H5 De tijd van ontdekkers en hervormers

1. Wat moet je weten aan het eind van de les? -Welke kritiek er in de middeleeuwen was op de RK kerk -Waarom de RK kerk weinig last had van deze kritiek -Wat de kritiek van Eramus was op de RK kerk -Waarom de ideeën van Erasmus zich wel konden verspreiden - Wat de kritiek van Luther was op de RK kerk - Wat aflaten zijn - Waarom er een scheuring kwam in de RK kerk - Wat de Reformatie of Hervorming is Wat moet je snappen aan het eind van de les? - Waarom de drukpers, Erasmus en de Renaissance oorzaken van de Reformatie zijn H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

2. Door de middeleeuwen heen was er kritiek op de kerk geweest In de bijbel staat dat Jezus arm was De hoge geestelijkheid was rijk en corrupt Hij bezat niet meer dan de kleding die hij aan had Op het schilderij verbeeld doordat de geestelijkheid geld aanneemt van rijke burgers Op het schilderij verbeeld door zijn blote voeten Hij deelde zijn bezit met de armen H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

3. Door de middeleeuwen heen was er kritiek op de kerk geweest De lage geestelijkheid hield zich vaak niet aan het celibaat Ook was er kritiek omdat ze vaak niet konden lezen en schrijven en de bijbel niet kenden Of dat ze niet voldeden aan het armoede-ideaal en een luxeleven leidden H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

4. Kritiek verspreidde zich maar langzaam Het geschreven woord was een monopolie van de kerk Mensen die kritiek hadden werden hard aangepakt en veroordeeld als ketter H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

5. Dit veranderde rond 1440 door Johannes Gutenberg Voortaan konden burgers boeken drukken en de ideeën van de Renaissance verspreiden H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

6. In zijn boek het lof der zotheid spotte hij met de onwetendheid, het bijgeloof en de aandacht voor uiterlijkheiden binnen de kerk De humanist Erasmus maakte gebruik van de boekdrukkunst Humanisten bestudeerde de klassieke filosofie, literatuur en kunst Heiligenbeelden zag hij als een soort bijgeloof en een voorbeeld van onwetendheid in de kerk Erasmus vond dat het Humanisme te ver van het geloof was afgedwaald en begon daarom de bijbel te bestuderen Processies waarbij heiligenbeelden door de stad werden gedragen vond hij onzinnig uiterlijk vertoon Hij vond uit dat de Vulgaat vol met fouten stond en kreeg hierdoor steeds meer kritiek op de kerk Aflaten zag hij als oplichterij Gelovigen konden alleen in de hemel komen door goed te leven H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

7. Erasmus meende dat het zuiver christendom door bijbelstudie te vinden was Daarmee ondermijnde hij de macht van de kerk Volgens Erasmus konden gelovigen contact met god krijgen zonder de tussenkomst van de geestelijkheid H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

8. Ondanks zijn kritiek op de kerk wordt Erasmus niet voor de kerkelijke rechtbank gedaagd dit komt vooral omdat hij machtige vrienden heeft zoals de koning van Engeland Wel worden passages uit zijn boeken verboden maar door de boekdrukkunst heeft dat weinig effect Tot zijn dood in 1536 hoopte Erasmus dat de kerk zichzelf zou zuiveren H 5 Tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

9. Begin 16de eeuw kwamen er steeds meer mensen die kritiek hadden op de kerk Een van hen was de monnik Maarten Luther Hij komt tot de conclusie dat de mens alleen gered kan worden door echt te geloven Luther maakte zich zorgen of hij wel in de hemel zou komen Zijn bevindingen stuurt hij in 1517 per brief naar de bisschop van Mainz Luther gaat daarom de bijbel lezen om er achter te komen hoe zijn ziel gered kan worden H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

10. Luthers kritiek was vooral gericht tegen aflaten omdat gelovigen hiermee zonder berouw in de hemel zouden komen De paus reageert woedend en begint een proces tegen hem Luthers stellingen worden ook gedrukt waardoor veel mensen ze kunnen lezen en hij aanhangers krijgt Dit spoorde Luther aan zijn ideeën verder uit te werken. Luther hoopt hiermee kerkhervormingen in gang te zetten H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

11. Kern van zijn leer was dat de zondige mens de genade van God niet kon verdienen met goede werken, maar dat alleen het geloof hem kon redden De hongerigen spijzen De naakten kleden De vreemdelingen herbergen De gevangenen bezoeken De dorstigen laven De doden begraven De zieken bezoeken H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

12. Luther verwierp de verering van heiligen en relikwieën Priesters waren daar niet voor nodig Alleen door bijbelstudie en bidden kon de gelovige in contact komen met god H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

13. In 1520 dreigt de paus Luther uit de kerk te zetten als hij zijn ideeën niet herroept Luther weigert en wordt vogelvrij verklaard en krijgt bescherming van Frederik III van Saksen Luther verbrandt de pauselijke bul demonstratief Keizer Karel V probeert een kerkscheuring te voorkomen door Luther nog een kans te geven om zijn woorden te herroepen In het kasteel in Eisenach vertaalt Luther de bijbel zodat iedereen hem kan lezen H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

14. In 1525 breekt er tussen Karel V en protestantse Duitse vorsten een godsdienstoorlog uit die pas in 1555 eindigt met de Godsdienstvrede van Augsburg H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

15. Wat moet je weten aan het eind van de les? -Welke kritiek er in de middeleeuwen was op de RK kerk -Waarom de RK kerk weinig last had van deze kritiek -Wat de kritiek van Eramus was op de RK kerk -Waarom de ideeën van Erasmus zich wel konden verspreiden - Wat de kritiek van Luther was op de RK kerk - Wat aflaten zijn - Waarom er een scheuring kwam in de RK kerk - Wat de Reformatie of Hervorming is Wat moet je snappen aan het eind van de les? - Waarom de drukpers, Erasmus en de Renaissance oorzaken van de Reformatie zijn H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming

16. Huiswerk: L 5.2 & 5.3 H5 De tijd van ontdekkers en hervormers H5.3 De kerkhervorming