1.22k likes | 2.4k Views
Solunum Sistemi Acilleri. Prof.Dr.Eyüp Sabri Uçan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir. Dispne. Yeni gelişen akut dispne Astım atağı Pulmoner emboli Spontan pnömotoraks Akciğer ödemi Pnömoni ARDS Toraks travması Plörezi Atelektazi Pulmoner hemoraji
E N D
Solunum Sistemi Acilleri Prof.Dr.Eyüp Sabri Uçan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir
Dispne • Yeni gelişen akut dispne • Astım atağı • Pulmoner emboli • Spontan pnömotoraks • Akciğer ödemi • Pnömoni • ARDS • Toraks travması • Plörezi • Atelektazi • Pulmoner hemoraji • Üst hava yolu obstrüksiyonu
Dispne • Kronik dispne üzerine gelişen akut dispne • KOAH akut alevlenme • Kronik kalp hastalıkları • İnterstisyel akciğer hastalıkları • Tekrarlayan mikroemboliler • Göğüs deformitesi • Solunum kas hastalıkları
Wheezing Yaygın Fokal Astım Mukus tıkaç Kalp yetmezliği Endobroşiyal tümör KOAH Endobronşiyal tbc Bronşiolit Bronşa dıştan bası Pulmoner emboli Sarkoidoz
Stridor • ÜHY obstrüksiyonu • Yabancı cisim • ÜHY infeksiyonları • Travma • Anaflaksi • Koroziv madde içimine bağlı larenks ödemi
Siyanoz • Düşük PaO2 • Akciğer hastalıkları • KOAH,astım,DIAF,ARDS,PE • Kalp hastalıkları • Akciğer ödemi, şantlı kalp hastalıkları • Santral sinir sistemi • İskemi, enfarkt, solunumun santral depresyonu • Normal PaO2 • Düşük SaO2 • Doğumsal:methemoglobinemi • Edinsel: ilaçlar, kimyasallar • Normal SaO2 • Periferik staz • Yaygın: hipotansiyon, azalmış kardiyak debi,artmış vizkozite • Lokal :VCSS,Reynaud
Göğüs ağrıları • Kas iskelet • Travma, Tietze sendromu, Herpes zoster, kırıklar, aktinomikoz, tümör • Plevral • Pnömoni,plörezi,emboli, plevra tm,perikardit, kod fraktürleri, Dressler sendromu • Retrosternal • Mİ, perikardit, aort disseksiyonu, özefajit, özefagus rüptürü, trakeobronşit • Subdiyafragmatik • Gastrit, kolesistit, pankreatit, subfrenik abse • Atipik • MVP, sarkoidoz
Hemoptizi • İnfeksiyonlar • Pnömoni, TB, akciğer absesi, bronşektazi, fungus(IPA, aspergilloma) • Tümörler • Bronş kanseri, metastatik kanserler, adenom • Alveolar hemoraji • Vaskülitler, GoodPasture sendromu, Wegener, Behçet, SLE, ilaçlar • Travmalar • AV malformasyonlar • Emboli • Mitral stenoz
Hemoptizi • Damar yolu • Hava yolu açıklığı • Selektif entübasyon, Carlens tüpü • Kanayan tarafa yatırmak • Acilen FOB • Fogarty kateteri • Endobronşiyal tm: Argon plazma • Bronşiyal arter embolizasyonu • Cerrahi
Masif hemoptizi • NE YAPARSINIZ ? • Acil lobektomi • Transamine amp + sedatif • Selektif sağ entübasyon • Argon plazma koterizasyon • Bronşiyal arter embolizasyonu
Masif hemoptizi • 40 yaşında erkek hasta • Ankilozan spondilit tanılı • Sağ apikal kaviter lezyonlar • Kavite içinde fungus topu • FOB: sağ üst lobdan yoğun kanama • NE YAPARSINIZ ? • Bronşiyal arter embolizasyonu • Transamine + antitüssif • Acil cerrahi • FOB: Fogarty kateteri
Ş.A. 35 y, K Tekstilci( 2 yıl öncesine kadar kumlamacılık yapmış) Sigara:17 paket-yıl 2 ay önce pnömoni , Akut bronşit 2 kez C/S
YAKINMALAR Depremde geceyi sokakta geçirmiş 2 gün sonra Ani başlayan Öksürük Nefes darlığı Çarpıntı Yaygın kas ağrıları Titreme Halsizlik Baş ağrısı
FİZİK MUAYENE: Nabız:88/dk TA:110/70 mm-Hg VI: 38,7 oC SS:28 Genel durum bozuk Anemik görünümde,dispneik,taşipneik Sırttan dinlemekle sağda daha yaygın olmak üzere bilateral raller
LABORATUVAR: Hb:7,3 CRP:17,2 Htk:22,2 ESH:108 BK:8,7 BUN:8 PNL:% 79 Krea:0,6 Plt:244
Arteryel kan gazı: pH:7,47 PO2:42 PCO2:32 HCO3:23 SaO2: % 81 8 lt/dk O2
Periferik yayma: Toksik granüller Hipokromi Sola kayma
TANINIZ NEDİR ? • 1. Ağır toplum kökenli pnömoni • 2. ARDS • 3. Sepsis • 4. Diffüz alveolar hemoraji • 5. Akut silikozis
NE YAPARSINIZ ? • Entübasyon + MV • FOB: BAL • FOB: BAL + TBB • Antibiyotik tedavisine KS eklerim • Entübasyon + MV(ARDS modlarında)
DAH (BAL) 1 gr/g KS 5 gün sonra
Arteryel kan gazı: pH:7,44 PO2:84 PCO2:32 HCO3:22 SaO2:96 O2 ‘siz
Anaflaksi • Tip 1 aşırı duyarlık • Ani dispne, ürtiker, hırıltı, larenks ödemi • Şok, ölüm • Allerjen teması kesilmesi • İM adrenalin(20 dk ara ile 2-3 kez) • İM/İV antihistaminik • İV steroid • Oksijen • Teofilin • Dopamin
RADS • Önceden astım öyküsü yok • İrritan madde ile yoğun temas • İlk 24 saatte semptomlar • Akut astım atağı • Bronş aşırı duyarlılığı • Kısa etkili beta 2 agonist • Steroid • Teofilin • Oksijen
CO zehirlenmesi • Kokusuz, renksiz, tatsız bir gaz • Organik veya petrol ürünleri yetersiz yanması • COHb oluşumu • Aynı ortamdaki kişilerde benzer semtomlar • COHb düzeyi semptomlarda belirleyici • < 10 asemptomatik • 10-20 baş ağrısı, göğüs ağrısı • 20-30 güçsüzlük, görme bozukluğu • 30-50 bulantı, kusma, bilinç bozukluğu, taşipne, taşikardi • 50-60 senkop, konvulsiyon, koma • > 60 solunum depresyonu, ölüm
CO zehirlenmesi • Öykü • PaO2 normal • SaO2 normal • Ayırıcı tanı: • Diabet, üremi, opiat alımı • İlk 4 saat kritik: • %100 oksijen • Hiperbarik oksijen
Aspirasyon • Katı • Çekirdek, türban iğnesi, kemik/biftek • Asfiksi • Apne, syanoz, solunum çabası • Heimlich manevrası • Dispne, öksürük, hırıltı • Lokalize ronküs • FOB • Sıvı • Kimyasal pnömonitis, trakeobronşit • Pnömoni, abse
Suda boğulma • Yaz ayları, hafta sonları, genç erkekler • Tatlı su • Hipotonik • İyon dengesizliği • Tuzlu su • Hipertonik • Servikal travma • Laringospazm: düşük volümler
Bilinç Hava yolu Kalp atımı Ağız içinde yabancı cisim Hiperekstansiyondan kaçınmak CPR Boyunluk Oksijen Suda boğulma
Gözler (E) Spontan açık 4 İstendiğinde açılabilir 3 Ağrılı uyaranla Açılabilir 2 Açılmaz 1 Motor(M) Spontan/istekle hareket 6 Ağrılı uyaranla Lokalize eder 5 Global fleksiyon 4 Fleksör yanıt 3 Ekstansör yanıt 2 Hiç yanıt yok 1 Konuşma(V) Açık seçik konuşma 5 Şaşkın konuşma 4 Ağrılı uyaranla Ağrıya reaktif kelimeler 3 Anlamsız sesler 2 Hiç ses çıkarmaz 1 Suda boğulma • Glasgow Koma Skalası • ARDS riski • Kan gazı/satürasyon • Akciğer grafisi • Damar yolu • Oksijen • İV sıvı(aldığı-çıkardığı) • Destek tedavisi
Dekompresyon • Derinlerde • yüksek basınca maruziyet • Panikle yukarı hızla çıkmak • Serbest azot • Eklem ağrıları, cilt altı kanamaları, duyu kusuru, refleks kayıpları, parapleji, hava embolisi • Kapalı boşluklar: • pnömotoraks, pnömomediastinum, otit, kulakta barotravma • Rekompresyon • İstanbul Tıp • GATA Haydarpaşa • Bodrum • İzmir DKK
Dağ hastalığı • Akut, kronik • 2500 metreden daha yukarı • Yüksek irtifa akciğer ödemi • Hipoksemi • Dispne • Hipotermi • Diürezin azalması • Baş ağrısı
Dağ hastalığı • Korunma • Konaklama • Yavaş tırmanma • Tuz, alkol ve egzersiz kısıtlanması • Asetozolamid • Deksametazon • Tedavi • Primer • Daha alçak irtifaya inmek • Sekonder • Hafif : istirahat, asetaminofen, asetozolamid • Orta : istirahat, deksametazon, asetozolamid • Ağır : oksijen, deksametazon, asetozolamid, diüretikler, Ca kanal blokerleri, morfin, hiperbarik oda
Solunum yetmezliği • Hipoksemik • Akut akciğer ödemi, ARDS, ağır pnömoni, DIAF,DAH, masif plörezi,atelektazi, emboli, pnömotoraks • Altta yatan hastalığın etkin tedavisi, oksijen • Hiperkapnik • Astım akut atak, KOAH akut atak, ÜHY obstrüksiyonu, solunum kas hastalıkları, santral solunum depresyonu, uyku apne sendromu, son dönem DIAF, yaygın bronşektazi • Altta yatan hastalığın etkin tedavisi, oksijen, NIMV(BİPAP), IMV
ARDS • Predispoze neden • Bilateral diffüz akciğer infiltrasyonu • PaO2 / FiO2 < 200 • 200 – 300 : ALI • pwp < 18 mmHg • Altta yatan hastalığın tedavisi • IMV : • PEEP • Düşük TV, yüksek frekans • Hafif hiperkapni • I/E : 1/1 • Pron pozisyon
Acil Başvuru • Şiddetli akut dispne • Taşipne • Ortopne • Pembe köpüklü balgam • TANINIZ NEDİR: • ARDS • Kalp yetmezliği • Ağır pnömoni • Toksik gaz inhalasyonu
Kalp yetmezliği : akut akciğer ödemi • Kalp hastalığı öyküsü • Diyastolik kalp yetmezliği, Kapak hastalığı, HT, AMİ, PE • Dispne, taşipne, ortopne, syanoz • Bilateral raller, S3 gallop ritmi, plörezi • EKO, grafi, EKG,AKG • Tedavi : • Oksijen, • Frusemid: 2-4 ampul • Nitroprussid(niprus): 0.5 mcg/kg/dk • Nitrogliserin(perlinganit): 10 mcg/dk • Dopamin(Glidop): 2 mcg/kg/dk • Digoksin • Morfin : 10 mg ampul sulandırılıp yavaş IV • Teofilin
Ağır astım atağı • İstirahatte bile dispne, ortopne, konuşma güçlüğü, yardımcı solunum kaslarının kullanımı, inspiryum ve ekspiryumda wheezing, ronküsler, sessiz akciğer, bilinç kaybı • Pulsus paradoksus > 25 mmHg • Nabız > 120 • Solunum sayısı > 30 • PEF < % 50 • SaO2 < % 91 • PaO2 < 60 mmHg • PaCO2 > 45 mmHg
Ağır astım atağı • Oksijen: • Sat >%90 • Kısa etkili beta 2 agonistler • İlk 1 saat: nebülizatör/spacer ile 20 dk ara ile • 1-4 saat ara ile • Prednisolon • 120-180 mg/gün • İpratropium bromid • İlk saatte 3 kez, daha sonra 4 saat ara ile • Teofilin : • 6 mg/kg 30 dk infüzyon, • idame: 0.5 mg/kg/saat
KOAH akut atak • Evde, hastanede, yoğun bakımda
IV Çok Ağır III Ağır GOLD 2003 II Orta I Hafif O Risk Grubu FEV1/FVC < %70 FEV1>%80 %80>FEV1>%50 %50>FEV1>%30FEV1<%30 Sürekli Oksijen Tedavisi, Cerrahi Değerlendirme Sık Atakta İnhaler Kortikosteroid Düzenli Bir veya Daha Fazla Uzun Etkili Bronkodilatör,Rehabilitasyon Gerektiğinde Kısa Etkili Bronkodilatör Risk Faktörlerinden Uzaklaşma, Grip Aşısı
KOAH’da alevlenme • KOAH’lı bir hastanın stabil durumunda, normal günlük değişikliklerin ötesinde, akut başlangıçlı ve düzenli tedavide değişiklik gerektirecek boyutta, sürekli bir bozulmanın varlığıdır. • Hafif alevlenme: Evde tedavi • Orta şiddetli alevlenme: Poliklinikte tedavi • Şiddetli alevlenme: Hastanede tedavi (Rodrigues-Roisin. Chest 2000; 117: 398S)
kronik bronşitin akut alevlenmesiAnthonisen NR, Ann Intern Med 1987;106:196-204 • Tip 1 (ağır): 3 kriterin de varlığı: • dispnede artış • balgam volümünde artış • balgam pürülansında artış