32. YATAĞINIZIN YANINDA FENER, İŞ ELDİVENİ VE AYAKKABI BULUNDURUN Deprem sonrasında çıkış yolunuzu bulmaya çalışırken ellerinizi ve ayaklarınızı korumanız gerekebilir. Bunun için, yatağınızın yanında fener, ayakkabı/ kapalı ve sağlam terlik ve iş eldiveni bulundurun. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 38

33. BİR DEPREMDEN SONRA ASLA ATEŞ KULLANMAYIN Depremden sonra gaz kaçağı olabileceğinden,kıvılcım yaratmamak için kibrit, çakmak ve elektrik düğmelerini kullanmayın. Sigaraları söndürün. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 39

34. İLK YARDIM SETİ BULUNDURUN İçindeki malzemeleri günlük ilk yardım ihtiyaçlarınız için de kullanabilirsiniz. Ancak malzemeler kullanıldıkça ya da tarihleri geçtikçe yenilenmelidir. AİLE AFETE HAZIRLIK PLANI 40

35. Su Yüksek kalorili ve dayanıklı yiyecekler Pilli radyo Fener Yedek piller İlk yardım çantası Bir hafta yetecek kişisel ilaçlar (tansiyon, kalp, şeker ve hormonal ilaçlar vb.) Bir kat giysi Bir miktar para Çok amaçlı çakı Düdük Kalem, kağıt İçinde önemli telefon numaralarının ve evrakların bulunduğu su geçirmez bir dosya Çocuklar, yaşlılar, engelliler ve ev hayvanları için özel malzemeler KİŞİSEL DEPREM ÇANTASI • Her altı ayda bir deprem çantanızdaki pilleri, reçeteli ilaçları, su ve yiyeceği değiştirin. • Bu işlemi yaz-kış saati uygulamasında, saatlerin yeniden düzenlendiği haftasonu yapabilirsiniz 41

36. Güvenli bir yer bulup ÇÖMEL Başını ve enseni koruyacak şekilde KAPAN Düşmemek için sabit bir yere TUTUN Derin derin nefes alarak sakinleş SARSINTI GEÇİNCEYE KADAR OLDUĞUN YERDE KAL! DEPREM TATBİKATLARI Evde ve işyerinde günün farklı zamanlarında deprem tatbikatı yapın ÇÖMEL KAPAN TUTUN 42

37. DEPREM SIRASINDA • Eğer etrafınızda başkaları varsa, tatbikatta yaptığınız gibi, onları korunmaları için uyarmak amacıyla, “DEPREM!” diye bağırın. • Eğer bu küçük bir deprem ya da bir kamyondan kaynaklanan sarsıntı ise iyi bir deprem tatbikatı yapmış olursunuz. • ÇÖMEL, KAPAN, TUTUN! • Güvenli bir yer bulup ÇÖMEL • Başını ve enseni korumak için KAPAN • Sağlam bir yere TUTUN 50

38. DEPREM SIRASINDA YAPMANIZ GEREKENLER Eğer bir mekanın içindeyseniz: Dayanıklı bir masanın ya da benzeri bir yerin altına girip, camlardan korunun. Sarsıntı geçene kadar bekleyin, dışarı koşmayın. Eğer dışardaysanız: Açıklık bir alana gidip, üzerinize düşebilecek yıkıntılardan, elektrik kablolarından ve ağaçlardan korunun. Eğer arabanızın içindeyseniz: Arabayı açıklık bir alana sürün ve orada kalın. Köprülerden, altgeçitlerden ve elektrik direklerinden uzak durun. Eğer dar bir sokaktaysanız: Buralarda güvenli yerler çok enderdir. Binaların içi dışarıdan daha güvenli olabilir. 51

39. DEPREM SIRASINDA YAPMAMANIZ GEREKENLER • Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın. • Balkona çıkmayın. • Balkonlardan ya da pencerelerden atlamayın. • Asansör kullanmayın. 52

40. SAKİN OLUN. PANİK YAPMAYIN. İÇERİDE Önce kendi emniyetinizden emin olun. Sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin. Eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın.Camları ve kapıları açın.Hemen binayı terk edin. Dökülen tehlikeli maddeleri temizleyin. Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun. DEPREMDEN SONRA NE YAPMALISINIZ? 53

41. DIŞARIDA Acil durum çantanızı yanınıza alın ve mahalle buluşma noktanıza doğru harekete geçin ve yolunuzun üzerindeki hasara dikkat ederek bunları not edin. Hasarlı binalardan uzak durun. Eğer gönüllü olarak eğitim almadıysanız önce çevrenizdekilere yardım edin, sonra mahalle toplanma noktanıza gidin ve yardım çalışmalarına katılın. DEPREMDEN SONRA NE YAPMALISINIZ? 54

42. PANİKLEMEYİN, ÇIĞLIK ATMAYIN VE KOŞMAYIN. ACİL DURUMLARve YANGINLARI bildirmek dışında telefonları KULLANMAYIN. Zarar görmemiş olabilirsiniz ancak bir başkasının yardıma ihtiyacı olabilir ve sizin telefon görüşmeniz o kişiye yardım gitmesini engelleyebilir. Her türlü gaz sızıntısı ve diğer yanıcı madde tehlikesinin geçtiğine emin olmadıkça kibrit, çakmakyakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın. DEPREMDEN SONRA NE YAPMAMALISINIZ? 55

43. ARTÇI DEPREMLER • Her büyük depremden sonra mutlaka artçı deprem olur. Bu doğaldır. • Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. • Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. • Artçı depremler sırasında panik olmadan, ana depremde yapmanız gerekenleri yapmalısınız. 57

44. AFETE HAZIRLIK BECERİLERİ • Bir depremi izleyen ilk 72 saat içerisinde yardımın çoğunu o anda etrafımızda olanlardan alırız. Afete hazır olmak için edinebileceğimiz bir çok beceri vardır: • Yangın Söndürme • Afette İlk Yardım • Hafif Arama Kurtarma • İletişim ve Organizasyon 61

45. DEPREME KARŞI HEPİMİZ AYNI TAKIMDAYIZ! Yer aslında sağlamdır ve bizi taşır. Yer beklenmedik şekilde sarsılınca biz de derinden sarsılırız. Güvenliğimizi arttırmak için küçük adımlar atmaya başlayınca, sarsıntı ile duyduğumuz korku ve çaresizlik yerini, bilgi, deneyim ve hazırlığa bırakır. 66

46. BİZ HAZIRLANIYORUZ! YA SİZ? DEPREME KARŞI HEPİMİZ AYNI TAKIMDAYIZ! 68