DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI

1. DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

2. 1. Ural- Altay Dil Ailesinin konuşulduğu yerler • Kazakistan • Kırgızistan • Moğolistan • Özbekistan • Türkmenistan • Azerbaycan • Türkiye • Macaristan • Japonya • Kore • Estonya www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

3. 2. Diller arasındaki benzerliklerin (ses sistemi, yapı ve söz dizimleri bakımından) dil ailelerinin oluşumundaki önemi açıklayınız. • Diller dilbilimciler tarafından ses sistemi, yapı, söz dizimi bakımından gösterdiği benzerliklere göre gruplandırılmıştır. Bu benzerlikler de dil ailelerini oluşturmuşlardır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

4. 1. ETKİNLİK: Yeryüzündeki diller yapı bakımından farklılık gösterir. Yapı bakımından dil ailelerini araştırarak aşağıdaki tabloya bu ailelere mensup dilleri yazınız.

5. ANLAMA VE YORUMLAMA 2. ETKİNLİK: “Su, sucu, suculuk, susatmak” sözcüklerinde Türkçenin mensup olduğu dil ailesi ile ilgili hangi özelliği görüyorsunuz. Türkçe eklemeli dillerin sondan eklemeli grubuna girer. Eklemeli köklerle bunlara eklenen ve çeşitli görevleri bulunan ekler vardır. Sözcüklerin başına ve sonuna gelen eklerle sözcükler anlam ve görev bakımından değişikliğe uğrar. Sözcüklerin köklerinde (birkaç istisna dışında) herhangi bir ses değişikliği olmaz. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

6. 1. Atatürk, Türk dilinin Türk milleti için “kutsal bir hazine “ olduğunu neden düşünmektedir? • Parçaya göre Atatürk bunu şöyle ifade etmiş: “ Çünkü Türk milletinin geçirdiği sayısız felaket içinde ahlakının, geleneklerinin, hatıralarının, çıkarlarının, kısaca bugün kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde korunduğunu görüyor. Türk dili, Türk milletinin kalbidir, zihnidir.” www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

7. 2. Türkçenin yapı ve köken bakımından dünya dilleri arasındaki yerini söyleyiniz. • Köken bakımından : Ural- Altay dil ailesinin Altay koluna bağlıdır. • Yapı bakımından: Eklemeli dillerin sondan eklemeli grubundandır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

8. 3. Öğrenmekte olduğunuz yabancı dilin yapı ve köken bakımından dünya dilleri arasındaki yerini söyleyiniz. • İngilizce yapı bakımından çekimli, köken bakımından Hint- Avrupa dil ailesindendir. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

9. 4. Yeryüzündeki dillerin hangi özelliklerine göre gruplandırıldığını maddeler halinde yazınız. Yeryüzündeki diller : 1- Yapı 2- Köken özelliklerine göre gruplandırılır.

10. 3. ETKİNLİK: Atatürk’ün Türk dilinin gelişimi ile ilgili yaptığı çalışmları araştırınız. Bilindigi gibi her ulusun bir dili vardir ve bu dilin de bir fonetigi, yani gırtlaktan çıkan ses yapısı mevcuttur. Konusulan dil; o dile uygun bir fonetikle yazılmadığı takdirde o dil, dil olmaktan çıkar. Nitekim Türkçede gırtlaktan çıkan sesli ve sessiz harfler bellidir. Bu durumu herkesten önce gören Atatürk, Türk dilinin yazılışına uygun olan sesli ve sessiz harfleri bilimsel metodla bir araya getirerek konuşma fonetiğimize uygun bir yazı (alfabe) fonetigini de bize kazandirmis oldu. Türk Dil Kurumu, Türk Dili Tetkik Cemiyeti adıyla 12 Temmuz 1932''de Mustafa Kemal Atatürk''ün talimatıyla kurulmuştur. Cemiyetin kurucuları, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Sâmih Rif''at, Ruşen Eşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri''dir. Kurumun ilk başkanı Sâmih Rif''at''tır. Türk Dili Tetkik Cemiyeti''nin amacı, "Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek" olarak tespit edilmiştir. Atatürk''ün sağlığında, 1932, 1934 ve 1936 yıllarında yapılan üç kurultayda hem kurumun yönetim organları seçilmiş, hem dil politikası belirlenmiş, hem de bilimsel bildiriler sunulup tartışılmıştır. 26 Eylül-5 Ekim 1932 tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayı''nda yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı sonunda Kurumun "Lügat-Istılah, Gramer-Sentaks, Derleme, Lenguistik-Filoloji, Etimoloji, Yayın" adları ile altı kol hâlinde çalışmalarını sürdürmesi kabul edilmiştir. Sonraki kurultaylarda bu kollardan bazıları ayrılmış, bazıları tekrar birleştirilmiş; fakat ana çatı değiştirilmemiştir. 1934''te yapılan kurultayda cemiyetin adı, Türk Dili Araştırma Kurumu; 1936''daki kurultayda ise Türk Dil Kurumu olmuştur. Türk Dil Kurumu başlangıçtan beri çalışmalarını iki ana eksen üzerinde yürütmüştür: 1. Türk dili üzerinde araştırmalar yapmak, yaptırmak; 2. Türk dilinin güncel sorunlarıyla ilgilenerek çözüm yolları bulmak. Atatürk''ün kendisi de Türk dili üzerindeki yerli ve yabancı araştırmaları bizzat inceleyerek, dönemindeki bilginleri Türk dili üzerinde araştırmalar yapmaya yönlendirmiştir. Ankara Üniversitesi’nin fakülte olarak kurulan (1935) ilk yükseköğretim kurumu olan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Büyük Önderimiz’in adını koyduğu ve özel bir misyon yüklediği bir bilim merkezidir. Mustafa Kemal Atatürk Fakültemizin kurulmasını önerirken, çağdaş Türkiye’nin yapacağı atılımda hem ulusal bilincin gelişmesi, hem de özgür düşünceli bireylerin yetişebilmesi için, Türk dilinin, Türk tarihinin ve Türk kültürünün derinliğine araştırılmasının en başta gelen koşul olduğuna inanıyordu.

11. 4. Atatürk’ün Türk dili ve diğer diller hakkındaki görüşlerini araştırınız. • “Türk Dili zengin geniş bir dildir. Bütün kavramları anlatma yeteneği vardır. Yalnız onun bütün varlıklarını aramak bulmak toplamak onlar üzerinde işlemek gereklidir. Öyle istiyorum ki Türk Dili bilimsel yöntemlerle kurallarını ortaya koysun. Bütün dallarda yazı yazanlar bütün terimleriyle çoğunluğun anlayabileceği güzel uyumlu dilimizi kullansınlar.”“Türk milletinin dili Türkçedir. Türk Dili dünyada en güzel en zengin ve kolay olabilecek bir dildir. Onun için her Türk dilini çok sevip onu yükseltmek için çalışır. Bir de Türk Dili Türk milleti için kutsal bir hazinedir. Çünkü Türk milleti geçirdiği sonsuz felaketler içinde ahlakını göreneklerini anılarını çıkarlarını kısacası; bugün kendisini millet yapan her niteliğinin dili sayesinde korunduğunu görüyor. Türk Dili Türk ulusunun yüreğidir beynidir.”“Milli duygu ile dil arasındaki bağ çok güçlüdür. Dilin milli ve zengin olması milli duygunun gelişmesinde başlıca etkendir. Türk Dili dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil bilinçle işlensin.”“Ülkesini ve yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk milleti dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.”“Türk demek dil demektir. Millet olmanın en belirgin niteliklerinden biri dildir. ‘Türk milletindenim.’ diyen kişi her şeyden önce kesinlikle Türkçe konuşmalıdır. Türkçe konuşmayan bir kişi Türk kültürüne ve milletine bağlılığını öne sürerse buna inanmak doğru olmaz.” “Amacımız Türk Dili’nin öz zenginliğini ortaya çıkarmak onu dünya dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmektir.” www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

12. 5. ETKİNLİK: Milli birlik ve beraberliğin güçlenmesinde dilin rolünü araştırınız. Milleti, millet yapan ve onu toplum haline getiren değerlerin başında dil gelir. Dil, kültürün oluşmasında ve nesiller arasında aktarılmasında önemli rol üstelenerek kültürel mirasın aktarılmasını ve ve milli bilincin oluşmasını sağlamıştır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

13. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME • Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz. Ses düzeni, şekil, yapı, söz dizimi, kelime hazinesi yönünden aralarında ilişki bulunan dillere DİL AİLESİ denir. Hintçe, Farsça, İtalyanca HİNT- AVRUPA dil ailesindendir. 2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz. Türkçe, Ural- Altay Dil Ailesi’nin Altay koluna mensuptur. (DOĞRU) Arapça, İbranice yapılarına göre tek heceli dillerdir. (YANLIŞ) Türkçeye köken bakımından en yakın dil Tibetçe’dir. (YANLIŞ) Afrika dilleri köken bakımından Hami- Sami Dil Ailesi’ne mensuptur. (YANLIŞ) 3. Aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? E) Japonca: Tek heceli bir dildir. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

14. 4. Türkçe aşağıdaki dil ailelerinden hangisine mensuptur? C) Ural- Altay Dil Ailesi 5. Aşağıdaki dillerden hangisi Ural- Altay Dil Ailesi’nin Altay kolundan değildir? B) Macarca 6. Aşağıdaki dillerden hangisi Hint- Avrupa dil ailesine mensuptur? E) Rusça 7. Aşağıdaki kelimelerden hangisinde Ural-Altay Dil Ailesi’nin yapı özelliği görülür? A) Gözcülük www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net

15. www.videodershane.comwww.edebiyatogretmeni.net