Konfederacja Szwajcarska

1. Konfederacja Szwajcarska Confoederatio Helvetica, Schweiz, Schweizerische Eidgenossenschaft

2. Geografia Ludność Stolica Miasta Zabytki Religia Jeziora Ciekawostki Kultura i sztuka Bibliografia Hymn Kuchnia Szkolnictwo Wykonawcy

3. Geografia Powierzchnia kraju wynosi 41 290 km². W czym 39 770 km² zajmuje ląd, a 1 520 km² woda. Graniczy z: Austrią (164 km ), Francją (573 km), Liechtensteinem (41 km ), Niemcami (334 km ), Włochami (740 km ). Całkowita granica wynosi 1 852 km. Nie posiada dostępu do morza. Najwyższym punktem Szwajcarii jest Dufourspitze 4634 m n.p.m. zaś najniższym punktem Jezioro Maggiore 195 m n.p.m. Powrót

4. Najważniejsze jeziora w Szwajcarii: Jezioro Genewskie (Lac Léman, Lac de Genève) 581,3km² Jezioro Bodeńskie (Bodensee) 541,1km² Neuchâtel (Lac de Neuchâtel) 218,3km² Maggiore(Lago Maggiore) 212,3km² Jezioro Czterech Kantonów (Vierwaldstättersee) 113,7km² Jezioro Zuryskie (Zürichsee)90,1km² Lugano (Lago di Lugano)48,7km² Thun (Thunersee) 48,4km² Bielersee (Lac de Bienne) 39,6km² Zugersee 38,3km² Brienz (Brienzersee) 29,8km² Walensee 24,1km² Murtensee (Lac Morat) 23,0km² Powrót

5. BERNO W Bernie zachował się zabytkowy zespół staromiejski. Do ciekawych zabytków stolicy należy późnogotycka, wzniesiona w latach 1421-1575 bazylika p.w. Św. Wincentego oraz dwie stare wieże – symbol miasta. Są też zabytkowe późnogotyckie budowle mieszczańskie i charakterystyczne, ozdobne studnie. Atrakcją turystyczną są muzea. Stolica posiada uniwersytet założony w 1834 roku. Powrót

6. Bellinzona Stolica włoskojęzycznego szwajcarskiego kantonu Tessyn. Miasto położone jest na wschód od rzeki Tessin. W mieście znajdują się średniowieczne budowle warowne, które od 2000 r. należą do listy światowego dziedzictwa UNESCO. Powrót

7. Bazylea . Do cennych zabytków Bazylei należą: romańsko-gotycka katedraz XI, XIV wieku, ratusz z początku XVI wieku, budownictwo miejskie z XVI-XIX wieku Powrót

8. Genewa Cenne zabytki Genewy skupiają się na Starym Mieście, położonym po lewej stronie Rodanu, między jeziorem Genewskim a rzeką Arve. Są to: katedra romańsko-gotycka z XII, XIV wieku, gotyckie kościoły, ratusz z XVI, XVIII wieku, pałace z XVIII wieku, uniwersytet z XIX wieku. Po prawej stronie Rodanu, poza centrum miasta mieszczą się klasycystyczne budowle organizacji międzynarodowych. W mieście znajduje się oryginalny pomnik krzewicieli reformacji o około 100 m długości, fontanna na Rodanie, u jego wypływu z jeziora. Powrót

9. Fryburg Miasto położone nad rzeką Sarine, na styku dwóch wielkich regionów etnicznych i językowych w Szwajcarii. Założono je w 1157 roku. Najstarsza część miasta leży na skalistym cyplu, opadającym stromymi stokami ku głęboko wciętej dolinie Sarine. W mieście na uwagę turystów zasługuje dobrze zachowane średniowieczne Stare Miasto, z gotycką, katedrą St. Nicolas zbudowaną w latach 1283-1490. Katedra jest znana z witraży Józefa Mehoffera. Miasto jest także siedzibą założonego w 1889 roku Uniwersytetu Katolickiego. Warto także zobaczyć zamek w Péyrolles z XVI wieuku, oraz pałac La Poya z początku XVIII wieku Powrót

10. Lozanna W Lozannie znajduje się katedra z XII, XIII w. wzniesiona w stylu gotyckim, należąca do najwspanialszych budowli tego okresu w kraju. Wspaniałym zabytkiem jest gotycki zamek biskupi z XIV, XV wieku, a także gmach uniwersytetu z XVI-XVIII w., ratusz z XVII wieku. Zachowały się zabytkowe domy mieszczańskie starego miasta. Powrót

11. Lucerna Najbardziej znanymi zabytkami miasta są: ratusz z XVII wieku, barokowy kościół jezuitów, kryty most drewniany (Kappellbrucke). Powrót

12. Zurych W mieście zachowały się cenne zabytki m.in. bazylika romańska z XI-XIII wieku, budownictwo mieszczańskie, domy cechowe z XVI-XVIII wieku. Powrót

13. Interlaken W mieście warto obejrzeć fragmentu zamku i kościoła protestanckiego w dzielnicy Unterseen. Interlaken jest punktem wypadowym wycieczek w Alpy Berneńskie. Powrót

14. Müstair To tu znajduje się opactwo Benedyktynów założone między 780 a 790 należące do listy światowego dziedzictwa UNESCO. Powrót

15. Sankt Gallen W mieście warto zwiedzić późnobarokowy zespół budynków opactwa pochodzący z XVIII w. bibliotekę klasztorną z cennymi zbiorami manuskryptów średniowiecznych oraz kościoły Św.Magnusa, Św. Wawrzyńca. Powrót

16. Montreux To tu co roku odbywa się jazzowey festiwal Montreux Jazz Festiwal. Dodatkowo na głównym placu miasta można zobaczyć pomnik legendarnego lidera zespołu Queen, Freddiego Mercury. W Montreux od 1960 aż do śmierci w 1977 żył w jednym z hoteli znany rosyjski pisarz, Władimir Nabokow. Powrót

17. Jezioro Genewskie Leży w Szwajcarii i Francji, między Alpami i Jurą. Powierzchnia jeziora wynosi 581,4 km2 a głębokość maksymalna 310 m. Jezioro tradycyjnie dzieli się na dwie części, Małe Jezioro oraz Wielkie Jezioro. Do jeziora wpływa kilkaset rzek i rzeczek, z których największą jest Rodan, który jest jedyną rzeką wypływającą z jeziora. Nad jeziorem leży kilka miast, między innymi Genewa, Lozanna i Nyon oraz liczne ośrodki turystyczne i uzdrowiskowe Montreux, Vevey, Thonon-les-Bains, Morges. Powrót

18. Lodowiec Aletsch Największy i najdłuższy lodowiec Alp, leżący w Alpach Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii. Zajmuje powierzchnię 87 km2. Lodowiec jest objęty rezerwatem znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO wraz ze szczytami Bietschhorn i Jungfrau. Powrót

19. Szczyt Jungfrau Jungfrau to szczyt w Alpach Berneńskich w Szwajcarii, na którego szczyt prowadzi najwyżej położona w Europie kolejka zębata. Góra wraz z rezerwatem znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Powrót

20. Bietschhorn Zwany Królem Valais to szczyt w Alpach Berneńskich na terytorium Szwajcarii. Zarówno północno-wschodnie jak i południowe stoki góry są rezerwatem znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, wraz ze szczytem Jungfrau i lodowcem Aletsch. Powrót

21. http://skarby-swiata.pl/szwajcaria-zabytki/szwajcaria • http://przewodnik.onet.pl/1253,1629,spin.html • Wyszukiwarka google (obrazy) • http://pl.wikipedia.org Powrót

22. Hymn „Schweizer Psalm” Tekst hymnu powstał w 1843 roku, jego autorem był Leonhard Widmer. Melodia została zapożyczona z religijnego hymnu Diligam, te Domine, popularnego w okresie renesansu. Na podstawie różnych wersji utworu w 1841 roku adaptacji dokonał Alberik Zwyssig. Jako hymn państwowy pieśń została zatwierdzona w 1961 roku. Do tego czasu Szwajcaria nie posiadała oficjalnego hymnu, a każdy kanton miał swój własny. Zwyczajową rolę ogólnego hymnu pełnił utwór Rufst, du mein Vaterland? będący wersją God save the Queen. Powrót

23. Trittst im Morgenrot daher,Seh' ich dich im Strahlenmeer,Dich, du Hocherhabener, Herrlicher!Wenn der Alpen Firn sich rötet,Betet, freie Schweizer, betet.Eure fromme Seele ahnt,eure fromme Seele ahntGott im hehren Vaterland!Gott, den Herrn im hehren Vaterland! • Kiedy poranne niebo promieniejeTy, Panie jesteś na nim w jasnościTy, najsławniejszy, najwspanialszy.Kiedy Alpy promienieją chwałąMódlcie się Szwajcarzy, módlcie się.Czujemy i rozumiemyCzujemy i rozumiemyBoga w naszej OjczyźnieBoga, Pana w naszej Ojczyźnie. Powrót

24. nowy rekord w konsumpcji sera: każdy Szwajcar (średnio) skonsumował 20 kg tego specjału. • najczęściej fotografowany szczyt na świecie jest Matterhorn • szwajcarskie linie lotnicze nadały samolotom nazwy najwyższych lub też najbardziej znanych szczytów górskich Powrót

25. Ludność Według spisu powszechnego ludności z 2000 roku struktura ludności ze względu na język ojczysty przedstawia się następująco: • Niemiecki – 4 801 148 (72,8%) • Francuski – 989 606 (13,0%) • Włoski – 470 961 (6,5%) • Serbsko-chorwacki – 103 350 (1,4%) • Albański – 94 937 (1,3%) • Portugalski – 89 527 (1,2%) • Hiszpański – 76 750 (1,1%) • Angielski – 73 422 (1,0%) • Romansz – 35 072 (0,5%) • Inne – 58 431 (0,7%) Szwajcarzy nie stanowią ani językowo, ani religijnie jedności, mają jednak wspólną historię i ideały. Powrót

26. Miasta Największe miasta Szwajcarii: • Zurych - 371 767 mieszk. • Genewa - 185 524 mieszk. • Bazylea - 165 847 mieszk. • Lozanna - 129 000 mieszk. • Berno - 128 041 mieszk. Powrót

27. Religia Chrześcijaństwo jest dominującą religią w Szwajcarii, z podziałem pomiędzy katolicyzm (41,8% całej populacji w 2000 roku) a różne odmiany wyznań protestanckich (34,9%), z których najwięcej wyznawców liczy kalwinizm. Imigracja spowodowała powstanie pewnej liczby wyznawców islamu (4,3%) i prawosławia (1,8%). Szwajcaria jest także krajem o jednej z największych w Europie liczbie buddystów, chociaż procentowo stanowią oni mniej niż 0,5% populacji. W tamtejszych Alpach znajduje się nawet klasztor buddyjski. Ponadto w Szwajcarii żyje dość sporo wyznawców judaizmu, hinduizmu i innych niechrześcijańskich religii lub sekt, którzy łącznie stanowią 1,5% populacji kraju. 16,3% Szwajcarów nie należy do żadnej wspólnoty religijnej, z czego 4,3% to wolnomyśliciele Powrót

28. Szkolnictwo Szwajcaria była jednym z pierwszych na świecie państw, które wprowadziło powszechne nauczanie elementarne. Szkoły podstawowe i średnie w Szwajcarii są bezpłatne; w wielu kantonach bezpłatne są także obiady oraz podręczniki. Za państwowe szkoły wyższe płaci się około 560 franków szwajcarskich za semestr. Dla studentów z ubogich rodzin występują jednak stypendia. Dyplomy prywatnych szkół szwajcarskich nie są uznawane przez państwo; mogą być jednak uznawane przez firmy prywatne Powrót

29. Kultura i sztuka • Język • Literatura Powrót

30. Język Istnieją cztery języki urzędowe: niemiecki, francuski, włoski oraz romansz (retoromański). Nauczanie w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach odbywa się w jednym z tych języków w zależności od kantonu. Na uniwersytecie studiuje się po francusku bądź niemiecku (i włosku w kantonie Ticino). Absolwent wyższej uczelni powinien móc porozumiewać się przynajmniej w trzech językach. Język angielski, mimo że nie należy do języków urzędowych, staje się coraz bardziej popularny w środowisku przemysłowym i świecie reklamy. W Szwajcarii znajduje się wiele prywatnych szkół, które słyną z wysokiego standardu kształcenia. Powrót

31. Język codzienny Szwajcarów w kantonach niemieckojęzycznych to dialekt alemański (Schwyzerdütsch) poważnie różniący się od podręcznikowej niemczyzny – jeśli mimo znajomości niemieckiego nie rozumiemy naszego rozmówcy, to wyraźnie poprośmy, aby mówił w Hochdeutsch. W Szwajcarii języki francuski i włoski, mimo drobnych odmienności np. w niektórych liczebnikach oraz w wymowie, nie różnią się od standardowego języka. Język romansz jest używany tylko w niektórych gminach kantonu Gryzonia, gdzie dominuje Schwyzerdütsch. Powrót

32. Literatura Literatura szwajcarska powstaje w języku niemieckim, francuskim, włoskim i retoromańskim, lecz największe znaczenie mają dzieła literackie w pierwszych dwóch językach. Najbardziej znani pisarze szwajcarscy to Max Frisch i Friedrich Dürrenmatt. Bardzo ważną postacią był także filozof i psycholog Carl Gustav Jung. W Szwajcarii żył i tworzył, chociaż częściowo także we Francji, w Niemczech i we Włoszech, niemiecki filozof i filolog klasyczny Fryderyk Nietzsche, przez kilka lat był profesorem Uniwersytetu w Bazylei i jednocześnie nauczycielem w miejscowym gimnazjum klasycznym. Powrót

33. Znani pisarze Gottfried Keller Jeremias GotthelfConrad Ferdinand Meyer Friedrich Dürrenmatt Max Frisch Robert Walser Charles Ferdinand Ramuz Powrót

34. Kuchnia Tradycyjnym szwajcarskim specjałem jest fondue, które robione jest z roztopionego sera. Sery szwajcarskie takie jak gruyère czy emmentaler podgrzewa się w specjalnym kociołku z dodatkiem pieprzu, czosnku, białego wina i likieru wiśniowego. Do nabierania roztopionego sera używa się świeżego chleba. Szwajcaria oprócz serów może pochwalić się doskonałą czekoladą (np. Lind) oraz piwem. Powrót

35. Berno Miasto zostało założone w 1191 roku przez ks. Bertolda v. Zahringen w zakolu rzeki Aare. W 1218 roku otrzymało status wolnego miasta Rzeszy Niemieckiej. W 1353 roku przystąpiło do Konfederacji Szwajcarskiej. Po uchwaleniu konstytucji w 1848 roku zostało stolicą Szwajcarii. Powrót

36. Wykonawcy Joanna Bugieda Monika Ulko Kl. Ia Powrót