Suni Tohumlama ve Döl Tutma

1. Suni Tohumlama ve Döl Tutma Veteriner Hekim Tahir S. Yavuz

2. Suni tohumlama kızgınlıktaki ineğin rahmine boğa tohumunun özel bir aletle bırakılmasıdır.

3. Suni tohumlama ile üstünlüğü kanıtlanmış boğa tohumları kullanarak gelecek neslin daha verimli olması sağlanır. Daha çok süt Daha çok et

4. İnek başına ortalama yıllık SÜT ÜRETİMİ • TÜRKİYE >> 3.250 kg.(Kültür Irkları) • BAZI AB ÜLKELERİ ORT. >> 7.102 kg. (Hollanda, Almanya, Danimarka) • ABD >> 11.000 kg.

5. Suni tohumlama ile çiftleşme yoluyla hayvandan hayvana geçebilecek hastalıkları da önlemiş oluruz. (Örneğin; Bruselloz)

6. Verim dışındaki özellikler de suni tohumlama yoluyla düzeltilebilir. • Meme başı uzunluğu • Ayak basışı • Memelerin vücuda bağlanışı • Kalça yapısı • Düvelerde güç doğum

7. Arka bacak eğimi (duruşu) NORMAL

8. Holstein düvelerde güç doğum uygun boğa tohumu kullanılarak önlenebilir. • Memelerin sarkık olması, dizden aşağıya kadar sarkması her zaman problem oluşturur. Uygun boğa tohumuyla sonraki nesillerde bu durum düzeltilebilir.

9. Memenin dize olan uzaklığı (meme derinliği) NORMAL

10. Memenin Dize Olan Uzaklığı (Meme Derinliği) NORMAL

11. Memenin Dize Olan Uzaklığı (Meme Derinliği) SIĞ MEME

12. Meme başı uzunluğu sağımda ve dolayısıyla meme sağlığında önemlidir. Meme başının aşırı kısa ya da aşırı uzun olması sorun oluşturur. Uygun tohum kullanarak gelecek nesillerde bu problem giderilir.

13. Meme Başı Uzunluğu NORMAL

14. Kalça yapısıyla doğumdan sonra rahimin içerisindeki akıntıların temizlenmesi arasında yakın bir ilişki vardır. Kalça yapısı aşırı dik olan inekler doğum sonrası rahimdeki artıkları iyi temizleyemez ve gelecek gebeliğe hazır hale gelemez.

15. Sağrı açısı (eğimi) NORMAL

16. Sağrı Eğimi AŞIRI EĞİK SAĞRI

17. Sağrı Eğimi İÇE DOĞRU AŞIRI EĞİK SAĞRI

18. Ayakların basışı ayak sağlığı – topallık gibi konular için çok önem taşır. Çok dik ya da geriye doğru basışlar topallık ve ayak iltihabına yol açabilir. Uygun tohum kullanarak düzgün basan ineklere sahip olabiliriz.

19. Ayak Açısı NORMAL

20. Ayak Açısı DİK BASIŞ

21. Ayak Açısı ARKAYA DOĞRU EĞİK BASIŞ

22. Suni tohumlamada istenilen yönde sürüde gelişme sağlamak mümkündür. Örneğin; cüssenin büyütülmesi, iri-kalıplı ineklerin elde edilmesi gibi.

23. Suni tohumlama boğa beslemenin masraf ve tehlikelerinden uzak durmamızı sağlar. Suni tohumlama ile kaliteli bir boğadan daha çok yararlanma şansı elde ederiz.

24. SUNİ TOHUMLAMA ZAMANI

25. Suni tohumlama inekler kızgınlık gösterdiklerinde yapılır. İneklerde doğumu takip eden 45 gün sonraki kızgınlıkta suni tohumlama yapılabilir.

26. Yüksek verimli ineklerde ilk 45 günlük bekleme süresi biraz daha artabilir. (örneğin; 60-80 güne kadar çıkabilir.)

27. Suni tohumlamanın uygun saatini bilmek için kızgınlık zamanını iyi gözlemlemek gerekir. Kızgınlığın görülmesinden 8 saat sonrayapılan tohumlamaların tutma oranı yüksektir.

28. İneklerde Kızgınlık

29. İnekler 20-21 günde bir kızgınlık gösterirler. Kızgınlık en çok 18 saat sürer. Ancak; yüksek verimli ineklerde bu süre daha az olabilir.

30. Kızgınlığın en önemli belirtisi ineğin üzerine atlamasına izin vermesidir. (Durma) Duran inek kızgınlıktadır. Atlayan inek kızgınlığa gelecektir.

31. Boynundan bağlı inekler bu belirtileri gösteremeyeceğinden, diğer belirtilerine dikkat etmek gerekir.

32. Kızgınlığın diğer belirtileri; • Çara akıntısı, • Süt veriminde hafif bir azalma, • Sağımcıya yaslanma, • Hafif iştah azalması, • Böğürme, • Heyecanlı hareketler ve bakışlar.

33. Kanlı akıntı kızgınlığın geçtiğini, bir sonraki kızgınlığın iyi takip edilmesi gerektiğini gösterir!

34. Döl Tutma Sorunlarında İnek Sahibine Düşen Görevler

35. Doğuma 3 hafta kala, ineğe doğurduktan sonra, süt vermeye başladığında vereceğimiz kalitede yem vermek gerekir. • Yavaş yavaş alıştırarak bir “geçiş dönemi yemlemesi” yapılmalıdır. • Bu yem formülü kalsiyum-fosfor bakımından dengeli, Çinko, selenyum, E vitamini ve enerji yönünden takviyeli olmalıdır.

36. Doğuracak inek ayrı ve geniş bir bölmeye alınmalı, • Doğum esnasında gereksiz müdahale yapılmamalı, eğer müdahale gerekliyse temizlik kurallarına uyulmalıdır. • Doğumu takiben ağızdan ya da enjeksiyon şeklinde kalsiyum takviyesi yapılmasında yarar vardır.

37. Yazın en önemli konu sıcaklıkla mücadeledir. İnek sahipleri 22°C’nin üzerindeki sıcak günlerde ahır içinde veya dışında inekleri serinletmek zorundadır. Döl tutma, genel sağlık ve ayak sağlığı için ineklerin serinletilmesi şarttır. Çok sıcak günlerde duşlama ve vantilatör sistemiyle inekler serinletilebilir.

38. İnek sahiplerinin üzerine düşen en önemli görev kızgınlık tarihidir. Boynundan bağlı ahırlar kızgınlık takibini engelleyebilir. Ayrıca inek üzerinde stres yaratabilir.

39. Kızgınlık takibi ile birlikte iyi kayıt tutmak da döl veriminde önemli rol oynar. • Önceki kızgınlık ne zaman olmuştu? • Doğumdan sonra sonunu atmış mıydı? • İkiz eşi miydi? • Rahim iltihabı geçirmiş miydi? • gibi…

40. İnek sahipleri kendi üzerlerine düşen görevleri, (iyi besleme, iyi barınak, kızgınlığın iyi takibi, uygulayıcıya zamanında haber verilmesi, sıcaklık stresine karşı serinletme) tam olarak yaparlarsa suni tohumlamadan elde edilecek gebelik oranı yükselecektir.

44. İyi besleme, İyi barınak, İyi kızgınlık takibi, Sıcaklıkla mücadele gibi konularda Veteriner Hekiminize danışarak uygun çözümler bulabilirsiniz.

45. TEŞEKKÜR EDERİZ.