OPNET PROGRAMINDA ATM ÜZERİNDE SES VE DATA İLETİMİ KONFİGÜRASYONU

1. OPNET PROGRAMINDA ATM ÜZERİNDE SES VE DATA İLETİMİ KONFİGÜRASYONU SADETTİN DEMİR BİLGİSAYAR VE BİLİŞİM MÜHENDİSLİĞİ 0750D12101

2. Asynchronous Transfer Mode (ATM) • ATM, bağlantı tabanlı (connection-oriented), paket anahtarlamalı (packet-switched) bir teknolojidir. • ATM networkleri içerisinde anahtarlanan paketler sabit büyüklüktedir ve 53 byte’dır ki bu paketlere hücre (cell) ismi verilir. • Hücre büyüklüğü ses trafiğini en etkin bir şekilde taşımak için bu şekilde belirlenmiştir.

3. Asynchronous Transfer Mode (ATM) • ATM Adaptation Layer (AAL), IP gibi çeşitli uzunluktaki paket protokollerinin ATM üzerinde kullanılmasını sağlamaktadır ve bu paketlerin ATM hücrelerine dönüşümünü sağlar. • AAL başlığı içerisinde, hedef tarafından hücrelerin içerisindeki orijinal mesajı tekrar oluşturmak için gerek duyulan bilgiler bulunur.

4. Asynchronous Transfer Mode (ATM) • ATM’in dizayn edildiği ses, data, video gibi farklı uygulamalar farklı AAL kullanırlar. • AAL1 ve AAL2, ses gibi uygulamaların gerek duyduğu bit oranını garanti etmek için dizayn edilmiştir. • AAL3/4 ve AAL5, ATM üzerinde data taşıyan paketlerin taşınması için geliştirilmiştir.

5. Asynchronous Transfer Mode (ATM) • ATM, CBR, VBR-rt, VBR-nrt, ABR ve UBR adı verilen beş ayrı servis sınıfı ile QoS desteği de sunmaktadır. • CBR (constant bit rate), kaynağın sabit hızda trafik iletmesi için gerekli olan servis sınıfıdır. • Bundan dolayı paket anahtarlamalı netwokler üzerinde ses uygulamaları için oldukça önemlidir.

6. Asynchronous Transfer Mode (ATM) • UBR (unspecified bit rate), kaynğın paket gönderirken maksimum ulaşacağı hızı belirleyen servis sınıfıdır. • ATM anahtarlar, bu servis bilgilerini kullanarak yeni bir VC (virtual circuit) devreye alınmasını veya devreden çıkarılması kararını verirler.

7. Amaç • Bu uygulamada ses, e-mail ve FTP gibi üç uygulamanın ATM networkler üzerinde taşınması • Servis sınıflarının uygulamanın performansını etkisi yönünden AAL seçimi OPNET üzerinde tasarlanacaktır.

8. Yeni bir proje oluşturması

9. OPNET Modeler 14.0 programı çalıştırın • File menüsünden New sekmesini seçin

10. Açılan New isimli pencere içerisinde Project seçili durumdayken OK tuşuna basarak proje ve senaryo ismini belirleyin Startup Wizard sekmesinin seçili olduğuna dikkat ediniz!!

11. Startup Wizard: Initial Topology penceresinde Create Empty Scenario seçeneği seçildikten sonra Next tuşuna basınız. • Network Scale penceresi içerisinde Choose From Maps seçildikten sonra Next tuşuna basınız. • Choose Map penceresinde europa haritasını seçerek selected alanına taşıyınız ve Next tuşuna basınız

12. Select Technologies penceresi açıldığında buradan Model Family olarak atm_advanced aktif hale getiriniz ve Next tuşuna basarak Review penceresine geçiniz. • Burada verileri gözden geçirerek Finish tuşuna basarak ilk adımı bitiriniz.

13. Ağın oluşturulması ve konfigüre edilmesi

14. Anlatılan işlemler tamamlandığında Object Palette Tree penceresi açılacaktır. • Herhangi bir nedenden dolayı açılmadığı takdirde tuşu yardımıyla açabilirsiniz • Object Palette Tree penceresi içerisinde atm_advanced seçeneğinin seçili ve alt menülerinin açık olduğuna dikkat ediniz.

15. Object Palette Tree penceresinde bir adet Application Config, bir adet Profile Config, iki adet atm8_crossconn_adv (ki bu ATM switch olmaktadır) ve bir subnet objesini çalışma alanına taşıyınız.

16. Objeleri coğrafik olarak çalışma alanına yerleştirdikten sonra üzerinde mause sağ tuşu yardımıyla açılan menüden Set Name seçeneğini kullanarak uygun isimler veriniz.

17. Application nesnesinin konfigüre edilmesi

18. Application objesi üzerinde sağ tuş yaparak açılan menüden Edit Attributes seçeneği ile pencere açılır. • Application Definitions sekmesi altındaki Number of Rows seçeneği 3 olarak ayarlanır. • Bunlar sırasıyla FTP, EMAIL ve VOICE olarak isimlendirilir

19. FTP ve EMAIL dizisinin altındaki Description seçeneğindeki uygun alanı (Ftp veya Email) High Load olarak ayarlayın. • VOICE dizisinin Description seçeneğindeki uygun alanı (Voice) PCM Quality Speech olarak ayarlayın.

20. Profile nesnesinin konfigüre edilmesi

21. Application objesi üzerinde sağ tuş yaparak açılan menüden Edit Attributes seçeneği ile pencere açılır. • Açılan Attributes penceresi içerisindeki Profile Configurationseçeneği altındaki Number of rows seçeneği 3 olarak ayarlanır.

22. FTP profil ayarları şekilde gösterildiği gibi set edilir.

23. EMAIL profil ayarları şekilde gösterildiği gibi set edilir.

24. VOICE profil ayarları şekilde gösterildiği gibi set edilir.

25. Türkiye isimli subnet’in konfigüre edilmesi

26. Türkiye isimli subnetin üzerinde çift tuşlama ile boş bir çalışma alanı açılır. • nesnesi kullanılarak Object Palette çağrılır. • atm_advanced seçili olduğundan emin olunur.

27. object palette kullanılarak çalışma alanına bir tane atm8_crossconn_adv switch, bir tane atm_uni_server_adv ve dört tane atm_uni_client_adv yerleştirin ve bunları iki yönlü atm_adv hatlar ile birleştirin

28. Birleştirme işleminden sonra bütün bağlantı hatlarını CTRL tuşu yardımıyla seçili hale getirin ve bir tanesinin üzerinde sağ tuş yardımı ile Attributes penceresini açın ve tüm hatların data rate oranını DS1 yapınız. • Tüm hatlar için bu özelliği bir defa da uygulamak için pencerenin altındaki Apply to selected object kutucuğunun işaretli olduğundan emin olunuz

29. Türkiye_Voice olarak isimlendirilmiş olan 2 adet voice aygıtının konfigürasyonu için ikisini de CTRL tuşu ile seçili duruma getiriniz ve üzerinde sağ tuş yardımı ile açılacak olan menüden Edit Attributes menüsünü seçiniz.

30. Attributes penceresi içerisinde ATM Application Parameters seçeneğini CBR only olarak ayarlayınız. • ATM Parameters altındaki Queue Configuration seçeneğini de CBR only olarak ayarlayınız.

31. Application: Supported Profiles seçeneğini editleyerek rows değerini 1 olarak ayarlayınız ve Profile Name olarak VOICE_ATM seçiniz.

32. Application: Supported Services seçeneğini editleyerek rows değerini 1 olarak ayarlayınız ve Name seçeneğini tıkladığınızda açılan menüden VOICE seçiniz.

33. Application: Transport Protocol seçeneği altındaki Voice Transport sekmesini AAL2 olarak ayarlayınız • Yaptığınız değişikliklerin iki aygıtı da etlenmesi için Apply to selected object kutucuğunu işaretleyerek OK tuşuna basınız.

34. İstemci adreslerini tanımlamak için Turkey_Voice1 aygıtı üzerinde sağ tuş ile açılan Edit Attributes seçeneği kullanılarak Client Address kısmını Turkey_Voice1 olarak doldurunuz. • Ayni işlemi 2. voice aygıtı üzerinde yaparak onu da Turkey_Voice2 olarak isimlendiriniz

35. Türkiye _DataSunucu olarak isimlendirilen aygıtın konfigürasyonu için Application: Supported Services seçeneği rows ayarı 2 olarak set edildikten sonra biri FTP diğeri EMAIL olarak seçim yapılır. • Application: Transport Protocol Specification seçeneği altında Voice Transport ayarı AAL2 olarak belirlenir. • Server Address kısmı ise Turkey_DataSunucu olarak girilerek işlem bitirilir • Data istemcileri için; • ATM Parameters seçeneği altındaki Queue Configuration ayarlaması UBR olarak belirlenir. • Application: Supported Profiles seçeneği rows ayarı 2 olarak set edildikten sonra biri FTP_ATM diğeri EMAIL_ATM olarak belirlenir • İstemci adresleri de ayrı ayrı olarak Turkey_Data1 ve Turkey_Data2 olarak girilerek konfigürasyon işlemi bitirilir. • Turkiye olarak belirlenen subnetin konfigürasyonu bitmiş oldu. Şimdi ana proje menüsüne dönmek için Go to the higher level butonu kullanılabilir.

36. Artık oluşturduğumuz subnet ile diğer bölgelere koyacağımız subnetler isimleri haricinde her şeyiyle benzerdir. Bundan dolayı oluşturduğumuz subnetten kopyalama yöntemiyle 3 tane daha oluşturup diğer bölgelere yerleştiriniz. • Yeni subnetlerin isimlerini değiştirmek için sağ tuş yardımıyla Set Name diyerek yeni isimleri giriniz(İspanya, Ingiltere ve Rusya) • Oluşturulan subnetleri iki yönlü atm_adv hatlari ile switch bağlantılarını yapınız. • Oluşturulan hatların data rate ayarlarını DS1 olarak değiştirin. • Herbir subnete çift tıklama yöntemi ile girip herbir aygıtın names, client address ve server address bilgilerini uygun bir ekilde değiştiriniz. (Ispanya_Data1 gibi)

37. DİKKAT: Bağlantıları yaparken subnet üzerine tıklandığında açılan pencereden ayarlama yaparak bağlantının subnet switch ile yapılmasına dikkat ediniz.

38. Bütün voice aygıtları için (toplam 8 adet) Application: Destination Preferences seçeneği altındaki aşağıdaki ayarlamaları yapınız. • Rows sekmesini 1 olarak ayarladıktan sonra Symbolic Name kısmına Voice Destination dedikten sonra Actual Name kolonu altında (…) ile gösterilen alanda tıklama yapılarak açılan pencerede rows sekmesi 6 olarak ayarlanır ve isim alanı gösterildiği şekilde doldurulur.

40. Bütün data aygıtları için (toplam 8 adet) Application: Destination Preferences seçeneği altındaki aşağıdaki ayarlamaları yapınız. • Rows sekmesini 2 olarak ayarladıktan sonra Symbolic Name kısmına FTP Server ve Email Server dedikten sonra Actual Name kolonu altında (…) ile gösterilen alanda tıklama yapılarak açılan pencerede rows sekmesi 3 olarak ayarlanır ve isim alanı gösterildiği şekilde doldurulur.

42. Son olarak bütün switch’ler için (toplam 6 adet) ATM parameters seçeneği altındaki CBR sekmesindeki Queue Parameters için aşağıdaki ayarlamaları yapınız.

43. Ağ kurulumu ve konfigürasyonumuz bitmiştir. • Çalışmanızı kaydetmeyi unutmayınız.

44. Alınacak istatistiksel verilerin seçilmesi

45. Çalışma alanının herhangi boş bir yerinde sağ tuş ile açılan menüden Choose Individual DES Statistics seçilir. • Açılan menüden isteğe bağlı olarak hangi verilerin toplanacağı belirlenir

46. Simülasyonun çalıştırılması ve sonuçların alınması

47. tuşu yardımıyla simülasyon çalıştırma penceresi açılır çalışma ayarları yapılandırılır

48. Ve sonuçlar alınır