Doç. Dr. Cüneyt ÖZAKIN

1. Doç. Dr. Cüneyt ÖZAKIN STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON

2. Hastanede Enfeksiyon Kontrolü Dezenfeksiyon Sterilizasyon El hijyeni Sürveyans-izolasyon önlemleri

3. TANIMLAR tüm STERİLİZASYON: • Mikrobiyal yaşamın tüm formlarının fiziksel veya kimyasal yöntemler uygulanarak tamamen yok edilmesi • AAMI ’ye göre: (Association for Advencement of Medical Instrumentation) • “Kabul edilebilir sterilite güvence düzeyini sağlayacakölçüde ortamın mikroorganizmalardan arındırılması" • Sterilite güvenlik düzeyi: SAL (Sterility Assurance Level): • Canlı mikroorganizma sayısının milyonda bire (10-6) düşmesi • Ya da sterilizasyonun sağlanamama olasılığının bir milyon işlemde birden daha düşük olması

4. TANIMLAR DEZENFEKSİYON: • Patojen mikroorganizmaların elimine edilerek enfeksiyon yapmayacak düzeye indirilmesi işlemi ANTİSEPSİ: • Patojen mikroorganizmaları öldürmek veya üremelerini durdurma amaçlı vücut yüzeylerine kimyasal madde uygulama işlemi Cansız ortamlar, eşya ve aletler Patojen Patojen Canlı ortam

5. DEZENFEKTANLARA DİRENÇ Prion inaktivasyon işlemi Prion En dirençli Sterilizasyon Bakteri sporları Bakteri sporları Yüksek düzey dezenfeksiyon Protozoon kistleri Orta düzey dezenfeksiyon Mikobakteriler Küçük zarfsız virüsler Düşük düzey dezenfeksiyon Mantarlar En duyarlı Vejetatif bakteriler Zarflı virüsler

6. TANIMLAR DEKONTAMİNASYON: • Sağlık çalışanının, tıbbi alet ya da malzemeye herhangi bir koruyucu araç kullanmadan elle dokunması durumunda risk taşımaması TEMİZLEME: • Nesnenin yabancı maddelerden, deterjanla veya deterjansız su ile mekanik olarak arındırılması

7. STERİLİZASYON YAPMADAN TEMİZLİK YAPABİLİRSİNİZ • TEMİZLİK YAPMADAN STERİLİZASYON YAPAMAZSINIZ

8. MERKEZİ STERİLİZASYON ÜNİTESİ • 365 gün 24 saat hizmet üreten dinamik merkez • Sterilizasyon işlemlerinin tek bir merkezde yapılması • Düzenli takip • Sterilizasyon güvencesi • Çalışma güvenliği • Bir hastane için olmazsa olmaz!!!

9. Merkezi sterilizasyon ünitesi

10. Kirli alan bölümü

11. Kirli alan bölümü

12. Temiz alan bölümü

13. Steril alan bölümü

15. Bi dakka!!! Avukatmış… • Hemen ellerimizi yıkayalım

16. ENFEKSİYON RİSKİNE GÖRE TIBBİ MALZEMELER Spaulding, 1968

18. KURU ISI İLE STERİLİZASYON NEMLİ ISI İLE STERİLİZASYON Yakma Pasteur fırını Otoklav

19. SÜZME İLE STERİLİZASYON KİMYASALLAR İLE STERİLİZASYON • Etilen oksit, Formaldehid, • Gaz plazma, • Ozon, Klorindioksit…

20. STERİLİZASYONUN KONTROLÜ • Maruziyet kontrolü • Etiket kartları • Otoklav bantları • Cihazın kontrolü • Bowie-Dick testi • Yük kontrolü • Biyolojik indikatörler • Kimyasal indikatörler • Bohça içi kontrol • Kimyasal indikatörler • Kayıt sistemi

21. DEZENFEKTANLAR • Sıvı fazlı bileşikler: • Alkoller, aldehidler, fenol bileşikleri (fenolikler), halojenler (özellikle klor ve klor bileşikleri), iyodoforlar, peroksijenler (perasetik asid ve hidrojen peroksid) ve dört değerli amonyum bileşikleri • Gaz(buhar) fazlı bileşikler: • Etilen oksit, propilen oksid, formaldehid, β-propiyolakton ve metil bromür • Kimyasal sterilizasyon • Yüksek düzey dezenfeksiyon • Orta düzey dezenfeksiyon • Düşük düzey dezenfeksiyon

22. FDA, Eylül, 2006

24. Gluteraldehit Avantajları Metaller üzerinde korozyon yapmaz Organik materyal varlığında etkili Birçok madde ile uyumlu Sterlizasyon için 10 saat gerekli Dezavantajları Mukoza ve cilt üzerine çok irritan Sulandırıldıktan sonra raf yarı ömrü kısa (formülasyon durumuna göre 14-30 gün) Pahalı Tekrar kullanılan solüsyonlarda konsantrasyonu monitörize edilmelidir Kullanım öncesine aktivasyon, kullanım sonrası da inaktivasyon gereklidir

26. DEZENFEKTAN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINMASI GEREKENLER • Etkinlik • Zararsızlık • Kullanıcıya / hastaya • Çevreye • Alet uyumu • Stabilite • Mükerrer kullanabilme ve bunun süresi • Kullanım kolaylığı • Maliyet

27. DEZENFEKTAN KULLANIMINDA GENEL KURALLAR • Doğru sulandırımda en iyi etki (kılavuz ve üretici firma önerilerine dikkat) • Kullanım sırasında kimyasal sterilizan-dezenfektan seyrelmesi olur • MEC takibi için test bantları kullanılmalı • Çoğu aynı gün içinde kullanılmalı • Daima temiz ve ayrı bir kap içinde temiz su ile karıştırılmalı • Personel koruyucu ekipman daima ve uygun olarak kullanılmalı

28. Genel kurallar Dezenfektan doğru sulandırımlarda en iyi çalışırlar. Kılavuz ve üretici firma önerilerini dikkate alın Dilüe edildikten sonra hızla inaktive olurlar. Çoğu aynı gün içinde kullanılmalıdır. Daima temiz ve ayrı bir kap içinde temiz su ile karıştırılmalıdır Personel koruyucu ekipman daima ve uygun olarak kullanılmalıdır

29. Öneriler Her ünite için dezenfektan değil Her seviye için hastane genelinde dezenfektan alınmalıdır Hizmet içi eğitimler verilmelidir Uygun ortamlar sağlanmalıdır Yapılan her işlem mutlaka kayıt altına alınmalıdır

30. Önemli noktalar Kritik veya yarı kritik gereçlerin dezenfeksiyonunda asla düşük düzey dezenfektanları kullanmayınız Yüksek düzey dezenfektanları çevre temizliği veya kritik olmayan gereçlerin dezenfeksiyonunda kullanmayınız Önerilen konsantrasyonlarda ve önerilen temas süresinde kullanınız Çok yüksek konsantrasyondaki dezenfektan bazen mikrobisidal olmayıp kullanıcı için toksik olabilir Her zaman güvenlik önlemlerini alınız

31. Klor

32. STERİLİZASYON YAPMADAN TEMİZLİK YAPABİLİRSİNİZ • TEMİZLİK YAPMADAN STERİLİZASYON YAPAMAZSINIZ

33. Enfeksiyon kontrolü ellerimizde başlar