370 likes | 761 Views
Sersemlik ve Vertigo. Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği Uzm Dr Bora KAYA. Epidemiyoloji. Yılda 7.5 milyon ayaktan hasta Tüm acil başvurularının % 2,5’ini oluşturur 60 yaş üzerindekilerin %20’sinde günlük yaşamı etkiler. Sersemlik( Dizziness ).
E N D
Sersemlik ve Vertigo Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği Uzm Dr Bora KAYA
Epidemiyoloji • Yılda 7.5 milyon ayaktan hasta • Tüm acil başvurularının % 2,5’ini oluşturur • 60 yaş üzerindekilerin %20’sinde günlük yaşamı etkiler
Sersemlik(Dizziness) • Hastaların tanımı farklılık gösterir • Hareketlerde hassasiyet • Zayıflık hissi • Kafada hafiflik • Depresyon
Türkiye’de ? • Elim kolum kalkmıyor • Boşluğa düşmüş gibiyim
Sersemlik • Semptomların şiddetine göre 4 kategoriye ayrılabilir • Vertigo(dönme, hareket ilüzyonu) • Bayılayazma • Denge kaybı • Nonspesifik sersemlik • Yaşlılarda • Kardiyovasküler • Nörolojik • Psikiyatrik durumlar
VERTİGO BİR TANI DEĞİL SEMPTOMDUR Vestibülerdisfonksiyonunpredominant semptomudur
VERTİGO DÖNME DUYGUSU OLMASI ŞART DEĞİLDİR
Patofizyoloji • Denge ve vücut farkındalığını sağlayan yapılar • Vizüel • Proprioseptif duyu • Vestibüler sistem
OTOLİTLER ? Kulak taşları
Vestibüler aparat • İç kulakta yer alır • Kafa stabilizasyonu ve hareket kontrolünde • Travma, toksinler, infeksiyonlar, çevre yapıların durumu(meninksler..) etkileyebilir • Üç semisirküler kanal ve iki otolitik yapıdan oluşur(utrikulus ve sakkulus)
Semisirküler kanal bozulursa ? • Dinlenmede hareket algılanmaya başlar • Simetrik ileti bozulur • Vertigo ile sonuçlanır • Serbest hareket eden otolitler uygunsuz yerleşim yaparsa benignparoksismalvertigo(BPV) oluşur • Otolitler yerçekimi etkisi ile pozisyonelvertigo oluşturur
Nistagmus ? • Gözlerde ritmik osilasyonlar olmasıdır • Vestibüler bilginin bozulması ile oluşur • Bu durumda uyaran tarafına doğru yavaş aktiviteli bir nistagmus oluşur • Serebral korteks bunu düzeltmeye çalışır ve hızla gözler orta hatta gelir • Vestibüler kökenli nistagmus yatay ve rotatuar olma eğilimindedir
Ayırıcı tanı • 4 kategoriden hangisinde olduğu değerlendirilmeli • Bayılayazma ise ek sebepler araştırılabilir • Dengesizlik için santral nedenlerde gözardı edilmemeli • Non spesifik olalar genelde anksiyete bozukluğudur
Gerçek vertigo • Periferal santral ayrımı yapılmalıdır • Periferal olup yatış gerektiren ve acil tek durum AKUT SÜPÜRATİF LABİRİTİT • Tinnitus • Otalji • İşitme kaybı • Ateş • Fasyalparezi • Boyun ağrısı
Vertigo sebepleri(periferal) • Beningnparoksismalpozisyonelvertigo • Vestibülernörit • Labirintit • Meniere hastalığı • Kulakta yabancı cisim • Akut otitmedia • Perilenfatik fistül • Travma • Taşıt tutması
Vertigo sebepleri(santral) • İnfeksiyonlar(ensefalit,menenjit, beyin absesi) • Vertebrobasiller yetmezlik • Subklavyan çalma sendromu • Cerebellarhemoraji veya infarkt • Vertebrobasiller migren • Travmatiktemporal kırık • Temporal lob epilepsi • Tümör • Multipl skleroz
Vertigo sebepleri(sistemik) • Diabetesmellitus • Hipotiroidizm
Fizik muayene • Vital bulgular • Baş boyun • Göz • Kulak • Kranial sinir muayeneleri • Pozisyonel testler • Dix-Hallpike testi • Nylen-Barany testi • Nörolojik değerlendirme • İşitme testleri • Serebellar testler • Dismetri • Disdiadokinezi • Tandomgait
Santral durumlar • Vertebrobaziller yetmezlik • İleri yaş, ilk şiddetli atakta düşün • Genelde başağrısı olabilir • Cerebellar bozukluklar eşlik edebilir • Nörolojik defisit olmayabilir • Serebellarhemoraji • Ani ve şiddetli başlangıç • Başağrısı, kusma, ataksi • Serebellar testlerde bozulma • PİCA tıkanıklığı(Wallenberg sendromu) • Yüzde aynı tarafta terleme ve ısı duyusu kaybı • Karşıda vücutta terleme ve ısı duyusu kaybı • Farenks, larenks ve damakta paralizi • Horner sendromu(miyozis, pitozis, enoftalmus yüzde terleme kaybı)
Radyolojik görüntülemeNe zaman CT? • İleri yaş • Erkek cinsiyet • Hipertansiyon • Koroner arter hastalığı • Diabetesmellitus • Atrialfibrilasyon varsa YÜKSEK RİSKLİ HASTA GRUBUDUR CT çekilmeli • Serebellar patoloji düşünülüyorsa CT veya MR
Tedavi-Rosen 2014 • Bulantı kusma ile mücadele • Vestibülersupresyon • Promethazine-, H1 reseptör antagonisti-yok… • Ondansetron • Metoklopramid ? • Prochlorperazine-yok… • İv benzodiazepin(diazepam) • Taburculukta oral meclizine-yok…
Tedavi-Uptodate • Antihistaminikler • Dimenhydrinate(dramamine) • Diphenhydramine(şurup ve ampul formları var-benison ampul) • Fenotiazinler • Metoklopramid • Ondansetron • Domperidon • Benzodiazepinler • Diazepam • Alprazolam
Tedavi • Beta histine ? Vasoserc, betaserc… • Kısa süreli kullanım öneriliyor • Santral kontrolün sağlanmasını geciktirebilir
Tedavi-Medscape • 1.kuşak antihistaminikler • Benzodiazepinler • Fenotiazinderiveleri • Alfa/beta adernerjikagonistler(efedrin) • Antikolinerjik ajanlar(skopolamin-buscopan)