دستورالعمل DMPA

1. دستورالعمل DMPA

3. متد ميكس روشهاي پيشگيري از بارداري IMES - 1384

4. روند كاربرد آمپول DMPA 87-1378

5. عناوين • توضیح روش • مكانيسم عمل • اثر بخشی • مزیت ها • عيب ها • عوارض شايع و چگونگي برخورد با آنها • عوارض غير شايع و چگونگي برخورد با آنها • موارد منع مصرف مطلق • موارد منع مصرف نسبی • زمان شروع استفاده • چگونگي استفاده • آزمايشها و معاينه هاي لازم • هشدار ها و چگونگي برخورد با آنها • موارد قابل توجه در پيگيريها و مراجعه بعدي • استفاده پيش از زايمان اول • حاملگي همزمان با استفاده • برگشت باروري پس از قطع روش

6. مزيت ها • اثربخشي بالا (سال اول بيش از 99.7%) • آساني استفاده • فاصله هاي استفاده نسبتا طولاني (هر 3 ماه يكبار) • مناسب براي كسانيكه با استفاده مداوم و هر روزه از يك روش مشكل دارند • كاهش ابتلا به سرطانهاي آندومتر و تخمدان، بيماري هاي التهابي لگن،كم خوني،فيبروم رحم،اندومتريوز،حاملگي خارج از رحم، كانديديازيس واژن،سندرم قبل از قاعدگي،درد زمان قاعدگي و متيل اشمرز • افزايش ندادن عوارض استروژني بدليل نداشتن استروژن • مناسب براي افراد مبتلا به ديابت و بيماري تيروييد • قابل استفاده در هر دوره سني • قابل استفاده در دوران شيردهي • افزايش شيرمادر • تداخل نداشتن با تماس جنسي • عدم نياز به قطع مصرف قبل از اعمال بزرگ جراحي • مناسب براي بيماران تشنجي • قابل استفاده در آنمي سيكل سل • كاهش حاملگي خارج از رحم (بخاطر جلوگيري از تخمك گذاري) و كاهش كانديديازيس واژن (بدليل تغيير فلور واژن) • نداشتن عوارض استروژن • قابل استفاده از سن 16 سالگي

7. عيب ها • تاخير در بازگشت باروري • لزوم تزريق در فاصله هاي زماني 3 ماهه • عدم پيشگيري از بيماري هاي مقاربتي از جمله ايدز • احتمال افزايش وزن • اختلالات خونريزي قاعدگي: آمنوره، لكه بيني، و خونريزي نامرتب • احتمال بروز تغييرات خلقي

8. عارضه شايع • اختلالات قاعدگي:(ازآمنوره تا خونريزي نا مرتب )در صورت تداوم خونريزي نامرتب رحمي، بايد فردرا براي بررسي بيشتربه متخصص زنان معرفي نمود. • افزايش وزن بيشتربدليل آثار هورمون پروژسترون، افزايش اشتها و مصرف بيشتر مواد غذايي و ايجاد اثر آنابوليك و معمولا تا 2 كيلو گرم در سال اول استفاده از امپول گزارش شده است. اين افزايش وزن با احتباس مايعات همراه نيست. در بررسي افزايش وزن بايد ساير عوامل افزايش وزن را در نظر گرفت. مشكل افزايش وزن با رعايت رژيم غذايي و ورزش قابل رفع است. • حساس شدن پستانها: با استفاده از پستان بندهاي مناسب و مسكن هاي معمولي بر طرف مي گردد. در غير اينصورت ارجاع به ماما و در صورت نياز ارجاع به متخصص زنان ضروري است.

9. عوارض غير شايع تغيير خلق : ارجاع به روانپزشك سردرد و گيجي: ارجاع به متخصص زنان نفخ شكم : ارجاع به پزشك مركز كاهش ميل جنسي : ارجاع به روانپزشك تاخير در برگشت باروري : ارجاع به متخصص زنان شك به وجود سرطان پستان : ارجاع به متخصص جراحي عمومي حساسيت : اين عارضه بسيار نادر است. توصيه مي شود كه استفاده كنندگان از آمپول بلافاصله پس از تزريق واحد ارائه خدمت را ترك نكنند و در صورت بروز علايمي كه مي تواند نشان دهنده حساسيت باشد، مانند احساس خارش در محل تزريق، اين علايم را گزارش كنند. در صورت بروز حساسيت به آمپول، اقدام لازم متناسب با شدت حساسيت ايجاد شده انجام خواهد شد.

10. موارد منع مصرف مطلق بارداري سرطان پستان خونريزي واژينال بدون علت مشخص اختلالات شديد انعقادي سابقه تومور ( آدنوم ) كبدي ناشي از مصرف هورمونهاي استروييد جنسي ترومبو آمبولي فعلي سابقه سكته مغزي فشار خون كنترل نشده

11. موارد منع مصرف نسبي • بيماري كبدي • سابقه و بيماري فعلي عروقي شديد • عوامل متعدد ابتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي (سيگاري بودن، ديابت، فشار خون بالا و سن بالاي 45 سال) • تمايل به برگشت سريع باروري • مشكلات مرتبط با تزريق (ترس) • افسردگي شديد • فشارخون كنترل شده • ديابت با ضايعه عروقي ويا ابتلاي به ديابت بمدت 20 سال يا بيشتر از آن • سابقه مول • سن كمتر از 16 سال • BMI بيش از 30(چاقي)

12. زمان شروع استفاده • درزمان قاعدگي • مادران غير شيرده: پس از زايمان، اولين تزريق تا3 هفته پس از آن امكانپذير بوده نيازي به برگشت قاعدگي نيست. • مادران شيرده: بدنبال قطع يك روش، اگر فرد در 5 روز اول دوران قاعدگي مراجعه كند، مي توان بلافاصله آمپول را تزريق و يك هفته نيز از كاندوم استفاده كرد. در غير اين صورت تا فرا رسيدن دوره قاعدگي بعدي (براي تزريق آمپول) كاندوم در اختيار فرد قرار داده شود.

13. آزمايش ها • اندازه گيري وثبت وزن در هر مراجعه • اندازه گيري و ثبت فشار خون (فشار خون كنترل شده از موارد منع مصرف نسبي است. در پيگيري ها فشار خون سالانه اندازه گيري و به تغيير فشار خون دقت شود) • انجام پاپ اسمير (بر اساس دستورالعمل كشوري) • اندازه گيري ليپو پروفايل( يكبار )اگر LDL پايه متقاضي خدمت از 200 ميلي گرم در دسي ليتر بيشتر بوده و 2 فاكتور خطر عروقي و يا اختلالات نادر ليپيدي مانند familial hyper cholestrolemia وجود داشته باشد،آغاز استفاده از روش توصيه نمي شود. • كنترل سالانه ليپيدهاي سرم • توجه 1: در صورت وجود پزشك در واحد ارائه خدمت در زمان اولين مراجعه ، ويزيت پزشك همزمان با ارائه خدمت ضروري است. اگر انجام معاينه هاي فوق در اولين مراجعه ممكن نباشد، • مي توان اولين نوبت آمپول را تزريق كرد. پرسنل بهداشتي درماني آموزش ديده قادر به انجام اولين تزريق بوده و بايد به خاطر داشت كه انجام معاينه هاي يادشده حداكثر تا 3 ماه پس از تزريق اول ضرورت دارد. • توجه 2: انجام آزمايش هاي بندهاي 3و4و5 در ويزيت اول اجباري نيست. اين آزمايش ها بايد تا حداكثر3 ماه پس از اولين ويزيت و بر اساس دستورالعمل انجام شود

14. هشدارها • افزايش فشار خون در حدي كه نيازمند درمان باشد (فشار خون 160/100 ميليمتر جيوه و بيشتر از آن) • زردي چشم و پوست • سردرد شديد همراه با تاري ديد • خونريزي شديد • خونريزي طولاني (در هنگام قاعدگي يا جز آن) • تاخير قاعدگي(در فردي كه حين استفاده از آمپول قاعدگي مرتب داشته است) شايان ذكر است كه موارد 4-1 نيازمند ارجاع فوري و موارد 6-5 از مصاديق ارجاع غير فوري است

15. موارد قابل توجه در پيگيريها • تاخير بيش از 2 هفته: پس از دريافت پاسخ منفي آزمايش (بتا) انجام خواهد شد. • قطع قاعدگي: و اينكه اينحالت د راغلب استفاده كنندگان از آمپول در طول زمان اتفاق مي افتد ضروري است. هيچ دليلي براي قطع استفاده از آمپول به دليل تداوم آمنوره وجود ندارد.همچنين فرد بايد مطمئن شود كه قطع قاعدگي دليل وجود بارداري يا از بين رفتن باروري نخواهد بود. در صورتي كه قطع قاعدگي براي فرد آزار دهنده باشد، بايد نسبت به تغيير روش پيشگيري از بارداري اقدام كرد. • لكه بيني يا خونريزي بين قاعدگي ها و برخورد با آن • خونريزي قاعدگي شديد يا طولاني (مقدار خونريزي يا مدت آن 2 برابر معمول) نادر اما مهم و نيازمند ارجاع به پزشك است. در اين موارد مي توان براي پيشگيري از آنمي ، به گيرنده خدمت خوردن روزانه يك قرص آهن د ردوران خونريزي و خوردن غذاهاي آهن دار مانند گوشت و جگر پرندگان و گوساله و نيز خوردن حبوبات را پيشنهاد كرد عدم وجود مشكل خاص: • در تداوم استفاده از آمپول بايد به اين تكته توجه داشت كه، آمپول باعث كاهش تراكم مواد معدني استخوان مي شود. اگر استفاده از آمپول به فاصله 3-2 سال پيش از يائسگي قطع شود، تراكم مواد معدني استخوان پس از اين فاصله 3-2 ساله با افرادي كه از آن استفاده نكرده اند، مشابه خواهد بود.بنابر اين در تداوم استفاده آمپول در زنان 45-18 ساله كه واجد شرايط براي استفاده.. • سابقه سردرد شديد وبرخورد با آن • درهر مراجعه براي تزريق بعدي بايد رضايت از روش،شكايت ها ،هشدارهاو عارضه هامورد سوال و بررسي قرار گيرد

16. استفاده پيش از زايمان اول استفاده از آمپول باعث تاخير در بازگشت باروري مي شود

17. برگشت باروري پس از قطع روش • ممكن است بازگشت باروري در كاربرآمپول پس از قطع استفاده از روش با تاخير مواجه گردد، اين تاخير بطور معمول حدود 9-8 ماه پس از اخرين تزريق بطول مي انجامد • تزريق آمپول ناباروري دايمي ايجاد نمي كند. • اگر فرد نخواهد باردار شود و نيز مايل به ادامه استفاده از آمپول نباشد، عليرغم تاخيري كه در بازگشت باروري با استفاده از آمپول پس از پايان 3 ماهه وجود دارد، در زمان تزريق بعدي بايد استفاده از يك روش ديگر پيشگيري از بارداري را آغاز نمايد.

18. پايان