„Moja mała Ojczyzna” Gmina Świeszyno

1. „Moja mała Ojczyzna” Gmina Świeszyno Paweł Tomczyk Klasa I e II Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Broniewskiego w Koszalinie „Tu jest moje miejsce, tu mam swój ciasny, ale własny kąt. Tu jest moje miejsce, tu jest mój dom.”

2. Spis treści • Położenie i granice gminy Świeszyno • Zbiorowiska leśne • Krajobraz leśny • Rzeki • Jeziora • Świat zwierząt – ssaki i ptaki • Świat zwierząt – ryby, gady i płazy • Królestwo roślin • Królestwo roślin – ciąg dalszy • Atrakcje turystyczne • Zabytki i kultura • Gospodarka • Źródła

3. Położenie i granice gminy Świeszyno Gmina Świeszyno położona jest w powiecie koszalińskim, w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego. Na południe od miasta Koszalina, rozpościera się jako zielona, piękna kraina, z bogactwem lasów, wód, rozmaitej fauny i flory oraz szeroko rozwiniętą ofertą turystyczno- krajoznawczą i historyczną.

4. Zbiorowiska leśne Lasy naszej gminy są niezwykle piękne o każdej porze roku. Wspaniałe zbiorowiska sosen, wzbogacone skupiskami świerczyn, tworzą niezwykłą, bajkową atmosferę spokoju, ciszy, wytchnienia po trudnych dniach pracy i nauki. Na wilgotnych podłożach boru rosną brzozy omszone. Bory te stanowią fragment zalesień powiatu koszalińskiego, na południe od miasta, zwane Puszczą Koszalińską. Dalej, przy niskich brzegach zbiorników wodnych, na dnie dolin rzecznych i występujących starorzeczach, rosną wierzby szare i uszate, zaś na terenach długo utrzymujących wodę zobaczyć można olszynę bagienną. Tereny leśne są chlubą i dumą naszej pięknej, małej gminy.

6. Rzeki Duży procent gminy Świeszyno zajmują wody. Przepływająca równoleżnikowo ze wschodu na zachód rzeka Radew to prawy dopływ Parsęty. Z jednej strony jest ona rozlewiskiem jeziora Hajka, zaś z drugiej – wzbogaca krajobraz opisywanych terenów. Rzeka wzbudza duże zainteresowanie jako obiekt turystyczny, ponieważ stwarza możliwości wędkowania jak również spływów kajakowych. Dopływami Radwi są rzeki: Czarna i Chociel, które tworzą tzw. Krainę pstrąga i lipienia, a jednocześnie nazywane są chronionym obszarem krajobrazu „Dolina Radwi”. Ciekawostką jest fakt, iż rzeka Czarna przepływa przez powierzchnie nie zalesione, a tylko w końcowym biegu jej dolina wcina się w kompleks leśny.

7. Jeziora Obok lasów i rzek, w naszej gminie usytuowane są trzy jeziora, z których każde ma inny charakter, wielkość, wygląd i znaczenie. Największe to jezioro Hajka, znajdujące się wśród boru sosnowego, drugim co do wielkości jest jezioro Niedalino, zaś ostatnie to Jezioro Czarne, które jest najciekawsze przyrodniczo. Wraz z przylegającymi do niego terenami torfowisk i bagien oraz bogatą florą i fauną, ma stanowić w przyszłości rezerwat przyrody. Wszystkie wymienione jeziora stanowią raj dla turystów, miłośników wędkowania i kąpieli oraz dla poszukiwaczy kontaktu z naturą.

8. Świat zwierząt – ssaki i ptaki O atrakcyjności każdego obszaru wiejskiego decyduje w dużym stopniu różnorodność świata zwierzęcego i roślinnego. W gminie Świeszyno bogactwo fauny jest dość pokaźne. Najliczniejszą gromadą spośród kręgowców są ptaki, reprezentowane przez około 100 gatunków. W lasach można spotkać, dzięcioła czarnego, jastrzębia i krogulca, kanie (czarną i rudą), orlika krzykliwego, bociana czarnego i żurawia. Środowiska wodno-błotne reprezentują perkozy, łabędź niemy, gągoł i czapla siwa, a krajobraz rolniczy: czajka, pliszka żółta, bocian biały i derkacz. Gromadę ssaków reprezentuje około 30 gatunków. Są to między innymi gryzonie, a wśród nich nornice i myszy. Można natknąć się także na przebiegającą wiewiórkę. Okolice Jeziora Czarnego jest ostoją bobra i wydry. W lasach należy uważać na żyjące w nich dziki, sarny i jelenie. Bystry obserwator dojrzy przemykającego lisa i uciekającego zająca szaraka.

9. Świat zwierząt – ryby, gady i płazy • W jeziorach i rzekach żyją atrakcyjne dla wędkarzy gatunki ryb. Pstrąg potokowy, troć i łosoś występują w Radwi. W niej i w jeziorze Czarnym można złowić pysznego sandacza. Kiełb i lin dominują w Radwi i Chotli, a szczupak w jeziorach Hajka i Niedalino. We wszystkich jeziorach występuje leszcz, a okoń i płoć dodatkowo w Radwi, Chotli i Czarnej. W rzece Czarnej występuje i rzadka ryba minóg strumieniowy. Uzupełnieniem niech będzie informacja, że na terenie gminy występują również gady: padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka i żmija zygzakowata, a z płazów występuje tu ropucha szara, traszki oraz żaby.

10. Królestwo roślin Obok bogatego świata zwierzęcego, na terenie gminy można podziwiać niezwykle piękną roślinność. Występuje ona na obszarach chronionego krajobrazu Doliny Radwi oraz w obiektach punktowych stanowiących pomniki przyrody. Szczególnie chronionym jest kompleks leśny w okolicach jeziora Hajka, gdzie występują bory bagienne i torfowiska wysokie z przygiełką brunatną, rosiczką pośrednią, wrzoścem bagiennym i bażyną czarną. Spośród drzew można wymienić uznane za pomniki przyrody klony, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe i dęby szypułkowe.

11. Królestwo roślin – ciąg dalszy W bogatej florze gminy Świeszyno nie brak jest roślin o właściwościach leczniczych. Głównym surowcem jest dziki bez czarny, a spośród pozostałych 42 gatunków wymienić można jaskier ostry, lipę drobnolistną, malinę właściwą, kasztanowiec zwyczajny, krwawnik pospolity, konwalię majową, kruszynę pospolitą. Ciekawym elementem krajobrazu gminy Świeszyno są parki wiejskie, aleje oraz starodrzewy przykościelne i cmentarne. Niewątpliwą ciekawostką przyrodniczą są aleje: lipowe, klonowe i platanowe.

12. Atrakcje turystyczne • Nasza gmina charakteryzuje się wysoką jakością produktów turystycznych. Obfitość lasów i wód, bogatych w różnorodną faunę i florę, jest rajem dla myśliwych i wędkarzy. Ciekawostki przyrodnicze i obszary chronionego krajobrazu ważne ornitologicznie i botanicznie, predysponują gminę do rozwoju proekologicznych form turystyki. • Atrakcje turystyczne naszego rejonu to Dolina rzeki Radew, obszar chronionego krajobrazu zbiornika wodnego Hajka oraz Jezioro Czarne będące zbiornikiem śródleśnym. Niezwykłym miejscem w naszej gminie jest ogród botaniczny w miejscowości Włoki. Można tu zobaczyć wrzosowiska, ogród skalny i wodny, liczne murki ogrodowe, alejki i ścieżki z kamienia, żwiru i płyt granitowych. W ogrodzie prowadzona jest także działalność edukacyjno-szkoleniowa.

13. Zabytki i kultura • Obok atrakcji przyrodniczych mamy na swym terenie kilka cennych obiektów zabytkowych. Najważniejsze z nich to: • Zespół pałacowo - parkowy w Strzekęcinie z największą kolekcją różaneczników w Polsce Północnej; • Młyn i elektrownia wodna w Niedalinie; • Kościół Gotycki z XV wieku w Jarzycach; • Park i ślady ognisk średniowiecznych w Bardzlinie; • Park w stylu angielskim w Zegrzu Pomorskim, Mierzymiu, Strzekęcinie, Sierani; • Pracownia rzeźby w drewnie i kamieniu w miejscowości Olszak. • W gminie Świeszyno na uwagę zasługuje szeroko rozwinięta działalność zespołów artystycznych. Od wielu lat mamy zaszczyt słuchać i oglądać występy najstarszego zespołu śpiewaczego „Jagody”, który jest jednym z nielicznych w województwie śpiewających a'capella. Inne zespoły to: „Jarzębiny”, „Cecylianki”, zespół dziecięcy „Anima” oraz chór „Camerton”.

14. Gospodarka Gmina Świeszyno to przede wszystkim obszary turystyczne, wśród których znajduje się także duży procent obszarów rolniczych. W środkowej i południowej części gminy usytuowane są duże gospodarstwa, zajmujące się produkcją roślinną i zwierzęcą. Najważniejszymi z nich są: Pomorsko-Mazowiecka Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie oraz "Poldanor"- spółka z kapitałem polsko-duńskim w Zegrzu Pomorskim. W sferze produkcyjnej i usługowej najbardziej znanymi i cenionymi podmiotami gospodarczymi są: "Wako" czyli producent elementów do budowy drewnianych domów, "Hako" zajmujące się produkcją urządzeń czyszczą­cych oraz "Chemad" - wytwarzanie opakowań z tworzyw sztucznych. Ich uzupełnieniem są małe firmy reprezentowane przez przemysł drzewny, transport i rzemiosło. Tereny położone bliżej Koszalina zajmują gospodarstwa rodzinne, niewielkie pod względem areału. Bliskość miasta powoduje, że część gruntów rolnych przeznaczana jest sukcesywnie pod budownictwo indywidualne. Tym sposobem coraz większa ilość mieszkańców miasta chętnie zamieszkuje na terenie naszej pięknej, rozwojowej gminy.

15. Źródła • - Biuletyn informacyjny pt. „Gmina Świeszyno”, wydawnictwo „Alta Press”, Koszalin 2008;- strona internetowa gminy Świeszyno: http://www.swieszyno.pl; • - materiały promujące gminę Świeszyno (m.in. widokówki, znaczki); • - podkład muzyczny: Ludvig van Beethoven - „Dla Elizy”; • - fotografie własne. Zapraszam w gościnne progi mojej małej Ojczyzny.