420 likes | 824 Views
Pruritis. Definacioni. Pruritis eshte nje ndjenje e pakendeshme e lekures qe provokon nevojen urgjente per tu krruajtur Mund te jete I lokalizuar ose I gjeneralizuar Akut ose kronik , nje pruritis me shume se 6 jave quhet kronik
E N D
Definacioni • Pruritis eshte nje ndjenje e pakendeshme e lekures qe provokon nevojen urgjente per tu krruajtur • Mund te jete I lokalizuar ose I gjeneralizuar • Akut ose kronik , nje pruritis me shume se 6 jave quhet kronik • Arsyeja : semundje te lekures por dhe semundje sistemike
Mund te vije si rezultat I stimujve mekanike , termike , elektrike • Histamine eshte nje nga mediatoret kryesore te pruritis
Pruriti I gjeneralizuar • 1- Varicella • Eshte nje semundje e shkaktuar nga varicella zoster virus • Burim infeksioni eshte njeriu • Eshte nje semundje qe perhapet ne rruge aerogjene si rregull ne dimer – pranvere • Ose nga kontaktet me sekrecionet rino-faringeale te pacientit
Eshte shume infektuese vecanerisht ne periudhen fillestare te erupsionit , te rashit • Periudha e inkubacionit 2 jave • Fillon me temperature , ethe • Mialgji , artralgji , dobesi e pergjithshme
Shenjat karakteristike ne lekure : • Makula (ngjyre te kuqe ) • Papula • Vezikula • Pustula ( kur mbivendoset infeksionet bakteriale ) • Pas 2-3 ditesh permbajtja e vezikulave turbullohet me pas cahen dhe formojne krusta qe bien per 10 dite
Diagnoza vendoset me ane te inspeksionit • Trajtimi : puder talk me mentol , • Aciklovir
2-Skabies • Eshte semundje ngjitese parazitare e shpeshte qe perhapet nga kontakti direkt lekure me lekure • Karakterizohet me prurit persistent te gjeneralizuar
Perhapet dhe permes carcafeve dhe rrobave te infektuara sps parazitet mund te mbijetojne per me shume se 2 dite ne veshje ose shtresa • Shkaktari eshte Sarcoptes scabiei hominis
Rritet dhe shumezohet vetem ne lekuren e njeriut • Paraziti zhvendoset ngadale dhe stimulohet nga nxehtesia e shtratit • Femra mba mbarsjes fillon te germoje nje kanal horizontal ne shtresen korneale per te depozituar vezet qe celin diten e 4 • Zakonisht germojne gjate nates dhe depozitojne vezet gjate dites
Arsyeja qe shfaqet pruriti : ndodh nga sensibilizimi ndaj S.scabiei • Gjate infektimit te pare duhen te pakten 2 jave qe te zhvillohet sensibilizimi • Ndersa ne riinfektim shfaqet brenda 24 oreve
Te dhenat klinike • Pruriti – eshte shenja e pare e semundjes dhe ndodh zakonisht naten • Rashi • Disa here pruriti mund te shoqerohet dhe me mbivendosje te infeksioneve bakteriale • Elementet kutane jane : papula te kuqe dhe urtika
Me xham zmadhues verehet ne lekure vija 0.5- 1 cm qe jane kanalet e hapura nga paraziti • Boja e stilografit perqendrohet ne tunele • Zonat e preferuara jane : • Hapsirat interdigitale te duarve • Oraganet genitale • Brrylat , kembet • Regjionet gluteale • Aksilat
Te te rriturit nuk preket : • Koka • Qafa • Pjesa e siperme e shpines • Shputat • Ne femijet preken koka , qafa , shputat dhe shuplakat
Diagnoza • Mikroskopia : vendoset nje pike vaji mineral mbi nje tunel dhe grryhet me bisturi , materiali I grryer vendoset mbi lame dhe vrojtohet • Dermatoskopia : imazhi : avion reaktiv me gjurme qe le pas • Mjekimi : antiskabioze -> permethrina (krem ) , lindani (krem ose locion )
3- Dermatozat pruriginoze • Element morfologjik primar eshte papul urtikariale qe sherohet duke lene nje cikatrice te siperfaqeshme • Etiologjia : • Faktore te jashtem : pickimet e insekteve, alergenet e kontaktit , faktoret fizike (nxehtesia , I ftohti ,drita ) • Faktore te brendshem : stresi emocional ,faktore endokrine ,alergji medikamentoze dhe ushqimore , infeksionet
A- Prurigo simplex akute • Etiologjia : kryesisht parazitozat intestinale • Shfaqet kryesisht ne vere • Papula urtikariale qe lokalizohen ne : • 1-Pjeset ekstensore te anesive • 2- regjionin gluteal
Ne qender kane nje vezikul te vogel e cila formon krusta me vone • Ne pjese e tyre lene cikatrice te siperfaqeshme me pigmentime ose depigmentime
B-Prurigo simpleks subakute • Shfaqet ne moshat e mesme • Prek njelloj te dy sekset • Lokalizohet : • Pjeset ekstensore te ekstremiteteve • Trungu • Fytyra dhe koka
Zgjat muaj dhe vite • Te semuret ankojne per prurit te forte • Papulat sherohne ,e pigementim te lehte dhe cikatrice te siperfaqeshme • Kruajtjet jane te thella dhe te kufizuara mire • Kjo prurigo vihet re me shpesh si prurigo gestationes ne muajin e II apo III te barres dhe zhduket pas lindjes
C-Prurigo kronike • Eshte e rralle • Verehet ne : • Crregullimet kronike te melcise • Hemopative malinje (Morbus Hodgkin ) • Leucemi • Policitemia vera
Lekura eshte e trashe , e lichenifikuar • Ekzematoze • D- Prurigo nodulare • Shkaktari I panjohur ndonse mendohet se stresi emocional luan rol te rendesishem ne shperthimin e saj • Shfaqet ne adulte • Kryesisht ne pranvere dhe vere
Siperfaqja eshte e ashper • * nuk formohen vezikula si ne format e tjera te prurigos • Mund te shfaqet dhe ne skalp
Lezionet ne : • Trung • Qafe • Ekstensoret e anesive dhe regjon genital • Shfaqen nyje te forta dhe te pakta qe shtrihen thelle ne derme • Ngjyra eshte njesoj me ate te lekures normale
Urtikaria • Eshte nje ekzanteme alergjike qe karakterizohet : • Shperthime te menjehershme te elementeve urtikariale ne forme vezake ose te rrumbullaket • Te kufizuara mire • Madhesi te ndryshme • Ngjyre roze -> kuqerremte • 1-2 mm te ngritura ne sip e lekures • Zhduken vetvetiu pa lene gjurme
Prek dhe : • Mukozen e gojes • Rruget e siperme te frymarrjes • Konjuktivat
Shkaktari : • Faktore ekzogjene , elementet urtikarial shfaqen ne vendin e prekur por nuk perhapen ne forme ekzanteme • Kontakti I lekures me hidhra , • Barerat • Pickimet e insekteve
Urtikaria endogjene • Elementet shfaqen ne cdo moshe • Ne cdo pjese te trupit • Vendosen afer njera tjeteres dhe kane madhesi te ndryshme • Perhapen ne periferi • Ne fillim kane ngjyre te kuqe pas disa minutash zmadhohen , buhaviten , shtypin enet e gjakut te lekures dhe marrin ngjyre te bardhe , rrethohen nga nje rrjet hiperemik
Ndahet ne akute -> zhduket brenda 2-3 ditesh pasi menjanohen faktoret e saj • Kur shfaqet me shperthime te herepashershme duke zgjatur jave , muaj , vite -> kronike • Perseritet sa here kontaktohet me shkaktarin e saj provokues
Faktoret jane : • Nxehtesia • I ftohti • Shtypja • Drita • Djersitja • Psikike
Urtikaria shkaktohet nga clirimi I histamines nga qelizat bazofile dhe mastocite -> ekstravazimin e fluideve ne derme -> edema • Mjekimi – antihistaminike , glukokortikoide
Dermatiti /Ekzema • Reaksion inflamator polimorf qe perfshin dermen dhe epidermen
Dermatiti irritativ I kontaktit • Ndahet ne • Akut dhe Kronik • Akut – prurit , eritema , vezikula • Kronik – prurit , kserosis , lichenifikim , hiperkeratoze , fisura • Etiologjia : • 1-sapunet , detergjentet • 2-acidet dhe bazat • 3-solventet industriale • 4-bimet • 5-leshi ,veshjet sintetike
Faktore predispozues : • 1-Atopia • 2-lekura e bardhe , temperatura ,klima • 3-stina , tenton te shpertheje ne vere ne vendet me klime te ngrohte • Eshte forma me e shpeshte e semundjeve profesionale te lekures
Shkaktohet nga ekspozimi I lekures ndaj faktoreve fizike ose kimike qe e irritojne lekuren ne menyre akute ose kronike • Duart jane zona qe preken me shpesh • Shkalla e demtimit te lekures varet nga : • 1-Natyra e produktit – acidet dha bazat japin nje reaksion me te fuqishem se vajrat • 2-Koha e perdorimit • 3-Perqendrimi I lendes irrituese
Mjekimi • Forma akute : shmanget agjenti etiologjik , kompresa me antispetike si permanganat kaliumi , vezikulat e medha drenohen , perdoren glukokortikoide lokale • Forma kronike – glukokortikoide lokale si betamethasone diproprionate
Dermatiti alergjik I kontaktit • Alergenet me te shpeshte te kontaktit : • 1-Sulfati I nikelit • 2-Neomicine sulfat – zakonisht ne kremra ,pomada • 3-Aroma mikse –parfume • 4-Kriprat e arit – medikamente • 5-Bacitracin –pomada , pudra
Erupsioni fillon ne nje individ te sensibilizuar ->prurit intens • 48 ore ose dite pas kontaktit me alergenin • Lokalizimi I erupsionit eshte I lokalizuar ne vendin e ekspozimit me pas lezionet mund te perhapen • Forma akute – eriteme -> papula -> vezikula ->erozione ->krusta ->skuama
Forma kronike papula ->skuama ->likenifikim ->eskoracione -> formim krustash • Mjekimi : • Nderprerja e ekspozimit • Mjekimi lokal – pomada me glukokortikoide
Pruriti perianal • Eshte prurit rreth regjionit te anusit • Faktoret etiologjike : • 1-kontaminimi fekal perineal , ndotja okulte per shkak te nje fistule • 2- infeksioni fungal ( candida albicans ) , vecanerisht ne personat diabetike , ata qe perdorin steroide dhe antibiotike • 3-krimbat (oxiuriasis ) – transmetimi behet me direkt me duar, tesha , shtrati I perbashket , ->
Ushqimet e kontaminuara nga vezet . Vezet jetojne 2 jave jashte strehuesit . Shenja kryesore eshte pruriti • 4-streptokoku B-hemolitik , Stafilokoku aureus • 5- dermatit alergjik – sapunet ,kremrat , letrat e tualetit • 6-ushqimi – pijet me kafeine , alkoli , produktet e qumeshtit ,djegset , domatet , cokollata , limoni .
7- hemorroidet • 8- veshmbathjet • Trajtimi : • Te mbahet lekura e anusit e paster dhe e thate • 1% hydrocortison krem 2 here ne dite • Dieta