PSİKOMOTOR GELİŞİM

1. PSİKOMOTOR GELİŞİM Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR

2. Kavramlar • Gelişme : Organizmanın, büyüme, olgunlaşma ve öğrenmenin etkileşimiyle sürekli olarak ilerleme kaydeden değişmesidir. • Büyüme : Bedenin boy ve ağırlık yönünden artışı organların belli bir düzeye gelinceye kadar geçirdikleri biçim, hacim, ağırlıkla ilgili değişmeleri kapsayan bir terimdir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

3. Olgunlaşma :Bir sürenin geçmesi sonucunda, bireyin yada bir organın fiziksel güç ve kuvvet bakımlarından, yaşama uyumda belli bir durumu karşılayabilecek, başarı ile uyum yapabilecek bir düzeye erişmesidir. • Hazır Bulunuşluk : Olgunlaşmadan daha geniş kapsamlı bir kavram olup, olgunlaşma ve öğrenme sonucu belli düzeye gelmesidir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

4. Psikomotor Gelişim: fiziksel yapıda ve sinir kas işlevlerindeki değişim süreçleridir. • Yaşam boyu devam eden bir süreçtir • Motor becerilerde azalma yada yeni bir becerinin gelişmesi • Fiziksel yeteneklerin gelişmesini kapsar • Özünde hareket olan becerilerin kazanılmasını içeren ve doğum öncesi süreçte başlayıp ömür boyu devam eden bir süreçtir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

5. Form (hareket şekli) İki yada daha çok hareketin bir sıra şeklinde düzenlenmesiyle ortaya çıkan model olarak tanımlanır • Performans: Hareketin optimum verimle yapılmasıdır • hareket: Vücudun herhangi bir parçasındaki yada tüm vücudun pozisyonundaki değişmedir • motor beceri Deneyim ve öğrenmenin etkisi ile doğru olarak yapılan bir gurup hareket Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

6. Motor öğrenme Deneyim ile bir hareketin öğrenilmesine bağlı olarak performansta meydana gelen ilerleme • Temel becerilerin gelişmesi ve özelleşmesi Atma fırlatma becerisinden atma sporlarına Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

7. Motor gelişimin alanları • Büyük kas hareketleri • Küçük kas hareketleri Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

8. Motor gelişim alanları ve bileşenleri Lokomotor olmayan hareketler: Germe dönme Salınım çekme Burgu İtme-çekme Denge hareketleri Statik denge Dinamik denge Nesne kontrol Fırlatma Vurma Kontrol Top sürme Yakalama Lokomotor hareketler Yürüme Koşma Sıçrama Sekme Kayma Vb. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

9. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

10. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

11. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

12. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

13. Doğum öncesi etmenler • Beslenme . Gebelik öncesi beslenme Kötü beslenme Proteinden yoksun beslenme Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

14. Doğum öncesi etmenler • Gebelikte ilaç kullanımı İlacın dozajı Kullanma süresi Fötüsün kalıtsal eğilimi Gebeliğin hangi döneminde alındığı İlacın etkisini arttıracak diğer maddelerin varlığı Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

15. Doğum öncesi etmenler • Alkol • Doğum öncesi ve sonrası büyüme yetersizlikleri • Vücutta düzensizlikler • Zihinsel gerilik Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

16. Doğum öncesi etmenler • Gebelikte enfeksiyon hastalıkları Kızamık: sağır , kör, kalp bozuklukları, zihinsel engel Frengi: zihinsel gerilik, katarakt, kalp anomalisi, sağırlık, yarık damak-dudak, ölüm Şeker hastaları:düşük riski Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

17. Doğum öncesi etmenler • Gebelik toksemisi Preeklamsi: kan basıncının yükselmesi, ayak ve bileklerinde göz kapaklarında ödem, bulanık görme, kulaklarda uğultu, çınlama baş ağrısı şiddetli kusma Eklamsi: hastaya tıbbi müdahale gerekir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

18. Doğum öncesi etmenler • Kan uyuşmazlığı. • + - faktörü • AB-0 Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

19. Doğum öncesi etmenler • Annenin duygusal durumu. • Kana karışan maddeler Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

20. Doğum öncesi etmenler • Annenin yaşı. • <20->35 ölü doğum düşük kusurlu doğum • Pelvik yapının elastikiyeti • Dişi sahip olacağı yumurtalarla dünyaya gelir Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

21. Doğum öncesi etmenler • Radyasyon • Biçim bozuklukları ve ölüm • İskelet bozuklukları • Büyüme geriliği • Anensefali • Hidrosefali • Kanser riski ve genetik Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

22. Doğum öncesi etmenler • Kalıtsal faktörler. • 23 er kromozom • 47 kromozom DOWN sendromu • 20-30 yaş 1/1500 • 30-35 yaş 1/300 • 40> yaş 1/70 • Hamileliğin 4 ayında amnio sıvısı Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

23. Doğum öncesi etmenler • Klinefelter sendromu • XXY. • Turner sendromu • Sadece kadınlarda (XO) Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

24. Doğum öncesi etmenler • Hormonal bozukluklar. • hipertiroidizm Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

25. Doğum süreci etmenler • Doğum esnasında başa olan bsınç. • Doğum sırasında yetersiz oksijen Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

26. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri 1- Gelişimsel faktörler. • Düşük doğum ağırlıklı bebekler 3300 gr. <2500 gr • Erken doğan bebekler (premature) • 40 hafta <37 hft Öğrenim zorlukları dil ve sosyal iletişim problemleri Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

27. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Gelişimin yönü -baştan ayağa -merkezden dışarı • Büyüme oranı Büyüme kendi kendini düzenler Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

28. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Farklılaşma ve bütünleşme - farklılaşma: hareket modellerinin kabadan inceye doğru derece derece ilerlemesi - bütünleşme: Kas gurupları ile duyu sistemlerinin beraber ve uyumlu olarak çalışması Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

29. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Kritik dönem kavramı Gelişimsel kritik dönemler - Her yeteneğin ortaya çıkma zamanı farklıdır. - Uygun dönemde uygun ortam -Küçük yaşlar çoğu gelişimsel yetilerin kritik dönemidir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

30. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Bireysel farklılıklar - Gelişim kalıtsal ve çevresel faktörlerden etkilenir Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

31. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Beden ölçüleri: hareket kabiliyetini etkiler - Beden yapısı • Kas yapısı • Duruş Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

32. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Filogeni ve ontogeni • Filogenetik beceriler kendiliğinden otomatik olarak ortaya çıkarlar ve bir sıra dahilinde olgunlaşma süreci izlerler (temel el becerileri ve lokomotor beceriler) - Ontogenetik beceriler:öğrenme ve çevresel fırsatlara bağlıdır. (yüzme, bisiklet, paten vb) Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

33. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Kalıtım - Her çocuğun büyüme ve olgunlaşma hızı genlerle belirlenir. Doğuştan gelen kapasite önemlidir. • Doğuştan gelen üstün yetenekler uygun çevre olmadığında krelebilir. • Şampiyon aileden şampiyonlar çıkar Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

34. Bebeklik ve çocukluk dönemi etmenleri • Irk • Motor gelişimde ırksal farklılıklar görülmektedir • Yeni doğan siyah ırk bebeklerin merkezi sinir sistemleri büyük ölçüde olgunlaşmıştır. • Bu olgunluk motor öğrenme yönünden avantaj sağlar • Fötal dönemde siyah ırk kemikleşme oranı yüksektir. • Siyah ırkın kolları uzun gövdeleri kısadır. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

35. Çevresel Etmenler • Bağımlılık • Anne ve bebeğin bağımlılığının kurulması doğumdan sonraki ilk saatler ve günler önemlidir. • Bağımlılık özen fedakarlık ve bakımla ilişkili sonuçlara sebep olur • Bebeğin anneden ayrı kalması gelişimi olumsuz yönde etkiler • Doğumdan hemen sonrabebeğin anneye verilmesi Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

36. Çevresel Etmenler • Uyarıcı zenginliği ve yoksunluğu • Zengin uyarıcı çevre olgunlaşmayı hızlandırır. • Yetiştirme yurdundaki çocukların duygusal ve bilişsel gelişimleri Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

37. Çevresel Etmenler • Cinsiyet • Kız çocukları doğumda erkeklere oranla daha olgun düzeydedirler • 12 – 13 yaşına kadar daha hızlı büyürler • Motor performanstaki cinsiyet farklılığı 4 ayrı nedene bağlıdır. (Eckert) 1- beden ölçüleri 2- anatomik yapı 3- fizyolojik fonksiyonlar 4- sosyal ve kültürel farklılıklar Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

38. Çevresel Etmenler • Sosyo ekonomik düzey - Sportif başarı - Zeka ve akademik başarı Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

39. Çevresel Etmenler • Çocuk yetiştirme yöntemleri • hoşgörü: araştırıcılık, bağımsızlık, fiziksel aktivitelere katılım • Koruyucu ve otoriter tutum: hareketliliği kısıtlar itaatkar olmayı destekler • Baskı: gelişimi olumsuz etkiler Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

40. Motor gelişim dönemleri • Motor gelişim: fiziksel büyüme ve merkezi sinir sisteminin gelişimine bağlı olarak organizmanın isteme bağlı hareketlilik kazanmasıdır. • Bireyin doğum öncesi dönemden başlayarak yaşam boyu süren, harekete ilişkin davranışlarında meydana gelen değişmeleri inceler. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

41. 14 yaş ve üstü Uzmanlaşma Evresi Özel Hareket Becerileri Evresi 11-13 yaş SP. İLE İLİŞ. HAR. DÖN. Genel Evre 7-10 yaş 5-7 yaş Olgunluk Evresi TEMEL HAREKETLER DÖNEMİ 4-5 yaş İlk evre 2-3 yaş Başlangıç Evresi 1-2 yaş İlk Kontrol Evresi İLKEL HAREKETLER DÖNEMİ Reflekslerin Ortadan Kalktığı Evre Doğum-1 yaş Bilgi Çözme Evresi 4.ay-1 yaş REFLEKS HAREKETLER DÖNEMİ Bilgi Toplama Evresi Doğum-4.ay Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

42. Motor gelişim dönemlerirefleksif hareketler dönemi • Bilgi toplama evresi < 4 ay • Hareketler yolu ile bilgi toplama besin arama ve korunma • Bilgi çözme evresi > 4. ay - Refleksler giderek kontrol altına alınır istemli hareketler ortaya çıkar Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

43. Motor gelişim dönemleriRefleksif hareketler dönemi • Birincil refleksler • Moro refleksi : kucaklama refleksi • Asimetrik tonik boyun refleksi : Bebek yüzükoyun yada sırtüstü pozisyondayken yüzün baktığı taraftaki kolun ve bazağın uzatılmazı diğer kol ve bacağın fleksiyonda olma durumudur. İlk 6 hafta çok belirgindir. 4. aydan sonra kaybolur. 3 aylıkken boyun kontrolu başlar Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

44. Motor gelişim dönemleriRefleksif hareketler dönemi • Birincil refleksler • Arama refleksi: yanağına dokunulduğunda ağzını götürmesi, dudağına dokunulduğunda ağzını açması • Emme refleksi: • Kavrama refleksi. El sırtına dokunulduğunda parmakların açılması, avuç içine dokunulduğunda yakalama Bu refleks 3-4 aylarda kaybolur ve istemli yakalama hareketleri başlar Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

45. Motor gelişim dönemleriRefleksif hareketler dönemi • Birincil refleksler • Planter refleks. Ayakla yakalama refleksi..elle yakalama refleksinden daha uzun sürer. • Babinski refleksi: ayak baş parmağından başlayarak topuğa doğru iğneyle yas tırnakla çizildiğinde ayak parmaklarında ekstansiyon gözlenir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

46. Motor gelişim dönemleriRefleksif hareketler dönemi • Duruşa ilişkin refleksler • Emekleme refleksi: yüzükoyun pozisyonda ayak tabanlarına baskı uygulandığında emekleme hareketi görülür. 4. ayda kaybolur 7. ayda istemli emekleme hareketleri görülür. • Yüzme refleksi: nefes tutma ve ritmik hareketler • Çekme refleksi: • Boynu ve vücudu çevirme refleksi:4-6 aylarda başın bir tarafa çevrildiğinde gövdeninde aynı yöne çevrilme olayıdır. • Paraşut refleksi. Düşme pozisyonunda kolların ve bacakların açılması durumudur. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

47. Motor gelişim dönemleriRefleksif hareketler dönemi Duruşa ilişkin refleksler • Denge refleksi (labyrinthine righting) • Dik durumdan öne geriye yada yanlara doğru eğildiğinde başını aksi yönde hareket ettirerek dengeyi sağlamaya çalışır. • Landau refleksi: yüzüstü bozisyonda göğsünden yukarı kaldırıldığında kafasını kollarını ve bazaklarını germe refleksidir. • ekstremite yerleştirme refleksi: diz altından masaya dokundurulduğunda bacağı yukarı kaldırarak mazaya yerleştirir. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

48. Refleksif hareketler döneminin önemli özellikleri • 1. fötüsün ve yeni doğanın ilk hareket şeklidir. • 2. yakalama, adımlama vb. refleksler sonraki istemli hareketlerle ilişkilidir. • 3. tüm fötüs ve yeni doğanda görülür. • 4. refleksler yenidoğanda istemli hareketlerden daha baskındır. • 5. refleksler çocuğun ilk bilgi edinme kaynaklarıdır. • 6. Basınç ses. Görütü değişimleri birincil refleksleri ortaya çıkarır. • 7. Birincil refleksler koruyucu ve yiyecek sağlayıcı özellik taşırlar. • 8. Refleksler merkezi sinir sisteminin erken ttanısını sağlarlar. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

49. 9. Refleksler standart bir programa göre ortaya çıkarlar ve kaybolurlar. 10. Bir çok refleks daha yüksek beyin merkezlerinin işe karışmasıyla kaybolur 11. Duruşa ilişkin bir refleksin erken ve düzenli uyarılması sonraki istemli hareketin ortaya çıkışını çabuklaştırabilir. (Gallahue) Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR

50. Motor gelişim dönemleriİlkel hareketler dönemi 0-2 yaşpirimitif hareket safhası • İstemli hareketlerin ilk biçimidir. • Doğumdan sonra baskın olan refleksler korteksin gelişimi ile inhibe edilmeye başlanır. • Ortaya çıkış sıraları genellikle değişmez ancak bireyden bireye farklılıklar gösterir. • Yaşam için gerekli olan hareketlerin temelini oluştururlar. Yrd.Doç.Dr.Serkan HAZAR