750 likes | 1.26k Views
FOM-Instituut voor Plasmafysica ‘Rijnhuizen’. Kernfusie, een zon op aarde. Mark-Tiele Westra. 19 april 2004. De toekomst van de energievoorziening Kernenergie Onderzoek naar kernfusie Fusie als energiebron. Inhoud. Het wereldwijde energiegebruik neemt snel toe. Bevolkingsgroei
E N D
FOM-Instituut voor Plasmafysica ‘Rijnhuizen’ Kernfusie, een zon op aarde Mark-Tiele Westra 19 april 2004
De toekomst van de energievoorziening Kernenergie Onderzoek naar kernfusie Fusie als energiebron Inhoud
Het wereldwijde energiegebruik neemt snel toe • Bevolkingsgroei • Snelle ontwikkeling, bijv. India, China
Wereld-energiegebruik China, India, … 2020 2030 2040 1990 2000 2010 2050 2060 2070 2080 2090 2100 IIASA B-scenario 1600 “Zuid” 1400 “Noord” 1200 1000 Energieconsumptie (EJ) 800 600 400 200 0 Jaar
Renewable 0.57% Traditional 6.4% Hydro 6.6% Wind 0.04% Nuclear 6.0% Solar 0.009% Geothermal 0.12% Coal 21.8% Biomass 0.4% Gas 21.1% Oil 37.5% Wereldwijde energieproductie door verschillende bronnen in het jaar 2000
Aankomend tekort fossiele brandstoffen Energie-afhankelijkheid Klimaatverandering door broeikaseffect Problemen met huidige energievoorziening
Olie: nog 40 jaar, top productie over 5-10 jaar Gas: nog 60 jaar, top productie over 15-20 jaar Kolen: nog honderden jaren, maar vies en gevaarlijk Energievooraden
Waar is de olie? Billion Barrels (source BP statistical review 2002)
Klimaatverandering Snelle toename CO2 concentratie …
Klimaatverandering En toename temperatuur …
De uitstoot moet snel naar beneden: we moeten de rode lijn volgen
wind zon water biomassa CO2-opslag kernsplijting aardwarmte kernfusie
Renewable 0.57% Traditional 6.4% Hydro 6.6% Wind 0.04% Nuclear 6.0% Solar 0.009% Geothermal 0.12% Coal 21.8% Biomass 0.4% Gas 21.1% Oil 37.5% 80% van de nederlandse groene energie is huisvuilverbranding
De toekomst van de energievoorziening Kernenergie De zon op aarde Fusie als energiebron
Lichtsnelheid Energie Massa E = m c2 Een rozijn van 1 gram bevat 0.001 x 300.000.0002 = 9·1013 Joule, oftewel evenveel als 4 duizend ton kolen!
Hoe maak je die energie vrij? • Kernsplijting • Kernfusie
Voordelen • Geen CO2 • Op grote schaal mogelijk • Nieuwe ontwerpen inherent veilig Nadelen • Kapitaal-intensief en grootschalig • Langlevend radioactief afval • Kettingreactie: gevaar voor ongelukken • Verspreiding kernwapen-materialen
Gevaarlijk om mee te werken? • Radioactieve straling is niet gevaarlijk als je er goed mee omgaat • Kernenergie is voor werknemers de veiligste energiebron om mee te werken.
Typen straling • Alpha: een groot, langzaam bewegend deeltje afkomstig van een radioactief element. Het is de kern van een helium-atoom. • Beta: een klein, snel deeltje, afkomstig van een radioactief element. Het is een elektron. • Gamma: gammastraling is elektromagnetische straling zoals zichtbaar licht, maar met veel meer energie
Stralingsbescherming • Afscherming alpha – papier, kleding beta – lab jas, handschoenen gamma- lood, dik beton • Zo kort mogelijke blootstelling • Houd afstand van bron
De toekomst van de energievoorziening Kernenergie De zon op aarde Fusie als energiebron
Fusie is de energiebron van de zon en de sterren De zon zet elke seconde 600 miljoen ton waterstof om in helium
Ontwerp je eigen fusie reactor
brandstof temperatuur druk warmteverlies
- - - + + + waterstof deuterium tritium Brandstof
De fusiereactie deuterium tritium helium neutron … en heel veel energie!
Temperatuur De zon: 15 miljoen graden Op aarde: 150 miljoen graden!
Druk 10 bar Tussen fietsband (6 bar) en espresso-apparaat (14 bar)
Hoe houd je iets warm? isolatie grootte (grote dingen koelen minder snel af)
Plasma Voorbeelden: de zon, bliksem, TL-buis, neon-buis
Hoe maak je iets 150 miljoen graden? In een oven!
verhitting oven waterstof gas
oven waterstof plasma verhitting
oven heet waterstof plasma verhitting hard aan
heet waterstof plasma probleem: wandcontact! verhitting hard aan
heet hydrogen plasma verhitting hard aan Voorkom wandcontact met magnetisch veld
heet hydrogen plasma verhitting hard aan Voorkom wandcontact met magnetisch veld Plasmadeeltjes volgen het magnetisch veld
heet waterstof plasma verhitting hard aan
heet waterstof plasma verhitting hard aan uiteinden probleem:
uiteinden vermijdt : torus ! dit werkt fantastisch!
De Tokamak Dit is de Joint European Torus, JET, in Engeland. Jet is het grootste kernfusie-experiment ter wereld.