Stanisław KOZIEJ

1. Stanisław KOZIEJ TERRORYZM I ANTYTERRORYZM www.koziej.pl

2. Tematy wykładów Terroryzm jako zagrożenie bezpieczeństwa: istota i historyczna ewolucja Terroryzm współczesny: globalizacja terroryzmu, podstawy ideologiczne, strategia i taktyka Antyterroryzm: strategia, polityka, praktyka www.koziej.pl

3. Literatura • S. Koziej, Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wyd. Marszałek, Toruń 2006 • H. Munkler, Wojny naszych czasów, Kraków 2004 • J. Pawłowski (red), Terroryzm we współczesnym świecie. Warszawa 2001 • The Transatlantic Dialogue on Terrorism, Center for Strategic and International Studies, Washington, August 2004 • Transnational Terrorism in the Word System Perspective, Warsaw 2002 • Leksykon współczesnych organizacji terrorystycznych, UAM, Poznań 2007 • Rola sił zbrojnych w zwalczaniu terroryzmu, AON, Warszawa 2006 • Współczesny wymiar terroryzmu. Przeciwdziałanie zjawisku, AON, Warszawa 2007 www.koziej.pl

4. Literatura - 2 • B. R. Barber, Imperium strachu. Wojna, terroryzm i demokracja, Warszawa 2005 • R. Borkowski, Terroryzm ponowoczesny, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2006 • A. Bógdał-Brzezińska, M. F. Gawrycki, Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie, Warszawa 2003 • Ch. Ferguson, W. C. Porter, The four faces of nuclear terrorism, Monterey 2004 • A. Garfinkle (ed), A Practical Guide to Winning the War on Terrorism, Hoover Institution Press Publication, August 2004 • National Strategy for Combating Terrorism, Washington 2003; http://www.whitehouse.gov/nsc/nsct/2006/ • NATO,s military concept for defense against terrorism, http://www.nato.int/ims/docu/terrorism.htm www.koziej.pl

5. Literatura - 3 • J. McMillan, Apocalyptic Terrorism: The Case for Preventive Action, Institute for National Strategic Studies, National Defense University, Washington, November 2004 • System reagowania kryzysowego (red. naukowa J. Gryz, W. Kitler), Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007 • Polityczne metody zwalczania terroryzmu, DW DUET, Toruń 2006 • P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 1997 • The Transatlantic Dialogue on Terrorism, Center for Strategic and International Studies, Washington, August 2004 www.koziej.pl

6. Literatura - 4 • A more secure world: Our shared responsiblity, Report of the High-level Panel on Threats, Challenges and Change, United Nations, 2004 • D. Szlachter, Walka z terroryzmem w Unii Europejskiej – nowy impuls, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2006 • A. J. Tellis, Assessing America’s War on Terror: Confronting Insurgency, Cementing Primacy, NBR Analysis, December 2004 • G. Weiman, Cyberterrorism. How Real Is the Threat, United States Institute of Peace, Washington, May 2004 • Stronyinternetowe – bbn.gov.pl; msz.gov.pl; mon.gov.pl; mswia.gow.pl, aon.edu.pl; • www.koziej.pl www.koziej.pl

7. Plan zajęć www.koziej.pl

8. Plan zajęć (2) www.koziej.pl

9. Plan zajęć (3) www.koziej.pl

10. Plan zajęć (4) www.koziej.pl

11. Istota i charakter terroryzmu www.koziej.pl

12. Trudności definicyjne • Terroryzm a klasyczna walka zbrojna, walka narodowowyzwoleńcza • Polska partyzantka w II wojnie światowej • Czeczenia • Irak www.koziej.pl

13. Istota terroryzmu Celowe (świadomie zamierzone) i spektakularne atakowanie niewinnych, postronnych osób dla pośredniego (asymetrycznego - poprzez zastraszanie opinii publicznej) oddziaływania na przeciwnika politycznego lub ideologicznego Rzeczywisty cel ulokowany poza atakowanym obiektem www.koziej.pl

14. Istota terroryzmu Walka – atakowanie przeciwnika B A Terroryzm – atakowanie otoczenia B A www.koziej.pl

15. Charakter terroryzmu • Rodzaje terroryzmu: • ideowy, polityczny, kryminalny • indywidualny (dewiacyjny) i zorganizowany (krajowy, regionalny i globalny) www.koziej.pl

16. Terroryzm tradycyjny i współczesny • Lokalny – globalny • Dużo obserwatorów/niekoniecznie dużo zabitych – dużo i jednych i drugich • Współpraca z międzynarodowymi grupami przestępczymi • Zabiegi o dostęp do BMR www.koziej.pl

17. Nowa jakość terroryzmu • globalizacja i uinformacyjnienie – globalna sieć terrorystyczna • proliferacja fundamentalizmu i radykalizmu – alkaidyzm? • terroryzm samobójczy • terroryzm masowego rażenia • globalna sieć terrorystyczna – nowe, asymetryczne mocarstwo światowe ery informacyjnej? www.koziej.pl

18. Wymiary asymetryczności terroryzmu globalnego • Wymiar humanistyczny: emocjonalizm przeciw racjonalizmowi • Wymiar ideologiczny: radykalizm i fundamentalizm religijny (al-kaidyzm, dżihadyzm?) przeciw demokracji i liberalizmowi politycznemu • Wymiar organizacyjny: sieciowość przeciw hierarchiczności • Wymiar instrumentalny: środki proste i powszechne przeciw technicznie zaawansowanym i specjalistycznym • Wymiar operacyjny: terroryzm samobójczy i taktyka maksymalizacji strat przeciw taktyce minimalizacji strat własnych i przeciwnika www.koziej.pl

19. Współczesny terroryzm www.koziej.pl

20. Erupcja terroryzmu międzynarodowego - przyczyny • Rozpad świata dwubiegunowego • Globalizacja • Rewolucja informacyjna • Zderzenie cywilizacji • Rozwarstwienie ekonomiczne www.koziej.pl

21. Organizacje terrorystyczne • Struktura sieciowa – nowe mocarstwo światowe (po 11 marca 2004, Madryt) • Strategia działań asymetrycznych • Środki ataku: • tradycyjne środki bojowe • powszechne zasoby cywilne • najnowsze zdobycze nauki i techniki • broń masowego rażenia! www.koziej.pl

22. Struktura sieciowa www.koziej.pl

23. Organizacje islamskie • Al.-Kaida – historia, Afganistan, 11.09 • „Mgławica alkaidystyczna” – globalny dżihad • Inne organizacje islamskie o polityczno-religijnej agendzie, ale nie związane wprost z Al.-Kaidą • – Hezbollah, (Liban, universalny i pragmatyczny islam, choć szyickie nachylenie – wsparcie z Iranu i Syrii), • Hamas – palestyński, nacjonalistyczny, raczej sunnicki – cel: islamskie państwo palestyńskie, różnice z Al.-Kaidą www.koziej.pl

24. Grupy nieislamskie • Partyzantka marksistowska, maoistowska (Kolumbia, Peru, Nepal, Indie, Filipiny); • Grupy separatystyczne (Tamilskie Tygrysy, ETA – kraj Basków www.koziej.pl

25. Terroryzm a BMR • Groźba nieuprawnionego dostępu – poradziecki arsenał • zabezpieczenie fizyczne • systemy kierowania • Proliferacja – nowe podmioty: • państwowe (nowi dysponenci i aspiranci – Iran!) • niepaństwowe (czarny rynek BMR) www.koziej.pl

26. Źródła zagrożeń nuklearnych • 1) Pakistan • 2) North Korea • 3) HEU-fueled research reactors around the world • 4) Nuclear materials security in Russia • 5) Iran www.koziej.pl

27. Zagrożenia nuklearne HEU-fueled research reactors around the world www.koziej.pl

28. Zagrożenia nuklearne Nuclear materials security in Russia www.koziej.pl

29. Zagrożenia nuklearne Pakistan? www.koziej.pl

30. Zagrożenia nuklearne Iran www.koziej.pl

31. Zagrożenia – Korea Północna www.koziej.pl

32. Postklasyczna era nuklearna • zimna wojna – klasyczne, symetryczne odstraszanie • proliferacja – nowi, asymetryczni dysponenci: państwa niepewne i struktury niepaństwowe • Asymetryczność roli: broń ostateczna (używana z konieczności, strategia odstraszania) – broń pierwszego użycia (używana z wyboru, strategia szantażu) • bezpieczeństwo utrzymywania broni jądrowej (dostęp fizyczny i informacyjny) • Asymetryczność zagrożeń i strategii nuklearnych oraz duże prawdopodobieństwo użycia broni nuklearnej – nowa jakość www.koziej.pl

33. Terroryzm a inne zagrożenia • Państwa upadłe • słabość niebezpieczniejsza od siły • Państwa zbójeckie • współcześni piraci strategiczni • „Plagi” informacyjne XXI wieku • nowy podstawowy wymiar bezpieczeństwa (przyzwyczajać się zawczasu do tego i u nas!) www.koziej.pl

34. Ruchy antyglobalistyczne • Anarchizm • Odnowiona, nowa lewica – przeciw bogatym, populizm • Radykalna prawica - neofaszyzm www.koziej.pl

35. Niespokojny świat XXI wieku • ”Szare” bezpieczeństwo (między piekłem a rajem) • „Skrzyżowanie” terroryzmu z BMR – kwintesencja zagrożeń www.koziej.pl

36. ANTYTERRORYZM www.koziej.pl

37. USA - atak terrorystyczny z 11 września 2001 r. • Długotrwałe przygotowania • Determinacja wykonawców • Wybór obiektów i czasu ataku • Atak cywilny, asymetryczny • Efekt: pierwszy szok globalny • Przyczyny: słabości USA jako państwa demokratycznego www.koziej.pl

38. USA - reakcja koncepcyjna • Przegląd strategiczny • Nowe strategie • bezpieczeństwa narodowego • bezpieczeństwa krajowego • zwalczania terroryzmu • walki z BMR • zabezpieczenia cyberprzestrzeni • ochrony infrastruktury krytycznej • obrony narodowej www.koziej.pl

39. USA – nowa strategia • nieadekwatność dotychczasowej strategii odstraszania (MAD) w stosunku do terrorystów i państw zbójeckich, • Prewencja, w tym uderzenia uprzedzające w walce z terroryzmem i BMR www.koziej.pl

40. Strategia USA – zasady walki z terroryzmem • działania zintegrowane (narodowe i międzynarodowe), • działania w pojedynkę (jeżeli okaże się to konieczne) i działania uprzedzające, • egzekwowanie odpowiedzialności państw za wyplenianie terroryzmu na swoim terytorium, • terroryzm jako działaniapozaprawne nie może być tolerowany, a wszyscy muszą się mu przeciwstawiać; • wspieranie umiarkowanych i postępowych rządów oraz dyplomacja publiczna www.koziej.pl

41. USA - koncepcja zwalczania terroryzmu • Cel - wyplenienie terroryzmu i stworzenie warunków uniemożliwiających jego odrodzenie się w przyszłości • Sposoby: • rozbicie organizacji terrorystycznych • pozbawianie ich sprzyjającego im sponsoringu, wsparcia i ukrycia • redukowanie przyczyn terroryzmu • obrona państwa, obywateli i interesów w kraju i za granicą www.koziej.pl

42. USA – zadania w walce z terroryzmem • Advance effective democracies as the long-term antidote to the ideology of terrorism; • Prevent attacks by terrorist networks; • Deny weapons of mass destruction to rogue states and terrorist allies who seek to use them; • Deny terrorists the support and sanctuary of rogue states; • Deny terrorists control of any nation they would use as a base and launching pad for terror; and • Lay the foundations and build the institutions and structures we need to carry the fight forward against terror and help ensure our ultimate success. www.koziej.pl

43. Rosja:ewolucja bezpieczeństwa - czynniki • erupcja zagrożeń wewnętrznych, • eskalacja zewnętrznego zagrożenia islamskiego na południu, • ekspansja NATO na zachodzie, • “ciche” wzbieranie potęgi chińskiej na wschodzie, • nadciągający kryzys demograficzny, • rozkład własnego potencjału militarnego www.koziej.pl

44. Rosja - problem czeczeński • Czeczenia - wyznacznik rozwiązań w dziedzinie bezpieczeństwa Rosji • Przykład nieskuteczności militarnej Rosji • Czeczenia - a walka z terroryzmem międzynarodowym; • Instrumentalne traktowanie problemu czeczeńskiego przez świat zewnętrzny www.koziej.pl

45. ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE A TERRORYZM www.koziej.pl

46. NATO: Koncepcja walki z terroryzmem - podstawy • wyraźne podstawy prawne (Karta NZ) • przeciw atakom terrorystycznym z zewnątrz • wspieranie wysiłków międzynarodowych i władz narodowych • preferować odstraszanie i zapobieganie niż opanowywanie skutków www.koziej.pl

47. NATO - ocena zagrożeń terrorystycznych • źródła - ekstremizm religijny, przyczyny ekonomiczne, socjalne, demograficzne • państwowy sponsoring (ukrycia, zasoby) • kreatywne użycie środków konwencjonalnych i dążenie do uzyskania BMR www.koziej.pl

48. NATO: zadania wojskowe w walce z terroryzmem (1) • Pierwszeństwo państw, NATO wzmacnia • antyterroryzm (obrona) • ochrona wojsk • wymiana informacji wywiadowczych • wspólne standardy w zakresie ostrzegania i procedur obronnych • wsparcie w ochronie przestrzeni powietrznej i morskiej • wsparcie ewakuacji obywateli z rejonów zagrożeń www.koziej.pl

49. NATO: zadania wojskowe w walce z terroryzmem (2) • Opanowywanie skutków ataków terrorystycznych - wsparcie • planowanie i pomoc w tworzeniu sił reagowania • prowadzenie Sojuszniczego Wykazu środków szybkiego reagowania dostępnych w NATO • treningi i ćwiczenia • komórka koordynacyjna www.koziej.pl

50. NATO: wojskowe zadania w walce z terroryzmem (3) • Kontrterroryzm (zwalczanie) • działanie wtedy i tam, gdzie konieczne, jeśli tak zdecyduje NAC • operacje połączone, operacje informacyjne i psychologiczne • NATO w roli podmiotu wiodącego • NATO jako organizacja wspierająca (dla UE lub innych podmiotów) www.koziej.pl