Dit is de Titel

1. Dit is de Titel Over autisme spectrum stoornissen bij kinderen met diabetes. Merlijn van Eijk Klinisch psycholoog/psychotherapeut Kinder- en jeugdspecialist NIP Meander Medisch Centrum Amersfoort. 19 april 2010

2. Wat zijn A.S.S. • Ontwikkelingsstoornissen • Pervasieve stoornissen • Spectrum bevat 5 typen:

4. DSM IV T R • Autisme kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie (nonverbaal gedrag, socializeren, delen met anderen) geen wederkerigheid) kwalitatieve beperkingen in de communicatie (gesproken taal, relatie vraag/antwoord, echolalieën en stereotypieën, geen fantasiespel) beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en activiteiten (rigiditeit, manierismen, preoccupaties) Onset: voor het derde levensjaar goed zichtbaar.

5. DSM IV T R • PDD-NOS “Pervasive developmental disorder, not otherwise specified” aantoonbare tekortkoming in sociale interactie, communicatie en/of stereotype gedragspatronen of interesses, waarin de volledige kenmerken voor autistische stoornis en andere pervasieve ontwikkelingsstoornissen niet aanwezig zijn. OFWEL: moeilijk, non descript. “vergaarbak”

6. DSM IV T R • Asperger kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie (nonverbaal gedrag, socializeren, delen met anderen) geen wederkerigheid kwalitatieve beperkingen in de communicatie (gesproken taal, relatie vraag/antwoord, echolalieën en stereotypieën, geen fantasiespel) beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en activiteiten (rigiditeit, manierismen, preoccupaties) • Het leidt tot beperkingen in sociale en beroepssfeer • GEEN achterstand in taal en cognitief vermogen. • Autisme , PDDNOS en schizofrenie zijn uitgesloten.

7. Kernproblemen: • Sociale interactie beperking • Communicatieve beperking • Verbeeldingsbeperking

8. Theory of Mind • T.O.M. = het vermogen om zelf gedachtes, wensen, intenties, enz te hebben en vooral ook te begrijpen dat andere mensen gedachtes, standpunten e.d. hebben, die niet hetzelfde zijn als die van jou. Dit is voor iemand met een autisme spectrum stoornis moeilijk tot onmogelijk.

10. Voorbeeld asperger • Letterlijk: Dit is de Titel. • Letterlijk: aan de kant. Aan welke kant? Niet begrijpen grapjes of metaforen (=symbolisch denken) • Onuitgesproken sociale afspraken van het contact niet begrijpen. (nabijheid, aanraken vreemden) • Niet verdragen dat de dingen niet zijn zoals ze horen te zijn. (een boterham op een bureau)

11. ontwikkelingspsychologie • Autisme: zichtbaar/merkbaar direct na geboorte. (niet aankijken wordt aanvankelijk vaak verward met doofheid). Prognose op termijn niet rooskleurig • Asperger en Pdd Nos: vaak later zichtbaar. Kk maken vaak wel oogcontact. Rond peuterperiode wordt fascinaties en taligheid (asperger) zichtbaar. Prognose op termijn redelijk goed. Diagnose rond basisschoolleeftijd: vaak moeilijk.

12. Prevalentie en prognose • Autisme: 60 op 10.000 mensen, • In Ndl: ± 25.000 kinderen met ASS (waarvan dus een deel Asperger en een deel PDD NOS) • Verhouding mannen : vrouwen = 4 : 1 • Autisme: 60% heeft IQ < 70 22% vd mensen met IQ > 50 functioneert goed 58% vd mensen functioneert slecht. Geen zelfst leven, geen vrienden, geen baan houden • Leeft vaak in residentiele instelling

13. Asperger en PDD NOS: Betere prognose • school: REC 2 of REC 4 • Zelfstandig leven, soms met hulp. Mogelijkheid tot houden baan en houden kennissenkring.

14. Differentiaal diagnosen en comorbiditeit • Ass algemeen: naar schatting is er bij 1 op de 3 mensen met een ass ook sprake van ADHD. • Asperger: Aandoeningen die in sommige gevallen naast een Aspergerstoornis voorkomen en er niet mee verward moeten worden, zijn: • - obsessief compulsieve stoornis (OCD) • - motorische- of vocale ticstoornis • - stoornis van Gilles de la Tourette • - Williams-Beuren syndroom • Verder wordt bij ASS vaak een NLD beeld gezien • CAVE: vroege everwaarlozing. (“kastkinderen”)

15. film

16. film

18. Do’s en don’ts DOEN: • Spreek zaken individueel door. Niet in groep • Houdt het eenduidig. • Visualiseer, bijv met picto’s • Leg lijstjes aan • Verander niet (of niet te gemakkelijk) • Structureer alles. Je tijd, (niet zeggen: ga maar “even” “iets” “voor jezelf” doen) Je activiteit Je relatie

19. NIET DOEN: • Uitpraten van problemen die ontstaan • Straffen van gedrag • Onduidelijke hints geven via nonverbale communicatie, ookal zijn ze voor ons nog zo duidelijk.

20. Wie consulteer je? Tbv DIAGNOSE: • Kinderpsychiater • Klinisch psycholoog (gesp kind jeugd) Tbv BEHANDELING: • GGZ jeugdzorg, • specialistische centra. (soms dagbehandelings-traject . Ouders verdienen altijd begeleiding! Brusjes ook!)

21. Meer informatie websites: • www.autisme-nva.nl • www.pasnederland.nl • www.balansdigitaal.nl • www.autisme.startpagina.nl

22. Een vreemde wereld: over autisme, het syndroom van Asperger en PDD-NOS. Voor ouders, partners, hulpverleners, en de mensen zelf / Martine F. Delfos (Uitgeverij SWP, 4e druk 2003) (ISBN 90-6665-533-X) • Geef me de 5. Een praktisch houvast bij de opvoeding en begeleiding van kinderen met autisme. / Colette de Bruin (ISBN 90-75129-64-5 • Een antropoloog op marsOliverSacks ISBN 90 417 1055 8 • Het syndroom van AspergerTony Attwood ISBN 90 265 1672 X • Een weg naar de wereldClara Clayborne Park ISBN 90 263 1735 2 • Brein bedriegt. Vlaamse dienst voor autisme. Gent/ Vermeulen. P. • Dit is de titel. over autistisch denken. Vlaamse dienst voor autisme Gent/Vermeulen. P.

23. Boeken van mensen met Asperger of autisme, ook voor kinderen zelf te lezen: • Op een blauwe dag geboren. Daniel Tammet. • Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht. Mark Haddon. ISBN: 9025417957 Uitg. Contact 2004 • Een echt mensGunillaGerlandISBN 90 5240 481 X

24. websites van ervaringsdeskundigen: • Gerrit Holl over asperger; • Oops, wrong planet syndrome!; • What I want; • Kunt u misschien.

26. Dank voor uw aandacht. • Merlijn van Eijk • April 2010