670 likes | 3.36k Views
Navoiy viloyati Nurota tumani Xalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish bo`limi 27-umumiy o`rta ta’lim maktabi ona tili va adabiyot fani o`qituvchisi Ma’rupova Muborakning 8-A sinfda ona tili fanidan o`tkazgan bir soatlik dars ishlanmasi. II-Maqsad:
E N D
Navoiy viloyati Nurota tumani Xalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish bo`limi 27-umumiy o`rta ta’lim maktabi ona tili va adabiyot fani o`qituvchisi Ma’rupova Muborakning 8-A sinfda ona tili fanidan o`tkazgan bir soatlik dars ishlanmasi
II-Maqsad: a) ta’limiy: So`z birikmasi bo`yicha o`quvchilarning ko`nikma, malakalarini sinash b) tarbiyaviy: mashqlar orqali oilada ota-ona, opa- ukaga hurmatni o`rgatish, insoniy fazilatlarni shakllantirish v) rivojlantiruvchi: og`zaki- yozma nutqini o`stirish, dunyoqarashini boyitish. I - Mavzu: So`z birikmasi bo`yicha umumlashtirish
III-O`quv jarayonining mazmuni: Dars turi: O`quvchilarning ko`nikma, malakalarini shakllantirish, umumlashtiruvchi, sinovchi Usul: Sahifa. Uslubl: Og`zaki- yozma, Aralash. Jihoz: Darslik, slayd.
IV-Dars taqsimoti: • Darsni tashkil qilish • –3 daqiqa • 2. Bo`limlar tanishivu (o`tilgan mavzular bo`yicha savol-javob) • – 15 daqiqa 3. So`zlarni o`rniga qo`y! - 8 daqiqa 4. Mustaqil ish -11 daqiqa 5. Mustahkamlash – 3 daqiqa
V. Dars imkoniyatlari: 1. O`quvchining darsga tayyorligi – 1 ball 2. “Bo`limlar tanishuvi” usuli (savol-javob) – 1ball 3. “O`rniga qo`y!” usuli (so`z birikmalaridagi tobe` va hokim so`zlarni o`rniga qoyish) – 1ball 4. Husnixat (“Kim tez topadi!” usulida so`z birkmalarini ajratish) – 2 ball
VI. Darsning borishi: a) tashkiliy qism b) psixologik iqlim yaratish v) darsni “Sahifa” usulida tashkil qilish
1-Sahifa O`quvchilarning kiyinishi, darsga tayyorligi (darslik, daftar, ruchka,kundalik) nazorat qilinib, rag`batlantirish tariqasida va ularning psixologik xususiyatlarini hisobga olib 1 ball qo`yiladi.
2-Sahifa “Bo`limlar tanishuvi” usulida “So`z birikmasi” bo`yicha savol-javob qilinib, o`quvchilar 1 balldan olishga erishadilar. Qadim zamonda Tilshunoslik deya atalmish Saltanat bor emish. Bu saltanatning Sintaksis, Morfologiya nomli xonlikjlari bor emish. Ularning yon qo`shnisi Fonetika, Grafika, Orfografiya, Orfoepiya, Punktuatsiya xonliklari istiqomat qilar emish. Bir kuni Sintaksis xonligi shohi barcha qo`shni xonliklar shohini mehmonga chaqiribdi. Mehmondorchilikdan so`ng Sintaksis xonligi shohi shunday debdi: - Bir-birimiz bilan necha yildan buyon qo`shnimiz-u, ammo oilaviy sharoitimiz, yashash tarzimizdan bexabarmiz. Shuning uchun bir-birimiznitanishtiraylik.
Fonetika xonligi shohi: - Bizda og`zaki nutqning tovush tizimi o`rganiladi. Grafika- - Biz saltanatimizda yozma nutqning harflar tuzilishini o`rganamiz. Tovushlarninf yozuvdagi ifodasi harf deyiladi. Orfografiya - Bizning saltanatimizda to`g`ri yozish me’yorlari o`rganiladi. Doimo chiroyli, nafis yozishni o`rganing. Orfoepiya - Bizda esa to`g`ri talaffuz me’yorlari o`rganiladi. Har qachon ravon, to`g`ri so`zlashga harakat qiling. Morfologiya - Men xonlikni Mustaqil so`z turkimi va yordamchi so`z turkimi degan 2 o`g`lim bilan boshqaraman.
- Mustaqil so`z turkumlari fe’l, ot, sifat, son, olmosh, ravish - Yordamchi so`z turkumlari ko`makchi, bog`lovchi, yuklama Sintaksis - Barchangiz o`zingizni tanishtirdingiz, tashakkur. Endi navbat bizga. - Men saltanatimni Gap va So`z birikmasi nomli bolalarim bilan boshqaraman. - Bugun “So`z birikmasi” nomli farzandim bilan sizni yaqindan tanishtirmoqchiman. - Qani, bolajonlarim, menga o`zimizning saltamatimiz bilan tanishtirishda yordam berib yuboring-chi?
1. Til haqidagi fan nima deyiladi? 2. Til birliklarini sanab bering. 3. So`z birikmasi va gaplar qanday hosil qilinadi? 4. Tilning qanday b`olimi sintaksis deyiladi? 5. Sintasisning ichki bo`limlarini sanang. 6. Tilning qanday birikuviga so`z birikmasi deyiladi? 7. So`z birikmasi qanday so`zlardan tuzilgan? 8. Otli so`z birikmasi nimalar bilan ifodalanadi? 9. Fe’lli so`z birikmasiga misollar keltiring? 10. So`z birikmasiga hokim va tobe` so`zlarning joylashuvi qanday?
11. So`z birikmasida hokim va tobe so`zlarning o`zaro birikuvi necha usul? 12. So`zlarning qanday birikuviga bitishuv deyiladi? 13. Boshqaruvda so`zlar o`zaro qanday birikadi? 14. Moslashuv usuliga ta’rif bering. Misollar keltiring. 15. So`zlarning o`zari bog`lanishi necha usul? 16. Teng bog`lanish nima? 17 Tobe` bog`lanish qanday hosil qilinadi? 18. Teng va to`be` bog`lanishga misol keltiring, 19. Boshqaruv usulidagi so`z birikmasi hosil qiling. . 20.Gul hokim so`zi orqali bitishuv usuliga misol keltiring.
Sintaksis - Menim-cha, xonlikdagi barchamiz bilan tanishtirdik. Faqat bizga nimadir yetishmayotgandek. Punktuatsiya - Albatta, chunki men o`zimni tanishtirmadim. Sintaksis - Marhamat. Punktuatsiya - Gap og`zaki nutqda ma’lum biro hang bilan aytiladi. Bu ohang yozuvda tinish belgilar bilan ifoda etiladi. Demak, bizning saltanatda tinish belgilari o`rganiladi. Men saltanatimni nuqta, vergul, undov, ko`p nuqta, tire, so`roq, ikki nuqta, qo`shtirnos, qavs, nuqtali vergul nomli farzandlarim bilan boshqaraman. Bu tinish belgilari bo`lmasa, gaplar, so`zlar chalkashib ketadi. Shuning uchun bizni o`z o`rnimizga to`g`ri qo`ying. Sintaksis - Mana, saltanatimizdagi barcha xonliklar bilan tanishdik. Endi doimo bir-birimizdan xabar olib, inoq, ahillikda yashaylik. Barchangizga tashakkur, Xayr, salomat bo`linglar.
Sintaksis - Menim-cha, xonlikdagi barchamiz bilan tanishtirdik. Faqat bizga nimadir yetishmayotgandek. Punktuatsiya - Albatta, chunki men o`zimni tanishtirmadim. Sintaksis - Marhamat. Punktuatsiya - Gap og`zaki nutqda ma’lum biro hang bilan aytiladi. Bu ohang yozuvda tinish belgilar bilan ifoda etiladi. Demak, bizning saltanatda tinish belgilari o`rganiladi. Men saltanatimni nuqta, vergul, undov, ko`p nuqta, tire, so`roq, ikki nuqta, qo`shtirnos, qavs, nuqtali vergul nomli farzandlarim bilan boshqaraman. Bu tinish belgilari bo`lmasa, gaplar, so`zlar chalkashib ketadi. Shuning uchun bizni o`z o`rnimizga to`g`ri qo`ying. Sintaksis - Mana, saltanatimizdagi barcha xonliklar bilan tanishdik. Endi doimo bir-birimizdan xabar olib, inoq, ahillikda yashaylik. Barchangizga tashakkur, Xayr, salomat bo`linglar.
3-Sahifa “So`zlarni o`rniga qo`y!” usulida tobe so`z to`g`riligida noto`g`ri hokim so`z berilgan. Har bir o`quvchi to`g`ri hokim so`zni topib, o`rniga qo`yib, 1 ball olishga muvaffaq bo`ladi. Daftardan – bormoq kitobni - ko`chirmoq Kinoga – kelmoq G`oliblik uchun - o`qimoq Tunda - kurashmoq
Otaning - muqovasi O`quvchining – kitobi Do`stimning – ijodi Kitobning – burchi Adibning - nasihati Yangi – xona Shirin – bola Keng- Mavzu Yorug` - maydon Intizomli - ovqat
Ozodlikka – o`qimoq Ertakni – cho`milmoq Daryoda - duosi Lolani – erishmoq Onaning - uzmoq Telefon orqali – o`lka Buvimning – cho`qqisi Tog` - suhbatlashmoq Bepoyon – o`quvchi Intizomli - hassasi
4-Sahifa • “Kim tez topadi!” usulida 1-guruh bitishuv, 2-guruh boshqaruv, 3-guruh moslashuv usuli bilan aralash berilgan so`z birikmalarini ajratadi. Bunda o`quvchining ham so`z birikmasini to`g`ri topgani, ham husnixati ballanadi. Shahar ko`chalari, bog`ga burilish, ayyor tulki, kutubxonaga bormoq, qizg`in suhbat, tarvuz emoq, beda o`rish, oltin yaproq, ukamning kitobi, toza ko`ylak, olcha guli, ustoz o`giti, singlisi uchun olmoq, ukamning do`sti, keng ko`cha.
VII. Dars yakuni: mustahkamlash, o`quvchilar BKM larini baholash, faol ishtirok etgan o`quvchilarni rag`batlantirish. VIII. Vazifa: O`tilgan mavzular bo`yicha takrorlab kelish