PIERWOTNE (WRODZONE) i WTÓRNE (NABYTE) NIEDOBORY ODPORNOŚCI

1. PIERWOTNE (WRODZONE) i WTÓRNE (NABYTE) NIEDOBORY ODPORNOŚCI Wykład 10 Jan Żeromski

2. PIERWOTNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI - DANE OGÓLNE • Stosunkowo rzadkie ( średnio 1 na 100.000 osób) • Brak lub niewłaściwa funkcja jednego lub więcej elementów układu odporności • Zwiększona wrażliwość na infekcje ale inne następstwa to autoimmunizacje, nadwrażliwość i nowotwory • Są dziedziczne i wrodzone, często związane z chromosomem X

3. Złożone Inne dobrze określone Zespoły niestabilności chromosomowych Występujące z innymi wadami wrodzonymi Inne, np. deficyty odporności wrodzonej Zaburzenia biosyntezy przeciwciał Zaburzenia fagocytów Niedobory składników dopełniacza Skojarzone z defektami limfoproliferacji PIERWOTNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI(wg ekspertów WHO – 1999)

4. 1. ZŁOŻONE NIEDOBORY ODPORNOŚCI

5. 6. ZABURZENIA BIOSYNTEZY PRZECIWCIAŁ • Agammaglobulinemia sprzężona z chromo-somem X – brak kinazy Btk niezbędnej dla powstania kom.B • Pospolity zmienny NO – zaburzenia funkcji limfocytów • Niedobór IgA – defekt zmiany klas Ig • Selektywny niedobór podklas IgG • Przejściowa hipogammaglobulinemia niemowląt – defekt dojrzewania funkcji pomocy kom. Th

6. Zespół Wiskotta-Aldricha • mutacja genu (Xp11.22) kodującego białko WASP (defekty cytoszkieletu) • objawy: małopłytkowość, wyprysk skórny zakażenia, ryzyko chłoniaka • Zespół Di George’a • wadliwy rozwój struktur III i IV kieszonki skrzelowej (brak grasicy, przytarczyc, wady serca i dużych naczyń) • objawy: zakażenia wirusowe i grzybicze, tężyczka 2. INNE DOBRZE OKREŚLONE ZESPOŁY NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI

7. 3. ZESPOŁY NIESTABILNOŚCI CHROMOSOMOWYCH • Ataksja-teleangiektazja brak kinazy ATM, defekty kontroli cyklu komórkowego objawy: j.w., ciężkie zapalenia płuc i zatok • Zespół Nijmegen defekty rearanżacji genów Ig i reparacji DNA (mutacja genu NBS1) objawy: małogłowie, plamy na skórze (cafe-au-lait) niedobór Ig, leukopenia z limfopenią, chłoniaki • Zespół Blooma zaburzenia reparacji DNA-gen BLM objawy: j.w., rumień skóry

8. 7. WRODZONE ZABURZENIA FUNKCJI KOMÓREK ŻERNYCH • Przewlekła choroba ziarniniakowa defekt drogi redukcyjnej tlenu (wadliwa oksydaza NADPH) objawy: ropnie, ziarniniaki skóry i narządów wewnętrznych • Niedobór adhezji (przylegania) leukocytów (LAD) defekt biosyntezy łańcucha  (CD18) integryn CD11/CD18. objawy: nawracające infekcje, brak ropy • Zespół Chediaka-Higashiego defekty tworzenia lizosomów i chemotaksji. Mutacja genu CHS1 objawy: albinizm, fotofobia, zakażenia, pancytopenia

9. 7. ZABURZENIA LICZBY FAGOCYTÓW • Zespół Kostmanna dziecięca agranulocytoza objawy: ciężkie zakażenia, posocznica już w okresie noworodkowym • Cykliczna neutropenia okresowy (co 2-3 tyg.) spadek liczby neutrofili <200/l • Zespół Shwachmana neutropenia z defektami chemotaksji i zabijania; niewydolność trzustki • Przewlekła łagodna rodzinna neutropenia

10. 8. NIEDOBORY SKŁADNIKÓW UKŁADU DOPEŁNIACZA • Niedobory klasycznej drogi aktywacji • Niedobory C3 i składników drogi alternatywnej • Niedobory składników drogi lektynowej – brak białka wiążącego mannozę (MBL) • Niedobory składników kompleksu ataku błony (MAC)- [C5-C9] • Obrzęk naczynioruchowy Quinckego –niedobór C1inh (inhibitora C1)

11. 5. INNE PIERWOTNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI • Zespół Joba (hiper-IgE):objawy: nawracające ropnie i zapalenia dróg oddechowych, zaburz. chemotaksji wysokie IgE • Choroba Duncana – z. limfoproliferacyjny sprzężony z chromosomem X • Defekt zabijania prątków – niedobór receptora IFN- i/lub IL-12R • Przewlekła kandydoza śluzówkowo-skórna • Limfopenia CD4

12. WTÓRNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI PRZYCZYNY • Glikokortykosteroidy – limfo- i monocytopenia, hamowanie aktywacji kom. T, syntezy IL-1 i TNF • Cytostatyki – działają głównie na DNA i jego syntezę • Niedożywienie białkowo-energetyczne • Niedobory pierwiastków (selen, miedź, magnez, żelazo), witamin (A, C, D, B6, kwas foliowy) • AIDS • Inne infekcje wirusowe (głównie z grupy herpes)

13. NABYTY ZESPÓŁ NIEDOBORU ODPORNOŚCI (AIDS) DANE OGÓLNE • Etiologia: retrowirus HIV-1 i HIV-2 (RNA) • Wirusy M-tropowe i T-tropowe (gorsze) • T-tropowe tworzą zespólnie (syncytia) z komórek zakażonych i niezakażonych szybko ginących • Receptory dla HIV: CD4 i receptory chemokin (CCR5, CCR3,CXCR4) • Główny rezerwuar wirusa – tkanka limfatyczna

14. AIDS PATOGENEZA • Wczesny okres: spadek limfocytów CD4+, wiremia, brak odpowiedzi układu odporności • Spadek wiremii, wzrost liczby limfocytów T CD8+ niszczących kom. zakażone • Pojawienie się przeciwciał anty-HIV • Wzrost mutagenności wirusa • Dysfunkcja i zmniejszanie się liczby limfocytów CD4 ze wzrostem aktywności kom. Th2 • Rozwój objawowy AIDS

15. WTÓRNE NIEDOBORY ODPORNOŚCI • Niedojrzałość układu w okresie płodowym i noworodkowym • Spadek odporności w okresie starzenia się ustroju • Niedobory odporności w chorobach wrodzonych (z.Downa) i metabolicznych (np. glikogenozy) • Niedobory odporności w chorobach zakaźnych • Upośledzenie odporności w następstwie zabiegów chirurgicznych i urazów • Spadek odporności w niedoborach pokarmowych • Niedobory odporności w chorobie nowotworowej

16. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 