TELEKONSULTACJA, TELETRANSMISJA – CO NA TO PRAWNIK?

1. TELEKONSULTACJA, TELETRANSMISJA – CO NA TO PRAWNIK? Anna Szetela Instytut Zdrowia Publicznego Wydział Nauk o Zdrowiu UJ CM

2. PRAWO A MEDYCYNA • ŻYCIE WYPRZEDZA PRAWO • PROBLEM POSTĘPU I KONIECZNOŚĆ REAGOWANIA PRAWODAWCY NA ZMIENIAJĄCĄ SIĘ RZECZYWISTOŚĆ: DOBRE PRAWO JEST DOSTOSOWANE DO DANYCH CZASÓW I MOŻLIWOŚCI, MUSI WIĘC REAGOWAĆ NA WYZWANIA TECHNOLOGII (np. zapisy kodeksu pracy o telepracy – prawo zostało zaktualizowane)

3. PRAWO A TELEMEDYCYNA • TELEMEDYCYNA, TELEKONSULTACJA, TELETRANSMISJA – ISTNIEJĄ W PRAKTYCE, NIE DOCZEKAŁY SIĘ SATYSFAKCJONUJĄCYCH REGULACJI PRAWNYCH.

4. Luka? • Co robić, jeśli nie ma w interesującym nas zakresie żadnych/wystarczających uregulowań prawnych? • Można się posłużyć analogią, jednak nie można przy tym naruszać obowiązującego prawa. • Można poczekać??? • Można działać „zdroworozsądkowo”, nie naruszając obowiązującego prawa.

5. POJĘCIE „TELEDYCYNA” ORAZ POJĘCIA POKREWNE • BRAK PRAWNEGO ZDEFINIOWANIA – CHOĆ MOŻE MOŻEMY SIĘ POSŁUŻYC ANALOGIĄ PATRZĄC NA PRAWO PRACY?

6. „TELEPRACA” WG KODEKSU PRACY • PRACA WYKONYWANA REGULARNIE POZA ZAKŁADEM PRACY, Z WYKORZYSTANIEM ŚRODKÓW KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ W ROZUMIENIU PRZEPISÓW O ŚWIADCZENIU USŁUG DROGĄ ELEKTRONICZNĄ. • (środki komunikacji elektronicznej - rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną)

7. CZEGO NAM BRAKUJE W TELEMEDYCYNIE? • SZCZEGÓŁOWYCH REGULACJI PRAWNYCH OBEJMUJĄCYCH diagnostykę, doradztwo, konsultacje na odległość, chociaż pojawiają się pewne regulacje (o wysokim stopniu ogólności):

8. PRAWO KRAJOWE • Rozporządzenie RM z 2004 w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 (wykorzystanie usług społeczeństwa informacyjnego dla rozwoju m.in. telemedycyny) • Ustawa z 2011 o systemie informacji w ochronie zdrowia • Standardy kształcenia

9. PRAWO EUROPEJSKIE • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 2011 w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej •  Art. 3 […] "państwo członkowskie leczenia" oznacza państwo członkowskie, na którego terytorium faktycznie świadczona jest opieka zdrowotna. W przypadku telemedycyny uważa się, że opieka zdrowotna świadczona jest w tym państwie członkowskim, w którym ma siedzibę świadczeniodawca; […]

10. Art. 7 […] Państwo członkowskie ubezpieczenia może nałożyć na osobę ubezpieczoną, która dochodzi zwrotu kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej, w tym opieki zdrowotnej otrzymanej za pomocą telemedycyny, te same warunki, kryteria przysługiwania uprawnień i wymogi prawno-administracyjne, ustalone na szczeblu lokalnym, regionalnym lub krajowym, jakie byłyby nałożone, gdyby ten sam rodzaj opieki zdrowotnej był świadczony na terytorium tego państwa członkowskiego… • Art. 14 – Unia wspiera i ułatwia...

11. PRAWO EUROPEJSKIE - CD • Zalecenia komisji Wspólnot, rezolucje Parlamentu Europejskiego – ten temat jest obecny, a państwa członkowskie są „zachęcane” do rozwoju telemedycyny i e-zdrowia. • Np. w zaleceniu Komisji w sprawie transgranicznej interoperacyjności systemów elektronicznych kart zdrowia (2008)

12. Komunikat Komisji do Parlamentu europejskiego, Rady, Europejskiego komitetu ekonomiczno-społecznego oraz Komitetu regionów w sprawie korzyści telemedycyny dla pacjentów, systemów opieki zdrowotnej i społeczeństwa (2008) • Telemedycyna = świadczenie usług zdrowotnych na odległość

13. TELEMEDYCYNA – DEFINICJA I PRZYKłADY • Telemedycyna jest to świadczenie usług zdrowotnych z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, w sytuacji, gdy pracownik służby zdrowia i pacjent (lub dwaj pracownicy służby zdrowia) nie znajdują się w tym samym miejscu. Usługi telemedyczne wiążą się z przesyłem danych i informacji medycznych (jako tekstu, obrazu, dźwięku lub w innej formie), które są konieczne do działań prewencyjnych, diagnozy, leczenia i kontroli stanu zdrowia pacjenta. • Telemedycyna obejmuje szeroki i różnorodny zakres usług. Usługi najczęściej wymieniane we wzajemnych ocenach to teleradiologia, telepatomorfologia, teledermatologia, telekonsultacje, telemonitorowanie, telechirurgia i teleokulistyka. Inne możliwe typy usług obejmują centra telefonicznej obsługi pacjentów lub centra informacji online dla pacjentów, konsultacje na odległość (e-wizyty lekarskie) bądź wideokonferencje pomiędzy pracownikami służby zdrowia. • Portale informacyjne poświęcone zdrowiu, systemy elektronicznych kart zdrowia, przesyłanie recept lub skierowań drogą elektroniczną (e-recepta, e-skierowanie) nie są traktowane w niniejszym komunikacie jako usługi telemedyczne.

14. Telemonitorowanie to usługa telemedyczna polegająca na monitorowaniu na odległość stanu zdrowia pacjentów. Dane mogą być gromadzone automatycznie za pomocą osobistych urządzeń monitorujących stan zdrowia lub przy aktywnym udziale pacjenta (np. gdy pacjent wprowadza pomiary wagi czy dzienne pomiary poziomu cukru we krwi do specjalnego narzędzia w internecie). Dane takie, po ich przetworzeniu i przekazaniu odpowiednim pracownikom służby zdrowia, mogą być wykorzystywane w protokołach monitorowania stanu zdrowia i leczenia pacjenta.

15. Teleradiologia - usługa telemedyczna, w ramach której obrazy radiologiczne są przesyłane drogą elektroniczną pomiędzy dwoma lokalizacjami geograficznymi w celu ich interpretacji i na potrzeby konsultacji.

16. CELE KOMUNIKATU Wspieranie państw członkowskich we wprowadzaniu na szeroką skalę usług telemedycznych i w czerpaniu z nich korzyści, poprzez skupienie się na trzech strategicznych pakietach działań: 1. budowanie zaufania do usług telemedycznych i przyczynianie się do ich akceptacji; 2. wprowadzenie przejrzystości prawnej; 3. rozwiązanie kwestii technicznych i ułatwienie rozwoju rynku. Ważnym czynnikiem, który może zapewnić zaufanie i akceptację ze strony pracowników służby zdrowia, jest szersze rozpowszechnianie dowodów naukowych dotyczących skuteczności usług telemedycznych, ich cech bezpieczeństwa i łatwości w obsłudze.

17. Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów w sprawie korzyści telemedycyny dla pacjentów, systemów opieki zdrowotneji społeczeństwa (2009)

18. FRAGMENT OPINII • „EKES jest zdania, że rozwój telemedycyny z korzyścią dla pacjentów, systemów opieki zdrowotnej i społeczeństwa powinien być elementem ogólnej ewolucji systemów opieki zdrowotnej i polityki zdrowotnej.” • „Komisja w swoim komunikacie zachęca państwa członkowskie do tego, aby włączyły telemedycynę do swojej polityki zdrowotnej, i wspiera je w tych działaniach poprzez sporządzenie listy przeszkód w jej stosowaniu, pomoc w przezwyciężeniu tych przeszkód i przekazanie informacji, które mogą wzbudzić zainteresowanie tego rodzaju usługami, a następnie doprowadzić do ich zaakceptowania przez środowisko medyczne i pacjentów.” • Przeszkody prawne?

19. „EKES podkreśla, że rozwój telemedycyny, a zwłaszcza telemonitorowania, stwarza nowe problemy etyczne związane ze zmianą relacji między pacjentem a lekarzem. Komitet jest zdania, że aby zaakceptowanie tych technik - które nie są w stanie zastąpić relacji z drugim człowiekiem - było możliwe, należy wytyczyć relacje między opiekunem a pacjentem poszukującym ciepła oraz zrozumiałych, dokładnych i uspokajających wyjaśnień.”

20. „EKES wyraża ubolewanie w związku z tym, że nie poświęcono szczególnej uwagi kwestiom dotyczącym kształcenia pracowników służby zdrowia. Usystematyzowany projekt kształcenia uniwersyteckiego i doskonalenia zawodowego wydaje się niezbędny. Tego rodzaju kształcenie nie powinno jednak prowadzić do wyszkolenia "telelekarzy", ale do wyszkolenia wszystkich lekarzy w zakresie telemedycyny.”

21. „EKES odnotowuje trudności w rozwoju telemedycyny, podczas gdy dziedzina ta jest, w pewnych jasno określonych warunkach, czynnikiem poprawy systemu opieki zdrowotnej z korzyścią dla pacjentów, lekarzy i instytucji zabezpieczenia społecznego. Telemedycyna jest bowiem skutecznym środkiem optymalizacji jakości usług z uwagi na szybkość kontaktu i przyczynia się do poprawy wydajności opieki medycznej. EKES uważa za konieczne określenie obszarów stosowania telemedycyny i ustanowienie dla niej zadowalającej podstawy prawnej.”

22. „EKES uważa za stosowne ograniczenie się do uproszczonej definicji czynności medycznych wchodzących w zakres telemedycyny, takich jak: -   telekonsultacje: czynność medyczna polegająca na rozmowie pacjenta z lekarzem w ramach połączenia zdalnego; wynikiem diagnozy w tym przypadku może być przekazanie skierowania lub recepty; -   teleekspertyza: diagnoza i/lub ustalenie leczenia pod nieobecność pacjenta - jest to rozmowa kilku lekarzy, którzy ustalają diagnozę na podstawie danych znajdujących się w karcie zdrowia; -   teleasysta: czynność polegająca na udzieleniu zdalnej pomocy lekarzowi przeprowadzającemu zabieg medyczny lub chirurgiczny przez drugiego lekarza - termin ten jest używany także w odniesieniu do pomocy ratownikowi w nagłych wypadkach. W przypadku tych czynności pierwszorzędną kwestią jest zwiększenie przejrzystości prawnej, wzmocnienie systemów ochrony danych i zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa pacjenta, zarówno w odniesieniu do zbierania danych, jak i ich przechowywania i wykorzystywania.”

23. „W opinii EKES-utelemedycyna nie może i nie powinna zastąpić czynności medycznych. Jest ona ich uzupełnieniem i zawiera w sobie pewne ograniczenia związane z brakiem badań klinicznych. Telemedycyna podlega tym samym prawom i obowiązkom co wszelkie inne czynności medyczne. Należy ponadto zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie: … (np. poufność danych)”

24. PARLAMENT EUROPEJSKI • Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie zmniejszania nierówności zdrowotnych w UE • Telemedycyna może się przyczynić do ograniczania nierówności w dostępie do zdrowia wynikających z różnic geograficznych, także na szczeblu lokalnym.

25. CO MOŻE LEKARZ? CO MOŻE RATOWNIK? • USTAWA O ZAWODACH LEKARZA I LEKARZA DENTYSTY • KODEKS ETYKI LEKARSKIEJ • USTAWA O PAŃSTWOWYM RATOWNICTWIE MEDYCZNYM

26. KODEKS ETYKI LEKARSKIEJ • Art. 9: Lekarz może podejmować leczenie jedynie po uprzednim zbadaniu pacjenta. Wyjątki stanowią sytuacje, gdy porada lekarska może być udzielona wyłącznie na odległość. • Czy możemy mówić, że w tym momencie to to ten „telekonsultujący” lekarz podjął leczenie?

27. Czy sytuację konsultacji na odległość (teleekspertyzy) lekarz-ratownik możemy nazwać poradą? • Problem definicji • Problem interpretacji wyrażenia • W przepisach o wykonywaniu zawodu nie ma regulacji dotyczących telemedycyny – ale nie ma też zakazu.

28. ART 42. USTAWY O ZLILD • „Lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu, z zastrzeżeniem sytuacji określonych w odrębnych przepisach.” • Co może oznaczać termin „orzeka”? • orzekanie w znaczeniu wystawienia zaświadczenia; • skonsultowanie stanu zdrowia.

29. W tym drugim przypadku: • „Twierdzenie, iż może ono (orzekanie) mieć miejsce tylko po osobistym zbadaniu pacjenta, nie wydaje się uprawnione ani uzasadnione. Istnieje bowiem realna potrzeba zapewnienia pomocy i opieki medycznej na odległość, tj. w sytuacji braku osobistego kontaktu pomiędzy lekarzem a pacjentem. Dostępna obecnie nowoczesna technologia, np. Internet, telefon oraz cyfrowe urządzenia elektromedyczne, umożliwia przeprowadzanie telekonferencji, wideokomunikacji lub choćby konsultacji telefonicznej, daje także możliwość ciągłego monitorowania stanu zdrowia pacjenta leczonego na chroniczną chorobę, który przebywa w domu.”

30. USTAWA O PRM – PRAWNE USANKCJONOWANIE TELEOPINIOWANIA • Art. 41. 3. Kierujący może zasięgnąć opinii lekarza wskazanego przez dyspozytora medycznego.

31. WYKORZYSTALIŚMY TELEMEDYCYNĘ I CO DALEJ? • PROBLEM PRAKTYCZNY: „TELELEKARZ” MÓWI: PRZYWOZIĆ GO DO NAS! • DOKĄD ZAWIEŹĆ PACJENTA?

32. Art. 44 ust. 1 ustawy o PRM • Zespół ratownictwa medycznego transportuje osobę w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego do najbliższego, pod względem czasu dotarcia, szpitalnego oddziału ratunkowego lub do szpitala wskazanego przez dyspozytora medycznego lub lekarza koordynatora ratownictwa medycznego.

33. ART. 45 UST 1 • W przypadku gdy u osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego zostanie stwierdzony stan, który zgodnie ze standardami postępowania, o których mowa w art. 43, wymaga transportu z miejsca zdarzenia bezpośrednio do szpitala, w którym znajduje się centrum urazowe albo do jednostki organizacyjnej szpitala wyspecjalizowanej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego lub, gdy tak zadecyduje lekarz systemu obecny na miejscu zdarzenia, osobę taką transportuje się bezpośrednio do wskazanego szpitala, w którym znajduje się centrum urazowe albo wskazanej jednostki organizacyjnej szpitala wyspecjalizowanej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego. W przypadku transportu poza rejon operacyjny transport koordynuje lekarz koordynator ratownictwa medycznego.

34. Art. 43 ust. 1 ustawy o PRM • Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej oraz stowarzyszeń będących, zgodnie z postanowieniami ich statutów, towarzystwami naukowo-lekarskimi albo towarzystwami naukowymi o zasięgu ogólnokrajowym, wpisanymi do Krajowego Rejestru Sądowego, ogłasza, w drodze obwieszczenia, standardy postępowania zespołu ratownictwa medycznego i kierującego, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną w zakresie medycyny ratunkowej.

35. Komentarz środowiska - PTMR • Nieporozumienie – prawdopodobnie „przeoczenie techniczne” • Standard postępowania medycznego jest kwintesencją specjalistycznej wiedzy medycznej, podlega stałej ewolucji i nie może być nakazany zapisem administracyjnym. • Minister Zdrowia mógłby ogłaszać zalecenia postępowania. • Taki termin został ustalony w toku wcześniejszych uzgodnień społecznych nad ustawą, a zagubiony w jej redakcji końcowej.

36. Art. 43 ustawy o PRM w wersji proponowanej • Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej oraz stowarzyszeń będących, zgodnie z postanowieniami ich statutów, towarzystwami naukowo-lekarskimi o zasięgu ogólnokrajowym, wpisanymi do Krajowego Rejestru Sądowego, ogłasza, w drodze obwieszczenia, zalecenia postępowania zespołu ratownictwa medycznego i kierującego, zgodnie z aktualną wiedzą w zakresie medycyny ratunkowej.

37. SKORO NIE MA STANDARDÓW OBWIESZCZONYCH PRZEZ MINISTRA… • CZY ZAMIAST NICH MOŻNA STOSOWAĆ STANDARDY W ZNACZENIU STANDARDÓW MEDYCZNYCH, WYTYCZNYCH, WSKAZÓWEK? • WG SAMEGO MINISTERSTWA ZDROWIA STANDARDY TO WŁAŚNIE COŚ TAKIEGO… • ZWŁASZCZA ŻE OBWIESZCZENIE TO NIE TO SAMO, CO NP. ROZPORZĄDZENIE…

38. CO OZNACZA „MINISTER OGŁASZA”? • MOŻLIWOŚĆ – PRZYZWOLENIE? NIE TYLKO? • POWINNOŚĆ – OBOWIĄZEK? • DLA PORÓWNANIA – W USTAWIE O ZOZ BYŁ ZAPIS „MINISTER MOŻE OKREŚLIĆ […] STANDARDY…”

39. ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO (1954) • „Leczenie nie może być ograniczone panującymi metodami i sposobami już ze względu na indywidualny charakter przypadków, już to z uwagi na rozwój lecznictwa. Jednakże nie oznacza to ani dopuszczalności eksperymentowania […], ani tez osłaniania bezczynności i braku dbałości o pacjenta rzekomym systemem leczenia.”

40. ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO (1983) • „W sferze odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy zdrowia nieuzasadnione jest przerzucanie ryzyka ujemnych skutków niestosowania najlepszych metod i środków medycznych na pokrzywdzoną jednostkę w wyniku obniżenia w drodze zarządzeń administracyjnych standardów staranności.”

41. CZY MOŻEMY UZNAĆ, ŻE „OBWIESZCZENIE” TO POJĘCIE CZYSTO TECHNICZNE, SKORO I TAK W OBWIESZCZANYCH STANDARDACH MINISTER MIAŁ/MA SIĘ OPRZEĆ NA WYTYCZNYCH TOWARZYSTW NAUKOWYCH? • JAKKOLWIEK TA WYKŁADNIA JEST – TROCHĘ W STYLU „NIE LITERA PRAWA, ALE JEGO DUCH”.

42. ZAPYTANIE POSELSKIE (MARZEC 2011) 2. Czy Pani Minister przewiduje wprowadzenie przepisów nakazujących transportowanie pacjentów z podejrzeniem zawału serca bezpośrednio do specjalistycznych placówek, a nie, jak jest obecnie, do najbliższego szpitala? 4. Czy Pani Minister zdaje sobie sprawę z faktu, że od momentu zgłoszenia zawału serca pogotowiu ratunkowemu do udzielenia specjalistycznej pomocy ratującej życie pacjenta mija średnio aż 4 godz. 15 min? 5. Co Pani Minister uczyniła, aby usprawnić i radykalnie skrócić czas oczekiwania na udzielenie niezbędnej pomocy w tym zakresie?

43. ODPOWIEDŹ MZ • Jednym z elementów akcji prowadzenia medycznych czynności ratunkowych jest transport poszkodowanego w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego dokonywany przez zespół ratownictwa medycznego do najbliższego, pod względem czasu dotarcia, szpitalnego oddziału ratunkowego lub do szpitala wskazanego przez dyspozytora medycznego lub lekarza koordynatora medycznego (art. 44 ustawy). Co więcej, w przypadku gdy u osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego zostanie stwierdzony stan, który zgodnie ze standardami postępowania, o których mowa w art. 43 ustawy, wymaga transportu z miejsca zdarzenia bezpośrednio do szpitala, w którym znajduje się centrum urazowe, albo do jednostki organizacyjnej szpitala wyspecjalizowanej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego, lub gdy tak zadecyduje lekarz systemu obecny na miejscu zdarzenia, osobę taką transportuje się bezpośrednio do wskazanego szpitala, w którym znajduje się centrum urazowe, albo do wskazanej jednostki organizacyjnej szpitala wyspecjalizowanej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego. W przypadku transportu poza rejon działania dysponenta jednostki transport koordynuje lekarz koordynator ratownictwa medycznego.

44. JEŚLI JUŻ PACJENT TRAFI DO SZPITALA WŁAŚCIWEGO ZE WZGLĘDU NA SWÓJ STAN • Odmowa przyjęcia osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przez szpital skutkuje zastosowaniem kary umownej określonej w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej lub niezwłocznym rozwiązaniem tej umowy.

45. ODPOWIEDŹ MZ • Odnosząc się do wymienianych w art. 43 ustawy o PRM standardów postępowania zespołu ratownictwa medycznego wobec osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, uprzejmie informuję, że Ministerstwo Zdrowia przygotowało projekt obwieszczenia w tym zakresie. Należy wskazać, że standardy te wynikają wprost z aktualnej wiedzy medycznej i są przedmiotem nauczania w procesie kształcenia zarówno ratowników medycznych, jak i lekarzy oraz pielęgniarek systemu. Projekt obwieszczenia został przesłany do zaopiniowania przez towarzystwa naukowe właściwe w zakresie medycyny ratunkowej. Napływające opinie nie pozwoliły na wypracowanie jednolitego stanowiska, które zyskałoby akceptację wszystkich opiniujących. Zwracano także uwagę, iż wszyscy członkowie zespołów ratownictwa medycznego uprawnieni do wykonywania medycznych czynności ratunkowych posiadają wiedzę w tym zakresie. Kolejną podnoszoną kwestią był fakt, iż algorytm postępowania wobec osób będących w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego w poszczególnych jednostkach chorobowych ulega systematycznym zmianom i modyfikacjom w miarę postępów w rozwoju medycyny i regulowanie tego obszaru w formie aktu prawnego wymagałoby nieustannych aktualizacji.

46. „Biorąc po uwagę powyższe, eksperci pracujący nad nowelizacją ustawy przewidują możliwość dokonania zmian w delegacji art. 43 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym w zakresie dostosowania do istniejących obecnie potrzeb.”

47. „Reasumując, należy stwierdzić, że obowiązujące przepisy pozwalają na zastosowanie odpowiednich procedur przy wyborze kierunku przewozu pacjenta w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie kierujący medycznymi czynnościami ratunkowym może się posiłkować wsparciem ze strony dyspozytora medycznego, lekarza koordynatora medycznego, lekarza systemu ratownictwa medycznego obecnego na miejscu zdarzenia, przy wykorzystaniu możliwości technicznych (środki łączności przewodowej i bezprzewodowej, teletransmisja danych). Zastosowanie mają tu także procedury opisane w wojewódzkim planie działania systemu. Przestrzeganie ww. przepisów pozwala na uniknięcie zbędnej zwłoki w udzielaniu świadczeń na rzecz osób wymagających natychmiastowego leczenia w odpowiednim dla nich zakładzie opieki zdrowotnej.”

48. LICZY SIĘ PRZECIEŻ… … DOBRO PACJENTA