640 likes | 908 Views
Fungal Pnömonide Tanı. Dr. Ömrüm Uzun İç Hastalıkları Anabilim Dalı İnfeksiyon Hastalıkları Ünitesi. Tedavide başarı. Erken tanı. Klinik ipuçlarının değerlendirilmesi. Akut Lösemide İPA Skorlama Sistemi Gerson et al. Am J Med 1985;79:57. Kriterler*
E N D
Fungal Pnömonide Tanı Dr. Ömrüm Uzun İç Hastalıkları Anabilim Dalı İnfeksiyon Hastalıkları Ünitesi
Tedavide başarı Erken tanı Klinik ipuçlarının değerlendirilmesi
Akut Lösemide İPA Skorlama Sistemi Gerson et al. Am J Med 1985;79:57. Kriterler* Kontrol Olgu Parametre (Skor=0) (Skor=1) Yatışta ateş (°F) <100 >100 Nötropenik gün sayısı <22 ≥30 FUO sayısı 0 ≥ 2 Ateşli gün sayısı < 6 ≥14 Antib. Rx altında ateşli gün <13 ≥19 Volüm yükleme olmaksızın ral var yok FM’de nazal/sinüs bulgusu yok nazal eskar / ülser / akıntı + kanama + sinüs hassasiyeti Plöretik göğüs ağrısı yok var İnfiltratın başlama günü 7. günden önce 14. günden sonra Akc.gr.de infiltrat yok/ tek lob multilobar Akc.gr.de kavite / nodüller yok var
Akut Lösemide İPA Skorlama Sistemi Gerson et al. Am J Med 1985;79:57. 1.0 I: kesin tanı (patoloji +) II: “olası” olgu (infiltrat + nazal/balgam kültürü nazal ülser/eskar + pat/kültür) IIIa:”bilinmiyor” (pulmoner infiltrat) IIIb: “bilinmiyor” (>7 gün ateş / nazal kültür) IV: “olası” kontrol (I-IIIb kriterleri yok) V: kontrol (tetkikler ve otopsi negatif) 0.8 0.6 skor 0.4 0.2 I II IIIa IIIb IV V N= 15 2 9 4 27 5
Hızlı olası ön tanı • Pozitif kültürün değerlendirilmesinde yardımcı (özellikle küfler)
Pneumocystis jiroveciiProcop et al. JCM 2004; 42: 3333 S. Arıkan
Fungal Kültürler • Düşük duyarlılık • Zaman faktörü • Özgünlük: • Koloni morfolojisi ayırt edici olmayabilir. • Kolonizasyon? Kontaminasyon? İnfeksiyon?
Uygun Örnek Seçimi Bir küf mantarına bağlı alt solunum yolu enfeksiyonu şüphesinde uygun örnek? Doku > BAL > DTA > Balgam
Risk Gruplarına Göre (+) Aspergillus Kültürünün AnlamıPerfect et al. Clin Infect Dis 2001;33:1824. 1209 hasta 1477 (+) kültür (%50 balgam, %25 BAL) 245 (%16.6) klinik hastalık • YÜKSEK RİSK • Allo-HSCT (%64) • Nötropeni (%64) • Hem. kanser (%50) • ORTA RİSK • Oto-HSCT (%28) • Malnütrisyon (%27) • Steroidler (%20) • HIV (%19) • Organ tx (%17) • DM (%11) • Pul. hastalık (%9) • Solid tümör (%8) • DÜŞÜK RİSK • Kistik fibrozis (%0.7) • Bağ dokusu hst. (%0)
Spesifik Mantar Besiyeri • Mayalarda ortalama izolasyon süresinde kısalma (73.92 + 56.74 saate karşılık 29.03 + 13.99 saat) • Fricker-Hidalgo et al. EJCMID 1998;17:113. BACTEC 9240 sistemi (Mycosis IC/F) • Fusarium sp. izolasyon süresinde kısalma • Hennequin et al. EJCMID 2002;21:748.
Kültürde Moleküler Tekniklerin Kullanımı • Hızlı tanı • Yüksek duyarlılık PCR Ölü maya DNA’sı Morace et al. JCM 1999;37:1871 Duyarlılıkta artış (%21’den %34’e) Borst et al. Diagn Microbiol Infect Dis 2001;39:155. NASBA
Histopatoloji Tanıyı düşündürebilir.
Histopatoloji • Doku örneğinin alınması zor olabilir. • Negatif sonuç tanıyı dışlamaz. • Konakçı yanıtı olmayabilir. • Mantar ayırımı her zaman mümkün olmaz.
Histopatoloji Dresclera Aspergillus Bipolaris Curvularia
Görüntüleme Yöntemleri • Tanıyı düşündürebilir. • İnfeksiyonun yaygınlığını gösterebilir. • Örnek alınmasını sağlayabilir.
IPA’da Erken Akciğer Grafisi ve BT Hauggaard A et al. Acta Radiol 2002;43:292. 244 hasta 53 (AYNA) akc.gr + BT 21 IPA • Halo belirtisi (20) • Nodül kavitasyon (5) • Segmental konsolidasyon ve • çevresinde buzlu cam görünümü (1) %29 normal %71 nonsp. %100 BT Akc.gr.
IPA’da Erken Akciğer Grafisi ve BT Hauggaard A et al. Acta Radiol 2002;43:292. Antibiyotik tedavisinin 6. günü Grafiden 3 gün sonra CT’de halo belirtisi
İPA Tanısında Sistematik BTCaillot et al. J Clin Oncol 1997;15:139. SAĞKALIM Sistematik BT İndike olduğunda BT RETROSPEKTİF ANALİZ n = 37 0 50 100 150 200 gün SİSTEMATİK BT ÖNCESİSONRASI Tanıya dek geçen günler Hastaneye yatıştan itibaren İlk kuşkudan itibaren Tanı öncesi halo belirtisi (+) BT 31 ± 9 7 ± 5 1 / 8 21 ± 5 2 ± 1 23 / 25
“Halo” Belirtisi Halo belirtisi özgün değil (Candida, CMV, HSV, tüberkülom, Wegener granülomatozisi...)
BT’de Bulguların Seyri Caillot et al. J Clin Oncol 2001,19:253. Gün 4 Gün 10 Gün 0
BT’de Bulguların Seyri Caillot et al. J Clin Oncol 2001,19:253. Gün 0 24 %100 - - 0 Gün 7 18 %22 %50 %28 900 Gün 14 16 %19 %18 %63 2,900 Gün 3 13 %68 %31 %8 0 BT (n) Tipik“halo” Non-spesifik Tipik“hava-hilal” PMN/mm3 (median)
Mikrobiyolojik Tanı: Diğer yöntemler S Arıkan, 2006
Antikor saptanması İmmunsuprese hastada duyarlılığı düşük Antijen ve metabolitlerin saptanması
Organ Transplant AlıcılarındaC. neoformans antijen testi (LA)Husain et al. Emerg Infect Dis 2001; 7: 375 serum BOS
Kandidemide Antijen Testleri Mitsutake et al. J Clin Microbiol 1996;34:1918. Cand-Tec ≥2x mannan β-glukan enolaz %72 %100 %92 %75 %26 %100 %84 %88 Duyar. Özgül. Duyar. Özgül. Duyar. Özgül. Duyar. Özgül.
Aspergillus Antijenini Saptayan Yöntemlerin Karşılaştırılması Verweij et al . J Clin Microbiol. 1995;33:1912-4 LATEKS AGLÜTİNASYON SANDWICH ELISA Kanıtlanmış infeksiyon (n=10) “Yüksek olası” infeksiyon (n=8) “Düşük olası” infeksiyon (n=33) Sağlıklıkontroller (n=98) %70 %90 %38 %63 %30 %12 %4 -
Otopsi ile Kanıtlanmış IA’de Galaktomannan Düzeyleri Maertens et al. J Clin Microbiol 1999;37:3223. n=44 n=27 Sen. %92.6 Spe. %95 PPV %93 NPV %95.4 42 25
Allo-HSCT’de GM Testi Maertens et al. JID 2002;186:1297. 61 94 56 33 94 94 68 60 92 93 85 99 30 34 82 83 59 94 89 98 77 58 99 99 Sen. Spe. PPV NPV % % % % Persistan ateş Akc.gr.de infiltrat BAL’da Aspergillus (+) CT’de halo 1 ELISA (+) ≥1 ELISA (+)
Allo-HSCT’de GM Testi Maertens et al. JID 2002;186:1297. Antijenemi ile diğer tanısal testler arasındaki zaman ilişkisi + kültür CT Akc.gr GM 6 gün 2 gün 1 gün
Galaktomannan Testi ELISA Duyarlılık: %60-100 Özgünlük: %81-98 FDA verileri Duyarlılık %81, Özgünlük %89
GM Testi: “Eşik Değer“Maertens et al. JCM 1999, 37: 3223; Blood 2001, 97: 1604; Br J Haem 2004, 126: 852 Özgünlük Duyarlılık Üretici Firma 1.5 Statik indeks 0.8 Dinamik indeks FDA Avrupa 0.5 S. Arıkan
GM Duyarlılık ve Özgüllük Hematolojik malignite ve/veya kök hücre transplant olguları
GM Testi: Yalancı Pozitiflik • Yalancı pozitif antijenemi: Besin kaynaklı translokasyon - süt, pirinç, proteinden zengin ürünler... • Çapraz reaksiyon:Penicillium chrysogenum, P. digitatum, Paecilomyces variotii, Geotrichum capitatum, Histoplasma; (Bifidobacterium-prematüre, yenidoğan) • İlaçlar, solüsyonlar *:Piperasilin, Piperasilin-tazobaktam, Amoksisilin-klavulanik asit, Sitotoksik kemoterapötikler, “Plasmalyte” *Serum örneği doz verilmeden hemen önce alınmalı
BT Bulguları ve GM Düzeyi Weisser M, et al. CID 2005;41:1143. 107 hasta 161 episod Majör Bulgular Halo, hilal, kaviter lezyonlar • Haftada 2 gün GM düzeyi* • Haftalık BT izlemi Minör Bulgular Diğer infiltratlar *eşik değer: 0.5
BT Bulguları ve GM Düzeyi Weisser M, et al. CID 2005;41:1143. 161 episod 161 episod 80 episod CT normal EORTC/MSG 81 episod 109 32 20 ↑ olası ↓ olası IA yok 11 majör bulgu 70 minör bulgu
BT Bulguları ve GM Düzeyi Weisser M, et al. CID 2005;41:1143. BT GM negatif GM~CT GM>>CT GM<<CT 36 (%51) 70 minör 6 (%9) 7 (%10) 21 (%30) 3 (%27) 5 (%45) 1 (%9) 2 (%18) 11 majör
GM Testi: Meta-analiz Pfeiffer et al. CID 2006; 42: 1417; Rex et al. CID 2006; 42: 1428 27 çalışma ˜4000 olgu KANITLANMIŞ İA Duyarlılık: %71 Özgüllük: %89 “Eşik değer” 5 çalışma: 0.5 13 çalışma: 1.0 11 çalışma: 1.5 KANITLANMIŞ+YÜKSEK OLASILIKLI İA Duyarlılık: %61 Özgüllük: %93 Test, hematolojik malignansi veya HSCT olgularında, solid organ transplant olgularına göre daha yararlı Doğruluk Oranı: Orta düzeyde
GM Testi: Sonuç • Yüksek riskli hastalarda tarama testi • Haftada (en az) iki örnek • Eşik değer: 0.5 • Seri örneklerde titre artışı • Tedaviye yanıtın izlenmesi? (ekinokandinler??)