210 likes | 560 Views
riospráid. sofhreagracht. cothú. fás. atáirgeadh. gluaiseacht. agus. eisfheardh. Eisfhearadh ceann de thréithe gach neach beo. Eisfhearadh. Is éard is eisfhearadh ann ná substaintí tocsaineacha ceimiceacha a bhaint amach
E N D
riospráid sofhreagracht cothú fás atáirgeadh gluaiseacht agus eisfheardh Eisfhearadh ceann de thréithe gach neach beo
Eisfhearadh • Is éard is eisfhearadh ann ná substaintí tocsaineacha ceimiceacha a bhaint amach • Bíonn substaintí tocsaineacha nimhiúil agus is féidir leo dochar a dhéanamh do chealla na colainne mura mbaintear amach iad
Eisfhearadh OB20-OB23 OB20tuiscint ar struchtúr agus feidhm an chórais úirínigh:lamhnán, artaire duánach, féith dhuánach, úiréadar, úiréadra agus duán OB21ainmnigh táirgí an eisfheartha: CO2, uisce agus úiré OB22tuiscint ar fheidhm an chraicinn i bhfuíolltáirgí a dhéantar sa cholainn a eisfhearadh OB23a mheabhrú go mbaintear fuíolltáirgí as sruth na fola trí scagachán sna duáin i bhfoirm fuail, ina bhfuil úiré, uisce agus salainn, agus go stóráiltear an fual sa lamhnán sula scaoiltear as an gcolainn é.
féith dhuánach artaire duánach bladder urethra OB20tuiscint ar struchtúr agusfeidhm an chórais úirínigh: lamhnán, artaire duánach, féith dhuánach, úiréadar, úiréadra agus duán duán STRUCHTÚR úiréadar lamhnán úiréadra
iompraíonn an t-artaire duánach fuil go dtí an duán iompraíonn an fhéith dhuánach fuil ón duáni scagann an duán an fhuil chun úiré a bhaint as iompraíonn an t-úiréadar an fual go dtí an lamhnán bladder stórálann an lamhnán an fual urethra OB20tuiscint ar struchtúr agus feidhm an chórais úirínigh: lamhnán, artaire duánach, féith dhuánach, úiréadar, úiréadra agus duán FEIDHM scaoileann an t-úiréadra an fual amach
carbon dioxide glúcós water energy Ocsaigin OB21ainmnigh táirgí an eisfheartha: CO2, uisce agus úiré • is fuíolltáirgí den phróiseas riospráide i gcealla na colainne go léir iad dé-oscaíd charbóin agus uisce riospráid CILL
c c o o o o o o H H H H • iompraíonn an fhuil an dé-ocsaíd charbhóin agus cuid den uisce go dtí na scamhóga lena n-eisfhearadh
Baineann an fhuil an úiré thocsaineach amach agus iompraíonn go dtí an duán í iompraíonn an fhuil barraíocht próitéine ónár mbia ón bputóg AE OB21ainmnigh táirgí an eisfheartha: CO2, uisce agus úiré • táirgtear úiré, atá tocsaineach, san ae as barraíocht próitéine
cuid den chraiceann piochán faireog allais Ribeadáin fola OB22tuiscint ar fheidhm an chraicinn i bhfuíolltáirgí a dhéantar sa cholainn a eisfhearadh • Tá faireoga allais i gcraiceann an duine a théann chuig piocháin ar an dromchla – déantar uisce, salann agus méid beag bídeach úiré a eisfhearadh mar allas trí na piocháin sin.
OB23a mheabhrú go mbaintear fuíolltáirgí as sruthna fola trí scagachán sna duáin i bhfoirm fuail, ina bhfuil úiré, uisce agus salainn, agus go stóráiltear an fual sa lamhnán sula scaoiltear as an gcolainn é.
2 baineann an duán úiré, roinnt salainn agus uisce as sruth na fola agus déantar fual 1 téann fuil ina bhfuil uisce, salainn agus úiré isteach sa duán 3 fágann an fual an duán tríd an úiréadar OB23a mheabhrú go mbaintear fuíolltáirgí as sruth na fola trí scagachán sna duáin i bhfoirm fuail, ina bhfuil úiré, uisce agus salainn. Uisce Salann Úiré
OB23stóráiltear fual sa lamhnán sula scaoiltear as an gcorp é urethra
LEID bladder urethr Ceann nó Péire? • Cá mhéad díobh seo a leanas atá i gcóras úiríneach an duine? • Duán • Lamhnán • Artaire duánach • Féith dhuánach • Úiréadar • Úiréadra
bladder urethr Struchtúr agus feidhm an lamhnáin • Cén fáth go bhfuil cruth cosúil le mála plaisteach ar an lamhnán? • Cén fáth go bhfuil an lamhnán suite faoi na duáin? • Tá matán beag ciorclach ag an mbealach amach cuig an lamhnán. Cén fáth?
A C C B D D Suíomh an duáin • Cé acu freagra a chuireann an duán san áit cheart den chorp? A B C D B
Duán • Bíonn an duán de ghnáth clúdaithe i sraith de shaill chrua. • An féidir leat cúis a mholadh dó sin?
Duán Scagann an duán an fhuil go léir sa chorp, ach nuair a osclaítear é is ar éigin a bhíonn fuil ar bith le feiceáil. An féidir leat smaoineamh ar chúis dó sin?
? Uisce – cá háit agus cathain? • Scaoileann na scamhóga, an craiceann agus an duán uisce ón gcolainn ag rátaí difriúla faoi choinníollacha difriúla. • Conas a cheapann tú a ngníomhódh gach ceann de na trí orgán eisfheartha ar lá an-te?
Eisfhearadh OB2-OB23 OB20tuiscint ar struchtúr agus feidhm an chórais úirínigh: lamhnán, artaire duánach, féith dhuánach, úiréadar, úiréadra agus duán OB21ainmnigh táirgí an eisfheartha: CO2, uisce agus úiré OB22tuiscint ar fheidhm an chraicinn i bhfuíolltáirgí a dhéantar sa cholainn a eisfhearadh OB23a mheabhrú go mbaintear fuíolltáirgí as sruth na fola trí scagachán sna duáin i bhfoirm fuail, ina bhfuil úiré, uisce agus salainn, agus go stóráiltear an fual sa lamhnán sula scaoiltear as an gcolainn é.