180 likes | 863 Views
ELASTAN LİFLER Hazırlayan Hamit SURUŞ. Elastan Nedir ?. Kimyasal yapılarından dolayı kopmadan çok yüksek uzama gösterebilen Kopma noktasına kadarki uzamalarda tamamen ve çabuk eski haline dönebilen liflerdir. Elastan Liflerin Kimyasal Yapısı ;. kauçuk (tabii ve suni)
E N D
Elastan Nedir ? • Kimyasal yapılarından dolayı kopmadan çok yüksek uzama gösterebilen • Kopma noktasına kadarki uzamalarda tamamen ve çabuk eski haline dönebilen liflerdir.
Elastan Liflerin Kimyasal Yapısı ; • kauçuk (tabii ve suni) • Anidex (çapraz bağlanmış poliakrilat) • Poliüretan esaslı elastomerik lifler poliüretan-elastomer elyafın esnekliği ve yırtılma direnci çok yüksektir.
Elastan Liflerinin Fiziksel Özellikleri • Pürüzsüz ve düzgün görünümlüdür. • Enine kesitleri yuvarlak,oval ve ya dikdörtgen şeklinde (genellikle yuvarlaktır). • 18-200dtex arasındaki inceliklerde üretilebilir. • Mat, parlak ve yarı mat olarak üretilir. • Mukavemeti diğer elyaflara nazaran daha azdır(0,5-1,5 gram/denye). • Elastikiyeti mükemmeldir. Bu elyafın en belirgin karakteristiğidir.
Elastan Liflerin Kulanım Şekilleri; • Yalın elastik iplikler • Core spun iplik • Double covered • Single covered • Gipe iplikler
Elastan Liflerlein Kazandırdıkları Özellikler; • Esneklik • Tuşe hacimlilik • İplik kalınlık artışı
Esneklik Elastan, birleştiği ipliği geri çekerek, iplikğe esneme özelliği kazandırır. Bu esneme miktarı iplikle elastan arasındakı sürtünme kuvvetine bağlıdır. Birleşme çeşidine bağlı olarak aynı çekim ve elestan numarası ile esneme miktarı sırayla ; • Core spun’da az • Double covered’da çok • Single covered’da daha çok • Gipe iplikler’de çok çok Görülmektedir.
Tuşe Hacimlilik ; Elastan birleştiği ipliğe eksi yönde uyguladığı kuvvet nedeniyle iç geriliminden kurtarır.Bu sebepten ipliği oluşturan lif veya filamların serbest kalmasını daha hacimli olmalarını sağlar.
İplik Kalınlık Artışı Elastan ile yanyana gelen iplik doğal olarak kalınlaşır. Birde elastanın eksi kuvveti nedeniyle iplik boyunda oluşan kısalmalar, ipliği daha kalın yapar.
Dokuma Ön Hazırlıkta Elastan iplikler; • Çözgü Rijit ipliklere karşın daha zor çözülür,özellikle levente aktarma esnasında kopan iplikler daha sonra kumaş üzerinde çözgü izi hatası olarak karşımıza çıkabilir. • Haşıl Haşıl işlemi sırasında kopan ipliler geri kaçtığı için bağlanması mümkün olmaz ve dokuma sırasında uç (gevşek çözgü) hatalarına sebep olur. • Tahar Tahar öncesi ön hazırlık yapmadan işe başlamak mümkün olmaz. • İşbağ İyi bir ön hazırlığa ihtiyaç vardır.
Dokumada Elastan İplikler ; • Hava jetli dokuma Elastan ipliklerle atkı atma çok zor ve risklidir. Makine ayarları çok iyi yapılmalı, özellikle gipe ipliklerde boncuk sorunu kaçınıkmazdır. • Kancalı dokuma Kenar firesi daha fazladır.Atkı ipliğinin ağızlığa kaçmaması için kenar çerçeveleri çok iyi ayarlanmalı, • Mekikcikli dokuma Kenar kıvırma aparatı olan makinelerde hiç sorun yaşanmaz,ancak kenar tutucularda problem varsa duruşlara neden olur.
Elastanlı Kumaşların Boya Ve Terbiyesi ; • Ön fikse ; Halat halinde boyanan elastanlı kumaşlar ön fikse yapılmadan boyanırsa kumaşta kırıklara neden olur. Ön fikse ısısı, elastanların sıcaklığa hassasiyeti nedeniyle180 derece üzerinde sakıncalıdır.
Elastanlı Kumaşların Boya Ve Terbiyesi ; • Ön işlem; • Elastan sabunlu yıkamalardan etkilenmez. • Merserize işlemi elastan üzerinde olumsuz etki bırakır.(elastikiyeti kötü yönde etkiler) • Kasar yüksek PH lara çıkılmadıkça sorun oluşturmaz. • Enzimatik işlemlerin elastan üzerinde etkisi yoktur.
Elastanlı Kumaşların Boya Ve Terbiyesi ; • Boyama işlemi • Dispers boyama ; bu işlem sırasında elastan bir miktar elastikiyetini kaybeder.Bunun sebebi 130 derece sıcaklığa uzun süre maruz kalmasıdır.Bu yüzden ilave boya işlemine giren kumaşlarda ciddi elastikiyet kaybı oluşmaktadır. Elastan dispers boya ile boyanır. Elastanı boyama PH’ı etkilemez.
Elastanlı Kumaşların Boya Ve Terbiyesi ; • Asid boyama Bu boyama hem PH olarak hem de sıcaklık olarak elastana olumsuz etki etmez.Asid boyamalarda elastan kirlenir. • Reaktif boyama Boyama sırasında PH 10.5 leri geçmediği sürece elastana olumsuz etkisi yoktur. Elastam reaktif boyalarla boyanmaz.
Elastanlı Kumaşların Boya Ve Terbiyesi ; • Ard işlemler • Ard yıkamalar,nötralizasyon,asidleme vb. elastanı etkikemez.
Double covered • Single covered